بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| (۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط یک کاربر دیگر نشان داده نشد) | |||
| خط ۲۹: | خط ۲۹: | ||
صاحب‌نظران دیگری چون ابوالوفا بوزجانی، [[ابوریحان بیرونی]]، عمر [[خیام]]، خواجه نصیر‌الدین طوسی و قطب‌الدین شیرازی نیز موسیقی را به صورت علمی مورد توجه قرار داده‌اند.<ref>بلخاری قهی، سرگذشت هنر در تمدن اسلامی، 1383ش، ص56.</ref> | صاحب‌نظران دیگری چون ابوالوفا بوزجانی، [[ابوریحان بیرونی]]، عمر [[خیام]]، خواجه نصیر‌الدین طوسی و قطب‌الدین شیرازی نیز موسیقی را به صورت علمی مورد توجه قرار داده‌اند.<ref>بلخاری قهی، سرگذشت هنر در تمدن اسلامی، 1383ش، ص56.</ref> | ||
==جایگاه موسیقی در فرهنگ ایرانی== | ==جایگاه موسیقی در فرهنگ ایرانی== | ||
موسیقی در فرهنگ ایرانی جایگاه برجسته‌ای دارد تا جایی که برخی، فرهنگ ایرانی را فرهنگ «موسیقایی» می‌نامند. خنیای ایرانی بازتابی از باورها، سبک زندگی و اندیشة ایرانیا بوده است و آنها نیایش‌های مذهبی خود را با سرودهای مقدس می‌خواندند. در جنگ‌ها از شیپور، نقاره، [[دهل]]، کرنا و سرنا استفاده می‌کردند. [[کورش]] در جنگ برای ترساندن سپاه دشمن دستور به نواختن طبل و شیپور می‌داد و برای تهییج سربازان خود، از آنان می‌خواست که سرود بخوانند. ایرانیان در بزم‌ها و [[جشن]]هایی چون [[جشن مهرگان|مهرگان]] و [[نوروز]] با استفاده از [[عود]]، [[چنگ]]، [[نی]]، چغانه و بربط هنرنمایی می‌کردند.<ref>[https://www.mardomsalari.ir/note/160618/%DA%86%D8%B1%D8%A7-%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%A8%D8%A7%DB%8C%D8%AF-%D9%85%D9%88%D8%B3%DB%8C%D9%82%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D9%86%D8%A7%D9%85%DB%8C%D8%AF زارعی، «چرا فرهنگ ایرانی را باید «موسیقایی» نامید؟»، وب‌سایت روزنامة مردم‌سالاری.]</ref> | موسیقی در فرهنگ ایرانی جایگاه برجسته‌ای دارد تا جایی که برخی، فرهنگ ایرانی را فرهنگ «موسیقایی» می‌نامند. خنیای ایرانی بازتابی از باورها، سبک زندگی و اندیشة ایرانیا بوده است و آنها نیایش‌های مذهبی خود را با سرودهای مقدس می‌خواندند. در جنگ‌ها از شیپور، نقاره، [[دهل]]، کرنا و سرنا استفاده می‌کردند. [[کورش]] در جنگ برای ترساندن سپاه دشمن دستور به نواختن طبل و شیپور می‌داد و برای تهییج سربازان خود، از آنان می‌خواست که سرود بخوانند. ایرانیان در بزم‌ها و [[جشن]]هایی چون [[جشن مهرگان|مهرگان]] و [[نوروز]] با استفاده از [[عود]]، [[چنگ]]، [[نی]]، چغانه و بربط هنرنمایی می‌کردند.<ref>[https://www.mardomsalari.ir/note/160618/%DA%86%D8%B1%D8%A7-%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%A8%D8%A7%DB%8C%D8%AF-%D9%85%D9%88%D8%B3%DB%8C%D9%82%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D9%86%D8%A7%D9%85%DB%8C%D8%AF زارعی، «چرا فرهنگ ایرانی را باید «موسیقایی» نامید؟»، وب‌سایت روزنامة مردم‌سالاری.]</ref> | ||
| خط ۴۱: | خط ۳۹: | ||
