گل (روان‌گردان): تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۳: خط ۳:
گل، مادۀ روان‌گردانی است که از گیاه شاهدانه استخراج یافته و بیشتر در میان نوجوانان و جوانان رایج است. گل که به‌ نام‌های علف و وید هم شناخته می‌شود به دلیل میزان بالای مادۀ تخدیری حدود ۲۴ درصد، چندین برابر تأثیرات مخرب نسبت به ماری جوانا و حشیش دارد. این مادۀ روان‌گردان به‌دلیل شایعۀ عدم اعتیاد‌آوری و ترک بدون درد و آسیب،‌ تبلیغات پرزرق و برق، دسترسی آسان و مصرف راحت از جذابیت زیادی در میان نوجوانان و جوانان برخوردار است. اعتیاد به گل علاوه بر آسیب‌های جسمی و روحی، موجب سلب ارادۀ فرد و تنزل هویت انسانی شده و زمینه‌ساز ارتکاب فساد و محرومیت از داشتن جامعه پویا، متعالی و حیات طیبه می‌شود.
گل، مادۀ روان‌گردانی است که از گیاه شاهدانه استخراج یافته و بیشتر در میان نوجوانان و جوانان رایج است. گل که به‌ نام‌های علف و وید هم شناخته می‌شود به دلیل میزان بالای مادۀ تخدیری حدود ۲۴ درصد، چندین برابر تأثیرات مخرب نسبت به ماری جوانا و حشیش دارد. این مادۀ روان‌گردان به‌دلیل شایعۀ عدم اعتیاد‌آوری و ترک بدون درد و آسیب،‌ تبلیغات پرزرق و برق، دسترسی آسان و مصرف راحت از جذابیت زیادی در میان نوجوانان و جوانان برخوردار است. اعتیاد به گل علاوه بر آسیب‌های جسمی و روحی، موجب سلب ارادۀ فرد و تنزل هویت انسانی شده و زمینه‌ساز ارتکاب فساد و محرومیت از داشتن جامعه پویا، متعالی و حیات طیبه می‌شود.


= مفهوم شناسی =
=مفهوم شناسی=
گل مادۀ مخدر از مشتقات گیاه کانابیس یا همان شاهدانه است که در مناطق استوایی رشد می‌کند. اجزای مختلف این گیاه مانند ساقه، برگ‌ها، سرگل،‌ صمغ و غنچه‌های آن حاوی ماده‌ای به نام THC یا تتراهیدروکانابینول است که تأثیر توهم زا و اعتیادآور دارد. گل از قسمت گل‌های سرشاخه‌های شاهدانه تهیه شده و با دارا بودن بالاترین میزان THC  یعنی ۲۴ درصد تتراکانانینول<ref>Tetrahydrocannabinol</ref> چندین برابر تأثیرات مخرب روانی و جسمی نسبت به ماری جوانا و حشیش دارد.<ref> طاهری نخست، «دربارۀ عوارض مصرف مواد بیشتر بدانیم، سالم بمانیم»،‌ ۱۳۹۸ش، ص۵۱؛ «دانستی‌هایی در بارۀ مواد مخدر گل»، بی‌تا، ص۳؛ [https://ravandarman.com/blog/marijuana/ عثمانپور، «آیا گل اعتیاد آور است؟ عوارض مصرف گل در طولانی مدت»، وب‌سایت مجلۀ سلامت، پزشک خوب.]</ref> این مادۀ روان‌گردان که به نام‌های علف و وید هم شناخته می‌شود به شکل سیگار، قلیان، استنشاق دود از طریق‌ لوله‌های مخصوص، استنشاق بخار و چای دم شده یا دمنوش گل مصرف می‌شود.<ref>[https://ravandarman.com/blog/marijuana/ عثمانپور، «آیا گل اعتیاد آور است؟ عوارض مصرف گل در طولانی مدت»، وب‌سایت مجلۀ سلامت، پزشک خوب.]</ref> به گفتۀ کارشناسان مصرف گل باعث تحریک سیستم عصبی شده وابستگی ذهنی و روانی گل نسبت به دیگر مواد روان‌گردان به‌شدت زیاد است به‌گونۀ که با یک استفاده میل به مصرف دوباره افزایش می‌یابد.<ref>[https://www.day-ravan.com/%DA%AF%D9%84 «گل»، وب‌سایت کلینیک دی.]</ref>
گل مادۀ مخدر از مشتقات گیاه کانابیس یا همان شاهدانه است که در مناطق استوایی رشد می‌کند. اجزای مختلف این گیاه مانند ساقه، برگ‌ها، سرگل،‌ صمغ و غنچه‌های آن حاوی ماده‌ای به نام THC یا تتراهیدروکانابینول است که تأثیر توهم زا و اعتیادآور دارد. گل از قسمت گل‌های سرشاخه‌های شاهدانه تهیه شده و با دارا بودن بالاترین میزان THC  یعنی ۲۴ درصد تتراکانانینول<ref>Tetrahydrocannabinol</ref> چندین برابر تأثیرات مخرب روانی و جسمی نسبت به ماری جوانا و حشیش دارد.<ref> طاهری نخست، «دربارۀ عوارض مصرف مواد بیشتر بدانیم، سالم بمانیم»،‌ ۱۳۹۸ش، ص۵۱؛ «دانستی‌هایی در بارۀ مواد مخدر گل»، بی‌تا، ص۳؛ [https://ravandarman.com/blog/marijuana/ عثمانپور، «آیا گل اعتیاد آور است؟ عوارض مصرف گل در طولانی مدت»، وب‌سایت مجلۀ سلامت، پزشک خوب.]</ref> این مادۀ روان‌گردان که به نام‌های علف و وید هم شناخته می‌شود به شکل سیگار، قلیان، استنشاق دود از طریق‌ لوله‌های مخصوص، استنشاق بخار و چای دم شده یا دمنوش گل مصرف می‌شود.<ref>[https://ravandarman.com/blog/marijuana/ عثمانپور، «آیا گل اعتیاد آور است؟ عوارض مصرف گل در طولانی مدت»، وب‌سایت مجلۀ سلامت، پزشک خوب.]</ref> به گفتۀ کارشناسان مصرف گل باعث تحریک سیستم عصبی شده وابستگی ذهنی و روانی گل نسبت به دیگر مواد روان‌گردان به‌شدت زیاد است به‌گونۀ که با یک استفاده میل به مصرف دوباره افزایش می‌یابد.<ref>[https://www.day-ravan.com/%DA%AF%D9%84 «گل»، وب‌سایت کلینیک دی.]</ref>


