میله گل نارنج (جشن)

میله گل نارنج (جشن)؛ آیین شادمانی در فصل شکفتن درختان نارنج در جلال‌آباد افغانستان.

میلۀ گل نارنج، مراسم شادمانی است که همه‌ساله در ولایت‌های مختلف افغانستان به‌خصوص در شهر جلال‌آباد، مرکز ولایت ننگرهار برگزار می‌شود. این مراسم با حضور مسئولین، فرهنگیان و اقشار مختلف مردم از ولایت‌های دیگر و برخی کشورهای همسایه در شهر جلال‌آباد همراه با برنامه‌های متنوع فرهنگی، اقتصادی و تفریحی برپا می‌شود.

تاریخچه

میلۀ گل نارنج نخستین‌بار در 1340ش، در ولایت ننگرهار با برنامۀ مشاعره برگزار شد. برخی منابع، سابقۀ مشاعره در جشن گل نارنج را تا 500 سال برآورد کرده‌اند.

زمان برگزاری

میلۀ گل نارنج در فصل بهار از تاریخ 10 تا 30 حمل (فروردین) در هنگامۀ شکفتن درختان نارنج و در حالی که عطر آن تمام شهر را فرا می‌گیرد با حضور پر تعداد مردم برگزار می‌شود.

مکان برگزاری

این جشن در هتل‌های معروف شهر جلال‌آباد و یا در یکی از باغ‌های این شهر برپا می‌شود. کاخ شاهی، هتل سپین‌غر و باغ تاریخی سراج‌العماره از جملۀ مکان‌های برگزاری میلۀ گل نارنج است.

تنوع شرکت‌کنندگان

در این آیین فرهنگی، اقشار مختلف مردم شرکت می‌کنند؛ برای مثال در 1391ش، صدها تن از مقامات حکومتی و نیز شرکت‌کنندگانی از شهرهای کابل، پکتیا، پکتیکا، خوست، کنر، لغمان و عده‌ای از فرهنگیان پیشاور پاکستان در میلۀ گل نارنج شرکت کردند.

برنامه‌های متنوع

مراسم با سخنرانی مقامات حکومتی در مورد تاریخچۀ این جشن و اهمیت آن در رشد و توسعۀ فرهنگی شروع می‌شود. شعرخوانی و مشاعره بین شرکت‌کنندگان بیشترین زمان را در این جشن به خود اختصاص می‌دهد و قبل از حاکمیت طالبان، موسیقی، آوازخوانی، اجرای تئاتر، اتن (نوعی رقص محلی) و پایکوبی نیز در این مراسم رواج داشت.

نقش نهاد‌های فرهنگی و ادبی

برگزاری برنامۀ جشن به‌عهدۀ وزارت اطلاعات و فرهنگ افغانستان بوده و پذیرایی مهمانانی که از شهرها و حتی از کشور پاکستان دعوت می‌شوند مربوط این وزارت خانه است که اجرای آن را ‌اهالی فرهنگ و ادب عهده‌دار می‌شوند و همچنین تعدادی از مردم به‌خصوص جوانان به‌دلیل علاقه‌ای که به ‌این مراسم دارند به‌صورت داوطلبانه در برپایی این جشن سهم می‌گیرند. مسئولان برگزاری، از مدت‌ها قبل با اعلام رسمی برای ارسال شعر در این جشن فراخوان می‌دهند.

محتوای اشعار

شاعران به‌طور عام موضوعات دینی، اجتماعی و حماسی را در شعر خود می‌گنجانند و بیشتر اشعار آنها را طنز، مسائل انتقادی، عملکرد مسئولین، اختلاس، فساد اداری، دعوت ملت به بیداری، وحدت ملی و آبادانی کشور شامل می‌شود. همچنین دیگر موضوعات روز مانند صلح، رفتار عاری از خشونت، مبارزه با فساد، حمایت از اقشار ضعیف جامعه و در حکومت طالبان حمایت از تحصیل دختران محتوای این  اشعار را تشکیل می‌دهد.

کارکردها

1. فرهنگی

الف) تقویت همبستگی مردم؛ با مشارکت مردم از ولایات مختلف در میلۀ گل نارنج، همگرایی بین آنها تقویت می‌شود. سفر مردم دیگر شهرها به ننگرهار همراه با خانواده و دوستان خود، سبب آشنایی با ساکنان دیگر شهرها شده و رفتار و زندگی مسالمت‌آمیز را تجربه می‌کنند.

ب) رواج فرهنگ کتاب‌خوانی؛ در روز برگزاری میلۀ گل نارنج در کنار برپایی نمایشگاه کتاب، از مردم نیز خواسته می‌شود مطالعه و فرهنگ کتاب‌خواندن را بین خانواده‌ها رونق بخشند.

ج) ترویج شعر و مشاعره؛ از مهم‌ترین برنامه‌های این جشن مشاعره است که تقویت و غنای شعر افغانستان را درپی دارد و شاعران خواستار گسترش فرهنگ مشاعره در دیگر شهرها می‌شوند.

