بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| (۲ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط یک کاربر دیگر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
[[پرونده:قلعه غزنی.jpg|بندانگشتی|بخشی از بالاحصار غزنی]] | |||
<big>'''قلعۀ غَزنَه'''</big>، از آثار تاریخی و میراث فرهنگی ولایت غزنی در افغانستان. | <big>'''قلعۀ غَزنَه'''</big>، از آثار تاریخی و میراث فرهنگی ولایت غزنی در افغانستان. | ||
| خط ۵: | خط ۶: | ||
این میراث فرهنگی، به نام‌های «قَلعَۀ غَزنَه»، «شهر قدیم»،<ref>[https://8am.media/the-historical-and-fortified-fortress-of-ghazni-is-on-the-verge-of-collapse/ «قلعه تاریخی و بالاحصار غزنی در آستانه فروریزی قرار دارد»، وبسایت روزنامۀ 8 صبح.]</ref> «ارگ غَزنَین»،<ref> [http://azizullah.blogfa.com/ احمدی، «معرفی شهر غزنی»، وبلاگ عزیزالله جمال.]</ref> «قَلعَت غَزنَين»،<ref>[http://simayghazna.blogfa.com/post/22 سروری، «قلعت غزنین»، وبلاگ سیمای غزنی.]</ref> «قلعۀ بالاحصار غزنی»<ref>[https://af.shafaqna.com/FA/tag/%D9%82%D9%84%D8%B9%D9%87-%D8%A8%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AD%D8%B5%D8%A7%D8%B1-%D8%BA%D8%B2%D9%86%DB%8C «قلعه بالاحصار غزنی»، وبسایت شفقنا.]</ref> و «شهر باستانی»<ref>[https://donya-e-eqtesad.com/%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D8%A7%D9%82%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D8%AF-36/3793130-%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%AF%D8%B1%D9%88%D8%A7%D8%B2%D9%87-%DA%A9%D9%87%D9%86-%D8%BA%D8%B2%D9%86%DB%8C «ویرانی دروازه کهن غزنی»، در سایت روزنامه دنیای اقتصاد.]</ref> نیز خوانده می‌شود. | این میراث فرهنگی، به نام‌های «قَلعَۀ غَزنَه»، «شهر قدیم»،<ref>[https://8am.media/the-historical-and-fortified-fortress-of-ghazni-is-on-the-verge-of-collapse/ «قلعه تاریخی و بالاحصار غزنی در آستانه فروریزی قرار دارد»، وبسایت روزنامۀ 8 صبح.]</ref> «ارگ غَزنَین»،<ref> [http://azizullah.blogfa.com/ احمدی، «معرفی شهر غزنی»، وبلاگ عزیزالله جمال.]</ref> «قَلعَت غَزنَين»،<ref>[http://simayghazna.blogfa.com/post/22 سروری، «قلعت غزنین»، وبلاگ سیمای غزنی.]</ref> «قلعۀ بالاحصار غزنی»<ref>[https://af.shafaqna.com/FA/tag/%D9%82%D9%84%D8%B9%D9%87-%D8%A8%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AD%D8%B5%D8%A7%D8%B1-%D8%BA%D8%B2%D9%86%DB%8C «قلعه بالاحصار غزنی»، وبسایت شفقنا.]</ref> و «شهر باستانی»<ref>[https://donya-e-eqtesad.com/%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D8%A7%D9%82%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D8%AF-36/3793130-%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%AF%D8%B1%D9%88%D8%A7%D8%B2%D9%87-%DA%A9%D9%87%D9%86-%D8%BA%D8%B2%D9%86%DB%8C «ویرانی دروازه کهن غزنی»، در سایت روزنامه دنیای اقتصاد.]</ref> نیز خوانده می‌شود. | ||
