جمعه نصر

جمعه نصر؛ نمازجمعۀ تاریخی تهران به امامت رهبر انقلاب اسلامی ایران در اوج رویارویی جبهۀ مقاومت با اشغالگران سرزمین فلسطین.

جمعۀ نصر، به مراسم نماز جمعۀ باشکوه و تاریخی گفته می‌شود که در 13 مهر 1403ش به امامت آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر انقلاب اسلامی ایران، با حضور گستردۀ مردم و مسئولان، در مصلای بزرگ امام خمینی تهران برگزار شد. آیت‌الله خامنه‌ای، در خطبه‌های نماز جمعۀ نصر، بر لزوم همگرایی کشورهای مسلمان و کمک آنها به مقاومت اسلامی اشاره کرد. کارشناسان و رسانه‌های مختلف این مراسم را نماد وفاق ملی، ایمان اسلامی و اقتدار ایران و جبهۀ مقاومت توصیف کردند که تبلیغات دشمنان در القای حس شکست و ایجاد ترس میان امت مسلمان را خنثی کرد.

نام‌گذاری

نماز جمعۀ تهران در 13 مهر 1403ش به امامت آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر انقلاب اسلامی ایران، به‌دلیل اهمیت و مناسبات ویژۀ این روز، «جمعۀ نصر» نامیده شد؛ این آیین، با حضور و همدلی بی‌سابقۀ مردم و مسئولان برگزار شد و تبلیغات همه‌جانبۀ آمریکا و صهیونیست‌ها در القای ترس و ایجاد فضای ناامیدی و شکست در امت مسلمان را خنثی و بعد از عملیات موفق «وعدۀ صادق 2» حس پیروزی را در جبهۀ مقاومت ایجاد کرد. در این روز، مراسم بزرگداشت «سیدحسن نصرالله»، دبیرکل حزب‌الله لبنان نیز برگزار شد که نام وی میان امت اسلامی، همواره یادآور پیروزی‌های جبهۀ مقاومت در مقابل جبهۀ صهیونیسم است. «نماز نصر»، «نماز جمعه نصر»، «جمعه النصر» و «جمعه نصر و نصرت»، عناوین دیگری است که در رسانه‌ها برای این مراسم تاریخی به‌کار رفت.

اهمیت و جایگاه

نماز جمعه از مناسک عبادی مهم در فرهنگ اسلامی است که ظهر روز جمعه و به‌صورت جماعت برگزار می‌شود. پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، برپایی آیین عبادی-سیاسی نماز جمعه به یک سنت پایدار در کشور تبدیل شده و از جلوه‌های مردمی‌بودن و اقتدار حکومت اسلامی محسوب می‌شود. امام‌خمینی، بنیان‌گذار جمهوری اسلامی ایران، از نماز جمعه در نظام اسلامی با عناوین «دژ مستحکم»، «سنگر اسلامی»، «فریضۀ وحدت‌آفرین و دشمن‌شکن»، و «نماز وحدت‌بخش» یاد کرده است. از منظر جامعه‌شناختی، نماز جمعه رویدادی فرهنگی و دینی است که نقش کلیدی در تقویت هویت ملی و حمایت روانی ایفا می‌کند و باعث افزایش احساس همبستگی و همکاری‌های اجتماعی می‌شود. ابتکار و حضور آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر انقلاب اسلامی ایران، در جمعۀ نصر و آرامش وی قبل و بعد از نماز جمعه و انجام مستحبات با وجود تهدیدات، احساس امنیت و حمایت را تقویت کرد و سرمایه‌های اجتماعی از جمله اعتمادبه‌نفس مردم را افزایش داد.

