پروفسور مجید سمیعی

پروفسور مجید سمیعی

مجید سمیعی، برترین پزشک و جراح مغز و اعصاب ایرانی و مخترع روش نوین جراحی مغز.

پروفسور مجید سمیعی، بهترین جراح مغز و اعصاب دنیا شناخته شده است. وی با ابداع شیوۀ جدیدی در جراحی مغز، به‌عنوان اولین بنیان‌گذار روش نوین جراحی در قاعدۀ جمجمه، خدمات زیادی در درمان بیماران و آموزش جراحان انجام داده است. در حال‌حاضر، او ریاست مرکز علوم و اعصاب آلمان را بر عهده دارد. سمیعی مقیم آلمان است؛ ولی مکرر به ایران سفر می‌کند و در چندین مراسم در کنار ریاست‌جمهوری و ‌مقامات بلندپایۀ جمهوری اسلامی حضور داشته است.

از تولد تا جوانی

مجید سمیعی در 29 خرداد ۱۳۱۶ش در شهر تهران متولد شد. پدر او از خانوادۀ شناخته‌شدۀ شهر رشت و مادرش در اصل، شیرازی بود. سمیعی تحصیلات ابتدائی و دبیرستان را در رشت گذراند. با این‌که رتبۀ اول پزشکی در کنکور ایران را کسب کرد، اما به توصیۀ خواهر بزرگ خود برای تحصیلات دانشگاهی، کشور آلمان را انتخاب کرد. مجید از کودکی علاقه وافری به پزشکی داشت. این علاقه با صجبت‌های عموی او، پروفسور ابراهیم سمیعی، بیشتر هم شد که دربارۀ عمل‌ها و بیماران خود در جمع خانواده صحبت می‎‌کرد. عموی مجید اولین کرسی جراحی مغز و اعصاب را در دانشگاه تهران در سال 1948م پس از بازگشت از سوئیس بنا نهاده بود. مجید سمیعی برای ادامۀ‌ تحصیل به کشور آلمان رفت و ابتدا در دانشگاه یوهانس گوتنبرگ شهر ماینتس آلمان مشغول تحصیل در رشته‌های پزشکی و زیست‌شناسی شد. کسب بالاترین نمرات در امتحانات نهایی دورۀ پزشکی موجب شد جایزۀ‌ ویژۀ وزارت علوم ایران که مخصوص بهترین دانشجویان ایرانی دانشگاه‌های اروپا است، به سمیعی تعلق گیرد. وی سپس وارد تخصص جراحی مغز و اعصاب شد و در ۱۳۴۹ش بورد تخصصی در این رشته را از آلمان دریافت کرد. در همین سال، عنوان دانش‌یاری جراحی مغز و اعصاب به او اعطا شد و در منصب معاونت دپارتمان جراحی مغز و اعصاب دانشگاه ماینتس آلمان به فعالیت‌های خود در این زمینه ادامه داد. سمیعی در سال 1350ش موفق شد به درجۀ استادی برسد. همان هنگام، کرسی استادی و ریاست دپارتمان جراحی مغز و اعصاب دانشگاه ملی ایران (شهید بهشتی کنونی) را به او پیشنهاد کردند؛ ولی فعالیت‌های علمی او در دانشگاه ماینتس مانع قبول این پیشنهاد شد.

ازدواج

پروفسور سمیعی در ۱۳۴۰ش با دخترعموی خود، مهشید سمیعی، ازدواج کرد و حاصل این پیوند، دو فرزند دختر و پسر بود. امیره، دختر سمیعی، تحصیل‌کردۀ رشتۀ اقتصاد و امیر، پسر سمیعی، پروفسوری سرشناس در جراحی مغز و اعصاب موسسۀ بین‌المللی علوم اعصاب هانوفر است.

جایگاه حرفه‌ای

پروفسور مجید سمیعی در طول حرفۀ پزشکی خود ۱۲هزار عمل موفقیت‌آمیز داشت. وی صدها مقاله و ۱۷ جلد کتاب به قلم خود نگاشته و شاگردان بسیاری پرورش داده ‌است. دانشجویان او در سرتاسر جهان در جراحی مغز و اعصاب فعالیت دارند و سالانه به‌ افتخار او در یکی از کشورها کنفرانس علمی برپا می‌کنند. وی میهمان افتخاری در بسیاری از گردهمایی‌های جراحی مغز و اعصاب بوده و به‌عنوان سخنران ویژه و مدعو، بیش از هزار سخنرانی در کنگره‌های بین‌المللی ایراد کرده است.