==تاریخچه== | ==تاریخچه== | ||
قلعۀ غزنه، قبل از ظهور | قلعۀ غزنه، قبل از ظهور [[اسلام]]، در زمان حکومت «باختریها» ساخته شده و بیش از 2000 سال قدمت دارد. بعد از ظهور اسلام، در هنگام حکومت «صفاریان»، توسط «یعقوب لیث صفاری» به‌شکل اساسی و کامل بنا شد. در زمان «تیموریان»، «غزنویان» و «مغول‌های هند» نیز اقداماتی در راستای ساختوساز در این قلعه صورت گرفت.<ref>[https://www.farsnews.ir/af/news/13960404001136/%D8%B4%D9%87%D8%B1-%DA%A9%D9%87%D9%86%D9%87-%D8%BA%D8%B2%D9%86%DB%8C-%D9%85%D8%AD%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE%DB%8C-%D8%A8%D8%A7-%D9%82%D8%AF%D9%85%D8%AA-2000-%D8%B3%D8%A7%D9%84%D9%87-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%D9%81%D8%BA%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D9%88%DB%8C%D8%B1 «شهر کهنۀ غزنی محله‌ای تاریخی با قدمت 2000 ساله در افغانستان»، خبرگزاری فارس.]</ref> تحقيقات باستان‌شناسان نشان می‌دهد که این قلعۀ تاریخی درقرن اول ميلادي داراي اهميت و موقعيت ممتاز مذهبي و نیز در مسير رفت‌وآمدهاي فراوان جهانگردان، کاروان‌هاي تجارتي و زائران بوده است.<ref>[http://simayghazna.blogfa.com/post/22 سروری، «قلعت غزنین»، وبلاگ سیمای غزنی.]</ref> | ||
قلعۀ غزنه، در حدود 120 سال پس از مرگ سلطان محمود غزنوی، توسّط علاءالدين حسين غوري آسیب زیادی دید<ref>[http://azizullah.blogfa.com/ احمدی، «معرفی شهر غزنی»، وبلاگ عزیزالله جمال.]</ref> و به‌مرور زمان، شکوه و عظمت خود را از دست داد. این بنا، امروزه به یک ویرانه شبیه شده است.<ref>[https://8am.media/the-historical-and-fortified-fortress-of-ghazni-is-on-the-verge-of-collapse/ قلعه تاریخی و بالاحصار غزنی در آستانه فروریزی قرار دارد»، وبسایت روزنامۀ 8 صبح.]</ref> | قلعۀ غزنه، در حدود 120 سال پس از مرگ سلطان محمود غزنوی، توسّط علاءالدين حسين غوري آسیب زیادی دید<ref>[http://azizullah.blogfa.com/ احمدی، «معرفی شهر غزنی»، وبلاگ عزیزالله جمال.]</ref> و به‌مرور زمان، شکوه و عظمت خود را از دست داد. این بنا، امروزه به یک ویرانه شبیه شده است.<ref>[https://8am.media/the-historical-and-fortified-fortress-of-ghazni-is-on-the-verge-of-collapse/ قلعه تاریخی و بالاحصار غزنی در آستانه فروریزی قرار دارد»، وبسایت روزنامۀ 8 صبح.]</ref> | ||
در حال حاضر، حدود ۵۰۰ خانواده در این قلعه، زندگی می‌کنند.<ref>[https://8am.media/the-historical-and-fortified-fortress-of-ghazni-is-on-the-verge-of-collapse/ «قلعه تاریخی و بالاحصار غزنی در آستانه فروریزی قرار دارد»، وبسایت روزنامۀ 8 صبح.]</ref> در این بنای باستانی، | |||