= تاریخچه =
=تاریخچه=
گل یکی از مشتقات گیاه شاهدانه است که به انگلیسی کانابیس cannabis گفته می‌شود. شاهدانه قدمتی بیش از چندین هزار ساله دارد و در تمدن‌های باستانی مانند یونان باستان و آشوریان برای مصارف پزشکی استفاده واقع می‌شد. شاهدانه دارای دو گونۀ‌ معروف به نام ساتیوا و اندیکا شاهدانه است اما، گونۀ سوم آن که در ۱۹۲۴م توسط گیاه شناس روسی شناسایی شد اکنون کشت و استفاده نمی‌شود. علی‌رغم سوابق استفاده‌های پزشکی از گیاه شاهدانه،‌ استفاده از آن در پزشکی مدرن در ۱۸۳۹م توسط پزشک جراح W. B. o’ Shaughnessy  به‌عنوان یک عامل آرام‌بخش، ضد اسپاسم، تشنج،‌ درد و التهاب اضافه شد.<ref>[https://norology.com/%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D9%88%D9%87%D8%A7/%DA%A9%D8%A7%D9%86%D8%A7%D8%A8%DB%8C%D8%B3-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE%DA%86%D9%87-%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D8%AC%D9%88%D8%A7%D9%86%D8%A7-cannabis-history-cbd/ گنجی‌زاده، «کانابیس (ماری جوانا) و تاریخچه انواع آن»، وب‌سایت نورولوژی.]</ref>
گل یکی از مشتقات گیاه شاهدانه است که به انگلیسی کانابیس cannabis گفته می‌شود. شاهدانه قدمتی بیش از چندین هزار ساله دارد و در تمدن‌های باستانی مانند یونان باستان و آشوریان برای مصارف پزشکی استفاده واقع می‌شد. شاهدانه دارای دو گونۀ‌ معروف به نام ساتیوا و اندیکا شاهدانه است اما، گونۀ سوم آن که در ۱۹۲۴م توسط گیاه شناس روسی شناسایی شد اکنون کشت و استفاده نمی‌شود. علی‌رغم سوابق استفاده‌های پزشکی از گیاه شاهدانه،‌ استفاده از آن در پزشکی مدرن در ۱۸۳۹م توسط پزشک جراح W. B. o’ Shaughnessy  به‌عنوان یک عامل آرام‌بخش، ضد اسپاسم، تشنج،‌ درد و التهاب اضافه شد.<ref>[https://norology.com/%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D9%88%D9%87%D8%A7/%DA%A9%D8%A7%D9%86%D8%A7%D8%A8%DB%8C%D8%B3-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE%DA%86%D9%87-%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D8%AC%D9%88%D8%A7%D9%86%D8%A7-cannabis-history-cbd/ گنجی‌زاده، «کانابیس (ماری جوانا) و تاریخچه انواع آن»، وب‌سایت نورولوژی.]</ref>


خط ۱۳: خط ۱۳:
تاریخ ورود کانابیس به ایران پس از استخراج مادۀ THC، به‌طور دقیق مشخص نیست،‌ اما به گزارش برخی سایت‌ها، مادۀ روان گردان ماری جوانای مدیکال یا همان گل، در اوایل دهه ۱۳۸۰ش،‌ توسط فردی به نام مستعار آرتا وارد ایران شد،‌ البته برخی او را نخستین فردی که شروع به کشت ماری‌جوانای گل در شیراز و اطراف تهران کرد، می‌دانند. با کشت و تولید گستردۀ این مادۀ مخدر، در نیمۀ دوم ۱۳۸۰ش وارد بازار مواد مخدر شد و به سرعت در میان جوانان رواج یافت.<ref>[https://rhodium.blogsky.com/1392/11/12/post-935/%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE%DA%86%D9%87-%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D8%AC%D9%88%D8%A7%D9%86%D8%A7-%DA%AF%D9%84-%D9%85%D8%AE%D8%AF%D8%B1-%DA%AF%D9%84-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D9%84%DB%8C% نیاز، «تاریخچۀ ماری جوانا گل (مخدر گل) در ایران]؛[https://rhodium.blogsky.com/1392/11/12/post-935/%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE%DA%86%D9%87-%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D8%AC%D9%88%D8%A7%D9%86%D8%A7-%DA%AF%D9%84-%D9%85%D8%AE%D8%AF%D8%B1-%DA%AF%D9%84-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D9%84%DB%8C% لیست دلالان و تولید کنندگان عمدۀ ماری جوانا گل در تهران»، وبلاگ دکتر یزدان نیاز]؛ [https://www.trt.net.tr/persian/yrn/2014/09/21/mhlt-ykh-mhh-bh-wzyr-rtbtt-yrn-133914 «گل وحشتناک‌ترین مادۀ مخدر ایران»، وب‌سایت خبرگزاری تی‌ آر تی.]</ref> این مادۀ مخدر در اوایل دهۀ ۱۳۹۰ش توسط ستاد مبارزه با مواد مخدر در ایران کشف شد و براساس آمار و گزارش‌های رسمی مصرف این روان‌گردان از آن به بعد تا امروز، روند رو به رشد داشته است.<ref>سام‌گیس،‌ «گزارش اعتماد از افزایش مصرف گل؛ پرواز و سقوط با گل»، روزنامۀ اعتماد: شمارۀ ۵۶۱۲،  ۱۴۰۲ش.</ref>
تاریخ ورود کانابیس به ایران پس از استخراج مادۀ THC، به‌طور دقیق مشخص نیست،‌ اما به گزارش برخی سایت‌ها، مادۀ روان گردان ماری جوانای مدیکال یا همان گل، در اوایل دهه ۱۳۸۰ش،‌ توسط فردی به نام مستعار آرتا وارد ایران شد،‌ البته برخی او را نخستین فردی که شروع به کشت ماری‌جوانای گل در شیراز و اطراف تهران کرد، می‌دانند. با کشت و تولید گستردۀ این مادۀ مخدر، در نیمۀ دوم ۱۳۸۰ش وارد بازار مواد مخدر شد و به سرعت در میان جوانان رواج یافت.<ref>[https://rhodium.blogsky.com/1392/11/12/post-935/%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE%DA%86%D9%87-%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D8%AC%D9%88%D8%A7%D9%86%D8%A7-%DA%AF%D9%84-%D9%85%D8%AE%D8%AF%D8%B1-%DA%AF%D9%84-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D9%84%DB%8C% نیاز، «تاریخچۀ ماری جوانا گل (مخدر گل) در ایران]؛[https://rhodium.blogsky.com/1392/11/12/post-935/%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE%DA%86%D9%87-%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D8%AC%D9%88%D8%A7%D9%86%D8%A7-%DA%AF%D9%84-%D9%85%D8%AE%D8%AF%D8%B1-%DA%AF%D9%84-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D9%84%DB%8C% لیست دلالان و تولید کنندگان عمدۀ ماری جوانا گل در تهران»، وبلاگ دکتر یزدان نیاز]؛ [https://www.trt.net.tr/persian/yrn/2014/09/21/mhlt-ykh-mhh-bh-wzyr-rtbtt-yrn-133914 «گل وحشتناک‌ترین مادۀ مخدر ایران»، وب‌سایت خبرگزاری تی‌ آر تی.]</ref> این مادۀ مخدر در اوایل دهۀ ۱۳۹۰ش توسط ستاد مبارزه با مواد مخدر در ایران کشف شد و براساس آمار و گزارش‌های رسمی مصرف این روان‌گردان از آن به بعد تا امروز، روند رو به رشد داشته است.<ref>سام‌گیس،‌ «گزارش اعتماد از افزایش مصرف گل؛ پرواز و سقوط با گل»، روزنامۀ اعتماد: شمارۀ ۵۶۱۲،  ۱۴۰۲ش.</ref>


