عزاداری مردم بلوچ: تفاوت میان نسخهها
←پرسه
(←پرسه) |
(←پرسه) |
||
خط ۱۹: | خط ۱۹: | ||
از نظر کارشناسان از جمله آیینهای که در میان مردم بلوچ تغییر چندانی نکرده، «پرسه» است که طی مراسمهای خاص اجرا میشود. این مراسم میان بلوچهای پاکستان<ref>[https://farhangemelal.icro.ir/news/17675/%D8%A2%D8%AF%D8%A7%D8%A8-%D9%88-%D8%B1%D8%B3%D9%88%D9%85-%D9%85%D8%B1%D8%A8%D9%88%D8%B7-%D8%A8%D9%87-%D8%A7%D9%85%D9%88%D8%A7%D8%AA-%D9%85%D8%B3%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%86%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D9%BE%D8%A7%DA%A9%D «آداب و رسوم مربوط به اموات مسلمانان در پاکستان»، پایگاه تخصصی تحلیلی جامعه و ملل.]</ref> و ایران تفاوت چندانی ندارد. | از نظر کارشناسان از جمله آیینهای که در میان مردم بلوچ تغییر چندانی نکرده، «پرسه» است که طی مراسمهای خاص اجرا میشود. این مراسم میان بلوچهای پاکستان<ref>[https://farhangemelal.icro.ir/news/17675/%D8%A2%D8%AF%D8%A7%D8%A8-%D9%88-%D8%B1%D8%B3%D9%88%D9%85-%D9%85%D8%B1%D8%A8%D9%88%D8%B7-%D8%A8%D9%87-%D8%A7%D9%85%D9%88%D8%A7%D8%AA-%D9%85%D8%B3%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%86%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D9%BE%D8%A7%DA%A9%D «آداب و رسوم مربوط به اموات مسلمانان در پاکستان»، پایگاه تخصصی تحلیلی جامعه و ملل.]</ref> و ایران تفاوت چندانی ندارد. | ||
# اعلان خبر فوت؛ بعد از فوت یک بلوچ، تعدادی از جوانان به نقاط مختلف روستا رفته، مردم را از این واقعه با خبر میکنند. پس از حضور مردم، اگر میت مرد باشد، عمامه جلوی تابوت میگذارند. اگر پیرمرد و پیرزن باشد، روپوش تابوت رنگ تیره و اگر جوان باشد، رنگ شاد دارد. با توجه به جایگاه اجتماعی و معنوی میت، جمیعت زیاد یا کم دنبال تابوت با شعار «لااله الا الله، محمد رسولالله» و در میان شیعیان «علی ولیالله» حرکت میکنند.<ref>[https://peacefact.com/%D9%BE%D9%8F%D8%B1%D8%B3%D9%87-%D8%AF%D8%B1-%D8%B3%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D9%88-%D8%A8%D9%84%D9%88%DA%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86/ «آیین پُرسهداری در سیستان و بلوچستان»، مرکز گفتمان صلح برای همه.]</ref> | #اعلان خبر فوت؛ بعد از فوت یک بلوچ، تعدادی از جوانان به نقاط مختلف روستا رفته، مردم را از این واقعه با خبر میکنند. پس از حضور مردم، اگر میت مرد باشد، عمامه جلوی تابوت میگذارند. اگر پیرمرد و پیرزن باشد، روپوش تابوت رنگ تیره و اگر جوان باشد، رنگ شاد دارد. با توجه به جایگاه اجتماعی و معنوی میت، جمیعت زیاد یا کم دنبال تابوت با شعار «لااله الا الله، محمد رسولالله» و در میان شیعیان «علی ولیالله» حرکت میکنند.