زمینه‌ها

رخدادهای مهم سیاسی- نظامی در خاورمیانه از جمله عملیات طوفان‌الاقصی در 15 مهر 1402ش، تجاوز صهیونیست‌ها به شهر غزه بعد از طوفان‌الاقصی که منجر به ویرانی این شهر و نسل‌کشی مردم فلسطین شد، ترور اسماعیل هنیه، رهبر جنبش حماس و به دنبال آن عملیات وعدۀ صادق جمهوری اسلامی ایران به اسرائیل، بمباران لبنان و ترور فرماندهان حزب‌الله توسط صهیونست‌ها، به‌ویژه شهادت سیدحسن نصرالله در 6 مهر 1403ش در جنوب بیروت و عملیات‌ موفق وعدۀ صادق 2 ایران به اسرائیل، از زمینه‌های اصلی جمعۀ نصر به شمار می‌روند. در این شرایط، سرویس‌های جاسوسی و نهادهای اطلاعاتی و سیاسی صهیونسم به دنبال القای ترس و شکست میان مردم ایران برآمدند، اما جمعۀ نصر، همۀ این تلاش‌های ناامیدکننده را بی‌اثر کرد. تحلیل‌گران معتقدند که حضور طولانی‌مدت آیت‌الله خامنه‌ای در مصلای تهران در القای حس امنیت اجتماعی ایرانیان، مؤثر بوده است.

خطبه‌های جمعۀ نصر

آیت‌الله خامنه‌ای، در خطبه‌های نماز جمعۀ نصر، به مسائل مختلف دینی، سیاسی، منطقه‌ای و بین‌المللی اشاره کرد، ازجمله:

1. در آیات مختلف قرآن کریم، پیوستگی مؤمنین به‌معنای «ولایت» و موجب برخورداری از رحمت و عزت الهی و پیروزی بر دشمنان است.
2. بر اساس احکام دفاعی اسلام، قانون اساسی جمهوری اسلامی و قوانین بین‌الملل، کار درخشان نیروهای مسلح ایران در مجازات رژیم خون‌آشام صهیونیستی قانونی و مشروع بود.
3. اثرگذاری سیدحسن نصرالله، پس از شهادت وی، بیشتر خواهد شد.
4. هر ملتی اگر می‌خواهد به محاصرۀ فلج‌کنندۀ دشمن دچار نشود، باید بیدار باشد و به محض اینکه دشمن به سراغ ملتی رفت، به کمک آن ملت بشتابد وگرنه نوبت خود او خواهد شد.
5. کشورهای اسلامی باید کمربند دفاع، استقلال‌طلبی و عزت را از افغانستان تا یمن و از ایران تا غزه و لبنان در همۀ کشورهای اسلامی، محکم ببندند.
6. هیچ‌کس حق ندارد به ملت لبنان و حزب‌الله لبنان دربارۀ کمک به مردم مظلوم غزه و حمایت از قیام ملت فلسطین اعتراض کند.
7. اقدام نیروهای مسلح ایران کم‌ترین مجازات برای رژیم غاصب صهیونی در برابر جنایت‌های حیرت‌آور آن رژیم خون‌آشام، گرگ‌صفت و سگ‌هار آمریکا در منطقه بود؛
8. جمهوری اسلامی وظیفۀ خود را در دفاع از مقاومت با قدرت، صلابت و قاطعیت انجام خواهد داد.
9. نظام اسلامی در انجام وظیفه نه تعلل و کوتاهی می‌کند و نه دچار شتاب‌زدگی می‌شود.
10. عزاداری در فرهنگ تشیع به‌معنی افسردگی، پریشانی و نومیدی نیست؛ بلکه از جنس عزاداری برای «امام‌حسین» بوده و زنده‌کننده، درس‌دهنده، انگیزه‌بخش و امیدآفرین است.
11. حزب‌الله و سیدحسن نصرالله، با دفاع از غزه و جهاد برای مسجدالاقصی و ضربه‌زدن به اسرائیل، در راه خدمت حیاتی به همه منطقه و همه دنیای اسلام گام برداشتند.
12. تکیه آمریکا و همدستان وی بر حفظ امنیت اسرائیل، پوششی برای سیاست مهلک تبدیل رژیم صهیونیستی به ابزار در اختیارگرفتن همۀ منابع منطقه و استفاده از آن در درگیری‌های بزرگ جهانی است.
13. باند جنایت‌کار صهیونیست‌ها به این نتیجه رسیده که هرگز بر حماس و حزب‌الله پیروز نخواهند شد.
14. عامل عمدۀ جنگ و عقب‌ماندگی در منطقه، رژیم صهیونیستی و حضور دولت‌های مدعی پیگیری صلح است.
15. دولت‌های منطقه قادرند صلح و سلامت را در آن مستقر کنند و برای این هدف بزرگ و نجات‌بخش، تلاش و مبارزه ملت‌ها و دولت‌ها لازم است.