= وضعیت مصرف گل در ایران =
=وضعیت مصرف گل در ایران=
عرضه و تقاضای گل در ایران تابع موج جهانی بوده و  پس از نخستین کشفیات گل در دهۀ ۱۳۹۰ش تا امروز رو به رشد داشته است. اما وضعیت شاخص‌های آماری مصرف گل براساس نتایج آخرین پیمایش ملی شیوع شناسی اعتیاد در جمعیت ۱۵ تا ۵۴ سالۀ ایران که در ۱۳۹۵ش انجام شده است، مصرف حشیش و گل با فراوانی ۴.۴ درصد در رتبۀ دوم بعد از تریاک قرار دارد. به لحاظ سنی ۵۱ درصد جمعیت مصرف کنندگان گل را نوجوانان و جوانان در گروه سنی ۱۵ تا ۲۹ سال تشکیل می‌دهند که از این میان ۱۴.۸ درصد دانشجویان و ۳.۷ درصدد دانش آموزان هستند.<ref>سام‌گیس،‌ «گزارش اعتماد از افزایش مصرف گل؛ پرواز و سقوط با گل»، روزنامۀ اعتماد: شمارۀ ۵۶۱۲،  ۱۴۰۲ش.</ref>
عرضه و تقاضای گل در ایران تابع موج جهانی بوده و  پس از نخستین کشفیات گل در دهۀ ۱۳۹۰ش تا امروز رو به رشد داشته است. اما وضعیت شاخص‌های آماری مصرف گل براساس نتایج آخرین پیمایش ملی شیوع شناسی اعتیاد در جمعیت ۱۵ تا ۵۴ سالۀ ایران که در ۱۳۹۵ش انجام شده است، مصرف حشیش و گل با فراوانی ۴.۴ درصد در رتبۀ دوم بعد از تریاک قرار دارد. به لحاظ سنی ۵۱ درصد جمعیت مصرف کنندگان گل را نوجوانان و جوانان در گروه سنی ۱۵ تا ۲۹ سال تشکیل می‌دهند که از این میان ۱۴.۸ درصد دانشجویان و ۳.۷ درصدد دانش آموزان هستند.<ref>سام‌گیس،‌ «گزارش اعتماد از افزایش مصرف گل؛ پرواز و سقوط با گل»، روزنامۀ اعتماد: شمارۀ ۵۶۱۲،  ۱۴۰۲ش.</ref>


براساس پژوهش‌های تکمیلی که در ادامۀ پیمایش ملی شیوع شناسی توسط بخش تحقیقات ستاد مبارزه با مواد مخدر در سال‌های ۱۳۹۸ش و ۱۳۹۹ش انجام شده با تأیید نتیجۀ پیمایش ۱۳۹۵ش، میزان مصرف مشتقات کانابیس (ماری‌جوانا، علف، گل و گراس با میزان THC مختلف)، دومین رتبه را در جمعیت مصرف کنندگان معتادان و اولین رتبه را در جمعیت دانش آموزان متوسطه دوم و هنرستان و دانشجوایان (نوجوانان و جوانان)، و سومین رتبه را در جمعیت کارگری محیط‌های صنعتی کشور دارد. این نتیجه با کشفیات حدود ۸۳ تٌن کانابیس در ۹ ماه  ابتدای ۱۳۹۹ش، به عنوان دومین ماده کشف و ضبط شده مطابقت دارد. همچنین میانگین نرخ قیمت کانابیس در ۹ ماه ابتدای سال ۱۳۹۹م ارزان‌ترین قیمت را نسبت به سایر مواد داشته است. سرانجام، میانگین مصرف کانابیس‌ها در میان معتادان حدود ۳ گرم و در میان سایر مصرف کنندگان یک گرم برآورد شده است.<ref>سام‌گیس،‌ «گزارش اعتماد از افزایش مصرف گل؛ پرواز و سقوط با گل»، روزنامۀ اعتماد: شمارۀ ۵۶۱۲،  ۱۴۰۲ش.</ref>
براساس پژوهش‌های تکمیلی که در ادامۀ پیمایش ملی شیوع شناسی توسط بخش تحقیقات ستاد مبارزه با مواد مخدر در سال‌های ۱۳۹۸ش و ۱۳۹۹ش انجام شده با تأیید نتیجۀ پیمایش ۱۳۹۵ش، میزان مصرف مشتقات کانابیس (ماری‌جوانا، علف، گل و گراس با میزان THC مختلف)، دومین رتبه را در جمعیت مصرف کنندگان معتادان و اولین رتبه را در جمعیت دانش آموزان متوسطه دوم و هنرستان و دانشجوایان (نوجوانان و جوانان)، و سومین رتبه را در جمعیت کارگری محیط‌های صنعتی کشور دارد. این نتیجه با کشفیات حدود ۸۳ تٌن کانابیس در ۹ ماه  ابتدای ۱۳۹۹ش، به عنوان دومین ماده کشف و ضبط شده مطابقت دارد. همچنین میانگین نرخ قیمت کانابیس در ۹ ماه ابتدای سال ۱۳۹۹م ارزان‌ترین قیمت را نسبت به سایر مواد داشته است. سرانجام، میانگین مصرف کانابیس‌ها در میان معتادان حدود ۳ گرم و در میان سایر مصرف کنندگان یک گرم برآورد شده است.<ref>سام‌گیس،‌ «گزارش اعتماد از افزایش مصرف گل؛ پرواز و سقوط با گل»، روزنامۀ اعتماد: شمارۀ ۵۶۱۲،  ۱۴۰۲ش.</ref>