در حال حاضر، حدود ۵۰۰ [[خانواده]] در این قلعه، زندگی می‌کنند.<ref>[https://8am.media/the-historical-and-fortified-fortress-of-ghazni-is-on-the-verge-of-collapse/ «قلعه تاریخی و بالاحصار غزنی در آستانه فروریزی قرار دارد»، وبسایت روزنامۀ 8 صبح.]</ref> در این بنای باستانی، [[مساجد]]، خانقاهها و معابد هندوها در کنار هم قرار دارند که نشان از زندگی افراد با عقاید و دیدگاههای دینی متفاوت در کنار هم دارند.<ref>[https://www.farsnews.ir/af/news/13960404001136/%D8%B4%D9%87%D8%B1-%DA%A9%D9%87%D9%86%D9%87-%D8%BA%D8%B2%D9%86%DB%8C-%D9%85%D8%AD%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE%DB%8C-%D8%A8%D8%A7-%D9%82%D8%AF%D9%85%D8%AA-2000-%D8%B3%D8%A7%D9%84%D9%87-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%D9%81%D8%BA%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D9%88%DB%8C%D8%B1 «شهر کهنه غزنی محله‌ای تاریخی با قدمت 2000 ساله در افغانستان»، خبرگزاری فارس.]</ref> وجود 17 باب مسجد، 3 معبد و 2 خانقاه در این قلعۀ تاریخی، پیروان آیین [[اسلام]]، اهل تصوف و هندوها را به احترام متقابل به اعتقادات و آیینهای یکدیگر فراخوانده است.<ref>[https://www.farsnews.ir/af/news/13960404001136/%D8%B4%D9%87%D8%B1-%DA%A9%D9%87%D9%86%D9%87-%D8%BA%D8%B2%D9%86%DB%8C-%D9%85%D8%AD%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE%DB%8C-%D8%A8%D8%A7-%D9%82%D8%AF%D9%85%D8%AA-2000-%D8%B3%D8%A7%D9%84%D9%87-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%D9%81%D8%BA%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D9%88%DB%8C%D8%B1 «شهر کهنه غزنی محله‌ای تاریخی با قدمت 2000 ساله در افغانستان»، خبرگزاری فارس.]</ref> | |||
==موقعیت جغرافیایی== | ==موقعیت جغرافیایی== | ||
این بنای تاریخی با وسعت 80 هکتاری،<ref>[https://8am.media/the-historical-and-fortified-fortress-of-ghazni-is-on-the-verge-of-collapse/ «قلعه تاریخی و بالاحصار غزنی در آستانه فروریزی قرار دارد»، وبسایت روزنامۀ 8 صبح.]</ref> در نقطه‌ای مرتفع از شهر کهن غزنی، در مرکز ولایت غزنی و در شمال شهر جدید غزنی واقع شده است.<ref>[http://azizullah.blogfa.com/ احمدی، «معرفی شهر غزنی»، وبلاگ عزیزالله جمال.]</ref> | این بنای تاریخی با وسعت 80 هکتاری،<ref>[https://8am.media/the-historical-and-fortified-fortress-of-ghazni-is-on-the-verge-of-collapse/ «قلعه تاریخی و بالاحصار غزنی در آستانه فروریزی قرار دارد»، وبسایت روزنامۀ 8 صبح.]</ref> در نقطه‌ای مرتفع از شهر کهن غزنی، در مرکز ولایت غزنی و در شمال شهر جدید غزنی واقع شده است.<ref>[http://azizullah.blogfa.com/ احمدی، «معرفی شهر غزنی»، وبلاگ عزیزالله جمال.]</ref> | ||
| خط ۱۳: | خط ۱۵: | ||