# [[لالایی]]؛ یکی از موسیقی‌های دیرینة مردم ایران، لالایی‌هایی است که در کنار گهوارۀ کودک توسط [[آغوش مادر|مادر]]، [[دایه]] یا [[پرستار]] خوانده می‌شود.<ref>[https://www.roshdmag.ir/fa/news/1318/%D9%84%D8%A7%D9%84%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%DA%86%DB%8C%D8%B3%D8%AA تاران، «لالایی چیست؟»، وب‌سایت دفتر انتشارات فناوری آموزش.]</ref> | # [[لالایی]]؛ یکی از موسیقی‌های دیرینة مردم ایران، لالایی‌هایی است که در کنار گهوارۀ کودک توسط [[آغوش مادر|مادر]]، [[دایه]] یا [[پرستار]] خوانده می‌شود.<ref>[https://www.roshdmag.ir/fa/news/1318/%D9%84%D8%A7%D9%84%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%DA%86%DB%8C%D8%B3%D8%AA تاران، «لالایی چیست؟»، وب‌سایت دفتر انتشارات فناوری آموزش.]</ref> | ||
# [[کارآوا]] (موسیقی کار)؛ کارآوا از انواع مهم موسیقی سنتی ایرانیان است. کارآوا نغمه‌های آهنگین و کوتاهی است که ایرانیان هنگام کار همراه با شور و شادی می‌خوانند.<ref>[http://www.radiogoftogoo.ir/newsDetails/?m=177117&n=884188 امانی، «كارآوا چیست و چه كاركردی دارد؟»، وب‌سایت رادیو گفتگو.]</ref> | # [[کارآوا]] (موسیقی کار)؛ کارآوا از انواع مهم موسیقی سنتی ایرانیان است. کارآوا نغمه‌های آهنگین و کوتاهی است که ایرانیان هنگام کار همراه با شور و شادی می‌خوانند.<ref>[http://www.radiogoftogoo.ir/newsDetails/?m=177117&n=884188 امانی، «كارآوا چیست و چه كاركردی دارد؟»، وب‌سایت رادیو گفتگو.]</ref> | ||
# موسیقی | # [[موسیقی‌درمانی|موسیقی درمانی]]؛ امروزه موسیقی برای روان‌درمانی و به‌منظور ایجاد نگرش مثبت، تمایل به انجام کارها به‌طور دقیق و درست، بالابردن حس همکاری و موفقیت در کارها و مشاغل و ایجاد همبستگی در فعالیت‌های جمعی از پیش طراحی‌شده، به کار می‌رود.<ref>ساطعی، تأثیر موسیقی بر روان، 1382ش، ص73.</ref> | ||
==مصرف موسیقی در ایران== | ==مصرف موسیقی در ایران== | ||
| خط ۴۷: | خط ۴۵: | ||
==کارکردهای موسیقی== | ==کارکردهای موسیقی== | ||
کارکردهای مختلفی برای موسیقی بر شمرده‌اند که برخی از مهم‌ترین آنها عبارت است از: ابراز و بیان احساسات و عواطف، لذت زیبایی‌شناختی، سرگرمی، ارتباطی، به‌مثابه یک زبان، بازنمایی نمادین، واکنش‌های فیزیکی و عینی مانند برانگیختن رفتارهای یک جمعیت، رفتارهای تهاجمی در [[جنگ]]، تقویت همنوایی با هنجارهای اجتماعی، کمک به تداوم و پایداری فرهنگ، کمک به یکپارچگی جامعه<ref> Merriam, THE ANTHROPOLOGYOF MUSIC, 1964, p 219-227.</ref> و روان‌درمانی.<ref>ساطعی، تأثیر موسیقی بر روان، 1382ش، ص73.</ref> | |||
===1. همبستگی اجتماعی=== | ===1. همبستگی اجتماعی=== | ||
فعال‌شدن ظرفیت همبستگی اجتماعی از طریق موسیقی از دو طریق موسیقی محلی (فولکور) و موسیقی ملی صورت می‌گیرد. موسیقی محلی حکایت‌کنندة شاخصه‌های فرهنگی هریک از [[اقوام ایرانی]] بوده و بیان‌کنندة فلسفة زندگی و رسومات آنها است.