پورنوگرافی؛ نمایش روابط جنسی در قالب تصویر، متن یا فیلم، بهمنظور برانگیختگی غریزهٔ جنسی.
امروزه پورنوگرافی و هرزهنگاری از رایجترین و پرجاذبهترین بخشهای اینترنت، برای نوجوانان و جوانان بهشمار میآید. وجود شبکههای پورنوگرافی، عضویت رایگان، مشاهده و برقراری ارتباط از طریق رایانه یا گوشی، این امکان را فراهم کرده تا جوانان بتوانند در هر موقعیت مکانی و زمانی، به تصویر رابطهٔ جنسی انسانها بهگونهای دسترسی داشته باشند که در اجتماع و محیطهای خانوادگی، ناپسند و گاهی ناممکن است.
تعریف پورنوگرافی
پورنوگرافی (Pornography)، از ترکیب دو واژهٔ پورن (Porn) بهمعنی روسپی و واژهٔ گرافو (graphō) بهمعنی نگارش تشکیل شده است و بهمعنی روسپینگاری است.[۱] کلمه پورنوگرافی در زبان فارسی به «هرزهنگاری» ترجمه شده است.[۲] پورنوگرافی، روابط جنسی را بیپرده و بهصورت متن، فیلم، تصویر و صدا، با هدف برانگیختگی جنسی مخاطب، ارائه میکند.[۳]
صنعت پورنوگرافی
مانند هر محصولی که با انبوهسازی، تولیدکنندگان را به درآمد سرشار میرساند، پورنوگرافی نیز در قالب صنعت، میلیونها مخاطب را جذب کرده است. در سال ۲۰۱۰م درآمد این صنعت در جهان، بیش از ۱۰۰ میلیارد دلار بوده است؛ مجموع درآمد گوگل، آمازون، نت فیلیکس، ایبی، یاهو و اَپِل، از این عدد کمتر بوده است. این درآمد سرشار، نشاندهندهٔ فراوانی مخاطب و استقبال کاربران اینترنتی از محتواهای پورنوگرافی است. بررسیها نشان میدهد که از هر چهار جستجو در گوگل، یک جستجو دربارهٔ مضامین جنسی است.[۴] افراد با استقبال از محصولات صنعت پورنوگرافی، آگاهانه یا ناخواسته به صنعت پورن کمک میکنند.[۵]
تاریخچه پورنوگرافی
رنگ سبز: قانونی بودن پورنوگرافی
رنگ زرد: قانونی بودن پورنوگرافی همراه محدودیت
رنگ قرمز: غیرقانونی بودن پورنوگرافی
رنگ خاکستری: اطلاعات قابل اعتمادی از این کشورها در دسترس نیست
باستانشناسان در یافتههای خود، علاقمندی دیرینهٔ انسانها به تماشای تصاویر جنسی را نشان دادهاند. در عصر حجر که انسان به نقاشی روی آورده، تصویر برهنهٔ بدن انسان و آلت جنسی او جزء اولین تصاویر حکشده بر دیوار غارها بوده است. اولین مجسمهٔ سکسی، مربوط به ۲۵۰۰۰ سال پیش است که در اتریش کشف شد. این مجسمه، از سنگ، تراشیده شده و تصویر زنی با سینههای برجسته را نشان میدهد. در سال ۲۰۰۵م باستانشناسان مجسمهٔ زن و مردی با قدمت ۵۲۰۰ ساله را پیدا کردند که در حال رابطه جنسی بودند.
اولین فیلم پورنوگرافی در سال ۱۸۹۶م تولید شد که زنی را در حال حمامکردن و استراحت، نشان میداد. در سالهای ۱۹۰۷م تا ۱۹۱۵م پورنوگرافی وارد مرحلهٔ جدیدی شد و اندامهای جنسی و رابطهٔ جنسی در فیلمها نمایش داده شد. پس از آن در دهه ۱۹۶۰م در بیشتر کشورهای اروپایی، پورنوگرافی آزاد شد و تعداد زیادی فیلمهای کوتاه پورنوگرافی تولید شد. در دهه ۸۰ میلادی هم، فیلمهای خانگی جایگزین فیلمهای پُرهزینهٔ پورنوگرافی شد و افراد با هزینه بسیار کم میتوانستند به تولید آن بپردازند.