= چشم‌انداز =
=چشم‌انداز=
باتوجه به نتایج پژوهش اقتصاد مواد مخدر در جهان و گزارش شاخص‌های آماری وضعیت مواد مخدر در ایران، الگوی دنیامیک مصرف مواد سه گانۀ تریاک‌، شیشه و کانابیس در ایران تا سال ۱۴۰۴ش، از الگوی تصاعدی جهانی مصرف کانابیس تبعیت خواهد کرد و سهم مصرف مشتقات کانابیس نسبت به مواد تریاک و شیشه رشد خواهد داشت.<ref>سام‌گیس،‌ «گزارش اعتماد از افزایش مصرف گل؛ پرواز و سقوط با گل»، روزنامۀ اعتماد: شمارۀ ۵۶۱۲،  ۱۴۰۲ش.</ref>
باتوجه به نتایج پژوهش اقتصاد مواد مخدر در جهان و گزارش شاخص‌های آماری وضعیت مواد مخدر در ایران، الگوی دنیامیک مصرف مواد سه گانۀ تریاک‌، شیشه و کانابیس در ایران تا سال ۱۴۰۴ش، از الگوی تصاعدی جهانی مصرف کانابیس تبعیت خواهد کرد و سهم مصرف مشتقات کانابیس نسبت به مواد تریاک و شیشه رشد خواهد داشت.<ref>سام‌گیس،‌ «گزارش اعتماد از افزایش مصرف گل؛ پرواز و سقوط با گل»، روزنامۀ اعتماد: شمارۀ ۵۶۱۲،  ۱۴۰۲ش.</ref>


= عوامل جذابیت =
=عوامل جذابیت=
به‌گفتۀ کارشناسان مواد مخدر، روان‌شناسان و مصرف‌ کنندگان گل، احساس سرخوشی و لذت ناشی از مصرف، تبلیغات مختلف مانند چاپ عکس‌های گیاه ماری‌جوانا بر روی کلاه‌ و لباس‌ها و انتخاب نام اغواگرایانۀ گل برای این مادۀ تغییر ژنتیک‌یافتۀ کانابیس، دسترسی آسان، نحوۀ مصرف راحت، محتوای موسیقی‌های غربی بومی رپ و پاپ که از این مواد و اثرات آن توصیف می‌شود، باورهای غلط در مورد عدم اعتیادآوری و بی‌ضرر‌بودن مصرف‌گل، از جذابیت‌های این مادۀ روانگردان شمرده شده‌اند.<ref>[https://www.aparat.com/v/i84gta5?playlist=595313 «گل میخوری یا گل رو میکشی؟»، نوجوانان و مواد مخدر سبک! وب‌سایت آپارات]؛ [https://www.aparat.com/v/e15q7ye?playlist=595313 «دلیل شما برای کشیدن گل چیه؟»، نوجوانان و مواد مخدر سبک!، وب‌سایت آپارات]؛ [https://omidedarman.com/%D8%A7%D8%AE%D8%A8%D8%A7%D8%B1-%D9%88-%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AA-%DA%A9%D9%85%D9%BE-%D8%AA%D8%B1%DA%A9-%D8%A7%D8%B9%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D8%AF/item/120-%D8%B9%D9%84%D8%AA-%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4-%D8%AC%D9%88%D8%A7%D9% «علت گرایش جوانان به سمت مصرف گل؛ کمپ ترک اعتیاد»، وب‌سایت کمپ ترک اعتیاد امید] ؛سام‌گیس،‌ «گزارش اعتماد از افزایش مصرف گل؛ پرواز و سقوط با گل»، روزنامۀ اعتماد: شمارۀ ۵۶۱۲،  ۱۴۰۲ش.</ref>
به‌گفتۀ کارشناسان مواد مخدر، روان‌شناسان و مصرف‌ کنندگان گل، احساس سرخوشی و لذت ناشی از مصرف، تبلیغات مختلف مانند چاپ عکس‌های گیاه ماری‌جوانا بر روی کلاه‌ و لباس‌ها و انتخاب نام اغواگرایانۀ گل برای این مادۀ تغییر ژنتیک‌یافتۀ کانابیس، دسترسی آسان، نحوۀ مصرف راحت، محتوای موسیقی‌های غربی بومی رپ و پاپ که از این مواد و اثرات آن توصیف می‌شود، باورهای غلط در مورد عدم اعتیادآوری و بی‌ضرر‌بودن مصرف‌گل، از جذابیت‌های این مادۀ روانگردان شمرده شده‌اند.<ref>[https://www.aparat.com/v/i84gta5?playlist=595313 «گل میخوری یا گل رو میکشی؟»، نوجوانان و مواد مخدر سبک! وب‌سایت آپارات]؛ [https://www.aparat.com/v/e15q7ye?playlist=595313 «دلیل شما برای کشیدن گل چیه؟»، نوجوانان و مواد مخدر سبک!، وب‌سایت آپارات]؛ [https://omidedarman.com/%D8%A7%D8%AE%D8%A8%D8%A7%D8%B1-%D9%88-%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AA-%DA%A9%D9%85%D9%BE-%D8%AA%D8%B1%DA%A9-%D8%A7%D8%B9%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D8%AF/item/120-%D8%B9%D9%84%D8%AA-%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4-%D8%AC%D9%88%D8%A7%D9% «علت گرایش جوانان به سمت مصرف گل؛ کمپ ترک اعتیاد»، وب‌سایت کمپ ترک اعتیاد امید] ؛سام‌گیس،‌ «گزارش اعتماد از افزایش مصرف گل؛ پرواز و سقوط با گل»، روزنامۀ اعتماد: شمارۀ ۵۶۱۲،  ۱۴۰۲ش.</ref>