در اطراف قلعه، دیوار مستحکمی با ارتفاع متوسط 5/5 متر، از مواد سنگ، گِل، خِشت (آجر) و چوب ساخته بودند که به‌نام دیوار قلعه خوانده می‌شود. عرض پایین دیوار 5 متر و عرض بالای آن 25/1 متر بود.<ref>[http://www.fawadsultani.blogfa.com/post/20 سلطانی، «شهـر قدیم غزنی یا قلعت عزنین»، وبلاگ غزنی من.]</ref> این دیوار، 36 بُرج داشت که به‌مرور زمان تعدادی از آن‌ها تخریب شده و 28 برج باقی‌مانده نیز در معرض فرسایش و تخریب شدید قرار دارند.<ref>[http://www.fawadsultani.blogfa.com/post/20 سلطانی، «شهـر قدیم غزنی یا قلعت عزنین»، وبلاگ غزنی من.]</ref> | در اطراف قلعه، دیوار مستحکمی با ارتفاع متوسط 5/5 متر، از مواد سنگ، گِل، خِشت (آجر) و چوب ساخته بودند که به‌نام دیوار قلعه خوانده می‌شود. عرض پایین دیوار 5 متر و عرض بالای آن 25/1 متر بود.<ref>[http://www.fawadsultani.blogfa.com/post/20 سلطانی، «شهـر قدیم غزنی یا قلعت عزنین»، وبلاگ غزنی من.]</ref> این دیوار، 36 بُرج داشت که به‌مرور زمان تعدادی از آن‌ها تخریب شده و 28 برج باقی‌مانده نیز در معرض فرسایش و تخریب شدید قرار دارند.<ref>[http://www.fawadsultani.blogfa.com/post/20 سلطانی، «شهـر قدیم غزنی یا قلعت عزنین»، وبلاگ غزنی من.]</ref> | ||
در خارج و داخل قلعه، خندق‌های زیادی وجود داشت. خندق خارج قلعه، در اطراف و دامنۀ دیوار شهر حفر شده بود.<ref>[http://www.fawadsultani.blogfa.com/post/20 سلطانی، «شهـر قدیم غزنی یا قلعت عزنین»، وبلاگ غزنی من.]</ref> | در خارج و داخل قلعه، خندق‌های زیادی وجود داشت. خندق خارج قلعه، در اطراف و دامنۀ دیوار شهر حفر شده بود.<ref>[http://www.fawadsultani.blogfa.com/post/20 سلطانی، «شهـر قدیم غزنی یا قلعت عزنین»، وبلاگ غزنی من.]</ref> | ||
دروازه‌های قلعه، با درب‌های چوبی بزرگ محافظت می‌شد. بر سر هر درب، یک گنبد بزرگ وجود داشت. همچنین، در وسط درب‌های بزرگ، یک درب کوچک نصب بود که برای رفت‌وآمد در شب تا وقت معینی باز می‌ماند. گنبدهای زیادی روی اتاق‌های قلعه ساخته بودند که دروازه‌بانان و نظامیان برای مراقبت، کشیک‌دادن و حفظ امنیت از آن‌ها استفاده می‌کردند. در داخل قعله، چهار بازار عمده و يک چهارراه و چندین بازار فرعی وجود داشت.<ref>[http://simayghazna.blogfa.com/post/22 سروری، «قلعت غزنین»، وبلاگ سیمای غزنی.]</ref> یک سرپوش بازار طلا نیز در آن‌جا بود که بر اثر جنگ‌‌‌ها تخریب و آثار تاریخی و طلای این بازار زیر خاک دفن شده است.<ref>[https://donya-e-eqtesad.com/%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D8%A7%D9%82%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D8%AF-36/3793130-%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%AF%D8%B1%D9%88%D8%A7%D8%B2%D9%87-%DA%A9%D9%87%D9%86-%D8%BA%D8%B2%D9%86%DB%8C «ویرانی دروازۀ کهن غزنی»، وبسایت روزنامۀ دنیای اقتصاد.]</ref> | |||