در سالهای اخیر با ورود به عصر دیجیتال و پیدایش اینترنت، محصولات پورنوگرافی بهراحتی و با کمترین هزینه در دسترس عموم قرار گرفته و بهخصوص جوانان و نوجوانان میتوانند به تعداد زیادی فیلم پورنوگرافی بدون هیچ محدودیتی دسترسی داشته باشند. در این دوره، محتوای فیلمهای پورنوگرافی هم متفاوت شده است. براساس تحقیقات انجام شده حدود پنجاه درصد از فیلمهای پورنوگرافی تولید شده در سالهای اخیر، حاوی خشونت جنسی، زنا با محارم و پدوفیلیا (کودککامی یا میل جنسی به کودکان) است و فقط ۵درصد، رابطهٔ جنسی از طریق واژن را نشان میدهند.[۶]
بازیگران پورنوگرافی
طبق تحقیقات انجام شده، بیشتر افرادی که در صنعت پورن فعالیت دارند مورد سوء استفاده جنسی قرار میگیرند و مانند یک بردهٔ جنسی با آنها رفتار میشود؛ اما آنها هنگام بازی در فیلمهای پورنوگرافی، خود را در حال لذتبردن از نقششان نشان میدهند تا مخاطب فراموش کند که آنها تحت ستم قرار گرفتهاند.[۷]
براساس تحقیقات روانشناسان، تمام بازیگران پورنوگرافی یا کسانیکه این حرفه را بهعنوان شغل خود انتخاب میکنند دچار اختلال «میل به عورتنمایی» یا «خودنمایی جنسی» (Exhibitionism) هستند. در این اختلال، افراد همواره تلاش میکنند تا عورت خود را به نمایش بگذارند و از اینکه در معرض دید بقیه قرار میگیرند لذت میبرند. همچنین روانشناسان معتقدند افرادی که در بزرگسالی به بازی در فیلمهای پورنوگرافی علاقهمند هستند، در کودکی خود، دچار اضطراب جدایی بودهاند. آنها احساس صمیمیت و عشق در خانواده را هرگز درک نکردهاند. این افراد در زندگی شخصی خود دارای روابط محدودی هستند.[۸]
پورنوگرافی در فرهنگ ایرانیان
از منظر پژوهشگران مطالعات فرهنگی، گسترش پورنوگرافی در جامعه، معنویات را کمرنگ کرده و روابط اجتماعی و خانوادگی را خدشهدار میکند و بهدلیل تضاد هنجاری که با جامعه و فرهنگ ایرانی دارد نوعی ناهنجاری بهحساب میآید.[۹] پورنوگرافی با زیر پا گذاشتن مسائل اخلاقی، تهدیدی برای فرهنگها بهخصوص فرهنگهای دینی مانند ایران و کشورهای مسلمان بهحساب میآید.[۱۰]
اعتیاد به پورنوگرافی
بررسیها نشان داده است که افراد با دیدن فیلمهای پورنو، کمکم به دیدن آنها اعتیاد پیدا میکنند. در این بیماری، فرد با آنکه به عواقب منفی تماشای فیلمهای پورن، آگاهی دارد، اما به دیدن مکرر فیلمها یا مطالب محرک وادار میشود. این حالت با مرور زمان، بیشتر و شدیدتر میشود.