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/1458501/%D9%86%D9%82%D8%B4-%D9%85%D9%88%D8%B3%DB%8C%D9%82%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%D8%AA%D8%AD%D8%A7%D8%AF-%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D9%82%D9%88%D8%A7%D9%85-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D9%88-%D9%85%D8%B3%D9%84%D9%8 ارجمند، «نقش موسیقی در اتحاد میان اقوام ایرانی و مسلمان بی‌بدیل است»، وب‌سایت ایکنا نیوز.]</ref> گسترش این نوع موسیقی در بعد محلی انگیزه‌بخش روحیه و تلاش جمعی است و در بعد ملی به‌دلیل تبلور وابستگی احساسی و عاطفی در قالب کلان ملی، موجب وحدت و انسجام اجتماعی است.<ref>[https://www.hamooniran.ir/item/5460 حق‌پرست، «موسیقی و همبستگی اجتماعی»، وب‌سایت هامون ایران.]</ref> | فعال‌شدن ظرفیت همبستگی اجتماعی از طریق موسیقی از دو طریق موسیقی محلی (فولکور) و موسیقی ملی صورت می‌گیرد. موسیقی محلی حکایت‌کنندة شاخصه‌های فرهنگی هریک از [[اقوام ایرانی]] بوده و بیان‌کنندة فلسفة زندگی و رسومات آنها است.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/1458501/%D9%86%D9%82%D8%B4-%D9%85%D9%88%D8%B3%DB%8C%D9%82%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%D8%AA%D8%AD%D8%A7%D8%AF-%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D9%82%D9%88%D8%A7%D9%85-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D9%88-%D9%85%D8%B3%D9%84%D9%8 ارجمند، «نقش موسیقی در اتحاد میان اقوام ایرانی و مسلمان بی‌بدیل است»، وب‌سایت ایکنا نیوز.]</ref> گسترش این نوع موسیقی در بعد محلی انگیزه‌بخش روحیه و تلاش جمعی است و در بعد ملی به‌دلیل تبلور وابستگی احساسی و عاطفی در قالب کلان ملی، موجب وحدت و انسجام اجتماعی است.<ref>[https://www.hamooniran.ir/item/5460 حق‌پرست، «موسیقی و همبستگی اجتماعی»، وب‌سایت هامون ایران.]</ref> | ||
| خط ۶۱: | خط ۶۰: | ||
===6. بهره‌مندی رسانه از موسیقی=== | ===6. بهره‌مندی رسانه از موسیقی=== | ||
رسانه‌های مختلف مانند تلویزیون، رادیو و سینما از موسیقی به‌منظور اثرگذاری بیشتر بر مخاطب بهره می‌برند. بر اساس تحقیقات، بیش از 75 درصد برنامه‌های تلویزیون و رادیو را قطعات موسیقی در سه قالب موسیقی متن،<ref> [https://www.studiobinder.com/blog/what-is-a-film-score-definition/ Deguzman, “What is a Film Score, Movie Score vs. Soundtrack Explained”, studiobinder website.]</ref> موسیقی حاشیه‌ای و موسیقی مستقل، تشکیل می‌دهند.<ref>مختاباد، «نقش و کارکرد موسیقی ایرانی در رادیو و تلویزیون»، 1388ش، ص62.</ref> | رسانه‌های مختلف مانند تلویزیون، رادیو و سینما از موسیقی به‌منظور اثرگذاری بیشتر بر مخاطب بهره می‌برند. بر اساس تحقیقات، بیش از 75 درصد برنامه‌های تلویزیون و رادیو را قطعات موسیقی در سه قالب موسیقی متن،<ref> [https://www.studiobinder.com/blog/what-is-a-film-score-definition/ Deguzman, “What is a Film Score, Movie Score vs. Soundtrack Explained”, studiobinder website.]</ref> موسیقی حاشیه‌ای و موسیقی مستقل، تشکیل می‌دهند.<ref>مختاباد، «نقش و کارکرد موسیقی ایرانی در رادیو و تلویزیون»، 1388ش، ص62.</ref> | ||
==چالش‌های موسیقی== | ==چالش‌های موسیقی== | ||