دروازه‌های قلعه، با درب‌های چوبی بزرگ محافظت می‌شد. بر سر هر درب، یک گنبد بزرگ وجود داشت. همچنین، در وسط درب‌های بزرگ، یک درب کوچک نصب بود که برای رفت‌وآمد در شب تا وقت معینی باز می‌ماند. گنبدهای زیادی روی اتاق‌های قلعه ساخته بودند که دروازه‌بانان و نظامیان برای مراقبت، کشیک‌دادن و حفظ امنیت از آن‌ها استفاده می‌کردند. در داخل قعله، چهار بازار عمده و يک چهارراه و چندین بازار فرعی وجود داشت.<ref>[http://simayghazna.blogfa.com/post/22 سروری، «قلعت غزنین»، وبلاگ سیمای غزنی.]</ref> یک سرپوش بازار [[طلا]] نیز در آن‌جا بود که بر اثر جنگ‌‌‌ها تخریب و آثار تاریخی و طلای این بازار زیر خاک دفن شده است.<ref>[https://donya-e-eqtesad.com/%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D8%A7%D9%82%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D8%AF-36/3793130-%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%AF%D8%B1%D9%88%D8%A7%D8%B2%D9%87-%DA%A9%D9%87%D9%86-%D8%BA%D8%B2%D9%86%DB%8C «ویرانی دروازۀ کهن غزنی»، وبسایت روزنامۀ دنیای اقتصاد.]</ref> | |||
==بناها== | ==بناها== | ||
===1. دروازه‌های معروف=== | ===1. دروازه‌های معروف=== | ||
«دروازۀ کابل» یا «دروازۀ بهلول» در جهت شرق قلعه قرار داشت و در دو طرف آن، برج‌های بلند و مستحکمی ساخته بودند.<ref>[http://www.fawadsultani.blogfa.com/post/20 سلطانی، «شهـر قدیم غزنی یا قلعت عزنین»، وبلاگ غزنی من.]</ref> | «دروازۀ کابل» یا «دروازۀ بهلول» در جهت شرق قلعه قرار داشت و در دو طرف آن، برج‌های بلند و مستحکمی ساخته بودند.<ref>[http://www.fawadsultani.blogfa.com/post/20 سلطانی، «شهـر قدیم غزنی یا قلعت عزنین»، وبلاگ غزنی من.]</ref> | ||
«دروازۀ بازار» که بهنامهای «دروازۀ شُلگَر» و «دروازۀ گَردِیز» نیز خوانده می‌شود در قسمت جنوبی قلعه قرار دارد.<ref>[https://www.farsnews.ir/af/news/13960404001136/%D8%B4%D9%87%D8%B1-%DA%A9%D9%87%D9%86%D9%87-%D8%BA%D8%B2%D9%86%DB%8C-%D9%85%D8%AD%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE%DB%8C-%D8%A8%D8%A7-%D9%82%D8%AF%D9%85%D8%AA-2000-%D8%B3%D8%A7%D9%84%D9%87-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%D9%81%D8%BA%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D9%88%DB%8C%D8%B1 «شهر کهنه غزنی محله‌ای تاریخی با قدمت 2000 ساله در افغانستان»، خبرگزاری فارس.]</ref> در دو طرف این دروازه نیز دو برج مستحکم وجود داشته که در حال حاضر برج شرقی آن موجود و برج غربی آن تخریب شده است.<ref>[http://www.fawadsultani.blogfa.com/post/20 سلطانی، «شهـر قدیم غزنی یا قلعت عزنین»، وبلاگ غزنی من.]</ref> | «دروازۀ بازار» که بهنامهای «دروازۀ شُلگَر» و «دروازۀ گَردِیز» نیز خوانده می‌شود در قسمت جنوبی قلعه قرار دارد.<ref>[https://www.farsnews.ir/af/news/13960404001136/%D8%B4%D9%87%D8%B1-%DA%A9%D9%87%D9%86%D9%87-%D8%BA%D8%B2%D9%86%DB%8C-%D9%85%D8%AD%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE%DB%8C-%D8%A8%D8%A7-%D9%82%D8%AF%D9%85%D8%AA-2000-%D8%B3%D8%A7%D9%84%D9%87-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%D9%81%D8%BA%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D9%88%DB%8C%D8%B1 «شهر کهنه غزنی محله‌ای تاریخی با قدمت 2000 ساله در افغانستان»، خبرگزاری فارس.]