مهندسی جمعۀ نصر

به نظر تحلیل‌گران آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر انقلاب اسلامی ایران، با مهندسی مدبرانۀ جمعۀ نصر، هیبت، شوکت و شجاعت خویش را در مقام «فرمانده‌ کل قوا» اثبات کرد:

1. با انتخاب زمان و مناسبت درست، کاری کرد که بسیاری از رسانه‌های پرمخاطب و مشهور دنیا خطبه‌های او را به‌صورت زنده پخش کنند و پیام‌های وی را مستقیم به گوش ملت‌های خود برسانند.
2. با اعلام قبلی در نماز جمعه حاضر شدو قبل از نماز جمعه، در مراسم بزرگداشت سیدحسن نصرالله که در مصلا در حال انجام بود، شرکت کرد.
3. نماز را با آرامش و طمانینه اقامه کرد. مستحبات بعد از نماز را نیز به‌جا آورد و در پایان نماز به «تربت سیدالشهداء» تبرک جست.
4. برخلاف رویۀ معمول در نمازجمعه‌های قبلی، این بار «نماز عصر» را نیز خود اقامه کرد.
5. بعد از نماز، مصلا را ترک نکرد بلکه از سر سجاده برگشت و با مسئولان کشور، گفت‌وگو ‌کرد. این در حالی است که دشمن از چند روز پیش القا کرده بود روز جمعه مصلای تهران را بمباران خواهد کرد.

حضور مردم در جمعۀ نصر

بر اساس گزارش رسانه‌های مختلف، حضور مردم در جمعۀ نصر تاریخی، بسیار باشکوه و گسترده بود؛ به‌حدی که علاوه‌بر صحن اصلی و راه‌روهای مصلای بزرگ تهران، اتوبان و خیابان‌های اطراف آن پر از جمعیت مشتاق نمازخواندن به امامت آیت‌الله خامنه‌ای بود. حجم ورودی به مصلا در حدی زیاد بود که جمعیت برای دقایق طولانی در برخی ورودی‌ها در صف ‌ایستادند. با اینکه مراسم به‌طور رسمی از ساعت 10: 30 آغاز شد، اما مردم از ساعت 5 صبح خود را به مراسم رسانده بودند. بر اساس برآوردهای رییس ستاد برگزاری نماز جمعۀ تهران، در این مراسم حدود یک میلیون نفر شرکت کردند و نصاب عید فطر شکسته شد.

حضور مسئولان و شخصیت‌ها در جمعۀ نصر

با وجود تلاش رسانه‌های غربی برای ایجاد ترس در دل مردم از حملۀ احتمالی رژیم صهیونیستی، رئیس جمهور، رئیس مجلس شورای اسلامی، رئیس قوه قضاییه، رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام، سید حسن خمینی، فرمانده کل ارتش، فرزندان آیت‌الله خامنه‌ای، محمدعلی انصاری، محمد عارف، نمایندۀ حزب الله در ایران، فرمانده نیروی انتظامی، سردار سید یحیی رحیم صفوی، محمدی گلپایگانی رئیس دفتر رهبری، سردار محسن رضایی، علی لاریجانی، کاظم صدیقی، وزرای دولت‌های سیزدهم و چهاردهم، سعید جلیلی، رئیس صدا و سیما، سخنگوی سپاه، محمد مخبر، رئیس ستاد کل نیروهای مسلح، سید احمد خاتمی و بسیاری از مقامات لشکری و کشوری دیگر در این مراسم تاریخی حضور داشتند.