ویژگی‌های تربیتی و اخلاقی

مجید سمیعی انسانی بی‌ادعا بوده و صبر، تلاش و هدف‌مندی از ویژگی‌های بارز این نابغۀ قرن است. او دانشمندی فروتن و متواضع است. سمیعی فردی بااراده و مصمم در رسیدن به اهداف و علایق خود است. نجات جان يک انسان، به عقیدۀ او، بر هر چيز ديگری اولویت دارد. وی بيماران نيازمند را به رایگان و تحت نظارت خود درمان می‌کند. در وطن‌دوستی مجید سمیعی این مقدار بس که وی ابراز احساسات هم‌وطنان خود را بالاتر و ارزشمندتر از جوایزی می‌داند که دریافت داشته است. عشق به وطن و هم‌وطن موجب شده هر ساله به کشور خود بیاید و در برنامه‌های علمی مختلف شرکت کند. از دیگر ویژگی‌های فردی مجید سمیعی علاقۀ او به هنر است به‌طوری‌که نوازندۀ ماهر ساز سیمی تار است.

دیدگاه‌ها

پروفسور مجید سمیعی زندگی خود را وقف بشریت کرده و معتقد است وظیفۀ هر انسانی است که در جهت گسترش علم و نجات بشریت در سراسر جهان کوشش کند. وی تفاوتی بین ابناء بشر در اقصی نقاط جهان نمی‌بیند و بر این باور است به تمام جوانان جهان در افریقا و دیگر مناطق باید کمک شود تا در راه علم تلاش کنند. او اعتقاد دارد اگر تعاملات علمی بین کشورها بیشتر شود می توان از بلایایی چون جنگ و آوارگی جلوگیری کرد. توصيۀ پروفسور به همه به‌خصوص جوانان این است که در دهۀ سوم و چهارم زندگی خود توجه خاص به غذا داشته باشند. دوری از پرخوری و مصرف غذاهای دريايی در کنار ويتامين‌های تازه مثل ميوه‌ و سبزی‌ تأثیر بسیار در سلامتی و بهبود عملكرد مغز دارد و مانع آلزايمر و دیگر اختلالات مانند استرس، عصبانيت، فشارهای روحی و عصبی است که باعث ضعف سيستم دفاعی بدن می‌شوند و باید از آنها دوری کرد. به اعتقاد او، بودن در کشوری دیگر مانعی برای خدمت‌رسانی به هم‌وطنان نیست بلکه وی بر این باور است با حضور در آلمان موجب شده بهترین پیشرفت‌ها را بسیار سریع‌تر به همکاران خود در ایران برساند. او معتقد است وظیفۀ انسانی حکم می‌کند علم خود را به دیگران عرضه کرد چراکه پس از مرگ، این علم ماندگار خواهد شد. پروفسور سمیعی در مصاحبه با شبکۀ تلویزیونی بی‌بی‌سی، مجری این برنامه را در رسیدن به هدف که سیاسی‌کردن امر پزشکی بود، ناکام گذاشت. پروفسور در مقابل اصرار مجری پاسخی دندان‌شکن داد و بیان داشت کسانی که قصد دارند سیاست را با پزشکی درهم آمیرند، بیچارگانی هستند که باید دیدگاه خود را عوض کنند.

