زبان فارسی: تفاوت میان نسخه‌ها

زبان فارسی از شاخۀ هندواروپایی، زیرشاخۀ هندوایرانی و زیرشاخۀ زبان‌های ایرانی است. پیشینۀ کهن زبان فارسی به ایران باستان بازمی‌گردد؛ این زبان ریشه در فارسی میانه دارد و فارسی میانه از فارسی باستان و از زبان‌های اوستایی، سغدی، مادی، پارسی باستان و سکایی پدید آمده<ref>[https://www.tabnak.ir/fa/news/215908/%D8%AA%D8%A3%D8%AB%D9%8A%D8%B1-%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF%D9%8A-%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86-%D9%88-%D8%A7%D8%AF%D8%A8%D9%8A%D8%A7%D8%AA-%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%D9%8A-%D8%AF%D8%B1-%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86 محمدی فومنی، «تأثير فرهنگي زبان و ادبيات فارسي در جهان»، وب‌سایت تابناک.]</ref>  و به‌طور کلی دارای سه مقطع تاریخی مهم است: دورۀ اول، «فارسی قدیم» خوانده می‌شود که در زمان هخامنشی رواج داشته و به‌صورت سنگ‌نوشته‌ها، کتیبه‌ها و خطوط میخی باقی مانده است.<ref>[https://hawzah.net/fa/Magazine/View/5211/6083/63824/%D9%BE%D8%A7%D8%B3%D8%AF%D8%A7%D8%B4%D8%AA-%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86-%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C?SearchText=%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86%20%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C&LPhrase= جدیدی، «پاسداشت زبان فارسی»، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه.]</ref>  دورۀ دوم «فارسی میانه» (پهلوی) است که نقش واسطه میان فارسی باستان و فارسی نو امروزی را دارد و در دورۀ اشکانیان و ساسانی به‌مدت هزار سال در مناطق مختلف ایران قدیم رایج بوده است.<ref>[https://vajehyab.com/dehkhoda/%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C+%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%87 دهخدا، لغت‌نامه، ذیل واژۀ فارسی میانه.]</ref>  پس از پیروزی [[مسلمانان]] عرب و سقوط ساسانیان، زبان فارسی میانه، به‌تدریج از رسمیت افتاد و جای آن را زبان عربی گرفت و زبان علم و ادب در ایران شد. دورۀ سوم که «فارسی نوین» نامیده می‌شود، در اوائل دورۀ اسلامی به‌وجود آمد. در آن زمان در شرق ایران، زبان دری که گونۀ گفتاری زبان فارسی میانه بود، بیش از پیش رایج شد و به «ماوراءالنهر» رسید و به‌مرور زمان جای دیگر زبان‌های ایرانی را گرفت و در سراسر ایران گسترش و رواج پیدا کرد.<ref>[https://rch.ac.ir/article/Details/9543 رضایی باغ‌بیدی، «دری زبان»، وب‌سایت دانشنامۀ جهان اسلام.]</ref>  این زبان از قرن چهارم هجری تا زمان شیوع استعمار غربی در کشورهای اسلامی و شرقی در اوج شکوفایی در دنیا قرار داشت <ref>[https://www.ibna.ir/fa/longint/281869/%D8%AE%D8%B1%D9%88%D8%AC-%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86-%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C-%D9%87%D9%86%D8%AF-%D8%AA%D9%88%D8%B7%D8%A6%D9%87-%D8%A8%D8%B2%D8%B1%DA%AF-%D8%A7%D9%86%DA%AF%D9%84%DB%8C%D8%B3%DB%8C-%D9%87%D8%A7 «خروج زبان فارسی از هند توطئه بزرگ انگلیسی‌ها بود»، خبرگزاری ایبنا.]</ref> و در خارج از کشورهای فارسی‌زبان، از غرب استانبول تا شرق آسیا را در بر می‌گرفت و زبان دیوانى کشور عثمانى بود و در هند و چين زبان مذهبى، ادارى، ادبيات و هنر محسوب می‌شد.‌ <ref>[http://ensani.ir/fa/article/456298/%D8%AC%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87-%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86-%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%AA%D9%85%D8%AF%D9%86-%D9%86%D9%88%DB%8C%D9%86-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%D8%AF%DB%8C%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%87-%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%85-%D9%85%D8%B9%D8%B8%D9%85-%D8%B1%D9%87%D8%A8%D8%B1%DB%8C میرزایی حصاریان، «جایگاه زبان فارسی در تمدن نوین اسلامی از دیدگاه مقام معظم رهبری»، 1399ش، ص60.] </ref>