عزاداری مردم بلوچ: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
(←پرسه) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۳: | خط ۳: | ||
عزاداری مردم بلوچ، با حفظ ویژگی‌های فرهنگ سنتی این قوم، دارای آداب و رسوم خاصی است که همچنان در سطحی فراگیر، پاس داشته می‌شود. مردم بلوچ در سوگ عزیزان خود، آیینهای ویژه‌ای را برای هر مرحله، برپای می‌کنند. در این آیین‌ها علاوه بر امورات متوفی، به وضعیت بازماندگان نیز رسیدگی می‌شود. | عزاداری مردم بلوچ، با حفظ ویژگی‌های فرهنگ سنتی این قوم، دارای آداب و رسوم خاصی است که همچنان در سطحی فراگیر، پاس داشته می‌شود. مردم بلوچ در سوگ عزیزان خود، آیینهای ویژه‌ای را برای هر مرحله، برپای می‌کنند. در این آیین‌ها علاوه بر امورات متوفی، به وضعیت بازماندگان نیز رسیدگی می‌شود. | ||
==پیشینه== | ==پیشینه== | ||
مردم بلوچ عزاداری در سوگ عزیزان را «پُرسه» می‌گویند.<ref>[https://vista.ir/w/a/21/zwnde قنبرپور، «مروری بر مراسم پُرسه در بلوچستان»، وبسایت مجلۀ ویستا.]</ref> از نظر پژوهش‌گران ریشۀ تاریخی آیین پرسه، به دوران ایران باستان می‌رسد. واژۀ «پُرسه» ریشۀ فارسی دارد و در سایر اقوام ایرانی با عنوان‌های «پُرس»، «پرسانه»، «پُرس‌وپو» و «پرس‌وانو» یاد می‌شود. در آیین زرتشتی نیز پروسه گفته می‌شود که در روز سوم پس از مرگ دارای اهمیت زیاد است؛<ref>[https://www.cgie.org.ir/fa/article/239495/%D9%BE%D8%B1%D8%B3%D9%87 اکبری بیرق، «پرسه»، مرکز دائرۀ المعارف بزرگ اسلامی.]</ref> مراسم اصلی پرسۀ مردم بلوچ نیز از روز سوم شروع می‌شود که کارشناسان، آن را نشانۀ اثرپذیری مردم بلوچ از آیین زرتشت قبل از اسلام دانسته‌اند که در تلفیق با آموزه‌های اسلام همچنان در فرهنگ این مردم باقی مانده است.<ref>[https://vista.ir/w/a/21/zwnde قنبرپور، «مروری بر مراسم پُرسه در بلوچستان»، وبسایت مجلۀ ویستا.]</ref> بلوچ‌هایی که پیرو مذهب شیعه هستند عزاداری محرم را نیز به‌صورت سنتی با آداب و رسوم خاصی برگزار می‌کنند.<ref>[http://ensani.ir/fa/article/154694/%D8%A7%D8%B4%D8%AA%D8%B1%D8%A7%DA%A9%D8%A7%D8%AA-%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF%DB%8C-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE%DB%8C-%D8%A8%D9%84%D9%88%DA%86-%D9%87%D8%A7-%D8%A8%D8%A7-%D8%B3%D8%A7%DB%8C%D8%B1-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8 سلطانی، «اشتراکات فرهنگی و تاریخی بلوچ‌ها با سایر ایرانیان»، 1383ش، ص 9-12.]</ref> امروزه بلوچ‌های شیعه و سنی در حفظ آیینهای کهن عزاداری کوشا هستند.<ref>«[https://www.chtn.ir/news/14000528309373/%D9%85%D8%AD%D8%B1%D9%85-%D9%88-%D8%A2%DB%8C%DB%8C%D9%86-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%B3%D9%88%DA%AF%D9%88%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%A8%D9%84%D9%88%DA%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86 محرم و آیینهای سوگواری در بلوچستان»، خبرگزاری میراث آریا.]</ref> | مردم بلوچ عزاداری در سوگ عزیزان را «پُرسه» می‌گویند.