روانشناسان اعتیاد به پورنوگرافی را یک نوع اختلال و ناهنجاری بهحساب آوردهاند و معتقدند که محتواهای نامحدود موجود در اینترنت موجب تشدید این پدیده در جامعهٔ امروزی شده است. این امر تخریب روح و روان فرد و جامعه را در پی دارد.[۱۱] یکی از بزرگترین سایتهای پورنوگرافی ادعا کرده است که در سال ۲۰۱۸م، حدود ۹۲ میلیون مخاطب داشته که بیشتر آنها مردان بودهاند.[۱۲]
علائم اعتیاد به پورنوگرافی
فردی که خواسته یا ناخواسته درگیر اعتیاد به پورنوگرافی میشود، دچار عوارض جسمی، کاهش عزتنفس و اعتمادبهنفس، احساس شرم، خلقوخوی آشفته، نداشتن انگیزه و ناامیدی، کاهش میل جنسی و بیعلاقگی به همسر و برقراری رابطه جنسی میشود.[۱۳]
راههای مقابله با اعتیاد به پورنوگرافی
برای مقابله با این اعتیاد، باید با برنامهٔ دقیق و انگیزهٔ کافی، موارد زیر پیگیری شود:
- تغییر فضای زندگی و برنامه زندگی نسبت به قبل؛
- پرهیز از قرار گرفتن در موقعیتهای تحریککننده مانند تنهایی؛
- تهیه و تنظیم فهرستی از نتایج مثبت و منفی اعتیاد به پورنوگرافی و تفکر در آن؛
- قرار دادن خود در جمعهای خانوادگی و دوستانه و دوری از تنها ماندن؛
- دوری از هر عامل آسیبزایی که او را بهسمت استفاده از پورنوگرافی میکشاند مانند دوستان ناباب؛
- پیدا کردن راههایی برای غلبه بر خشم و اضطراب خود؛
- سرگرم کردن خود با انجام فعالیتهایی که از آنها لذت میبرد و موجب آرامش میشود.[۱۴]
تأثیر پورنوگرافی بر روابط زوجین
استفاده از پورنو میتواند در صمیمیت زناشویی بین زوجین تأثیر منفی بگذارد.[۱۵] برخی نظرسنجیها نشان میدهد که بسیاری از افراد، تماشای فیلم پورن توسط همسر را نوعی خیانت تلقی میکنند. متخصصین تأکید میکنند که اگر همسر شما، این کار را خیانت میداند باید به باور او توجه کنید و از دیدن فیلمهای پورن پرهیز کنید.[۱۶]
از آسیبهای تماشای فیلمهای پورنو در بین زوجین؛ جداشدن در هنگام رابطهٔ جنسی، اجتناب از رابطه جنسی و در برخی موارد درخواستهای مکرر برای استفاده از پورنو در زمان رابطهٔ جنسی است. پورنو میتواند بر احساس عزت نفس زن در برابر همسرش تأثیر بگذارد و در مقایسه با زنان بازیگر فیلم، احساس کمبود کند.
همچنین ممکن است موجب تمایل مرد به رابطهٔ جنسی خشن یا منحرف شود، که این مورد سبب میشود، شوهر به نیازهای همسرش در رابطه توجهی نکند و بیشتر بهدنبال ارضاء نیازهای جنسی خودش باشد. ادامه این روند باعث دلسردی زن از شوهرش میشود و دیگر اشتیاقی به برقراری رابطه نشان نخواهد داد.
برخی از مردان بر این باورندکه اگر این فیلمها را در کنار همسر خود ببینند و با هم همراه باشند، همسرشان خوشحال میشود؛ اما به نظر متخصصان، این کار بسیار اشتباه بوده و عواقب بسیار بدی برای هردوی آنها دارد از جمله؛ ممکن است همسرشان دچار احساس غم، خیانت، طردشدن، کینه، بیاعتمادی و کاهش اعتماد به نفس شود.[۱۷]
تأثیر پورنوگرافی بر نوجوانان
تماشای فیلمها و تصاویر پورنوگرافی توسط نوجوانان، اثرات بسیار مخربی بر ذهن آنها میگذارد مانند:
- کاهش تمرکز و توجه؛
- بیانگیزگی در زندگی؛
- اضطراب اجتماعی؛
- افسردگی،
- عزتنفس پایین؛
- اختلال در نعوظ.[۱۸]
