پرش به محتوا

ویکی‌‌زندگی: تفاوت میان نسخه‌ها

۲٬۴۱۴ بایت اضافه‌شده ،  ‏۱۵ ژوئن ۲۰۲۳
بدون خلاصۀ ویرایش
(صفحه‌ای تازه حاوی «سبک زندگی يا سبک‌های زندگی در هر جامعه، نشان‌گر هويت برگزيده‌ی افراد و گرو...» ایجاد کرد)
 
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
سبک زندگی يا سبک‌های زندگی در هر جامعه، نشان‌گر هويت برگزيده‌ی افراد و گروه‌های اجتماعی است. آن‌چه از سبک زندگی ديده می‌شود لايه‌ی رويین و کنشگری افراد است؛ اما اين کنش‌ها جلوه‌ای از هنجارها و الگوهای کلی رفتار است که آن نيز معمولا ريشه در ارزش‌های اجتماعی پذيرفته شده توسط افراد دارد. <br>
'''ویکی‌زندگی'''، دانشنامه‌ای برخط با هدف تولید محتوا در حوزۀ سبک زندگی است. این حوزه، شامل آداب و رسوم، اخلاق اجتماعی، اوقات فراغت و گردشگری، بهداشت و تندرستی، خانواده، خوراک و سفره ایرانی، دین و معنویت، زبان وادبیات، فرهنگ شهروندی، کسب‌وکار، محیط زیست، مصرف و مد، مشاهیر و نام‌آوران، مناسبات اجتماعی، هنر و معماری ایرانی می‌شود.<br>
تا زمانی نه‌چندان دور، هنجارهای اجتماعی از ماندگاری و پايداری قابل توجهی بهره‌مند بودند اما امروزه با شتاب تحولات و دگرگونی‌های اجتماعی، هنجارها نيز دگرگونی شتابانی را تجربه می‌کنند. روزآمدی هنجارها، کارآمدی ارزش‌ها و حتی باورهای فرهنگی جامعه را به چالش کشيده و جامعه را با خطر تأخر فرهنگی بی‌سابقه‌ای روبرو کرده است. در اين دوران گذار و ناپايداری، آن‌چه واقعا تهديد می‌شود سرمايه‌ی شناختیِ جامعه است که البته آسان به دست نيامده تا به آسانی از کف برود. <br>
در ویکی‌زندگی از ارائه تحلیل‌ها و نظرهای شخصی و نیز نظریات جدیدِ اثبات‌نشده پرهیز می‌شود. قضاوت درباره اختلافات علمی و تاریخی بر عهده خوانندگان است و ویکی‌زندگی در این موارد بی‌طرف است. بنای نویسندگان ویکی بر این است که از منابع دست‌اول و پذیرفته‌شدۀ علمی، استفاده کنند.
بينش (باورها و شناخت‌ها) و گرايش جامعه (ارزش‌ها)، ذائقه و ترجيحات اجتماعی را شکل می‌دهند و همين ويژگی موجب شده است که در کوران دگرگونی‌های فزاينده و شتابان اجتماعی، بينش‌ها و گرايش‌های اجتماعی به ميدان نبرد شناختی تبديل شود. در ميدان نبرد شناختی، آن‌چه حرف اول و آخر را می‌زند گستره و ژرفای اثرگذاری با استفاده از ابزار مناسب است؛ ابزار مناسب اين روزگار برای عمليات شناختی، بهره‌گيری از فضای سايبری است که زمان و مکان را درنورديده است.
==انگیزه و هدف راه‌اندازی==
<br>
امروزه مردم با استفاده از فناوری‌های فضای مجازی، انواع داده‌های آگاهی‌بخش را با رسانه‌هايی تازه‌تر و در قالب‌های کوچک‌تر و در زمانی کوتاه‌تر به دست می‌آورند. سبک زندگی از حوزه‌هايی است که مردم، انواع آگاهی‌های مربوط به آن را از طریق بسترهای اینترنتی مانند شبکه‌های اجتماعی، پیام‌رسان‌ها و وب‌سایت‌ها به‌دست می‌آورند؛ اما از آن‌جا که نویسندگان یا تولیدکنندگان این محتواها، آشنایی کامل یا درستی با مفاهیم سبک زندگی ندارند، در برخی محتواها، مطالب اشتباه یا ناقص مشاهده می‌شود. ویکی‌زندگی تلاش می‌کند که آگاهی‌ها و اطلاعات سودمند و روزآمد در همه سویه‌های سبک زندگی تولید و ارائه کند. اعتبار علمی مقالات برای ویکی‌زندگی مهم است و تلاش می‌کند که روزآمدی و کارآمدی نیز در مقالات وجود داشته باشد.<br>
امروزه مردم با استفاده از فناوری‌های فضای مجازی، انواع داده‌های آگاهی‌بخش را با رسانه‌هايی تازه‌تر و در قالب‌های کوچک‌تر و در زمانی کوتاه‌تر به دست می‌آورند. سبک زندگی از حوزه‌هايی است که برای گسترش و ترويج، نيازمند توليد محتوای روزآمد است تا با بهره‌گيری از امکانات و فناوری‌های تازه، کارآمدی ارزش‌های مقبول اجتماع را حفظ کند. بدين ترتيب مهم‌ترين هدف از تأسيس دانشنامه در حوزه سبک زندگی، اثبات کارآمدی ارزش‌ها و باورهايی است که سرمايه شناختی جامعه را تشکيل می‌دهد. <br>