مسئولیت‌ها و فعالیت‌های حرفه‌ای

پروفسور سمیعی در مقابل بیمارستان بین‌المللی علوم اعصاب

پروفسور سمیعی اولین دورۀ آموزش جراحی میکروسکوپی را در ۱۳۵۰ش شروع کرد و شش سال بعد، با مساعدت بنیاد فولکس‌واگن، اولین لابراتوار تمرین جراحی میکروسکوپی آلمان را بنا نهاد. در ۱۳۵۶ش رئیس دپارتمان رشتۀ جراحی مغز و اعصاب بیمارستان نورداشتات در شهر هانوفر آلمان شد. سپس ریاست دپارتمان‌های جراحی مغز و اعصاب از طرف دانشگاه‌های لایدن هلند و ماینتس آلمان به او پیشنهاد شد. وی بالاخره در ۱۳۶۷ش منصب استادی رشتۀ جراحی مغز و اعصاب دانشگاه پزشکی هانوفر را قبول کرد. پروفسور سمیعی تا چند سال رئیس دپارتمان‌های جراحی مغز و اعصاب بیمارستان نورداشتات و دانشگاه پزشکی هانوفر بود. در ۱۹۷۹م اولین دورۀ‌ آموزش جراحی قاعدۀ جمجمه در جهان را در شهر هانوفر آغاز کرد. وی بین سال‌های ۱۹۹۷ تا ۲۰۰۱م رئیس فدراسیون جهانی انجمن‌های جراحی مغز و اعصاب بود و در ۲۰۰۴م مؤسسه‌ بین‌المللی علوم اعصاب چین را در دانشگاه پزشکی پکن پایه‌گذاری کرد. همچنین در دهۀ ۱۹۹۰م بیمارستان خصوصی بین‌المللی علوم اعصاب (INI) را در شهر هانوفر تأسیس کرد.

فعالیت‌ها در ایران

شروع رسمی فعالیت‌های پروفسور سمیعی در ایران به دعوت سازمان تأمین اجتماعی کشور بود که در ۱۳۸۳ش او را به منصب ریاست دپارتمان جراحی مغز و اعصاب بیمارستان میلاد تهران برگزید. پروفسور سمیعی دوره‌های آموزش جامع را برای کارکنان دپارتمان جراحی مغز و اعصاب سازمان‌دهی کرد که این امر موجب شد دپارتمان مزبور تبدیل به پیشرفته‌ترین مراکز جراحی مغز و اعصاب شود. پروفسور سمیعی از ۱۳۸۵ش سرپرست و مجری سمپوزیوم بین‌المللی جراحی مغز و اعصاب بوده است که از آن تاریخ به‌شکل مداوم در تهران برگزار می‌شود. وی بنیاد فرهنگ وعلم گیلان و مرکز تحقیقات سرطان‌شناسی رشت را با هدف همدلی بین دانشمندان علوم مختلف و فرهیختگان معروف گیلان بنا نهاد. از اقدامات مجید سمیعی در ایران، تأسیس بیمارستان سمیعی در رشت است. ساخت بیمارستان فوق تخصصی جنرال ۴۰۰ تختخوابی پروفسور سمیعی در اسفندماه ۱۳۸۷ش در تهران با حضور گرهارد شرودر، صدراعظم وقت آلمان، آغاز شد. در ۱۳۶۰ش مجید سمیعی در درمان دست‌ مجروح‌شدۀ آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر انقلاب، که در جریان سوءقصد چندماه قبل در مسجد ابوذر تهران آسیب دیده و فلج شده بود، نقش مهمی ایفا کرد. پروفسور از آلمان‌ برای‌ معالجه‌ دست‌ آیت‌الله خامنه‌ای به ایران آمد و پس از چندبار عمل، از پیشرفت وضعیت درمانی دست وی راضی بود.

