←مفهوم‌شناسی
فاطمه کمالی (بحث | مشارکتها) (صفحه‌ای تازه حاوی «'''<big>تربیت اقتصادی</big>'''، فرایندی که افراد رفتار مطلوب اقتصادی را از کودکی تا...» ایجاد کرد) |
فاطمه کمالی (بحث | مشارکتها) |
||
| (۲ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۲: | خط ۲: | ||
==مفهوم‌شناسی== | ==مفهوم‌شناسی== | ||
[[تربیت]] واژه‌ای عربی و به‌معنای پرورش است؛ يعنى ايجاد كردن حالتى پس از حالتى ديگر در چيزى تا به تمام و كمال آن برسد.<ref>[https://lib.eshia.ir/41892/1/336 راغب اصفهانى، المفردات في غريب القرآن، 1412ق، ص336.]</ref> به‌معنی زیادت، رشد، نمو و علو نیز بیان شده است.<ref>[https://lib.eshia.ir/20006/8/283 فراهیدی، العين، 1409ق، ج8، ص283.]</ref> در اصطلاح تربیت به فراهم کردن زمینه‌ها و عوامل برای به فعلیت رساندن و شکوفا نمودن استعدادهای درونی انسان در جهت مطلوب و استفاده از روش‌های صحیح و مناسب نیز معنا شده است.<ref>مطهری، تعلیم و تربیت در اسلام، 1367ش، ص27.</ref> | [[تربیت]] واژه‌ای عربی و به‌معنای پرورش است؛ يعنى ايجاد كردن حالتى پس از حالتى ديگر در چيزى تا به تمام و كمال آن برسد.<ref>[https://lib.eshia.ir/41892/1/336 راغب اصفهانى، المفردات في غريب القرآن، 1412ق، ص336.]</ref> به‌معنی زیادت، رشد، نمو و علو نیز بیان شده است.<ref>[https://lib.eshia.ir/20006/8/283 فراهیدی، العين، 1409ق، ج8، ص283.]</ref> در اصطلاح تربیت به فراهم کردن زمینه‌ها و عوامل برای به فعلیت رساندن و شکوفا نمودن استعدادهای درونی انسان در جهت مطلوب و استفاده از روش‌های صحیح و مناسب نیز معنا شده است.<ref>مطهری، تعلیم و تربیت در اسلام، 1367ش، ص27.</ref><br> | ||
تربیت اقتصادی فرایندی است که افراد، دانش مربوط به رفتار مطلوب اقتصادی را از کودکی تا بزرگسالی می‌آموزند و به‌صورت ارزش درونی در شخصیت آنان عجین می‌شود.<ref>Refriger, And Aleandri, The Economics of Education as Educational Science, Social and behavioral Sciences, 116, 2059 – 2063, 2014.</ref> امروزه مراد از «تربیت اقتصادی» برنامه‌ها و اقداماتی است که اغلب کشورها برای فرهنگ‌سازی در حوزۀ اقتصاد به اجرا درمی‌آورند. آن‌ها تلاش‌های نظام‌مندی را در این راستا، برای مقاطع سنی گوناگون از کودکی تا بزرگسالی انجام داده‌اند تا به این وسیله، بتوانند نسلی را برای ورود به عرصۀ اجتماع آماده کنند که نه‌تنها مفاهیم اقتصادی را بداند، بلکه به بهترین وجه، حائز مهارت تفکر اقتصادی بوده و ضمن بهره‌مندی از یک منطق فکری، قابلیت تحلیل شرایط مختلف اقتصادی و تصمیم‌گیری و انتخاب بهینه را داشته باشد.<ref>طغیانی و زاهدی‌وفا، «امکان بهره‌گیری از آثار تمدن اسلامی در طراحی و تدوین الگوی اسلامی ایرانی فرهنگ اقتصادی»، 1391ش، ص55-76.</ref> | تربیت اقتصادی فرایندی است که افراد، دانش مربوط به رفتار مطلوب اقتصادی را از کودکی تا بزرگسالی می‌آموزند و به‌صورت ارزش درونی در شخصیت آنان عجین می‌شود.