راهیان نور
راهیان نور، نوع جدیدی از گردشگری برای آشنایی مردم و به‌ويژه جوانان با فرهنگ و ارزش‌های دفاع مقدس.
گردشگری در لغت، معادل فارسی Tourism است و در اصطلاح به فعالیت‌های افرادی که برای گذراندن ایام فراغت، کار و سایر اهداف خود به مکان‌هایی خارج از محیط زندگی خود می‌روند اطلاق می‌شود.[۱] اردوهای راهیان نور نوعی از گردشگری است که از آن به «گردشگری جنگی» یاد می‌شود.
تاریخچه
اولین بار بعد از آزادسازی بخش‌هایی از خاک خوزستان در سال 1361، عده‌ای برای بازديد از جبهه‌های جنگ راهی مناطق جنوب ايران شدند. بيشتر اين مسافران خانواده‌های شهدا، نویسندگان، هنرمندان و بازاریانی بودند که از جبهه‌ها بازدید می‌کردند. بعد از اتمام جنگ، در سال 1376 تعدادی از رزمندگان برای آشنایی مردم و نسل جوان با فرهنگ و ارزش‌های دفاع مقدس کاروان‌هایی را سامان می‌دادند و برای بازدید، راهی مناطق جنگی جنوب می‌کردند. سفر رهبر انقلاب اسلامی؛ آیت‌الله خامنه‌ای در سال 1378 به مناطق جنگی جنوب و حضور در یادمان شهدای شلمچه نقطه عطفی در توجه عامه مردم به این مناطق شد. به‌گونه‌ای که در همان سال دستورالعمل تشکیل ستاد هماهنگی راهیان نور از سوی ستاد کل نیرو‌های مسلح ابلاغ گردید و موجب شد تا این حرکت به‌صورت منسجم و یکپارچه با اعزام کاروان‌های راهیان نور از سراسر کشور ادامه پیدا کند.[۲]
اهداف راهیان نور
از مهم‌ترین اهداف این اردوها که در «سند ملی راهیان نور» نیز به آن‌ها اشاره‌شده می‌توان به این موارد اشاره کرد: ترویج و تداوم فرهنگ جهاد و شهادت و آشنایی سطوح مختلف جامعه با این فرهنگ، زنده نگه‌داشتن یاد شهداء، نهادینه‌سازی فرهنگ مقاومت، انتقال فرهنگ و ارزش‌های دفاع مقدس به نسل آینده، جلوگیری از تحریف تاریخ، فرهنگ، ارزش‌ها و دستاوردهای دفاع مقدس.[۳] این هدف‌گذاری موجب شده است که هر سال، حضور گسترده‌ی مردم در یادمان‌های شـهدا و مناطق جنگی تکرار شود.[۴]
مناطق راهیان نور
در ابتدا تنها مناطق و یادمان‌های جنوب کشور در ایام تعطیلات نوروز و تابستان مورد بازدید قرار می‌گرفت؛ اما حضور آيت‌الله خامنه‌ای در یادمان فتح المبین در فروردین سال 1389 و تأکید او بر «توسعه راهیان نور» باعث شد تا راهیان نور از امری فصلی خارج شود و راهیان نور غرب و شمال غرب ایران نیز در دستور کار قرار گیرد. در حال حاضر محدوده سرزمینی راهیان نور به پنج استان مرزی خوزستان، ایلام، کرمانشاه، کردستان و آذربایجان غربی افزایش یافته است. یادمان‌های جنوب کشور عبارت‌اند از: یادمان شلمچه، یادمان طلائیه، یادمان دهلاویه، یادمان هویزه، یادمان فتح المبین، فکه، تنگه چزابه، اروندکنار، پاسگاه زید، پادگان دوکوهه، پادگان گلف (منتظران شهادت)، مسجد جامع خرمشهر، خرمشهر. یادمان‌های غرب کشور عبارت‌اند از: موزه و مرکز فرهنگی دفاع مقدس کرمانشاه، یادمان مرصاد، سرپل ذهاب، ارتفاعات قراویز، یادمان شهید شیرودی، یادمان بازی دراز، پادگان ابوذر، تنگه حاجیان، شهدای گمنام گیلان غرب، قصر شیرین. یادمان‌های شمال غرب کشور عبارت‌اند از: سنندج، جاده سنندج – مریوان، دِزلی، دالانی، مریوان، باشماق، بانه، شهدای غریب سیرانبند، یادمان بوالحسن، دارساوین، سردشت، بِلفِت و دوپازا، جنگل آلواتان، روستای دوله تو، یادمان شهید کاظمی، حاج عمران (تمرچین).