د) معرفی سبک زندگی؛ بازدید مردم دیگر شهرها از جلال‌آباد و شرکت در میلۀ گل نارنج سبب آشنایی با سبک زندگی همدیگر و تأثیرپذیری از آداب و رسوم همدیگر می‌شود که در دیگرپذیری نقش پررنگی دارد.

2. اقتصادی

الف) نمایش صنایع دستی و آثار باستانی؛ همزمان با برپایی میلۀ گل نارنج، نمایشگاهی از تولیدات داخلی، صنایع دستی و آثار باستانی نیز در محل برگزاری جشن دایر می‌شود تا علاقه‌مندان از هنرهای دستی و آثار تاریخی بازدید داشته باشند.

ب) تقویت صنعت گردشگری؛ با حضور مردم از شهرهای مختلف و کشورهای دیگر در میلۀ گل نارنج، صنعت توریسم رونق می‌گیرد و آثار مثبت فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی را به دنبال دارد.

3. اجتماعی

الف) تقویت صلح؛ مردم بر این باور هستند که جشن میلۀ گل نارنج می‌تواند انتقال‌دهندۀ پیام صلح باشد و ذهنیت مردم را از جنگ و خشونت به صلح و آرامش تغییر دهد و امنیت را تقویت کند.

ب) تقویت شادی؛ برای لذت‌بردن بیشتر از فصل بهار و نشاندن لبخند بر لبان مردم، در این جشن از موسیقی، رقص، اتن و پایکوبی و سرگرمی‌های دیگر استفاده می‌شود تا مردم خسته از جنگ و ناامنی لحظاتی را به شادی و سرور سپری کنند.

ج) مهمان‌نوازی؛ مردم ننگرهار از شرکت‌کنندگان میله و مشاعرۀ گل نارنج به گرمی و با چهرۀ گشاده استقبال می‌کنند و این مهمان‌نوازی آنها، مردم را از شهرهای مختلف برای شرکت به این جشن می‌کشاند.

د) استقبال از فصل بهار؛ مردم با برپایی این جشن باشکوه، از رسیدن بهار و فصل سرسبزی طبیعت استقبال می‌کنند و حیات و زیبایی طبیعت را گرامی می‌دارند.

4. تقویت سلامتی

الف) ورزش؛ در جشن گل نارنج نمایش‌ رشته‌های مختلف ورزشی مانند ورزش باستانی، ژیمناستیک و انواع ورزش‌های رزمی به‌ نمایش گذاشته می‌شود تا مردم به زندگی سالم و ورزش رو بیاورند.

منابع

• «آیین سنتی مشاعره و جشن گل نارنج در ننگرهار برگزار شد»، وب‌سایت ParsToday، تاریخ درج مطلب: 1 حمل (فروردین) 1402ش.
• «برپایی میله و بزم شعرخوانی عنعنوی گل نارنج در ننگرهار»، وب‌سایت آژانس اطلاعاتی باختر، تاریخ درج مطلب: 31 مارس 2023م.
• «برگزاری دومین مشاعرۀ گل رنارنج در ولایت ننگرهار»، وب‌سایت سحر تی‌وی، تاریخ درج مطلب: 19 حوت (اسفند) 1402ش.
• «برگزاری میلۀ گل ناریج در ننگرهار»، وب‌سایت طلوع‌نیوز، تاریخ درج مطلب: 6 حمل (فروردین) 1395ش.
• «جشن سنتی گل نارنج در ولایت ننگرهار افغانستان به عنوان اعلام خبر آمدن بهار تلقی می‌شود»، وب‌سایت ParsToday، تاریخ درج مطلب: 28 حوت (اسفند) 1401ش.
• «شهر جلال‌آباد ننگرهار امروز میزبان مشاعرۀ گل نارنج بود»، وب‌سایت سلام وطندار، تاریخ درج مطلب: 30 مارس 2019م.
• «صبح و زندگی- مهمان صدیق انصاری در رابطه با میلۀ گل نارنج»، از صفحۀ Ariana Television در یوتیوب، تاریخ بازدید: 27 فروردین 1403ش.
• ظریفی، یوسف، «مشاعرۀ گل نارنج در ننگرهار برگزار شد»، وب‌سایت آژانس خبری پژواک، تاریخ درج مطلب: 30 مارس 2018م.
• «مشاعرۀ گل نارنج دچار بی‌نظمی گردید»، وب‌سایت آژانس خبری پژواک، تاریخ درج مطلب: 3 آوریل 2012م.
• «میله و مشاعرۀ گل نارنج در شهر جلال‌آباد برگزار می‌شود»، وب‌سایت کلید، تاریخ درج مطلب: 12 حمل (فروردین) 1394ش.
• «میلۀ گل نارنج در ننگرهار»، وب‌سایت شبکۀ اطلاع‌رسانی افغانستان، تاریخ درج مطلب: 16 فروردین 1391ش.
• «میلۀ گل نارنج»، از صحفۀ Afghan Wireless در یوتیوب، تاریخ بازدید: 27 فروردین 1403ش.