= اعتیادآوری =
=اعتیادآوری=
پژوهشگران روان‌شناسی معتقدند که نگرش یک فرد به مصرف یک ماده و ادراک آن به صورت خطرناک یا بی‌خطر در گرایش مصرف آن ماده یا دارو مؤثر است. براساس تجارب بالینی بسیاری از درمانگران ایرانی آنها یکی از باورهای شایع در میان نوجوانان و جوانان عدم اعتیاد‌آوری، بی‌ضرر بودن ماده روان‌گردان گل است و دلیل این امر را هم آزادی این ماده در آمریکا می‌دانند. این باور هم به‌عنوان مجوز برای شروع و هم ادامۀ آن در نظر گرفته می‌شود. اما کارشناسان باتوجه به ویژگی‌های تعریف اعتیاد  مانند  وابستگی به مصرف مکرر مواد، تسکین، آرامش موقت، تحریک و نشاط گذرا،‌ افزایش تدریجی مقدار ماده مصرفی، معتقدند که مصرف گل نیز اثرات و وابستگی را ایجاد می‌کند. تحقیقات مختلف در بارۀ این روان‌گردان ضررهای مختلف جسمی و روانی آن را به اثبات رسانده است. ضمن اینکه آزاد بودن این ماده در آمریکا و برخی کشورهای دیگر به دلیل کنترل پذیری از سوی حکومت، کاهش دایرۀ جرم به دلیل جمعیت بزرگ ۵۰ درصدی جوانان مصرف کننده با تعریف مجدد اعتیاد و آزادسازی ماری‌جوانا، سد کردن جلو گرایش افراد به مواد سنگین‌تر و همین‌طور دلیل اقتصادی است.<ref>[https://www.aparat.com/v/z1918w6 «عوارض باورنکردنی ماریجوانا (علف - گل) بر بدن انسان»، وب‌سایت آپارات]؛ [http://www.khabaronline.ir/xdnTF «گل واقعاً اعتیاد ندارد؟ بررسی اپیدمی ماری جوانای ایرانی درکافۀ خبر»، خبرآنلاین.]</ref>
پژوهشگران روان‌شناسی معتقدند که نگرش یک فرد به مصرف یک ماده و ادراک آن به صورت خطرناک یا بی‌خطر در گرایش مصرف آن ماده یا دارو مؤثر است. براساس تجارب بالینی بسیاری از درمانگران ایرانی آنها یکی از باورهای شایع در میان نوجوانان و جوانان عدم اعتیاد‌آوری، بی‌ضرر بودن ماده روان‌گردان گل است و دلیل این امر را هم آزادی این ماده در آمریکا می‌دانند. این باور هم به‌عنوان مجوز برای شروع و هم ادامۀ آن در نظر گرفته می‌شود. اما کارشناسان باتوجه به ویژگی‌های تعریف اعتیاد  مانند  وابستگی به مصرف مکرر مواد، تسکین، آرامش موقت، تحریک و نشاط گذرا،‌ افزایش تدریجی مقدار ماده مصرفی، معتقدند که مصرف گل نیز اثرات و وابستگی را ایجاد می‌کند. تحقیقات مختلف در بارۀ این روان‌گردان ضررهای مختلف جسمی و روانی آن را به اثبات رسانده است. ضمن اینکه آزاد بودن این ماده در آمریکا و برخی کشورهای دیگر به دلیل کنترل پذیری از سوی حکومت، کاهش دایرۀ جرم به دلیل جمعیت بزرگ ۵۰ درصدی جوانان مصرف کننده با تعریف مجدد اعتیاد و آزادسازی ماری‌جوانا، سد کردن جلو گرایش افراد به مواد سنگین‌تر و همین‌طور دلیل اقتصادی است.<ref>[https://www.aparat.com/v/z1918w6 «عوارض باورنکردنی ماریجوانا (علف - گل) بر بدن انسان»، وب‌سایت آپارات]؛ [http://www.khabaronline.ir/xdnTF «گل واقعاً اعتیاد ندارد؟ بررسی اپیدمی ماری جوانای ایرانی درکافۀ خبر»، خبرآنلاین.]</ref>


= زمینه‌های اجتماعی و فرهنگی =
=زمینه‌های اجتماعی و فرهنگی=
به عقیدۀ کارشناسان و تحقیقات انجام شده زمینه‌های اجتماعی فرهنگی متعددی مانند  دسترسی‌پذیری آسان، محل زندگی، ناکامی و عدم موفقیت در زندگی، تبعیض در جامعه، گروه همسالان بزهکار، شرایط نامساعد خانواده مانند اعتیاد اعضای خانواده، طلاق والدین، رابطۀ نامناسب با فرزندان، عدم نظارت و کنترل اجتماعی رسمی و غیر رسمی، دسترسی آسان، باور عمومی به عدم اعتیادآوری و مضر نبودن در گرایش افراد به‌خصوص نوجوانان و جوانان به اعتیاد دخالت دارد. همچنین به لحاظ فرهنگی گروه مرجع نوجوانان از خانواده و مدرسه به‌سمت سلیبریتی‌های موسیقی غربی رپ و پاپ تغییر کرده است. توصیف مواد مخدر گل و ماری‌جوانا و اثرات آن یکی از محتوای اصلی این ژانر‌های موسیقی‌ است و به‌صورت عملی در هنگام اجرای موسیقی در کنسرت‌ها نیز به‌صورت گروهی استفاده می‌کند. علاوه‌براین، براساس تحقیقات متعدد، تغییر سبک زندگی دینی، دوری از باورها و ارزش‌های دینی و عدم شرکت در اعمال و مراسم‌های مذهبی از دیگر زمینه‌های فرهنگی اجتماعی اعتیاد به شمار می‌‌رود.<ref>فیروزی ارنان و همکاران، «رابطه بين باورهای دینی و بحران هویت با گرایش به مصرف مواد مخدر»، ۱۳۹۸ش، ص۱۱۲.</ref>
به عقیدۀ کارشناسان و تحقیقات انجام شده زمینه‌های اجتماعی فرهنگی متعددی مانند  دسترسی‌پذیری آسان، محل زندگی، ناکامی و عدم موفقیت در زندگی، تبعیض در جامعه، گروه همسالان بزهکار، شرایط نامساعد خانواده مانند اعتیاد اعضای خانواده، طلاق والدین، رابطۀ نامناسب با فرزندان، عدم نظارت و کنترل اجتماعی رسمی و غیر رسمی، دسترسی آسان، باور عمومی به عدم اعتیادآوری و مضر نبودن در گرایش افراد به‌خصوص نوجوانان و جوانان به اعتیاد دخالت دارد. همچنین به لحاظ فرهنگی گروه مرجع نوجوانان از خانواده و مدرسه به‌سمت سلیبریتی‌های موسیقی غربی رپ و پاپ تغییر کرده است. توصیف مواد مخدر گل و ماری‌جوانا و اثرات آن یکی از محتوای اصلی این ژانر‌های موسیقی‌ است و به‌صورت عملی در هنگام اجرای موسیقی در کنسرت‌ها نیز به‌صورت گروهی استفاده می‌کند. علاوه‌براین، براساس تحقیقات متعدد، تغییر سبک زندگی دینی، دوری از باورها و ارزش‌های دینی و عدم شرکت در اعمال و مراسم‌های مذهبی از دیگر زمینه‌های فرهنگی اجتماعی اعتیاد به شمار می‌‌رود.<ref>فیروزی ارنان و همکاران، «رابطه بين باورهای دینی و بحران هویت با گرایش به مصرف مواد مخدر»، ۱۳۹۸ش، ص۱۱۲.</ref>