انگیزه‌های حضور مردم در جمعۀ نصر

1. حفظ انقلاب اسلامی و حمایت از محور مقاومت

بر اساس گزارش رسانه‌ها، شرکت‌کنندگان انگیزۀ حضور خود را حفظ انقلاب، حمایت از مردم مظلوم فلسطین و لبنان و تبعیت از رهبر انقلاب اسلامی ایران در تقبیح ظلم عنوان کرده‌اند. به‌همین دلیل مردم در طول مسیر رسیدن به مصلا شعارهایی چون «مرگ بر اسراییل»، «ما اهل کوفه نیستیم مولا تنها بماند» و «حیدر حیدر» سر می‌دادند.

2. بیعت با رهبری

نمازگزاران در بخشی از مراسم جمعۀ نصر که به بزرگداشت سیدحسن نصرالله و بعد از حضور رهبری هنگام «شعار الله اکبر خامنه‌ای رهبر» دست‌های خود را به نشانۀ بیعت با آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر انقلاب اسلامی، بلند کردند.

3. برائت از استکبار

نمازگزاران در پایان مراسم نماز جمعۀ نصر با شعارهایی مانند «مرگ بر آمریکا»، «مرگ بر اسرائیل»، «هیهات من الذله»، «لبیک یا حسین»، «خونی که در رگ ماست هدیه به رهبر ماست» و «لبیک یا نصرالله» برائت خود از استکبار را نشان دادند.

بازتاب جمعۀ نصر در رسانه‌های مهم خارجی

مراسم باشکوه جمعۀ نصر، علاوه‌بر رسانه‌های داخلی، در رسانه‌های مهم و پرمخاطب خارجی، بازتاب گسترده داشته است. از جمله در شبکه تلویزیونی «بی‌بی‌سی»، تارنمای روزنامۀ گاردین، روزنامۀ تایمز چاپ لندن، شبکۀ خبری اسکای نیوز انگلیس، خبرگزاری رویترز، شبکۀ تلویزیونی «سی ان ان» آمریکا، روزنامه اقتصادی «اکونومیک تایمز»، شبکه تلویزیونی «فرانس24»، نسخۀ انگلیسی روزنامه صهیونیستی «تایمز اسرائیل»، شبکۀ «ترکیه امروز»، شبکۀ «الجزیره»، شبکه تلویزیونی «ای بی پی» هند. برای مثال تارنمای روزنامۀ پرشمارگان «فیگارو» فرانسه با گزارش لحظه‌به‌لحظه، مراسم جمعۀ نصر را پوشش داد و از قول آیت‌الله خامنه‌ای نوشت که عملیات وعدۀ صادق ایران مشروعیت داشت.

بازتاب جمعۀ نصر در فضای مجازی

در فضای مجازی کاربران ایرانی و هواداران مقاومت، نماز جمعۀ نصر را نماد شجاعت، اتحاد و یک‌دلی مردم و مسئولان کشور دانسته و قدردانی کردند و هشتگ‌های «لبیک یا خامنه‌ای»، «جمعۀ نصر» و «مقاومت پیروز است» نیز در فضای مجازی پرتکرارترین جملات شدند.

پیام‌های جمعۀ نصر

کارشناسان معتقدند که جمعۀ نصر ثابت کرد اگر امام جمعۀ بصیر، شجاع و با اخلاق و محتوای خطبه‌ها علاج مسئله روز جامعه باشد، مردم همچنان به این رسانۀ اسلامی معتقدند و برای حضور در صفوف نماز جمعه لحظه‌شماری می‌کنند. پیام حضور میلیونی مردم در این مراسم نیز این بود که در صورت هرگونه اقدام تلافی‌جویانۀ دشمن، نه تنها رهبر و مسئولان نظام بلکه یک ملت را در مقابل خود خواهد دید. همچنین ابهت اسلام سیاسی و مبارزه با طاغوت را مقتدرانه به رخ همه دنیا کشید تا قوت قلبی برای مجاهدان و مستضعفان جبهۀ حق در سراسر دنیا و تلنگری برای سازش‌کاران باشد.

