صفحهٔ اصلی
مقالهٔ منتخب
نذری؛ آیین اجتماعی مبتنی بر یک تعهد شرعی یا رسم فرهنگی.
نذری، از آیین‌های دینی ایرانیان است. در چارچوب این سنت، مردم ایران چیزهای مختلفی از جمله انواع غذا و قربانی را برای برآورده‌شدن حاجات و رسیدن به خواسته‌های قلبی خود، نذر می‌کنند. از این منظر، دادن نذری، به آدمی فرصت می‌دهد تا نیازمندی دائمی خود به خدا را مورد توجه قرار دهد و ارتباط معنوی پایداری با خدا برقرار کند و با انجام کار خیر، به تقویت اراده و رشد روحی خود بپردازد.
نذر، نوعی تلاش آدمی برای ایجاد پیوند با جهان مینوی و نیروهای فوق طبیعی است. نذر در اصطلاح، تعهدی است که آدمی در پیشگاه خدا بر عهده می‌گیرد تا در صورت برآورده شدن نیاز و خواسته‌اش، عملی پسندیده را انجام داده یا از انجام عملی ناپسند پرهیز کند. نذری‌دادن از آن دسته سنت‌ها و آیین‌هایی است که در تمام ادیان الهی وجود داشته است. ایرانیان بر این باورند که نذری‌دادن از جمله کارهای معنوی است که منجر به افزایش برکت در زندگی می‌شود. امروزه نذری‌دادن در سبک زندگی ایرانیان، همچنان یک امر معنوی دانسته می‌شود که با آموزه‌های اسلامی، تقویت شده و در مناسبت‌های مختلف دینی و مذهبی ایرانی‌ها، جایگاه ویژه‌ای دارد. غذای نذری محرم در میان ایرانیان بسیار مرسوم بوده و کمتر ایرانی وجود دارد که طعم این نذری ویژه را نچشیده باشد. سنت نذری محرم، هر ساله، توسط دوست‌داران امام حسین در ماه محرم و صفر، برپا می‌شود. از دوران صفویان، تنوع نذری‌های محرم در ایران بیشتر شد. پلوی ساده همراه با گوشت و ادویه، از نخستین نذری‌های محرمی به‌شمار می‌رفت. نذری پلو، مخصوص افراد متمول در جامعه بود که در میان عموم مردم به‌خصوص اقشار ضعیف‌تر جامعه، توزیع می‌شد. نذری نان و ماست، مخصوص روز تاسوعا بود. این نذری، هنوز هم در برخی نقاط ایران، به‌ویژه در گرگان رایج است. در دورۀ قاجار، نذر آش، شربت آب‌لیمو و شله‌زرد مرسوم شد. نذری آش شاه که از طرف مادر ناصرالدین شاه قاجار انجام می‌شد، از معروف‌ترین نذری‌های آن دوران است. در این آش که در روز اربعین طبخ می‌شد از گوشت گوسفند، بره، مرغ، روغن، برخی از انواع سبزی و مغزی‌جات استفاده می‌شده است. امروزه، از معروف‌ترین نذری‌های محرمی، خورشت قیمه است. قیمه‌های نذری در میان ایرانیان بسیار محبوب بوده و در روزهای مختلفی از ماه‌های محرم و صفر تهیه می‌شود. برخی از ارامنه و زردشتیان ایرانی نیز به حضرت ابوالفضل و امام حسین، ارادتی ویژه داشته و هرساله در نذری محرم، سهمی را بر عهده می‌گیرند.
در سال‌های اخیر، نگاه جدیدی به نذری محرم ایجاد شده است. بسیاری از نیکوکاران ترجیح می‌دهند تا نذورات خود را با کمک‌های متفاوتی به نیازمندان واقعی رسانده و رنگ‌وبوی دیگری به محرم ببخشند. از جملۀ این نذری‌ها می‌توان به نذر توزیع پیراهن مشکی یا نذر تهیۀ جهیزیه برای دختران جوان اشاره کرد. از دیگر اقدامات جدید ایرانیان، در نذری‌های محرم، تأکید و تلاش آنها بر کاهش مصرف ظروف پلاستیکی است. در این میان، با ترویج سنت‌های قدیمی، نذر ظرف‌شستن در میان جوانان عزادار حسینی و دوست‌داران محیط زیست، راه‌اندازی شده است. این نوع از نذری، علاوه بر کاهش مصرف ظروف یک‌بار مصرف که مضرات بسیاری برای افراد و محیط زیست دارند، به ترویج کار گروهی و روحیۀ همکاری انسان‌ها نیز کمک می‌کند. پاک‌سازی سطح شهر و روستا از زباله‌های پلاستیکی، پس از هر مراسم عزاداری نیز توسط گروه‌هایی از عزاداران حسینی به‌عنوان نذری، صورت می‌گیرد. همچنین، در سال 1391ش، خیریه‌ای با عنوان «خیریۀ نذر اشتغال امام حسین» در استان اصفهان تأسیس شد.
دیگر مقالات منتخب: احمد اقتداری – صفویه – اسماعیل هنیه
تصویر منتخب هفته
تازه‌ها
برگزیده‌ها
- هویت ملی «احساس تعلق و وفاداری اعضای یک جامعه به عناصر و نمادهای مشترک اجتماع ملی»
- پروین اعتصامی «بلند آوازه‌ترین شاعر زن ایرانی»
- انقلاب اسلامی «قیام مردم ایران به‌رهبری امام خمینی»
- باباطاهر «عارف و شاعر دوبیتی‌سرای ایرانی»
- دین «مجموعه‌ای از باورهای پذیرفته شده و کنش‌های فردی و جمعی متناسب با آن»
- نوروز «آغاز سال نو خورشیدی و شروع فصل بهار»
- خانواده «بنیادی‌ترین نهاد و خاستگاه واحدهای بزرگ‌تر اجتماعی»
- مشهد «مرکز استان خراسان رضوی واقع در شمال شرقی ایران»
- مریم میرزاخانی «پر افتخارترين زن مسلمان و ایرانی در دانش ریاضی»
- راهیان نور «گردش‌گری معرفی فرهنگ و ارزش‌های دفاع مقدس»
فهرست موضوعی