مغز انسان در سالهای نوجوانی بهسرعت در حال رشد است. بههمین دلیل، سلولهای عصبی در مغز و شیارهای مسیرهای عصبی افزایش مییابند. مسیرهای عصبی با استفاده مداوم از آنها در طول زمان تشکیل میشوند. وقتی نوجوان خود را بهطور مستمر در معرض تماشای پورن قرار میدهد و معمولاً با خودارضایی همراه است، مسیرهای عصبی در مغز او بریده میشود. این کار در دراز مدت اثرات منفی زیادی روی نوجوان میگذارد و موجب ایجاد استرس و حتی نگرشهای منفی در مورد تمایلات جنسی میشود. نگرش این نوجوانان نسبت به تمایلات جنسی خود و دیگران و انتظارات و رفتارهای جنسی آنان بر اساس همین فیلمها شکل میگیرد که از واقعیات بسیار دور هستند و با مشکلات زیادی در آینده مواجه خواهند شد.[۱۹]
پورنوگرافی و زنان
گسترش صنعت پورنوگرافی بهعنوان نماد آزادی مطلق زنان و توجه به جنسیت آنها، معرفی میشود، اما بسیاری از تهیهکنندگان این صنعت، آشکارا خشم خود را نسبت به زنان در آثارشان نشان میدهند. توجه به محتوای این آثار نشان میدهد که پیام اصلی همه این فیلمها این است: «همهٔ زنها، در هر زمانی، خواهان انجام سکس به هر طریقی که مردان بخواهند، هستند». بر اساس همین دیدگاه، بسیاری از زنان جوان احساس میکنند که باید احساسات جنسی مردان را ارضا کنند و این کار را بهعنوان نقش خود در زندگی پذیرفتهاند و خود را برده جنسی مردان تصور میکنند.[۲۰]
این صنعت علاوه بر آسیبهایی که به زنان وارد میکند، برای مردان هم آسیبهایی بهدنبال دارد. بسیاری از مردان و پسران نوجوان که قبل از تشکیل خانواده تعداد زیادی از این فیلمها را مشاهده کردهاند، وقتی با بدن یک زن واقعی روبهرو میشوند، به این دلیل که بدن آنها مانند آنچه در فیلمها نشان داده شده، نرم و صاف نیست و رابطهٔ جنسی واقعی با آنچه در این فیلمها میبینند، فرق دارد، دچار هراس و وحشت میشوند.[۲۱]
پورنوگرافی از منظر حقوقی
پورنوگرافی در حقوق ایران، جرمی مطلق است و برای تحقق آن ضرورتی ندارد که قربانیان از رفتار مرتکب عملاً متضرر شده باشند، یا افراد به محتواهای ساختهشده دستیابند. تولید پورنوگرافی با داشتن رکن روانی لازم برای تحقق رفتار، کافی است و نیازی نیست که محتوا، توزیع شده یا بهفروش رسیده باشد. مجازاتهای این فعالیت در ایران، گسترده است، مانند حبس، شلاق، جزای نقدی، محرومیت از حقوق اجتماعی و اعدام. قانونگذار در برخی موارد، این اختیار را به دادگاه داده تا عمل ارتکابی را از مصادیق «افساد فی الارض» بهحساب آورده و مرتکب را به اعدام محکوم کند.[۲۲]
پانویس
- ↑ پورخاتون و نیکطبع، «آسیبشناسی روانی - اجتماعی پورنوگرافی دراینترنت»، پایگاه اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی.
- ↑ حسینی و دیگران، «بررسی تطبیقی هرزهنگاری در حقوق ایران و آمریکا»، پایگاه اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی.
- ↑ سنایی، «پورنوگرافی چیست؟»، وبسایت تخصصی روانشناسی.
- ↑ سنایی، «پورنوگرافی چیست؟»، وبسایت تخصصی روانشناسی.
- ↑ سنایی، «۱۰ راه درمان اعتیاد به پورنوگرافی»، وبسایت تخصصی روانشناسی.
- ↑ سنایی، «پورنوگرافی چیست؟»، وبسایت تخصصی روانشناسی.
- ↑ سنایی، «۱۰ راه درمان اعتیاد به پورنوگرافی»، وبسایت تخصصی روانشناسی.
- ↑ سنایی، «روانکاوی بازیگران پورنوگرافی»، وبسایت تخصصی روانشناسی.
- ↑ پورخاتون و نیکطبع، «آسیبشناسی روانی - اجتماعی پورنوگرافی دراینترنت»، پایگاه اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی.
- ↑ ملاحی، «نقش آموزههای دینی اسلامی در پیشگیری از آثار مخرّب فضای مجازی بر خانواده»، فصلنامه رهآورد نور.
- ↑ «اعتیاد به پورنوگرافی چیست؟»، وبسایت مجله ویستا.