دیدگاه‌ها دربارۀ جمعۀ نصر

شخصیت‌های مختلف سیاسی، رسانه‌ای و فرهنگی دیدگاه‌های خود را دربارۀ اهمیت، ویژگی‌ها و پیامدهای جمعۀ نصر بیان کردند. برای مثال محمدباقر قالیباف رییس مجلس شورای اسلامی ایران، ‏نماز جمعۀ نصر را باشکوه‌ترین جلوه اتحاد ملی توصیف کرده است. محمدرضا عارف، معاون اول رییس جمهور، نماز جمعۀ نصر را نماد بارز وفاق ملی، ایمان اسلامی، اقتدار ایران و تجلی‌بخش پیوند عمیق رهبر فرزانه و مردم فهیم ایران و باعث زنده‌شدن خاطرات نمازهای جمعۀ اول انقلاب دانسته است. سیدعباس صالحی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، معتقد است که ابتکار رهبر انقلاب در حضور در نماز جمعه نشان داد که وی فرمانده مقابله با جنگ روانی دشمن است و حضور وی و اجتماع میلیونی مردم در مصلای تهران مانند موشک‌های وعدۀ صادق، نمایه‌ای از عزت، شکوه و اقتدار بود. عطاءالله مهاجرانی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در دولت اصلاحات، نماز جمعۀ نصر را نشانه‌ای از عزت الهی توصیف کرد.

نمادپردازی‌ها در جمعۀ نصر

ترتیب برنامه‌ها و قسمت‌های مختلف مراسم جمعۀ نصر مانند قرائت قرآن کریم، خواندن اشعار حماسی، مداحی‌ها به زبان فارسی و عربی، نصب تصاویر سیدحسن نصرالله و دست‌خط مشهور وی «باسمه تعالی قطعاً سننتصر» در کنار تصاویر شهدا، پرچم فلسطین و مقاومت اسلامی، تزیین جاهای مختلف مصلا با شعارها و آیه‌های قرآنی از جمله نصب آیۀ «فَاِنَّ حِزبَ اللَّهِ هُمُ الغالِبونَ» در جلوی تریبون نماز جمعه، سرشار از نمادهای مذهبی و الهام‌بخش مقاومت اسلامی و پیروزی بود که آرامش، شکوه و عزت‌مندی را به مخاطبان القا می‌کرد.

تصویرپردازی جمعۀ نصر

در یک اقدام فرهنگی، نماز جمعۀ نصر با عنوان «نماز نصر» در بیلبوردهای شهری به نمایش گذاشته شده است. در این اکران فرهنگی، از تصویر حضور بی‌سابقۀ مردم در نماز جمعۀ نصر در کنار عناوینی از سخنان آیت‌الله خامنه‌ای مانند «حزب الله حقاً شجرۀ طیبه است»، «مقاومت در غزه چشم دنیا را خیره کرد» و «نه کوتاهی می‌کنیم نه شتاب‌زده می‌شویم» استفاده شده است. همچنین بخش دیگری از این تصویرپردازی‌های هنری، به تمجید از حضور بی‌نظیر مردم در نماز جمعه با شعار «این همه لشکر آمده» اشاره دارد.