</ref> در دو طرف این دروازه نیز دو برج مستحکم وجود داشته که در حال حاضر برج شرقی آن موجود و برج غربی آن تخریب شده است.<ref>[http://www.fawadsultani.blogfa.com/post/20 سلطانی، «شهـر قدیم غزنی یا قلعت عزنین»، وبلاگ غزنی من.]</ref> | ||
«دروازه کَنِیک» که به‌نام «دروازه | «دروازه کَنِیک» که به‌نام «دروازه [[بامیان]]» نیز شهرت دارد در قسمت غربی شهر قدیم واقع شده است. به باور بعضی از نویسندگان، نام این دروازه از نام «کُنِشکَا» پادشاه باختریها گرفته شده است.<ref>[https://www.farsnews.ir/af/news/13960404001136/%D8%B4%D9%87%D8%B1-%DA%A9%D9%87%D9%86%D9%87-%D8%BA%D8%B2%D9%86%DB%8C-%D9%85%D8%AD%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE%DB%8C-%D8%A8%D8%A7-%D9%82%D8%AF%D9%85%D8%AA-2000-%D8%B3%D8%A7%D9%84%D9%87-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%D9%81%D8%BA%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D9%88%DB%8C%D8%B1 «شهر کهنه غزنی محله‌ای تاریخی با قدمت 2000 ساله در افغانستان»، خبرگزاری فارس.]</ref> این دروازه تا سال 1330ش آباد بود.<ref>[http://simayghazna.blogfa.com/post/22 سروری، «قلعت غزنین»، وبلاگ سیمای غزنی.]</ref> | ||
===2. بالاحصار=== | ===2. بالاحصار=== | ||
| خط ۳۴: | خط ۳۸: | ||
* رضایی، محمد، «غزنی پایتخت فرهنگی جهان اسلام»، بلاگ میررحیمی، تاریخ درج مطلب: 19 آبان 1388ش. | * رضایی، محمد، «غزنی پایتخت فرهنگی جهان اسلام»، بلاگ میررحیمی، تاریخ درج مطلب: 19 آبان 1388ش. | ||
* سروری، حمدالله، «قلعت غزنین»، وبلاگ سیمای غزنی، تاریخ درج مطلب: 20 مهر 1388ش. | * سروری، حمدالله، «قلعت غزنین»، وبلاگ سیمای غزنی، تاریخ درج مطلب: 20 مهر 1388ش. | ||
* سلطانی، محمدفواد، «شهـر قدیم غزنی یا قلعت عزنین»، وبلاگ غزنی من، تاریخ درج مطلب: 11 آبان 1389ش. «شهر کهنۀ غزنی محله‌ای تاریخی با قدمت 2000 ساله در افغانستان»، وبسایت خبرگزاری فارس، تاریخ درج مطلب: 4 تیر 1396ش. | * سلطانی، محمدفواد، «شهـر قدیم غزنی یا قلعت عزنین»، وبلاگ غزنی من، تاریخ درج مطلب: 11 آبان 1389ش. | ||
* «شهر کهنۀ غزنی محله‌ای تاریخی با قدمت 2000 ساله در افغانستان»، وبسایت خبرگزاری فارس، تاریخ درج مطلب: 4 تیر 1396ش. | |||
* «قلعه بالاحصار غزنی»، وبسایت شفقنا، تاریخ درج مطلب: 24 آبان 1401ش. | * «قلعه بالاحصار غزنی»، وبسایت شفقنا، تاریخ درج مطلب: 24 آبان 1401ش. | ||
* «قلعه تاریخی و بالاحصار غزنی در آستانه فروریزی قرار دارد»، وبسایت روزنامه 8 صبح، تاریخ درج مطلب: 1 مهر 1401ش. | * «قلعه تاریخی و بالاحصار غزنی در آستانه فروریزی قرار دارد»، وبسایت روزنامه 8 صبح، تاریخ درج مطلب: 1 مهر 1401ش. | ||