- ↑ «پورنوگرافی چیست و چه تأثیرات مثبت و منفی ای دارد؟»، وبسایت چمان.
- ↑ «اعتیاد به پورنوگرافی چیست؟»، وبسایت مجله ویستا.
- ↑ «همه باورهای اشتباه درباره پورنوگرافی»، وبسایت مجله اینترنتی انعکاس.
- ↑ «پورنوگرافی و تأثیر آن بر زندگی مشترک»، وبسایت ذهنآرا.
- ↑ «پورنوگرافی چیست و چه تأثیرات مثبت و منفی ای دارد؟»، وبسایت چمان.
- ↑ «پورنوگرافی و تأثیر آن بر زندگی مشترک»، وبسایت ذهنآرا.
- ↑ «مشاهده پورنوگرافی برای نوجوانان چقدر مخرب است؟»، وبسایت مرکز مشاوره خانواده و روانشناسی آویژه.
- ↑ «مشاهده پورنوگرافی برای نوجوانان چقدر مخرب است؟»، وبسایت مرکز مشاوره خانواده و روانشناسی آویژه.
- ↑ سون، «پورنوگرافی از نگاهی دیگر»، وبسایت اداره کل پژوهشهای اسلامی رسانه.
- ↑ سون، «پورنوگرافی از نگاهی دیگر»، وبسایت اداره کل پژوهشهای اسلامی رسانه.
- ↑ حسینی و دیگران، «بررسی تطبیقی هرزهنگاری در حقوق ایران و آمریکا»، پایگاه اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی.
منابع
- «اعتیاد به پورنوگرافی چیست؟»، وبسایت مجله ویستا، تاریخ بازدید: ۲۲ آذر ۱۴۰۱ش.
- پورخاتون، اعظم و نیکطبع، سمانه، «آسیبشناسی روانی - اجتماعی پورنوگرافی دراینترنت»، پایگاه اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی، تاریخ بازدید: ۲۲ آذر ۱۴۰۱ش.
- «پورنوگرافی چیست و چه تأثیرات مثبت و منفی ای دارد؟»، وبسایت چمان، تاریخ بازدید: ۲۲ آذر ۱۴۰۱ش.
- «پورنوگرافی و تأثیر آن بر زندگی مشترک»، وبسایت ذهن آرا، تاریخ بازدید: ۲۲ آذر ۱۴۰۱ش.
- حسینی و دیگران، «بررسی تطبیقی هرزهنگاری در حقوق ایران و آمریکا»، پایگاه اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی، تاریخ بازدید: ۲۲ آذر ۱۴۰۱ش.
- سنایی، کامیار، «پورنوگرافی چیست؟»، وبسایت تخصصی روانشناسی، تاریخ درج مطلب: ۱۶ فروردین ۱۳۹۸ش.
- سنایی، کامیار، «روانکاوی بازیگران پورنوگرافی»، وبسایت تخصصی روانشناسی، تاریخ درج مطلب: ۲۹ تیر ۱۳۹۷ش.
- سنایی، کامیار، «۱۰ راه درمان اعتیاد به پورنوگرافی»، وبسایت تخصصی روانشناسی، تاریخ درج مطلب: ۱۴ آبان ۱۳۹۶ش.
- سون، چینگ، «پورنوگرافی از نگاهی دیگر»، وبسایت اداره کل پژوهشهای اسلامی رسانه، تاریخ بازدید: ۲۲ آذر ۱۴۰۱ش.
- «مشاهده پورنوگرافی برای نوجوانان چقدر مخرب است؟»، وبسایت مرکز مشاوره خانواده و روانشناسی آویژه، تاریخ درج مطلب: ۷ اسفند ۱۴۰۰ش.
- ملاحی، نجمه، «نقش آموزههای دینی اسلامی در پیشگیری از آثار مخرّب فضای مجازی بر خانواده»، فصلنامه رهآورد نور، شماره ۶۰، تاریخ انتشار: ۲۷ آذر ۱۳۹۶ش.
- «همه باورهای اشتباه دربارهٔ پورنوگرافی»، وبسایت مجله اینترنتی انعکاس، تاریخ بازدید: ۲۲ آذر ۱۴۰۱ش.