منابع

• «آرامش و طمانینه رهبر انقلاب در اقامه نماز»، وب‌سایت مشرق نیوز، تاریخ درج مطلب: 13 مهر 1403ش.
• «ابعاد متمایز نماز نصر»، خبرگزاری تسنیم، تاریخ درج مطلب: 14 مهر 1403ش.
• «اظهار نظر سیاسیون دربارۀ خطبه‌های رهبر معظم انقلاب در نماز جمعه امروز»، وب‌سایت نور نیوز، تاریخ درج مطلب: 14 مهر 1403ش.
• «اکران نماز نصر در بیلبوردهای پایتخت»، خبرگزاری مهر، تاریخ درج مطلب: 14 مهر 1403ش.
• «بازتاب جمعۀ نصر در رسانه وفضای مجازی»، خبرگزاری صداوسیما، تاریخ درج مطلب: 14 مهر 1403ش.
• «پیام‌ جمعه نصر»، خبرگزاری دفاع مقدس، تاریخ درج مطلب: 14 مهر 1403ش.
• «پیام خطبه‌های نماز جمعه امام خامنه‌ای در جمعه نصر»، خبرگزاری مهر، تاریخ درج مطلب: 14 مهر 1403ش.
• «ثبت جمعه نصر به عنوان یوم الله در تاریخ»، خبرگزاری مهر، تاریخ درج مطلب: 15 مهر 1403ش.
• «ثبت جمعه نصر در تاریخ جهان اسلام»، پایگاه خبری صاحب نیوز، تاریخ درج مطلب: 15 مهر 1403ش.
• «جمعه نصر از قاب رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی»، وب‌سایت مشرق نیوز، تاریخ درج مطلب: 14 مهر 1403ش.
• «جمعه نصر سنگینی غم فراق رهبران و فرماندهان شهید راه قدس را کاست»، خبرگزاری دفاع مقدس، تاریخ درج مطلب: 14 مهر 1403ش.
• «جمعه نصر و نصرت»، وب‌سایت روزنامۀ خراسان، تاریخ درج مطلب: 14 مهر 1403ش.
• «جمعه نصر؛ مرم ایران ترس را ترساندند»، خبرگزاری ایرنا، تاریخ درج مطلب: 14 مهر 1403ش.
• «حاشیه‌نگاری نماز جمعه نصر؛ باسمه تعالی قطعاً سننتصر»، خبرگزاری تسنیم، تاریخ درج مطلب: 14 مهر 1403ش.
• «حرکات معنادار رهبر معظم انقلاب بعد از نماز جمعه نصر مورد توجه رسانه‌ها قرار گرفت»، پایگاه خبری-تحلیلی ساعد نیوز، تاریخ درج مطلب: 14 مهر 1403ش.
• «خطبه‌های نماز جمعه تهران»، وب‌سایت دفتر حفظ و نشر آثار آیت‌الله العظمی خامنه‌ای، تاریخ درج مطلب: 13 مهر 1403ش.
• «درباره خطبه تاریخی رهبرانقلاب؛ نماز جمعه دوباره نماز جمعه شد!»، خبرگزاری تابناک، تاریخ درج مطلب: 14 مهر 1403ش.
• «درباره نماز جمعه تاریخی نصر/ رهبر مجاهد و شجاع ملت مجاهد و شجاع می‌آفریند»، وب‌سایت جهان نیوز، تاریخ درج مطلب: 14 مهر 1403ش.
• «رسانه‌های بین‌المللی، درباره جمعه نصر چه گفتند؟»، خبرگزاری ایمنا، تاریخ درج مطلب: 13 مهر 1403ش.
• «مردم در نماز جمعه نصر به القای ترس از سوی دشمن لبخند زدند»، وب‌سایت روزنامۀ کیهان، تاریخ درج مطلب: 13 مهر 1403ش.
• «نحوه خواندن نماز جمعه، احکام و فضیلت آن»، وب‌سایت بنیاد فرهنگی حضرت مهدی موعود، تاریخ درج مطلب: 12 مرداد 1403ش.
• «نماز جمعه دیروز چه تفاوتی با مراسم‌های مشابه داشت؟»، خبرگزاری برنا، تاریخ درج مطلب: 14 مهر 1403ش.
• «نماز جمعه دیروز چه تفاوتی با مراسم‌های مشابه داشت؟»، وب‌سایت روزنامۀ اطلاعات، تاریخ درج مطلب: 14 مهر 1403ش.
• «نمایش وحدت ملت و دولت ایران در نماز نصر؛ ایران در کنار مقاومت می‌‌‌‌ایستد»، خبرگزاری ایرنا، تاریخ درج مطلب: 13 مهر 1403ش.
• «4 خطبه تاریخی رهبر انقلاب در نماز جمعه»، خبر آنلاین، تاریخ درج مطلب: 13 مهر 1403ش.
• «9 پیام نماز جمعه نصر»، خبرگزاری بین‌المللی قرآن، تاریخ درج مطلب: 14 مهر 1403ش.