←آیین‌ها و مراسم
| (۵ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۲۶: | خط ۲۶: | ||
===آیین‌ها و مراسم=== | ===آیین‌ها و مراسم=== | ||
در مناطق مختلف افغانستان، از جمله [[کابل]]، هرات، بلخ، پروان، بدخشان، [[پنجشیر|پنجشیر،]] قندهار و ننگرهار مراسم‌هایی به یادبود اهل‌بیت با برپایی مجالس [[دعا]] و [[ختم قرآن]] در مساجد برگزار می‌شود؛ در کابل و هرات، مراسم [[عزاداری]] برای امام حسین در دهۀ اول [[ماه محرم]] و | در مناطق مختلف افغانستان، از جمله [[کابل]]، هرات، بلخ، پروان، بدخشان، [[پنجشیر|پنجشیر،]] قندهار و ننگرهار مراسم‌هایی به یادبود اهل‌بیت با برپایی مجالس [[دعا]] و [[ختم قرآن]] در مساجد برگزار می‌شود؛ در کابل و هرات، مراسم [[عزاداری]] برای امام حسین در دهۀ اول [[ماه محرم]] و [[روز عاشورا در افغانستان|روز عاشورا]] با حضور گستردۀ مردم عادی، مقامات و شخصیت‌های سیاسی اهل‌سنت در [[تکیه‌خانه|تکیه‌خانه‌ها]]، حسینیه‌ها و مساجد [[شیعه|شیعیان]] برگزار می‌شود. این مراسم شامل سخنرانی، سینه‌زنی، [[تعزیه‌خوانی]]، مداحی، [[روضه‌خوانی]] و ذکر مصائب [[امام حسین]] است.<ref>کاظمی، فرهنگ عاشورایی در افغانستان، 1395ش، ص67.</ref> به خاطر احترام به اهل‌بیت [[روز عاشورا در افغانستان]] در [[تقویم هجری شمسی|تقویم]] جمهوری اسلامی افغانتسان تعطیل رسمی درج شده بود.<ref>[https://www.khabaronline.ir/news/1657201/%D8%B7%D8%A7%D9%84%D8%A8%D8%A7%D9%86-%D8%AA%D8%B9%D8%B7%DB%8C%D9%84%DB%8C-%D8%B9%D8%A7%D8%B4%D9%88%D8%B1%D8%A7-%D9%88-%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%88%D8%B2-%D8%B1%D8%A7-%D9%84%D8%BA%D9%88-%DA%A9%D8%B1%D8%AF «طالبان تعطیلی عاشورا و نوروز را لغو کرد»، وب‌سایت خبرآنلاین.]</ref> | ||
در [[مزارشریف]] که بیشتر اقوام [[قوم ازبک|ازبک]] و [[تاجیک‌های افغانستان|تاجیک]] حضور دارند، [[میله شاطرها|میلۀ شاطرها]] در گذشته‌های دور و [[جشن نوروز]] با آیین برافراشتن پرچم سبز برگزار می‌شود که نماد [[امام علی]] است. این آیین با نام [[میله سخی|میلۀ سخی]] یا «جهنده بالا» در زیارتگاه منسوب به حضرت علی برپا می‌شود و نفوذ محبت به اهل‌بیت در فرهنگ محلی اهل‌سنت را نشان می‌دهد. | در [[مزارشریف]] که بیشتر اقوام [[قوم ازبک|ازبک]] و [[تاجیک‌های افغانستان|تاجیک]] حضور دارند، [[میله شاطرها|میلۀ شاطرها]] در گذشته‌های دور و [[جشن نوروز]] با آیین برافراشتن پرچم سبز برگزار می‌شود که نماد [[امام علی]] است. این آیین با نام [[میله سخی|میلۀ سخی]] یا «جهنده بالا» در زیارتگاه منسوب به حضرت علی برپا می‌شود و نفوذ محبت به اهل‌بیت در فرهنگ محلی اهل‌سنت را نشان می‌دهد. | ||
| خط ۶۱: | خط ۶۱: | ||
[[خوشحال خان ختک]] یکی از سرداران و شعرای نامدار قوم پشتون در اشعار [[زبان پشتو|پشتو]] اعتقاد و عشق خود را به پنج‌تن آل‌عبا و چهارده معصوم در باور شیعه، اظهار ساخته و ضمن قصیده‌ای نام‌های دوازده امام شیعیان را بیان کرده است. ختک در یکی از قصیده‌های خود مردانگی را ویژۀ امام علی دانسته و [[شاه مردان|شاه مردان]] از القاب رایج امام علی در افغانستان است.<ref>کهدویی، «خوشحال‌خان ختک پشتون فارسی‌گوی»، 1389ش، ص291.</ref> | [[خوشحال خان ختک]] یکی از سرداران و شعرای نامدار قوم پشتون در اشعار [[زبان پشتو|پشتو]] اعتقاد و عشق خود را به پنج‌تن آل‌عبا و چهارده معصوم در باور شیعه، اظهار ساخته و ضمن قصیده‌ای نام‌های دوازده امام شیعیان را بیان کرده است. ختک در یکی از قصیده‌های خود مردانگی را ویژۀ امام علی دانسته و [[شاه مردان|شاه مردان]] از القاب رایج امام علی در افغانستان است.<ref>کهدویی، «خوشحال‌خان ختک پشتون فارسی‌گوی»، 1389ش، ص291.</ref> | ||
{{شعر جدید|متن=علی شیر خدا یا شاه مردان\\دل ناشاد ما را شادگردان | {{شعر جدید | ||
| شاعر = | |||
| متن = | |||
علی شیر خدا یا شاه مردان\\دل ناشاد ما را شادگردان<ref>از سروده‌های محلی هرات»، وبلاگ فیض.</ref> | |||