= آسیب‌ها و پیامدها =
=آسیب‌ها و پیامدها=
براساس دیدگاه کارشناسان مواد مخدر، روان‌شناسان و تجارب درمان‌گران بالینی،  آسیب‌ها و عوارض مصرف روان‌گردان گل در دو دستۀ کوتاه مدت و درازمدت  دسته‌بندی شده‌اند. آسیب‌های کوتاه‌مدت مانند خشکی‌دهان، تندی ضربان قلب، افزایش اضطراب،‌ ضعف تمرکز، ‌سرفه‌های مکرر،‌ قرمزی چشم، عدم تشخیص رؤیا و واقعیت، توهم‌، کاهش قدرت تصمیم‌گیری،‌ اختلال در رانندگی و کاهش قدرت حافظه. اما آسیب‌های درازمدت نظیر اختلال‌ در یادگیری، اختلال در میل جنسی و ناباروری، ایجاد مشکلات تنفسی و ریوی، فراموشی به ‌دلیل اختلال و حتی تخریب سلول‌های مغز، اضطراب مزمن،‌ اختلالات خواب و کابوس‌‌های شبانه، پرخاشگری، ضعف سیستم ایمنی بدن، امکان بیشتر به ابتلا به سرطان و  سندرم بی‌انگیزگی در برابر خود و دیگران.[16] همچنین اعتیاد موجب از دست رفتن سرمایۀ انسانی و نابودی توانایی‌ها و استعدادها، انرژی‌ زمان و فرصت‌های ارزشمندی می‌شود که در غیر اینصورت می‌توانست در پیشرفت، فرد، خانواده و جامعه کمک کند. اما با وابستگی به مواد، علاوه بر تنزل از هویت انسانی به دلیل ضعف و یا سلب ارادۀ انسانی، و رهایی از قید و بند قانونی‌، دینی و اخلاقی زمینه را برای ارتکاب انواع بزهکاری و جرم فراهم می‌کند.[17]
براساس دیدگاه کارشناسان مواد مخدر، روان‌شناسان و تجارب درمان‌گران بالینی،  آسیب‌ها و عوارض مصرف روان‌گردان گل در دو دستۀ کوتاه مدت و درازمدت  دسته‌بندی شده‌اند. آسیب‌های کوتاه‌مدت مانند خشکی‌دهان، تندی ضربان قلب، افزایش اضطراب،‌ ضعف تمرکز، ‌سرفه‌های مکرر،‌ قرمزی چشم، عدم تشخیص رؤیا و واقعیت، توهم‌، کاهش قدرت تصمیم‌گیری،‌ اختلال در رانندگی و کاهش قدرت حافظه. اما آسیب‌های درازمدت نظیر اختلال‌ در یادگیری، اختلال در میل جنسی و ناباروری، ایجاد مشکلات تنفسی و ریوی، فراموشی به ‌دلیل اختلال و حتی تخریب سلول‌های مغز، اضطراب مزمن،‌ اختلالات خواب و کابوس‌‌های شبانه، پرخاشگری، ضعف سیستم ایمنی بدن، امکان بیشتر به ابتلا به سرطان و  سندرم بی‌انگیزگی در برابر خود و دیگران.[16] همچنین اعتیاد موجب از دست رفتن سرمایۀ انسانی و نابودی توانایی‌ها و استعدادها، انرژی‌ زمان و فرصت‌های ارزشمندی می‌شود که در غیر اینصورت می‌توانست در پیشرفت، فرد، خانواده و جامعه کمک کند. اما با وابستگی به مواد، علاوه بر تنزل از هویت انسانی به دلیل ضعف و یا سلب ارادۀ انسانی، و رهایی از قید و بند قانونی‌، دینی و اخلاقی زمینه را برای ارتکاب انواع بزهکاری و جرم فراهم می‌کند.[17]


= پیشگیری =
=پیشگیری=
کارشناسان معتقدند که برای پیشگیری از اعتیاد، سه مقولۀ آموزش و آگاهی‌بخشی افراد و خانواده‌ها از مواد روان‌گردان،  تأکید بر خانواده‌درمانی و استحکام پیوند خانوادگی و ایجاد محیط‌های حمایتی و سالم مانند تقویت ارتباطات اجتماعی، فراهم‌سازی فرصت‌های سالم، ارائه خدمات مشاوره‌ای، ترویج فرهنگ سلامت، در پیشگیری اعتیاد مؤثر‌اند.[18] همچنین براساس تحقیقات متعدد میان باورهای دینی و رعایت الزامات دینی و گرایش به اعتیاد رابطۀ معنی‌دار و منفی وجود دارد. دین راهنمایی‌ها و قواعد خاص عبادی و اخلاقی ارائه می‌دهد که فرد پس از شناخت و باور به آنها نوعی احساس عاطفی نسبت به پروردگار، انبیاء و اولیاء الهی  پیدا کرده و عمل به تکالیف دینی را درحیطۀ فردی و اجتماعی واجب می‌داند و به آن ملتزم می‌شود. این التزام موجب می‌شود که فرد از بسیاری از آسیب‌ها مصئون بماند.[19] علاوه براین، باتوجه به آمار بالای اعتیاد نوجوانان و جوانان به گل  و اهمیت نقش خانواده در پیشگیری از اعتیاد در این دورۀ‌های سنی،‌ دین اسلام با توصیه‌های فراوان در بارۀ تشکیل خانواده و دانستن همسر به‌عنوان مایۀ آرامش و رحمت،[20] ایجاد خانوادۀ سالم و ارضای نیازهای عاطفی فرزندان با خرید هدیه و همبازی شدن با آنهابه تقویت بنیان خانواده پرداخته است. [21]
کارشناسان معتقدند که برای پیشگیری از اعتیاد، سه مقولۀ آموزش و آگاهی‌بخشی افراد و خانواده‌ها از مواد روان‌گردان،  تأکید بر خانواده‌درمانی و استحکام پیوند خانوادگی و ایجاد محیط‌های حمایتی و سالم مانند تقویت ارتباطات اجتماعی، فراهم‌سازی فرصت‌های سالم، ارائه خدمات مشاوره‌ای، ترویج فرهنگ سلامت، در پیشگیری اعتیاد مؤثر‌اند.[18] همچنین براساس تحقیقات متعدد میان باورهای دینی و رعایت الزامات دینی و گرایش به اعتیاد رابطۀ معنی‌دار و منفی وجود دارد. دین راهنمایی‌ها و قواعد خاص عبادی و اخلاقی ارائه می‌دهد که فرد پس از شناخت و باور به آنها نوعی احساس عاطفی نسبت به پروردگار، انبیاء و اولیاء الهی  پیدا کرده و عمل به تکالیف دینی را درحیطۀ فردی و اجتماعی واجب می‌داند و به آن ملتزم می‌شود. این التزام موجب می‌شود که فرد از بسیاری از آسیب‌ها مصئون بماند.[19] علاوه براین، باتوجه به آمار بالای اعتیاد نوجوانان و جوانان به گل  و اهمیت نقش خانواده در پیشگیری از اعتیاد در این دورۀ‌های سنی،‌ دین اسلام با توصیه‌های فراوان در بارۀ تشکیل خانواده و دانستن همسر به‌عنوان مایۀ آرامش و رحمت،[20] ایجاد خانوادۀ سالم و ارضای نیازهای عاطفی فرزندان با خرید هدیه و همبازی شدن با آنهابه تقویت بنیان خانواده پرداخته است. [21]