<ref>[https://vista.ir/w/a/21/zwnde قنبرپور، «مروری بر مراسم پُرسه در بلوچستان»، وبسایت مجلۀ ویستا.]</ref> از نظر پژوهش‌گران ریشۀ تاریخی آیین پرسه، به دوران ایران باستان می‌رسد. واژۀ «پُرسه» ریشۀ فارسی دارد و در سایر اقوام ایرانی با عنوان‌های «پُرس»، «پرسانه»، «پُرس‌وپو» و «پرس‌وانو» یاد می‌شود. در آیین زرتشتی نیز پروسه گفته می‌شود که در روز سوم پس از مرگ دارای اهمیت زیاد است؛<ref>[https://www.cgie.org.ir/fa/article/239495/%D9%BE%D8%B1%D8%B3%D9%87 اکبری بیرق، «پرسه»، مرکز دائرۀ المعارف بزرگ اسلامی.]</ref> مراسم اصلی پرسۀ مردم بلوچ نیز از روز سوم شروع می‌شود که کارشناسان، آن را نشانۀ اثرپذیری مردم بلوچ از آیین زرتشت قبل از اسلام دانسته‌اند که در تلفیق با آموزه‌های اسلام همچنان در فرهنگ این مردم باقی مانده است.<ref>[https://vista.ir/w/a/21/zwnde قنبرپور، «مروری بر مراسم پُرسه در بلوچستان»، وبسایت مجلۀ ویستا.]</ref> بلوچ‌هایی که پیرو مذهب [[شیعه]] هستند عزاداری محرم را نیز به‌صورت سنتی با آداب و رسوم خاصی برگزار می‌کنند.<ref>[http://ensani.ir/fa/article/154694/%D8%A7%D8%B4%D8%AA%D8%B1%D8%A7%DA%A9%D8%A7%D8%AA-%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF%DB%8C-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE%DB%8C-%D8%A8%D9%84%D9%88%DA%86-%D9%87%D8%A7-%D8%A8%D8%A7-%D8%B3%D8%A7%DB%8C%D8%B1-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8 سلطانی، «اشتراکات فرهنگی و تاریخی بلوچ‌ها با سایر ایرانیان»، 1383ش، ص 9-12.]</ref> امروزه بلوچ‌های شیعه و سنی در حفظ آیینهای کهن عزاداری کوشا هستند.<ref>«[https://www.chtn.ir/news/14000528309373/%D9%85%D8%AD%D8%B1%D9%85-%D9%88-%D8%A2%DB%8C%DB%8C%D9%86-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%B3%D9%88%DA%AF%D9%88%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%A8%D9%84%D9%88%DA%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86 محرم و آیینهای سوگواری در بلوچستان»، خبرگزاری میراث آریا.]</ref> | ||
==عزاداری ایام محرم== | ==عزاداری ایام محرم== | ||
بلوچ‌های افغانستان و پاکستان مراسم عزاداری در ایام محرم را با شکوه خاصی برگزار می‌کنند و زن و مردم بلوچ در آن شرکت می‌کنند.<ref>[https://rasekhoon.net/article/show/1387434/%D8%B9%D8%B2%D8%A7%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%B4%D8%A8%D9%87-%D9%82%D8%A7%D8%B1%D9%87-%D9%88-%D8%AC%D9%86%D9%88%D8%A8-%D8%B4%D8%B1%D9%82-%D8%A2%D8%B3%DB%8C%D8%A7 «عزاداری در شبهقاره و جنوب شرق آسیا»، وبسایت راسخون.]</ref> عزاداری محرم در بلوچستان ایران دارای تنوع زیر است: | بلوچ‌های افغانستان و پاکستان مراسم عزاداری در ایام محرم را با شکوه خاصی برگزار می‌کنند و زن و مردم بلوچ در آن شرکت می‌کنند.<ref>[https://rasekhoon.net/article/show/1387434/%D8%B9%D8%B2%D8%A7%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%B4%D8%A8%D9%87-%D9%82%D8%A7%D8%B1%D9%87-%D9%88-%D8%AC%D9%86%D9%88%D8%A8-%D8%B4%D8%B1%D9%82-%D8%A2%D8%B3%DB%8C%D8%A7 «عزاداری در شبهقاره و جنوب شرق آسیا»، وبسایت راسخون.]</ref> عزاداری محرم در بلوچستان ایران دارای تنوع زیر است: | ||
