غار سهولان

غار سهولان؛ غار آبی شگفت‌انگیز در روستای سهولان از توابع شهرستان مهاباد. غار سَهولان یکی از شگفت‌انگیز‌ترین غار‌های آبی جهان است که در شمال غرب ایران و در استان آذربایجان غربی قرار گرفته است. طبیعت بکر اطراف این غار در ميان رشته‌كوه‌هاى بلند و دره‌هاى عميق، منظرة لذت‌بخشی را برای بازدیدکنندگان فراهم کرده است. غار سهولان از سال ۱۳۷۹ش، در فهرست میراث طبیعی و ملی ایران به ثبت رسیده است.

نام‌گذاری

سهولان در زبان کردی به‌معنای یخبندان است. مردمان محلی به‌دلیل لانه‌سازی و زندگی کبوترها در این غار، آن را «کونه‌کوتر» (لانه‌ کبوتر) نیز می‌نامند.

پیشینه

قدمت غار سهولان به ۷۰ میلیون سال قبل برمی‌گردد. جام مسی مربوط به دوره ایلخانی و سفال‌های مربوط به دوره اشکانی نشان می‌دهد که این غار در زمان‌های ‌گذشته مورد استفاده مردم بوده است. همچنین گورهای موجود در قسمت خشک غار مربوط به زمان حملۀ روس‌ها به منطقه سهولان و پنهان شدن مردم در آن‌جا است. هنگامی که سربازان روس در مهاباد مردم را قتل عام می‌کردند، مردم روستا‌های نزدیک سهولان در این قسمت غار پنهان شده و از ترس سربازان زمانی را در آن زندگی کرده‌اند. در سال 1350ش، گروهی غارنورد از دانشگاه آکسفورد، غار سهولان را یکی از شگفت‌انگیزترین غارهای آبی جهان معرفی کردند. در سال 1370ش، این غار دوباره بررسی شد و در سال 1376ش، مسیرهای ورودی غار برای بازدید عمومی گشوده شد. امروزه این غار توسط شرکت تعاونی گردشگری و تفریحی غار سهولان و شهرداری مهاباد اداره می‌شود.

جغرافیا

2. موقعیت جغرافیایی؛ غار آبي سهولان در مختصات جغرافیایی با طول 36 درجه، 39 دقيقه و 21 ثانيه عرض شمالي و 45 درجه، 57 دقيقه و 13 ثانيه طول شرقي قرار دارد. این غار در روستای سهولان، ۴۲ کیلومتری جنوب شرقی مهاباد در استان آذربایجان غربی واقع شده است.
3. آب‌وهوا؛ این غار در منطقه بسیار خوش آب‌و‌هوایی قرار گرفته و دارای آب‌و‌هواي معتدل و خنک است. گرمای این غار در فصل تابستان و زمستان بین 10 تا 13 درجه سانتیگراد است و رطوبت غار نیز بین 70 تا 80 درصد در نوسان است. در اثر رطوبت بالا، سنگ‌ها با خزه‌های قهوه‌ای و سبز پوشیده شده و گاهی از سقف غار قطرات آب به روی سطح آب می‌ریزد.
4. زمین‌شناسی؛ غار آبی سهولان، متعلق به دوره‌ی دوم زمین‌شناسی است و از قندیل‌ها، استالاگمیت‌ها و استالاکتیت‌های بسیار دیدنی برخوردار است. در این غار، سنگ‌های آهکی به مرور زمان، به شکل‌ عروس دریایی، هشت‌پا، لاک‌پشت، شیر، مارماهی، خوشه‌انگور و پای فیل درآمده‌اند.
5. پوشش گیاهی؛ این غار پوشیده از گیاهان دارویی و خوراکی بوده و مناسب‌ترین زیستگاه طبیعی برخی موجودات است.
6. حیات وحش؛ تنها موجودات زنده این غار خفاش و کبوترهای وحشی هستند که بخش‌هایی از غار را به‌عنوان آشیانه در نظر گرفته‌اند.

خطرات

بهره‌برداری غیراصولی از غار سهولان، سبب به‌وجود آمدن آسیب جدی و نگرانی‌هایی در‌ تخریب این اثر شده است.

ویژگی

غار سهولان از زیباترین جاذبه‌های طبیعی مهاباد است که در دامنه رشته‌کوه‌های کوتر قرار دارد. این غار از دو بخش آبی و خشکی تشکیل شده؛ بخش آبی آن از سه حوضچه پیوسته به‌وجود آمده و عمیق‌ترین نقطه آن 52 متر و میانگین عمق آن 20 متر است. در این بخش غار، قندیل‌ها به شکل‌های مختلفی از سقف غار آویزان شده و برخی از آن‌ها شباهت بسیاری به موجودات زنده دارند که مردمان محلی نام‌هایی از جمله: خوشه انگور، لاک‌پشت، اختاپوس یا هشت‌پا بر آن‌ها نهاده‌اند. طول این بخش نیز در حدود ۲۵۰ متر و سقف تالار‌های آن از قندیل‌های شگفت‌انگیزی پوشیده شده است. غار سهولان، دو در ورودی دارد که یکی 107 و دیگری 178 پله دارند. با طی‌کردن این پله‌ها می‌توان به عمق ۳۰ متری زمین رفتکه در آن‌جا فشار هوا افزایش و اکسیژن هم کاهش یافته و رطوبت هوای درون غار به ۷۸ درصد، و ارتفاع سقف غار تا سطح دریاچه آن به 50 متر می‌رسد. دیگر مشخصات غار سهولان عبارت است از: مساحت کشف شده: حدود دو هکتار؛ وسعت تالار اصلی: ۵۸ متر در ۴۲ متر؛ طول مسیر آبی کشف شده: ۳۰۰ متر؛ طول مسیر خشکی کشف شده: ۳۰۰ متر.