<ref>[https://peacefact.com/%D9%BE%D9%8F%D8%B1%D8%B3%D9%87-%D8%AF%D8%B1-%D8%B3%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D9%88-%D8%A8%D9%84%D9%88%DA%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86/ «آیین پُرسهداری در سیستان و بلوچستان»، مرکز گفتمان صلح برای همه.]</ref> | ||
# غسل و کفن؛ این مراسم و ادای نماز میت، طبق دستورات اسلامی در عیدگاه انجام میشود؛ | #غسل و کفن؛ این مراسم و ادای نماز میت، طبق دستورات اسلامی در عیدگاه انجام میشود؛ | ||
# خاکسپاری؛ بهطور معمول برای حفر قبر، حاضرین و نزدیکان برای کسب ثواب پیشقدم میشوند. در فرهنگ بلوچ تلاش میشود که کارهای مادی و معنویی انجام شود که به نفع میت باشد. قبر مردم بلوچ بسیار ساده است و پخته کردن قبر و ساختن سنگ رایج نیست. متوفی اگر مرد باشد، در بالا و پایین قبر دو تکه سنگ قرار میدهند و اگر زن باشد، یک سنگ میگذارند. امروزه در شهرهای بلوچستان ساختن سنگ قبر رایج شده، اما بهصورت بسیار ساده. در پایان مراسم خاکسپاری، همه برای آمرزش متوفی، فاتحه خوانده و دعا میکنند. در همین مراسم نزدیکان متوفی بهویژه فرزندان او از حاضرین پرسوجو میکنند که اگر از متوفی طلبکار هستند، اعلام کنند.<ref>[https://vista.ir/w/a/21/zwnde قنبرپور، «مروری بر مراسم پُرسه در بلوچستان»، وبسایت مجلۀ ویستا.]</ref> | #خاکسپاری؛ بهطور معمول برای حفر قبر، حاضرین و نزدیکان برای کسب ثواب پیشقدم میشوند. در فرهنگ بلوچ تلاش میشود که کارهای مادی و معنویی انجام شود که به نفع میت باشد. قبر مردم بلوچ بسیار ساده است و پخته کردن قبر و ساختن سنگ رایج نیست. متوفی اگر مرد باشد، در بالا و پایین قبر دو تکه سنگ قرار میدهند و اگر زن باشد، یک سنگ میگذارند. امروزه در شهرهای بلوچستان ساختن سنگ قبر رایج شده، اما بهصورت بسیار ساده. در پایان مراسم خاکسپاری، همه برای آمرزش متوفی، فاتحه خوانده و دعا میکنند. در همین مراسم نزدیکان متوفی بهویژه فرزندان او از حاضرین پرسوجو میکنند که اگر از متوفی طلبکار هستند، اعلام کنند.<ref>[https://vista.ir/w/a/21/zwnde قنبرپور، «مروری بر مراسم پُرسه در بلوچستان»، وبسایت مجلۀ ویستا.]</ref> | ||
# پیشرونه؛ آشنایان و همسایگان پرسهداران، خرما میآورند. خرما را داخل سینیها گذاشته، پیش از تابوت حرکت میکنند و بعد از مراسمخاکسپاری آن را میان حاضرین تقسیم میکنند؛ | #پیشرونه؛ آشنایان و همسایگان پرسهداران، [[خرما]] میآورند. خرما را داخل سینیها گذاشته، پیش از تابوت حرکت میکنند و بعد از مراسمخاکسپاری آن را میان حاضرین تقسیم میکنند؛ | ||
# شوماول؛ بعد از مراسم خاکسپاری، تمام افراد حاضر از طرف میزبان، با وعدۀ شام یا نهار پذیرایی میشوند که در گویش محلی به آن «شوماول» میگویند؛ | #شوماول؛ بعد از مراسم خاکسپاری، تمام افراد حاضر از طرف میزبان، با وعدۀ شام یا نهار پذیرایی میشوند که در گویش محلی به آن «شوماول» میگویند؛ | ||
# سیهنومه؛ این مراسم برای کسانی است که در مراسم خاکسپاری حضور نداشتند. پُرسهدار برای اطلاع آنها، نامهای با گوشۀ پاره یا سیاه درون