<ref>Refriger, And Aleandri, The Economics of Education as Educational Science, Social and behavioral Sciences, 116, 2059 – 2063, 2014.</ref> امروزه مراد از «تربیت اقتصادی» برنامه‌ها و اقداماتی است که اغلب کشورها برای فرهنگ‌سازی در حوزۀ اقتصاد به اجرا درمی‌آورند. آن‌ها تلاش‌های نظام‌مندی را در این راستا، برای مقاطع سنی گوناگون از کودکی تا بزرگسالی انجام داده‌اند تا به این وسیله، بتوانند نسلی را برای ورود به عرصۀ اجتماع آماده کنند که نه‌تنها مفاهیم اقتصادی را بداند، بلکه به بهترین وجه، حائز مهارت تفکر اقتصادی بوده و ضمن بهره‌مندی از یک منطق فکری، قابلیت تحلیل شرایط مختلف اقتصادی و تصمیم‌گیری و انتخاب بهینه را داشته باشد.<ref>طغیانی و زاهدی‌وفا، «امکان بهره‌گیری از آثار تمدن اسلامی در طراحی و تدوین الگوی اسلامی ایرانی فرهنگ اقتصادی»، 1391ش، ص55-76.</ref> | ||
«تربیت اقتصادی» با نگاه اسلامی به‌معنای ایجاد آمادگی در فرد است، تا ضمن شناخت استعدادهای اقتصادی خود بتواند آن را به‌نحوی مطلوب شکوفا کند و از منابع موجود در حداعتدال بهره‌مند شود و در این راه شریعت الهی را در نظر داشته باشد و در جهت قرب الهی قدم بردارد.<ref>ایمانی، «تربیت اقتصادی در راستای تحقق تولید ملی و حمایت از کار و سرمایۀ ایرانی»، 1391ش، ص15-16.</ref> | «تربیت اقتصادی» با نگاه اسلامی به‌معنای ایجاد آمادگی در فرد است، تا ضمن شناخت استعدادهای اقتصادی خود بتواند آن را به‌نحوی مطلوب شکوفا کند و از منابع موجود در حداعتدال بهره‌مند شود و در این راه شریعت الهی را در نظر داشته باشد و در جهت قرب الهی قدم بردارد.<ref>ایمانی، «تربیت اقتصادی در راستای تحقق تولید ملی و حمایت از کار و سرمایۀ ایرانی»، 1391ش، ص15-16.</ref> | ||
==لزوم تربیت اقتصادی== | ==لزوم تربیت اقتصادی== | ||
هیچ کشوری بدون سرمایه‌گذاری درحوزۀ آموزش نمی‌تواند به توسعۀ اقتصادی پایدار دست پیدا کند.<ref>Becker, William, Greene, William, and Sherwin,Rosen, »Research on High School Economic Education, Vol. 80, No. 2, Papers and Proceedings of the Hundred and Second Annual Meeting of the American Economic Association, pp. 14 -22, 1990.</ref> در دهه‌های اخیر و به‌ویژه در میان کشورهای توسعه یافته، موضوع تربیت اقتصادی یا آموزش اقتصادی به افراد جامعه به‌ویژه کودکان، نوجوانان و جوانان اهمیت فزاینده‌ای یافته و این موضوع از اصول ثابت نظام تعلیم و تربیت کشورهای پیشرفته در کنار آموزش مهارت‌های اولیه و ضروری زندگی شده است.<ref>ریموند، آموزش و توسعه، 1393ش، ص75.</ref> | هیچ کشوری بدون سرمایه‌گذاری درحوزۀ آموزش نمی‌تواند به توسعۀ اقتصادی پایدار دست پیدا کند.