= ترک گل =
=ترک گل=
کارشناسان و روان‌شناسان دو روش ترک آنی و یکباره و ترک تدریجی را برای ترک اعتیاد به روان‌گردان گل، معرفی کرده‌اند. در روش نخست، فرد با اقداماتی نظیر معدوم‌سازی وسایل استفادۀ گل،‌ تحمل آثار و عوارض‌ ترک مانند بی‌خوابی، اضطراب، تهوع، سردرد و افسردگی به یکباره اقدام به ترک می‌کند. این روش‌ به‌دلیل فشار زیاد،‌ نیاز به ارادۀ بسیار قوی و آثار مخرب روحی و روانی احتمال برگشت دارد و ‌در بیشتر موارد توصیه نمی‌شود.[22]  
کارشناسان و روان‌شناسان دو روش ترک آنی و یکباره و ترک تدریجی را برای ترک اعتیاد به روان‌گردان گل، معرفی کرده‌اند. در روش نخست، فرد با اقداماتی نظیر معدوم‌سازی وسایل استفادۀ گل،‌ تحمل آثار و عوارض‌ ترک مانند بی‌خوابی، اضطراب، تهوع، سردرد و افسردگی به یکباره اقدام به ترک می‌کند. این روش‌ به‌دلیل فشار زیاد،‌ نیاز به ارادۀ بسیار قوی و آثار مخرب روحی و روانی احتمال برگشت دارد و ‌در بیشتر موارد توصیه نمی‌شود.[22]  


خط ۴۷: خط ۴۷:
{{پانویس}}
{{پانویس}}


= منابع =
=منابع=
قرآن کریم.


امدادی، سعید، «بهترین روش برای ترک گل، عوارض + ترمیم مغز بعد از ترک گل»، وب‌سایت نوروکمپ، تاریخ درج مطلب: ۱۲ اردیبهشت ۱۴۰۳ش.
* قرآن کریم.
* امدادی، سعید، «بهترین روش برای ترک گل، عوارض + ترمیم مغز بعد از ترک گل»، وب‌سایت نوروکمپ، تاریخ درج مطلب: ۱۲ اردیبهشت ۱۴۰۳ش.
* «چگونگی پیشگیری از اعتیاد»، وب‌سایت کمپ تجریش، تاریخ درج مطلب: ۱۰ مرداد ۱۴۰۳ش.
* «دانستی‌هایی در بارۀ مواد مخدر گل»، مرکز مشاوره و توانمند‌سازی دانشگاه بیرجند، بی‌تا.
* «دلیل شما برای کشیدن گل چیه؟»، نوجوانان و مواد مخدر سبک!، بخش دوم، کانال جمهور تی ‌وی، وب‌سایت آپارات، تاریخ درج مطلب: ۱۷ اسفند ۱۳۹۹ش.
* سام‌گیس. بنفشه، «گزارش اعتماد از افزایش مصرف گل؛ پرواز و سقوط با گل»، روزنامۀ اعتماد: شمارۀ ۵۶۱۲، ۱۴۰۲ش.
* طاهری نخست، حمیدرضا، «دربارۀ عوارض مصرف مواد بیشتر بدانیم، سالم بمانیم»،‌ وزارت علوم، تحقیقات و فن‌آوری، دفتر مشاوره و سلامت، دانشگاه تهران مرکز مشاوره دانشگاه، ۱۳۹۸ش.
* عبدالله، محمدحسین، «مقایسۀ مصرف ماری جوانا در کشورهای مختلف»، وب‌سایت کمپ ترک اعتیاد احیاء تازه،‌ تاریخ درج مطلب: ۲ اردیبهشت ۱۴۰۲ش.
* عثمانپور، نغمه، «آیا گل اعتیاد آور است؟ عوارض مصرف گل در طولانی مدت»، وب‌سایت مجلۀ سلامت، پزشک خوب،‌ تاریخ درج مطلب: ۱۹ اسفند ۱۳۹۹ش.
* «علت گرایش جوانان به سمت مصرف گل؛ کمپ ترک اعتیاد»، وب‌سایت کمپ ترک اعتیاد امید،‌ تاریخ دستیابی: ۲۵ آبان ۱۴۰۳ش.
* «عوارض باورنکردنی ماریجوانا (علف - گل) بر بدن انسان»، اثرات مضر ماری‌جوانا بر بدن انسان، کانال کودک تفریح بانوان، وب‌سایت آپارات، تاریخ درج مطلب: ۳۱ خرداد ۱۳۹۷ش.
* «عوارض ترک گل یا ماری جوانا؛ ترک گل چند روز طول میکشد؟»، وب‌سایت مجلۀ سلامت، پزشک خوب،‌ تاریخ درج مطلب: ۱۸ شهریور ۱۳۹۹ش.
* فیروزی ارنان، رسول و همکاران، «رابطه بين باورهای دینی و بحران هویت با گرایش به مصرف مواد مخدر»، دو فصلنامۀ علوم تربیتی از دیدگاه اسلام، شمارۀ ۱۲، ۱۳۹۸ش.
* فیروزی ارنان، رسول و همکاران، «رابطه بين باورهای دینی و بحران هویت با گرایش به مصرف مواد مخدر»، دو فصلنامۀ علوم تربیتی از دیدگاه اسلام، شمارۀ ۱۲، ۱۳۹۸ش.
* «کمک به معتادها، کمک به معتادها برای بازگشت به زندگی»،‌ وب‌سایت چترا،‌ تاریخ دستیابی: ۱ آذر ۱۴۰۳ش.
* «گل میخوری یا گل رو میکشی؟»، نوجوانان و مواد مخدر، بخش اول، کانال جمهور تی‌وی، وب‌سایت آپارات، تاریخ درج مطلب: ۹ اسفند ۱۳۹۹ش.
* «گل واقعاً اعتیاد ندارد؟ بررسی اپیدمی ماری جوانای ایرانی درکافۀ خبر»، خبرآنلاین، تاریخ درج مطلب: ۱۵ دی ۱۳۹۷ش.
* «گل وحشتناک‌ترین مادۀ مخدر ایران»، وب‌سایت خبرگزاری تی‌ آر تی، تاریخ درج مطلب: ۲ دسامبر ۲۰۱۴م.
* «گل»، وب‌سایت کلینیک دی، تاریخ دستیابی: ۲۴ آبان ۱۴۰۳ش.
* گنجی‌زاده، مریم، «کانابیس (ماری جوانا) و تاریخچه انواع آن»، وب‌سایت نورولوژی، تاریخ دستیابی: ۲۵ آبان ۱۴۰۳ش.
* ندیمی، محسن، «نقش مذهب و نهادهای مذهبی در پیشگیری از سوء‌مصرف مواد»، فصلنامۀ سلامت اجتماعی و اعتیاد، شمارۀ۶، ۱۳۹۴ش.
* نیاز، یزدان،‌ «تاریخچۀ ماری جوانا گل (مخدر گل) در ایران؛ لیست دلالان و تولید کنندگان عمدۀ ماری جوانا گل در تهران»، وبلاگ دکتر یزدان نیاز،‌ تاریخ درج مطلب: ۱۲ بهمن ۱۳۹۲ش.
* نیازی و حسینی‌زاده آرانی، «بررسي تطبيقي- تلفيقي نقش جهتگيريهاي ديني و معنوي در ترک پايدار مواد مخدر در منطقه کاشان»، فصلنامۀ اعتیاد پژوهی سوءمصرف مواد، شمارۀ‌۵۰،‌ ۱۳۹۷ش.
* وحیدا،‌ فرویدون، و همکاران، «واکاوی کنش‌های احساسی - عاطفی در درمان اعتیاد مطالعۀکیفی با روش نظریۀ زمینه‌ای‌»، مجله پژوهش‌های راهبردی مسائل اجتماعی ایران، شمارۀ۲۶.