| خط ۵۲: | خط ۵۲: | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
* | * | ||
* «آداب و رسوم مردم سیستان و بلوچستان در ایام محرم»، خبرگزاری برنا، تاریخ درج مطلب: 27 تیر 1402ش. | *«آداب و رسوم مردم سیستان و بلوچستان در ایام محرم»، خبرگزاری برنا، تاریخ درج مطلب: 27 تیر 1402ش. | ||
* «آداب و رسوم مربوط به اموات مسلمانان در پاکستان»، پایگاه تخصصی تحلیلی جامعه و ملل، تاریخ درج مطلب: 24 آذر 1402ش. | *«آداب و رسوم مربوط به اموات مسلمانان در پاکستان»، پایگاه تخصصی تحلیلی جامعه و ملل، تاریخ درج مطلب: 24 آذر 1402ش. | ||
* «آیین پُرسهداری در سیستان و بلوچستان»، مرکز گفتمان صلح برای همه، تاریخ درج مطلب: 21 مرداد 1402ش. | *«آیین پُرسهداری در سیستان و بلوچستان»، مرکز گفتمان صلح برای همه، تاریخ درج مطلب: 21 مرداد 1402ش. | ||
* اکبری بیرق، حسن، «پرسه»، مرکز دائرۀ المعارف بزرگ اسلامی، تاریخ درج مطلب: 15 دی 1398ش. | *اکبری بیرق، حسن، «پرسه»، مرکز دائرۀ المعارف بزرگ اسلامی، تاریخ درج مطلب: 15 دی 1398ش. | ||
* رزاقی، حمید، «معرفی الگوی اثربخش در حفط و تقویت فرهنگ‌های بومی»، وبسایت فرهنگ و هنر، تاریخ درج مطلب: 25 دی 1399ش. | *رزاقی، حمید، «معرفی الگوی اثربخش در حفط و تقویت فرهنگ‌های بومی»، وبسایت فرهنگ و هنر، تاریخ درج مطلب: 25 دی 1399ش. | ||
* سلطانی، سیما، «اشتراکات فرهنگی و تاریخی بلوچ‌ها با سایر ایرانیان»، فصل‌نامۀ مطالعات ملی، 17، سال پنجم، شمارۀ 1، 1383ش. | *سلطانی، سیما، «اشتراکات فرهنگی و تاریخی بلوچ‌ها با سایر ایرانیان»، فصل‌نامۀ مطالعات ملی، 17، سال پنجم، شمارۀ 1، 1383ش. | ||
* «عزاداری در شبهقاره و جنوب شرق آسیا»، وبسایت راسخون، تاریخ درج مطلب: 23 مرداد 1397ش. | *«عزاداری در شبهقاره و جنوب شرق آسیا»، وبسایت راسخون، تاریخ درج مطلب: 23 مرداد 1397ش. | ||
* قنبرپور، سینا، «مروری بر مراسم پُرسه در بلوچستان»، وبسایت مجلۀ ویستا، تاریخ بازدید: 31 فروردین 1403ش. | *قنبرپور، سینا، «مروری بر مراسم پُرسه در بلوچستان»، وبسایت مجلۀ ویستا، تاریخ بازدید: 31 فروردین 1403ش. | ||
* «فرهنگ بومی مردم بلوچ»، وبسایت صنایع دستی ایران، تاریخ بازدید: 1 مهر 1402ش. | *«فرهنگ بومی مردم بلوچ»، وبسایت صنایع دستی ایران، تاریخ بازدید: 1 مهر 1402ش. | ||
* «محرم و آیینهای سوگواری در بلوچستان»، خبرگزاری جمهوری اسلامی، تاریخ درج مطلب: 6 شهریور 1399ش. | *«محرم و آیینهای سوگواری در بلوچستان»، خبرگزاری جمهوری اسلامی، تاریخ درج مطلب: 6 شهریور 1399ش. | ||
* «محرم و آیینهای سوگواری در بلوچستان»، خبرگزاری میراث آریا، تاریخ درج مطلب: 30 مرداد 1400ش. | *«محرم و آیینهای سوگواری در بلوچستان»، خبرگزاری میراث آریا، تاریخ درج مطلب: 30 مرداد 1400ش. | ||
[[رده:ویکی‌زندگی]] | [[رده:ویکی‌زندگی]] | ||
[[رده:مناسبات اجتماعی]] | [[رده:مناسبات اجتماعی]] | ||
[[رده:آیین سوگ]] | [[رده:آیین سوگ]] | ||