}} | |||
[[عایشه درانی]] نیز سروده‌های فراوان در مورد [[پیامبر اسلام]]، اهل‌بیت و امامان شیعه دارد که بیانگر عمق ارادت وی به آنها است؛ به‌خصوص [[فاطمه زهرا]] و [[امام رضا]]. عایشه درانی، در اشعار خود به‌خصوص در بخش غزل‌ها از پیامبر اسلام، ائمة اطهار، شهیدان [[کربلا]]، علی‌اکبر و علی‌اصغر یاد کرده و از آنها طلب [[شفاعت]] کرده است.<ref> [https://farsnews.ir/af/news/13951223000677/-%D8%B9%D8%A7%DB%8C%D8%B4%D9%87-%D8%AF%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%A8%D8%A7%D9%86%D9%88%DB%8C-%D8%B4%D8%B9%D8%B1-%D8%A7%D9%81%D8%BA%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86 «عایشه درانی بانوی شعر افغانستان»، خبرگزاری فارس.]</ref> از جمله اشعار معروف عایشه، قصیده‌ای است که با بیان [[ولایت‌پذیری در سبک زندگی|ولایت]] حضرت علی آغاز و با وصف سایر امامان شیعه و [[امامت]] حضرت مهدی فرزند امام حسن عسکری به‌عنوان امام غایب و حاضر شیعیان، ختم شده است.<ref>[https://amin91.blog.ir/1401/01/19/%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85-%D9%85%D9%87%D8%AF%DB%8C-%D8%B9%D8%AC-%D8%AF%D8%B1-%DA%A9%D9%84%D8%A7%D9%85-%D8%AE%D9%88%D8%B4%D8%AD%D8%A7%D9%84-%D8%AE%D8%A7%D9%86-%D8%AE%D8%AA%DA%A9%D8%8C-%D8%B9%D8%A7%DB%8C%D8%B4%D9%87-%D8%AF%D مرادی، «امام مهدی در کلام خوشحال‌خان ختک، عایشه درانی و حمزه شینواری»، وبلاگ در هوای عدالت.]</ref> | [[عایشه درانی]] نیز سروده‌های فراوان در مورد [[پیامبر اسلام]]، اهل‌بیت و امامان شیعه دارد که بیانگر عمق ارادت وی به آنها است؛ به‌خصوص [[فاطمه زهرا]] و [[امام رضا]]. عایشه درانی، در اشعار خود به‌خصوص در بخش غزل‌ها از پیامبر اسلام، ائمة اطهار، شهیدان [[کربلا]]، علی‌اکبر و علی‌اصغر یاد کرده و از آنها طلب [[شفاعت]] کرده است.<ref> [https://farsnews.ir/af/news/13951223000677/-%D8%B9%D8%A7%DB%8C%D8%B4%D9%87-%D8%AF%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%A8%D8%A7%D9%86%D9%88%DB%8C-%D8%B4%D8%B9%D8%B1-%D8%A7%D9%81%D8%BA%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86 «عایشه درانی بانوی شعر افغانستان»، خبرگزاری فارس.]</ref> از جمله اشعار معروف عایشه، قصیده‌ای است که با بیان [[ولایت‌پذیری در سبک زندگی|ولایت]] حضرت علی آغاز و با وصف سایر امامان شیعه و [[امامت]] حضرت مهدی فرزند امام حسن عسکری به‌عنوان امام غایب و حاضر شیعیان، ختم شده است.<ref>[https://amin91.blog.ir/1401/01/19/%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85-%D9%85%D9%87%D8%AF%DB%8C-%D8%B9%D8%AC-%D8%AF%D8%B1-%DA%A9%D9%84%D8%A7%D9%85-%D8%AE%D9%88%D8%B4%D8%AD%D8%A7%D9%84-%D8%AE%D8%A7%D9%86-%D8%AE%D8%AA%DA%A9%D8%8C-%D8%B9%D8%A7%DB%8C%D8%B4%D9%87-%D8%AF%D مرادی، «امام مهدی در کلام خوشحال‌خان ختک، عایشه درانی و حمزه شینواری»، وبلاگ در هوای عدالت.]</ref> | ||
| خط ۱۰۸: | خط ۱۱۳: | ||
*«عایشه درانی بانوی شعر افغانستان»، خبرگزاری فارس، تاریخ درج مطلب: 23 اسفند 1395ش. | *«عایشه درانی بانوی شعر افغانستان»، خبرگزاری فارس، تاریخ درج مطلب: 23 اسفند 1395ش. | ||
*عصمتی، موسی، «ترانۀ ملا ممدجان چگونه ساخته شد؟»، وب‌سایت شهرستان ادب، تاریخ بارگزاری: 7 اردیبهشت 1397ش. | *عصمتی، موسی، «ترانۀ ملا ممدجان چگونه ساخته شد؟»، وب‌سایت شهرستان ادب، تاریخ بارگزاری: 7 اردیبهشت 1397ش. | ||
*«علی شیر خدا یا شاه مردان؛ از سروده‌های محلی هرات»، وبلاگ فیض، تاریخ بارگزاری: 12 مرداد 1390ش. | |||
*غبار، میر غلام‌محمد، افغانستان در مسیر تاریخ، کابل، فردوس، 1378ش. | *غبار، میر غلام‌محمد، افغانستان در مسیر تاریخ، کابل، فردوس، 1378ش. | ||
*غزنوی، عبدالغفور افغان، السراج المنیف فی حبّ آل‌المصطفی، هرات، دارالسلام، 1379ش. | *غزنوی، عبدالغفور افغان، السراج المنیف فی حبّ آل‌المصطفی، هرات، دارالسلام، 1379ش. | ||