روز ملی راهیان نور
رهبر انقلاب اسلامی ایران آیت‌الله خامنه‌ای روز بیستم اسفند سال 75 هم‌زمان با سفر به استان خوزستان در یادمان شهدای هویزه حضور یافتند و یاد شهدایی که در دفاع از میهن اسلامی به شهادت رسیدند را گرامی داشتند. شورای عالی انقلاب فرهنگی با پیشنهاد بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس و قرارگاه مرکزی راهیان نور برای گرامیداشت حضور رهبر انقلاب در مناطق جنگی جنوب و نیز ارج گذاشتن به مقام شهدا و زنده نگه‌داشتن یاد و خاطره آن‌ها 20 اسفند را به‌عنوان «روز ملی راهیان نور» تصویب کرد تا در تقویم رسمی کشور به ثبت برسد.[۵]
ورود موضوع راهیان نور به کتب درسی
با توجه به تأثیر فرهنگ جهاد بر نسل جوان ایرانی و برای آشنایی دانش‌آموزان با دفاع مقدس به‌عنوان بخشی از تاریخ انقلاب اسلامی، مبحث راهیان نور از سال 1390 در قالب محتوای آموزشی وارد کتاب آمادگی دفاعی مدارس ایران شد.[۶]
رونمایی از تمبر یادبود راهیان نور
در همایش روز ملی راهیان نور در سال 1397 از تمبر یادبود روز «ملی راهیان نور» رونمایی شد. این تمبر منقش به جمله «راهیان نور یک سنت حسنه است» می‌باشد که برگرفته از بیانات رهبر انقلاب اسلامی ایران است.[۷]
پانویس
- ↑ فرجی راد، «تحلیلی نو پیرامون گردشگری و جدیدترین طبقه‌بندی آن»، ص61.
- ↑ «تاریخچه راهیان نور»، سایت ستاد مرکزی راهیان نور؛ تاریخ بازدید: 23 تیر 1400ش.
- ↑ «تاریخچه راهیان نور»، سایت ستاد مرکزی راهیان نور؛ تاریخ بازدید: 23 تیر 1400ش.
- ↑ «آثار و برکات راهیان نور»، روزنامه کیمیای وطن، 18 اسفند 1395ش.
- ↑ «ماده واحده تعيين مناسبت‌هاي تقويم رسمي سال 1394 هجري شمسي»، سایت شورای عالی انقلاب فرهنگی؛ تاریخ درج مطلب: 15 مهر 1393ش.
- ↑ «تاریخچه راهیان نور»، سایت ستاد مرکزی راهیان نور؛ تاریخ بازدید: 23 تیر1400ش.
- ↑ «رونمایی از تمبر یادبود «روز ملی راهیان نور» در خرمشهر»، خبرگزاری فارس، 21 اسفند 1397ش.
منابع
«آثار و برکات راهیان نور»، روزنامه کیمیای وطن، سرمقاله و یادداشت، 18 اسفند 1395ش.
«تاریخچه راهیان نور»، سایت ستاد مرکزی راهیان نور؛ تاریخ بازدید: 23 تیر 1400ش.
«رونمایی از تمبر یادبود «روز ملی راهیان نور» در خرمشهر»، خبرگزاری فارس، 21 اسفند 1397ش.
فرجی راد، علی‌اکبر، «تحلیلی نو پیرامون گردشگری و جدیدترین طبقه‌بندی آن»، در فصلنامه جغرافیایی سرزمین، شماره 23، پائیز 1388ش.
ماده واحده «تعيين مناسبت‌هاي تقويم رسمي سال 1394 هجري شمسي»، سایت شورای عالی انقلاب فرهنگی؛ تاریخ درج مطلب: 15 مهر 1393ش.