<ref>Becker, William, Greene, William, and Sherwin,Rosen, »Research on High School Economic Education, Vol. 80, No. 2, Papers and Proceedings of the Hundred and Second Annual Meeting of the American Economic Association, pp. 14 -22, 1990.</ref> در دهه‌های اخیر و به‌ویژه در میان کشورهای توسعه یافته، موضوع تربیت اقتصادی یا آموزش اقتصادی به افراد جامعه به‌ویژه کودکان، نوجوانان و جوانان اهمیت فزاینده‌ای یافته و این موضوع از اصول ثابت نظام تعلیم و تربیت کشورهای پیشرفته در کنار آموزش مهارت‌های اولیه و ضروری زندگی شده است.<ref>ریموند، آموزش و توسعه، 1393ش، ص75.</ref> | ||
| خط ۱۳: | خط ۱۵: | ||
- '''توجه به الگوی مصرف مناسب'''؛ به‌معنای بهره‌مندی از موهبات الهی بدون اسراف و زیاده‌روی.<ref>سورۀ اعراف، آیۀ 31.</ref> امام صادق میانه‌روی در امور اقتصادی را توصیه کرده و عمل‌کنندگان به آن را از فقر دور می‌دانند.<ref> [https://lib.eshia.ir/11021/2/64 ابن‌بابویه، من لايحضره الفقيه، 1413ق، ج2، ص64.]</ref> این مسئله حتی در جزئی‌ترین امور هم مورد توجه قرار گرفته است. امام علی در دوران حکومت خود به‌منظور جلوگیری از اسراف، به کارگزاران و کارکنان خود دقت در میزان استفاده از جوهر و کاغذ در نگارش نامه‌ها را توصیه کرده است.<ref>[https://lib.eshia.ir/15339/1/310 ابن‌بابویه، الخصال، 1362ش، ج1، ص310.]</ref><br> | - '''توجه به الگوی مصرف مناسب'''؛ به‌معنای بهره‌مندی از موهبات الهی بدون اسراف و زیاده‌روی.<ref>سورۀ اعراف، آیۀ 31.</ref> امام صادق میانه‌روی در امور اقتصادی را توصیه کرده و عمل‌کنندگان به آن را از فقر دور می‌دانند.<ref> [https://lib.eshia.ir/11021/2/64 ابن‌بابویه، من لايحضره الفقيه، 1413ق، ج2، ص64.]</ref> این مسئله حتی در جزئی‌ترین امور هم مورد توجه قرار گرفته است. امام علی در دوران حکومت خود به‌منظور جلوگیری از اسراف، به کارگزاران و کارکنان خود دقت در میزان استفاده از جوهر و کاغذ در نگارش نامه‌ها را توصیه کرده است.<ref>[https://lib.eshia.ir/15339/1/310 ابن‌بابویه، الخصال، 1362ش، ج1، ص310.]</ref><br> | ||
- '''رعایت انصاف'''؛ این مهم در تعاملات اقتصادی بسیار حائز اهمیت است و آموزههای دینی برخورد منصفانه را عاملی برای افزایش روزی بیان می‌کنند.<ref>[https://lib.eshia.ir/27033/1/265 ديلمي، أعلام الدين في صفات المؤمنين، 1408ق، ص265.]</ref><br> | - '''رعایت انصاف'''؛ این مهم در تعاملات اقتصادی بسیار حائز اهمیت است و آموزههای دینی برخورد منصفانه را عاملی برای افزایش روزی بیان می‌کنند.<ref>[https://lib.eshia.ir/27033/1/265 ديلمي، أعلام الدين في صفات المؤمنين، 1408ق، ص265.]</ref><br> | ||