«چگونگی پیشگیری از اعتیاد»، وب‌سایت کمپ تجریش، تاریخ درج مطلب: ۱۰ مرداد ۱۴۰۳ش.
«دانستی‌هایی در بارۀ مواد مخدر گل»، مرکز مشاوره و توانمند‌سازی دانشگاه بیرجند، بی‌تا.
«دلیل شما برای کشیدن گل چیه؟»، نوجوانان و مواد مخدر سبک!، بخش دوم، کانال جمهور تی ‌وی، وب‌سایت آپارات، تاریخ درج مطلب: ۱۷ اسفند ۱۳۹۹ش.
سام‌گیس. بنفشه، «گزارش اعتماد از افزایش مصرف گل؛ پرواز و سقوط با گل»، روزنامۀ اعتماد: شمارۀ ۵۶۱۲، ۱۴۰۲ش.
طاهری نخست، حمیدرضا، «دربارۀ عوارض مصرف مواد بیشتر بدانیم، سالم بمانیم»،‌ وزارت علوم، تحقیقات و فن‌آوری، دفتر مشاوره و سلامت، دانشگاه تهران مرکز مشاوره دانشگاه، ۱۳۹۸ش.
عبدالله، محمدحسین، «مقایسۀ مصرف ماری جوانا در کشورهای مختلف»، وب‌سایت کمپ ترک اعتیاد احیاء تازه،‌ تاریخ درج مطلب: ۲ اردیبهشت ۱۴۰۲ش.
عثمانپور، نغمه، «آیا گل اعتیاد آور است؟ عوارض مصرف گل در طولانی مدت»، وب‌سایت مجلۀ سلامت، پزشک خوب،‌ تاریخ درج مطلب: ۱۹ اسفند ۱۳۹۹ش.
«علت گرایش جوانان به سمت مصرف گل؛ کمپ ترک اعتیاد»، وب‌سایت کمپ ترک اعتیاد امید،‌ تاریخ دستیابی: ۲۵ آبان ۱۴۰۳ش.
«عوارض باورنکردنی ماریجوانا (علف - گل) بر بدن انسان»، اثرات مضر ماری‌جوانا بر بدن انسان، کانال کودک تفریح بانوان، وب‌سایت آپارات، تاریخ درج مطلب: ۳۱ خرداد ۱۳۹۷ش.
«عوارض ترک گل یا ماری جوانا؛ ترک گل چند روز طول میکشد؟»، وب‌سایت مجلۀ سلامت، پزشک خوب،‌ تاریخ درج مطلب: ۱۸ شهریور ۱۳۹۹ش.
فیروزی ارنان، رسول و همکاران، «رابطه بين باورهای دینی و بحران هویت با گرایش به مصرف مواد مخدر»، دو فصلنامۀ علوم تربیتی از دیدگاه اسلام، شمارۀ ۱۲، ۱۳۹۸ش.
فیروزی ارنان، رسول و همکاران، «رابطه بين باورهای دینی و بحران هویت با گرایش به مصرف مواد مخدر»، دو فصلنامۀ علوم تربیتی از دیدگاه اسلام، شمارۀ ۱۲، ۱۳۹۸ش.
«کمک به معتادها، کمک به معتادها برای بازگشت به زندگی»،‌ وب‌سایت چترا،‌ تاریخ دستیابی: ۱ آذر ۱۴۰۳ش.
«گل میخوری یا گل رو میکشی؟»، نوجوانان و مواد مخدر، بخش اول، کانال جمهور تی‌وی، وب‌سایت آپارات، تاریخ درج مطلب: ۹ اسفند ۱۳۹۹ش.
«گل واقعاً اعتیاد ندارد؟ بررسی اپیدمی ماری جوانای ایرانی درکافۀ خبر»، خبرآنلاین، تاریخ درج مطلب: ۱۵ دی ۱۳۹۷ش.
«گل وحشتناک‌ترین مادۀ مخدر ایران»، وب‌سایت خبرگزاری تی‌ آر تی، تاریخ درج مطلب: ۲ دسامبر ۲۰۱۴م.
«گل»، وب‌سایت کلینیک دی، تاریخ دستیابی: ۲۴ آبان ۱۴۰۳ش.
گنجی‌زاده، مریم، «کانابیس (ماری جوانا) و تاریخچه انواع آن»، وب‌سایت نورولوژی، تاریخ دستیابی: ۲۵ آبان ۱۴۰۳ش.
ندیمی، محسن، «نقش مذهب و نهادهای مذهبی در پیشگیری از سوء‌مصرف مواد»، فصلنامۀ سلامت اجتماعی و اعتیاد، شمارۀ۶، ۱۳۹۴ش.
نیاز، یزدان،‌ «تاریخچۀ ماری جوانا گل (مخدر گل) در ایران؛ لیست دلالان و تولید کنندگان عمدۀ ماری جوانا گل در تهران»، وبلاگ دکتر یزدان نیاز،‌ تاریخ درج مطلب: ۱۲ بهمن ۱۳۹۲ش.
نیازی و حسینی‌زاده آرانی، «بررسي تطبيقي- تلفيقي نقش جهتگيريهاي ديني و معنوي در ترک پايدار مواد مخدر در منطقه کاشان»، فصلنامۀ اعتیاد پژوهی سوءمصرف مواد، شمارۀ‌۵۰،‌ ۱۳۹۷ش.
وحیدا،‌ فرویدون، و همکاران، «واکاوی کنش‌های احساسی - عاطفی در درمان اعتیاد مطالعۀکیفی با روش نظریۀ زمینه‌ای‌»، مجله پژوهش‌های راهبردی مسائل اجتماعی ایران، شمارۀ۲۶.
[[رده: ویکی‌زندگی]]
[[رده: ویکی‌زندگی]]
[[رده‌: بهداشت و تندرستی]]
[[رده:بهداشت‌ و تندرستی]]
۱٬۹۳۰

ویرایش