پاکت میفرستند که بهمحض دیدن، متوجه قضیه میشوند. اما محتوای نامه برای اطلاع فوت، بهصورت تدریجی است. متن نامه با این محتوای «مرگ و زندگی دست خداوند است. همۀ ما رفتنی هستیم. پدران و مادران ما الآن در سرای ابدی خود هستند. مصلحت خداوند این است.» آغاز میشود؛ | #سیهنومه؛ این مراسم برای کسانی است که در مراسم خاکسپاری حضور نداشتند. پُرسهدار برای اطلاع آنها، نامهای با گوشۀ پاره یا سیاه درون پاکت میفرستند که بهمحض دیدن، متوجه قضیه میشوند. اما محتوای نامه برای اطلاع فوت، بهصورت تدریجی است. متن نامه با این محتوای «مرگ و زندگی دست خداوند است. همۀ ما رفتنی هستیم. پدران و مادران ما الآن در سرای ابدی خود هستند. مصلحت خداوند این است.» آغاز میشود؛ | ||
# شال / لباس پرسهداری؛ پرسهداران در گذشته با شال سفید جلو درب منزل میایستادند و یا با لباس سفید و چند دکمۀ باز، وارد مجلس پرسه میشدند؛ اما امروزه پارچۀ سیاه در بازو میبندند یا دور گردن یا سر میپیچند.<ref>[https://peacefact.com/%D9%BE%D9%8F%D8%B1%D8%B3%D9%87-%D8%AF%D8%B1-%D8%B3%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D9%88-%D8%A8%D9%84%D9%88%DA%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86/ «آیین پُرسهداری در سیستان و بلوچستان»، مرکز گفتمان صلح برای همه.]</ref> این مردم لباس عادی خود را در روز پرسه میپوشند، اما در برخی موارد نزدیکان برای مدتی ریش و موی خود را اصلاح نمیکنند.<ref>[https://vista.ir/w/a/21/zwnde قنبرپور، «مروری بر مراسم پرسه در بلوچستان»، وبسایت مجلۀ ویستا.]</ref> | #شال / لباس پرسهداری؛ پرسهداران در گذشته با شال سفید جلو درب منزل میایستادند و یا با لباس سفید و چند دکمۀ باز، وارد مجلس پرسه میشدند؛ اما امروزه پارچۀ سیاه در بازو میبندند یا دور گردن یا سر میپیچند.<ref>[https://peacefact.com/%D9%BE%D9%8F%D8%B1%D8%B3%D9%87-%D8%AF%D8%B1-%D8%B3%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D9%88-%D8%A8%D9%84%D9%88%DA%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86/ «آیین پُرسهداری در سیستان و بلوچستان»، مرکز گفتمان صلح برای همه.]</ref> این مردم لباس عادی خود را در روز پرسه میپوشند، اما در برخی موارد نزدیکان برای مدتی ریش و موی خود را اصلاح نمیکنند.<ref>[https://vista.ir/w/a/21/zwnde قنبرپور، «مروری بر مراسم پرسه در بلوچستان»، وبسایت مجلۀ ویستا.]</ref> | ||
# سهفاتحه؛ این مراسم، مهمترین بخش پرسۀ بلوچی است. این مراسم در روز سوم بعد از وفات برگزار میشود. در این مراسم مردان در مسجد و زنان در خانۀ پرسهدار فاتحه و قرآن میخوانند.<ref>[https://vista.ir/w/a/21/zwnde قنبرپور، «مروری بر مراسم پُرسه در بلوچستان»، وبسایت مجلۀ ویستا.]</ref> شرکتکنندگان با گفتن «راضی بشی» پرسهداران را تسلی میدهند و پرسهداران با گفتن «راضیام به رضای خدا» جواب میدهند. در میان شیعیان این مراسم با روضهخوانی همراه است. زنان پرسهدار، ترانههای غمگین برای عزیز از دسترفتۀ خود میخوانند.