- '''پرهیز از احتکار'''؛ احتکار به‌معنای انباشتن کالا و نگهداشتن آن به قصد گران کردن آن است.<ref>معین، فرهنگ معین، تهران، ۱۳۸۲ش، ذیل واژۀ احتکار.</ref> در اسلام ضمن پرهیز دادن از این عمل، فرد محتکر را کافر و مورد لعن خداوند می‌داند.<ref>[https://lib.eshia.ir/10374/1/432 پاینده، نهج الفصاحة، 1382ش، ص432.]</ref><br> | - '''پرهیز از احتکار'''؛ احتکار به‌معنای انباشتن کالا و نگهداشتن آن به قصد گران کردن آن است.<ref>معین، فرهنگ معین، تهران، ۱۳۸۲ش، ذیل واژۀ احتکار.</ref> در اسلام ضمن پرهیز دادن از این عمل، فرد محتکر را کافر و مورد لعن خداوند می‌داند.<ref>[https://lib.eshia.ir/10374/1/432 پاینده، نهج الفصاحة، 1382ش، ص432.]</ref><br>- '''کسب روزی حلال'''؛ در روایات اسلامی، تلاش برای روزی حلال مانند جهاد در راه خدا معرفی شده است.<ref>[https://lib.eshia.ir/11015/13/12 نوری، مستدرك الوسائل و مستنبط المسائل، 1408ق، ج13، ص12.]</ref><br> | ||
- '''کسب روزی حلال'''؛ در روایات اسلامی، تلاش برای روزی حلال مانند جهاد در راه خدا معرفی شده است.<ref>[https://lib.eshia.ir/11015/13/12 نوری، مستدرك الوسائل و مستنبط المسائل، 1408ق، ج13، ص12.]</ref><br> | |||
- '''خوش‌خلقی و رفتار پسندیده'''؛ خوش‌خلقی در فعالیت‌های اقتصادی سبب فراوانی نعمات الهی می‌شود.<ref>[https://lib.eshia.ir/15139/1/395 ابن شعبه حرانى، تحف العقول عن آل الرسول، 1404ق، ص395.]</ref><br> | - '''خوش‌خلقی و رفتار پسندیده'''؛ خوش‌خلقی در فعالیت‌های اقتصادی سبب فراوانی نعمات الهی می‌شود.<ref>[https://lib.eshia.ir/15139/1/395 ابن شعبه حرانى، تحف العقول عن آل الرسول، 1404ق، ص395.]</ref><br> | ||
- '''شکرگزاری از نعمات الهی'''؛ یکی از اثرات شکرگزار بودن، گسترش رزق و روزی است چنان‌که در قرآن کریم آمده است؛ «لئِن شَکرْتُمْ لأزِیدَنَّکمْ».<ref>سورۀ ابراهیم، آیۀ 7.</ref> | - '''شکرگزاری از نعمات الهی'''؛ یکی از اثرات شکرگزار بودن، گسترش رزق و روزی است چنان‌که در قرآن کریم آمده است؛ «لئِن شَکرْتُمْ لأزِیدَنَّکمْ».<ref>سورۀ ابراهیم، آیۀ 7.</ref> | ||
==هدف تربیت اقتصادی در اسلام== | ==هدف تربیت اقتصادی در اسلام== | ||
در نظام تربیت اقتصاد اسلامی، اهدافی چون علاقمند کردن افراد به سعی و تلاش، کسب مهارت‌های لازم برای بهره‌مندی از مواهب طبیعت، اشتغال به حرفه یا شغلی متناسب با توانایی و تخصص، استقلال در ادارۀ زندگی، ارزشمند دانستن کار و تلاش، کسب درآمد حلال و مشرع، رسیدن به حد اعتدال در معیشت و الگوی مصرف مناسب دنبال می‌شود. | در نظام تربیت اقتصاد اسلامی، اهدافی چون علاقمند کردن افراد به سعی و تلاش، کسب مهارت‌های لازم برای بهره‌مندی از مواهب طبیعت، اشتغال به حرفه یا شغلی متناسب با توانایی و تخصص، استقلال در ادارۀ زندگی، ارزشمند دانستن کار و تلاش، کسب درآمد حلال و مشرع، رسیدن به حد اعتدال در معیشت و الگوی مصرف مناسب دنبال می‌شود.<ref>صنعتی و نژاد حسین، «بازتعریف مفهوم تربیت اقتصادی مبتنی بر آموزههای اسلامی»، 1395ش، ص137–157.</ref> | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||