افتخارات و جوایز بین‌المللی

1. پروفسور سمیعی چهارسال رئیس فدراسیون جهانی جوامع جراحی مغز بود. در ۲۰۰۱م ریاست افتخاری این موسسه برای سپاس از زحمات به او اعطا شد؛ نشان خدمت درجه یک دولت آلمان از سوی صدراغظم آن کشور در ۱۳۶۷ش به او اهدا شد. در همان سال جایزۀ علمی ایالت نیدرزاکسن آلمان را در قدردانی از فعالیت خود برای پیشرفت جراحی مغز و اعصاب دریافت کرد؛
2. در مهر ۱۳۸۶ش ژنگ پی‌یان، معاون نخست‌وزیر چین، عالی‌ترین نشان افتخار دولت چین را به پروفسور سمیعی اعطا کرد؛
3. باشگاه خبرنگاری هانوفر جایزۀ حلقۀ لایبنیتز را در ۲۰۱۳م به پروفسور سمیعی اهدا کرد؛
4. فدراسیون جهانی جوامع جراحی مغز در ۲۰۱۳م وی را جراح مغز سال معرفی کرد؛
5. در ۲۰۱۴م آکادمی بین‌المللی جراحان مغز و اعصاب، وی را برندۀ‌ جایزۀ‌ بهترین جراح مغز سال انتخاب کرد؛
6. سال ۱۳۹۰ش، با اعطای دکترای افتخاری در دانشگاه تهران از او تقدیر شد؛
7. شهرداری رشت اولین کلید طلایی خود را در شهریور ۱۳۹۳ش به پروفسور سمیعی اهدا کرد؛
8. ریاست انجمن جراحی ترمیمی پلاستیک آلمان؛ ریاست فدراسیون جامعۀ جهانی مغز و اعصاب (1376-1380ش) (WFNS؛ برگزاری دوره‌های سالانه یا دوسالانه‌ در زمینۀ جراحی مغز و اعصاب در دانشگاه ماینز از سال1350ش؛ سفیر سلامتی آفریقا و ایجاد پروژه آفریقا100؛
9. دریافت مدال افتخار فدراسیون جهانی انجمن‌های جراحی مغز و اعصاب (WFNS) ، در 2011م همراه با جایزه دوسالانۀ ده‌هزار یورو که به برترین جراحان مغز و اعصاب جهان اهدا می‌شود. این جایزه به افتخار پروفسور مجید سمیعی "مدال افتخار مجید سمیعی Madjid Samii Medal of Honor نام گرفت؛
10. تأسیس بیمارستانی در استانبول و بیمارستانی در چین به نام پروفسور سمیعی.

دیدگاه دیگران

پروفسور هلموت برتلانفی از آلمان در توصیف مجید سمیعی گفته است که همه چیز به دوش مجید سمیعی است چون او مثل موتور قدرتمندی است که توانایی، شخصیت، علم و دانش و نیز مهارت ایشان در تعامل با مردم دنیا بی‌همتا است. پرفسور آرماندو باسو از اروگوئه تعریف کرده که چهل سال پیش که جوان بودیم با سمیعی همراه شدم و از ابتدا فهمیدم در کنار مردی خاص هستم. هوش بالا، قدرت خلاقیت، رویاپردازی و عملی کردن رویاهایش او را فردی بی‌نظیر کرده بود. به نقل از پرفسور نلسون اویشیکو از آرژانتین، مجید سمیعی نه تنها در جراحی یک هنرمند است بلکه در دانش جراحی هم یکتا است. او فردی شناخته‌شده، پیشتاز، معلم نمونه و با توانایی انتقال علم به نسل بعد است.

شاگردان

مجید سمیعی بیش از هزار شاگرد در سراسر جهان تربیت کرده که هر کدام در حال حاضر نه تنها از جراحان بزرگ کشور خود هستند بلکه به مقامات بالاتر علمی نائل شده‌اند.

آثار

مقاله

نگارش بیش از 200 مقالۀ علمی در خصوص دستگاه عصبی مرکزی و محیطی.

کتاب‌

نگارش کتب متعددی از جمله: برش‌نگاری پنوموآنسفال؛ جنبه‌های نوین اعصاب محیطی؛ اعصاب جمجمه‌ای؛ ضربه‌های وارد بر قاعدۀ جمجمه؛ جراحی در ساقۀ مغز و بطن سوم و اطراف آن دو؛ جراحی قاعدۀ مغز؛ ضایعات اعصاب محیطی، جراحی منطقۀ زین ترکی و سینوس‎های پیرامون بینی؛ جراحی مننژیم قاعدۀ مغز؛ جراحی کلیوس؛ روش‎‌های نوین بازسازی استخوان؛ دوخت عروق و اعصاب و نیز پیوند در جراحی پلاستیک و جراحی ترمیمی؛ اطلس جراحی قاعدۀ جمجمه.

تصویرپردازی

الف- فیلم مستند «پروفسور سمیعی» به مدت 60 دقیقه در 1392ش از شبکه مستند سیما پخش شد. این مستند شامل زندگی‌نامۀ مجید سمیعی از زبان خود و نیز مصاحبه با همکاران و شاگردان او در داخل و خارج از ایران است.