موسیقی به‌عنوان یک کالای فرهنگی در تمام جوامع با کژکارکردها و چالش‌های گوناگون روبرو می‌شود. | موسیقی به‌عنوان یک کالای فرهنگی در تمام جوامع با کژکارکردها و چالش‌های گوناگون روبرو می‌شود. | ||
===1. آسیب‌های روانی=== | ===1. آسیب‌های روانی=== | ||
تحقیقات ثابت کرده که افراد افسرده بیشتر به موسیقی غمگین گرایش دارند، در حالی که زیاد گوشکردن به موسیقی احتمال ابتلا به افسردگی را تا 8 برابر افزایش می‌دهد. همچنین میزان پرخاشگری افرادی که موسیقی پرسروصدا گوش می‌کنند بیشتر است. ضمن اینکه گوشکردن زیاد موسیقی موجب اختلال در سیستم پاداش مغز و به تبع آن اعتیاد به موسیقی را در پی‌دارد.<ref>شریفی، «اعتیاد به موسیقی و آسیب‌های آن»، 1399ش، ص3-6.</ref> از دیگر آسیب‌های روانی موسیقی افزایش اضطراب، اختلال در مطالعه، ضعف اراده و ایجاد هیجانات کاذب است.<ref>[https://minevisam.com/the-harms-of-music/ محمدی، «۱۰ تا از مضرات موسیقی بر اساس دلایل علمی (چرا گاهی موسیقی بد است؟)»، وب‌سایت می‌نویسم.]</ref> همچنین برخی جوانان، موسیقی را برای فرار از هشیاری‌ها، فرار از اختیار و فرار از اندیشه‌های عمیق به کار می‌گیرند تا مجبور نباشند که از هواهای نفسانی و خودخواهی‌ها دست بردارند.<ref>جعفری، موسیقی از دیدگاه فلسفی و روانی، ص10.</ref> بر این اساس، موسیقی می‌تواند مغز جوان‌ها را تخدیر کند و انسان را از قاطعیت بیرون آورد.<ref>امام خمینی، صحیفه امام، 1389ش، ج12، ص326.</ref> | تحقیقات ثابت کرده که افراد افسرده بیشتر به موسیقی غمگین گرایش دارند، در حالی که زیاد گوشکردن به موسیقی احتمال ابتلا به [[افسردگی]] را تا 8 برابر افزایش می‌دهد. همچنین میزان [[پرخاشگری]] افرادی که موسیقی پرسروصدا گوش می‌کنند بیشتر است. ضمن اینکه گوشکردن زیاد موسیقی موجب اختلال در سیستم پاداش مغز و به تبع آن اعتیاد به موسیقی را در پی‌دارد.<ref>شریفی، «اعتیاد به موسیقی و آسیب‌های آن»، 1399ش، ص3-6.</ref> از دیگر آسیب‌های روانی موسیقی افزایش اضطراب، اختلال در مطالعه، ضعف اراده و ایجاد [[هیجان|هیجانات]] کاذب است.<ref>[https://minevisam.com/the-harms-of-music/ محمدی، «۱۰ تا از مضرات موسیقی بر اساس دلایل علمی (چرا گاهی موسیقی بد است؟)»، وب‌سایت می‌نویسم.]</ref> همچنین برخی جوانان، موسیقی را برای فرار از هشیاری‌ها، فرار از اختیار و فرار از اندیشه‌های عمیق به کار می‌گیرند تا مجبور نباشند که از هواهای نفسانی و خودخواهی‌ها دست بردارند.<ref>جعفری، موسیقی از دیدگاه فلسفی و روانی، ص10.</ref> بر این اساس، موسیقی می‌تواند مغز جوان‌ها را تخدیر کند و انسان را از قاطعیت بیرون آورد.<ref>امام خمینی، صحیفه امام، 1389ش، ج12، ص326.</ref> | ||
===2. آسیب‌های جسمی=== | ===2. آسیب‌های جسمی=== | ||
مصرف بی‌رویه موسیقی می‌تواند به آسیب‌های شنوایی نظیر وزوز گوش، پُرشنوایی، کج‌شنوایی یا درک غیرعادی بینجامد.<ref>شریفی، «اعتیاد به موسیقی و آسیب‌های آن»، 1399ش، ص6.</ref> | مصرف بی‌رویه موسیقی می‌تواند به آسیب‌های شنوایی نظیر وزوز گوش، پُرشنوایی، کج‌شنوایی یا درک غیرعادی بینجامد.<ref>شریفی، «اعتیاد به موسیقی و آسیب‌های آن»، 1399ش، ص6.</ref> | ||