جاذبه‌های گردشگری

غار سهولان یکی از اعجاب‌انگیزترین غارهای طبیعی ایران است و بازدیدکنندگان بسیاری دارد. علاوه بر قندیل‌های منحصربه‌فرد درون غار، مهم‌ترین جاذبه‌های غار سهولان مناظر اطراف آن است که می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد:

1. باغ‌های سرسبز و جویبارها؛
2. مکان مطبوع و بسیارخنک در تابستان‌های گرم؛‌
3. دریاچه و منابع آب دائمی؛
4. محیطی بی‌نظیر و چشم‌اندازی شگفت‌انگیز؛
5. آب‌و‌هوایی مطلوب و متعادل.

امکانات رفاهی

امکانات رفاهی متعددی در این مکان از جمله: وجود نورپردازی مناسب و نورافکن‌های بزرگ، پارکینگ، رستوران و آلاچیق‌های متفاوت در اطراف غار، نمازخانه، سرویس‌بهداشتی و سوپرمارکت موجود است. همچنین اقامتگاه‌هایی در روستای سهولان برای اقامت بازدیدکنندگان اجاره داده می‌شود.

مسیر دسترسی

برای دسترسی به غار سهولان می‌بایست از استان آذربایجان غربی و شهر ارومیه به سمت جنوب شرقی شهرستان مهاباد حرکت کرده و مسافتی در حدود 43 کیلومتر به ‌سمت روستای سهولان پیمود.

منابع

• «آشنایی با غار»، وب‌سایت مجله اندیشه، تاریخ درج مطلب: 19 آذر 1400ش.
• «آشنایی با غار سهولان»، وب‌سایت راسخون، تاریخ درج مطلب: 8 اریبهشت 1398ش.
• اصغري‌مقدم، اصغر، «مطالعه ژئومورفولوژي و زمين‌شناسي غار آبي سهولان»، نشريه دانشكده علوم اجتماعي و انساني دانشگاه تبريز، 1385ش.
• «جاذبه گردشگری غار سهولان مهاباد»، وب‌سایت نمناک، تاریخ بازدید: 13 مرداد 1401ش.
• خداوردیزاده، محمد، کاوسی کلاشمی، محمد، شهبازی، حبیب، ملکیان، آرش، «برآورد ارزش اکوتوریستی با استفاده از روش ارزش‌گذاری مشروط به مطالعه موردی غار سهولان مهاباد، جغرافیا و توسعه، شماره 22، ۱۳۹۰ش.
• «سهولان شگفت‌انگیزترین غار آبی تاریخی جهان»، وب‌سایت مشرق، تاریخ درج مطلب: 2 فروردین 1401ش.
• «سهولان مهاباد شگفت‌انگیزترین جلوه طبیعت در زیرزمین»، خبرگزاری تسنیم، تاریخ درج مطلب: 17 خرداد 1398ش.
• «شگفت‌انگیزترین غار آبی جهان در دل مهاباد»، وب‌سایت خبرنگاران جوان، تاریخ درج مطلب: 1 فروردین 1400ش.
• «غار آبی سهولان»، وب‌سایت مستر بیلط، تاریخ درج مطلب: 8 خرداد 1400ش.
• «غار سهولان»، وب‌سایت ستاره، تاریخ درج مطلب: 28 اریبهشت 1401ش.
• «غار سهولان»، وب‌سایت کجارو، تاریخ بازدید: 3 مرداد 1401ش.
• «غار سهولان»، وب‌سایت گردشگری ایران، تاریخ بازدید: 3 مرداد 1401ش.
• «غار سهولان از عجيب‌ترين غارهاي آبي جهان»، وب‌سایت خبرگزاری دانشجویان ایران «ایسنا»، تاریخ درج مطلب: 5 مرداد 1391ش.
• «غار سهولان؛ دومین غار بزرگ آبی ایران»، وب‌سایت خبرگزاری دانشجویان ایران «ایسنا»، تاریخ درج مطلب: 29 اسفند 1396ش.
• «غار سهولان، دومین غار آبی بزرگ کشور»»، وب‌سایت ستاره، تاریخ بازدید: 4 مرداد 1401ش.
• «غار سهولان مهاباد» وب‌سایت سفرمارکت، تاریخ بازدید: 3 مرداد 1401ش.
• «غار سهولان مهاباد»، وب‌‌سایت علاءالدین، تاریخ بازدید: 4 مرداد 1401ش.
• «غار سهولان و همه چیز درباره آن»، وب‌سایت تهران مبله، تاریخ بازدید: 10 مرداد 1401ش.
• «نگرانی از نحوه بهره‌برداری از دومین غار آبی ایران/ سهولان تاریخی است»، وب‌سایت خبرگزاری مهر، تاریخ بازدید: 10 مرداد 1401ش.