ب- مستند رادیویی پروفسور سمیعی در برنامۀ رادیویی گروه تولید و تأمین رادیو فرهنگ، در دو بخش متوالی دربارۀ زندگی علمی و اجتماعی پروفسور مجید سمیعی در خارج و داخل کشور بود که در سال 1400ش از رادیو جمهوری اسلامی ایران پخش شد. در این برنامه، بخش‌هایی از زندگی خانوادگی پروفسور و دوستان او به شنوندگان معرفی شد.

نشان نوبل پروفسور سمیعی

تندیس سمیعی

در 1395ش در برج میلاد تهران از تندیس پروفسورمجید سمیعی به پاس چهاردهه فعالیت او در زمینۀ علوم اعصاب رونمایی شد. در این مراسم مقامات شهرداری تهران و معاونت علمی و فناوری رئیس‌جمهور حضور داشتند.

جوایز

پروفسور مجید سمیعی در 1391ش نشان‌ها و مدال‌هایی را که از سوی مجامع مختلف دریافت کرده بود به موزۀ تاریخ علوم پزشکی ایران اهدا کرد از جملۀ آنها: نشان نوبل، نشان فدراسیون جهانی جامعۀ جراحان مغز و اعصاب جهان، نشان اهدایی جمهوری فدرال آلمان، جام اهدایی دانشگاه هاروارد و نشان ریاست فدراسیون جهانی جراحان مغز و اعصاب.

منابع

• «از گیلان ایران تا تمامی جهان»، وب‌سایت اعتمادنیوز، تاریخ درج مطلب: 3 مهر 1402ش.
• «پاسخ محکم پروفسور سمیعی به مجری بی‌بی‌سی»، خبرگزاری جوان‌آنلاین، تاریخ درج مطلب: 18 دی 1396ش.
• «پروفسور سمیعی»، وب‌سایت موسسۀ قرآن و نهج‌البلاغه، تاریخ درج مطلب: 26 فوریه 2012م.
• «پروفسور سمیعی از زندگی‌نامه و جوایز پروفسور سمیعی»، وب‌سایت نمناک، تاریخ بازدید: 21 بهمن 1402ش
• «پروفسور مجید سمیعی»، وب‌سایت دلتا، تاریخ درج مطلب: 25 مهر 1401ش.
• «پروفسور مجید سمیعی»، وب‌سایت دانشگاه علوم پزشکی تهران، تاریخ بازدید: 21 دی 1402ش.
• «تندیس پروفسور سمیعی رونمایی شد»، خبرگزاری مهر، تاریخ درج مطلب: 29 فروردین 1395ش.
• «دربارۀ مجید سمیعی»، خبرگزاری ایرنا، تاریخ درج مطلب: 29 خرداد 1399ش.
• «رمز و راز موفقیت پروفسور سمیعی از بیان خودش»، وب‌سایت انجمن کنکور، تاریخ درج مطلب: 24 اسفند 1393ش.
• «زادروز پروفسور مجید سمیعی، از مفاخر جراحی مغز و اعصاب جهان»، وب‌سایت خبرآنلاین، تاریخ درج مطلب: 29 خرداد 1397ش.
• «زندگی پروفسور سمیعی مستند رادیویی شد»، وب‌سایت صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران، تاریخ درج مطلب: 20 مرداد 1400ش.
• «زندگی‌نامۀ پروفسور سمیعی»، وب‌سایت بنیان چهره‌های ماندگار، تاریخ بازدید: 16 بهمن 1402ش.
• «زندگی‌نامۀ کامل پروفسور مجید سمیعی+ 10رازموفقیت از زبان او»، وب‌سایت دانشگاه کسب و کار، تاریخ درج مطلب: 13 دی 1402ش.
• «قدردانی چهرۀ ماندگار مغز و اعصاب از ملت ایران»، خبرگزاری ایسنا، تاریخ درج مطلب: 29 مهر 1393ش.
• «مستند پرفسور مجید سمیعی»، وب‌سایت آپارات، تاریخ بازدید: 28 بهمن 1402ش.
• «مستند تلویزیونی پروفسور سمیعی روی میز تدوین»، خبرگزاری ایسنا، تاریخ درج مطلب: 20 آذر 1392ش.
• «یک رسانه دربارۀ آمدن نام مجید سمیعی در تلویزیون چه گفت»، وب‌سایت انصاف‌نیوز، تاریخ بازدید: 26 دی 1402ش.