<ref>[https://peacefact.com/%D9%BE%D9%8F%D8%B1%D8%B3%D9%87-%D8%AF%D8%B1-%D8%B3%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D9%88-%D8%A8%D9%84%D9%88%DA%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86/ «آیین پُرسهداری در سیستان و بلوچستان»، مرکز گفتمان صلح برای همه.]</ref>در این مراسم با قربانی کردن گوسفند یا بز به یاد متوفی، غذایی برای مهمانان تهیه میکنند.مردم بلوچ طبق میل پرسهداران، مراسم هفتم، پانزدهم، چهلم، ششماهگی و سالگرد برگزار میکنند. در میان این مردم رفتن بر سر مزار رواج ندارد؛ | #سهفاتحه؛ این مراسم، مهمترین بخش پرسۀ بلوچی است. این مراسم در روز سوم بعد از وفات برگزار میشود. در این مراسم مردان در مسجد و زنان در خانۀ پرسهدار فاتحه و قرآن میخوانند.<ref>[https://vista.ir/w/a/21/zwnde قنبرپور، «مروری بر مراسم پُرسه در بلوچستان»، وبسایت مجلۀ ویستا.]</ref> شرکتکنندگان با گفتن «راضی بشی» پرسهداران را تسلی میدهند و پرسهداران با گفتن «راضیام به رضای خدا» جواب میدهند. در میان شیعیان این مراسم با روضهخوانی همراه است. زنان پرسهدار، ترانههای غمگین برای عزیز از دسترفتۀ خود میخوانند.<ref>[https://peacefact.com/%D9%BE%D9%8F%D8%B1%D8%B3%D9%87-%D8%AF%D8%B1-%D8%B3%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D9%88-%D8%A8%D9%84%D9%88%DA%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86/ «آیین پُرسهداری در سیستان و بلوچستان»، مرکز گفتمان صلح برای همه.]</ref>در این مراسم با قربانی کردن گوسفند یا بز به یاد متوفی، غذایی برای مهمانان تهیه میکنند. مردم بلوچ طبق میل پرسهداران، مراسم هفتم، پانزدهم، چهلم، ششماهگی و سالگرد برگزار میکنند. در میان این مردم رفتن بر سر مزار رواج ندارد؛ | ||
# دستکمکی، مردم بلوچ با شنیدن خبر فوت، برای تهیۀ غذا برای فامیل درجهیک متوفی، اقدام میکنند و این برنامه تا زمان ختم مراسم پرسه ادامه دارد. مردم بلوچ برای خانوادۀ متوفی که وضعیت مالی خوب ندارند بهویژه آنهایی که کودکان صغیر دارند، کمک مالی مانند پول نقد، روغن و برنج دارند. این کمک بهنزدیکترین فرد به متوفی، سپرده میشود.<ref> [https://vista.ir/w/a/21/zwnde قنبرپور، «مروری بر مراسم پُرسه در بلوچستان»، وبسایت مجلۀ ویستا.]</ref> | #دستکمکی، مردم بلوچ با شنیدن خبر فوت، برای تهیۀ غذا برای فامیل درجهیک متوفی، اقدام میکنند و این برنامه تا زمان ختم مراسم پرسه ادامه دارد. مردم بلوچ برای خانوادۀ متوفی که وضعیت مالی خوب ندارند بهویژه آنهایی که کودکان صغیر دارند، کمک مالی مانند پول نقد، روغن و برنج دارند. این کمک بهنزدیکترین فرد به متوفی، سپرده میشود.<ref> [https://vista.ir/w/a/21/zwnde قنبرپور، «مروری بر مراسم پُرسه در بلوچستان»، وبسایت مجلۀ ویستا.]</ref> | ||
==پیامدها== | ==پیامدها== |