==تاریخچه==
سرمايه‌ی شناختی هر جامعه را مجموعه‌ای از مؤلفه‌های مهم تشکيل می‌دهد که برآيند باورهای فرهنگی آن جامعه است و در قالب ارزش‌های کلان اجتماعی جلوه‌گر می‌شود. اين مؤلفه‌های مهم و ارزش‌های کلان به مثابه روح حاکم بر الگوهای رفتار و هنجارهای اجتماعی مشاهده می‌شود. سرمايه‌ی شناختی بر اين اساس، چارچوب کلی و جهت‌گيری اساسی سبک زندگی را برای افراد و گروه‌های اجتماعی ذيل يک فرهنگ و هويت ملی تعيين می‌کند و پيش‌بينی بهره‌گيری آنان از الگوهای رفتاری خاص را ممکن می‌سازد.<br>
در فروردین 1400ش، جلسات هماهنگی نویسندگان ویکی‌زندگی برگزار شد و پس از آماده‌سازی زیرساخت‌های فنی، نخستین مقاله ویکی‌زندگی در تیر 1400ش بارگذاری شد. از تابستان 1400ش، مشاهده وب‌سایت ویکی‌زندگی برای همگان فراهم بوده است.
نقش مهم ارزش‌های اجتماعی در شکل‌دهی قدرت شناختی جامعه موجب می‌شود که هر جامعه‌ای در پاسداری از ارزش‌های کلان اجتماعی کوشا باشد و بهصورت متناوب آن‌ها را بازتوليد کند. بررسی ادبیات، موسیقی، فیلم‌ها و دیگر آثار فرهنگی که سبک زندگی هر جامعه را بازنمایی می‌کند نشان‌دهنده‌ی ميزان توان‌مندی و کارآمدی آن جامعه در پاسداری، بازتوليد، نهادينه‌سازی و گسترش ارزش‌های اجتماعی است. اگر اين توان‌مندی و کارآمدی در سطح بالایی جلوه‌گر شود و يک جامعه‌ی چندپارچه با خرده فرهنگ‌های قومی، نژادی و مذهبی را به جامعه‌ای با فرهنگ یکپارچه و وفاق‌گرا تبدیل کند اين ظرفيت را خواهد داشت که ارزش‌های اجتماعی مذکور را در تراز جهانی گسترش دهد. <br>
==ویژگی‌ها==
هر جامعه‌ای با تکيه بر غنای فرهنگی خود می‌تواند باورهای بنيادين فرهنگی را در قالب ارزش‌های اساسی جامعه جلوه‌گر سازد. مؤلفه‌های سرمايه شناختی ايرانيان در سبک زندگی آنان جلوه‌گر می‌شود و دانشنامه برخط سبک زندگی می‌تواند از طريق بازنمايی، به دفاع و ترويج آن‌ها بپردازد.
برخی ویژگی‌های ویکی‌زندگی عبارت است از:
===گسترۀ محتوایی===
سبک زندگی، حوزۀ گسترده و کلانی دارد و ویکی‌زندگی تلاش می‌کند تا برای تمام محورهای این حوزۀ گسترده، محتوا تولید کند.
===نظارت بر محتوا===
* بر محتوای زندگی نظارت علمی و شکلی می‌شود. بنابراین منبعی معتبر برای معرفی مفاهیم و حوزه‌های گوناگون سبک زندگی، به شمار می‌رود.
* ویکی‌زندگی دانشنامه‌ای است که فعلاً با محدودیت فعالیت می‌کند؛ اما در افق آینده، آزادسازی را مدنظر دارد تا تمام علاقمندان بتوانند در تکمیل آن نقش ایفا کنند.
* ورود به این دانشنامه با تأیید مدیران امکان‌پذیر است. این امکان در ویکی‌زندگی به کاربران اجازه می‌دهد که با مشارکت و هم‌افزایی در نوشتن مقاله‌ها، ارزش علمی مقاله‌ها را افزایش دهند.
===سیاست بی‌طرفی===
* ویکی‌زندگی با حفظ سیاست بی‌طرفی در مباحث فکری، مروج سبک زندگی سازگار با فرهنگ دینی ایرانیان است.
* مقاله‌های ویکی‌شیعه، مقاله علمی پژوهشی نیستند؛ به این معنا که تحقیقات دست‌اول و منتشرنشده نیستند و در پی حل معضلات علمی بر نمی‌آیند.
* اساس ویکی‌زندگی ارائه اطلاعات بر اساس منابع موجود است از این‌رو نویسندگان نباید نظریات خود را منتشر کنند.
==ویژگی‌های ویکی‌ها==
* قابلیت ویرایش دائمی مقاله‌ها.
* امکان به‌روزرسانی و افزودن اطلاعات مقاله‌ها.
* وجود صفحه تاریخچه مقاله؛ در صفحه تاریخچه هر تغییری که در مقاله رخ داده، قابل مشاهده است. مراجعه‌کنندگان می‌توانند از تغییرات ایجادشده و نویسندگان مطالب آگاهی یابند.
* صفحه‌ تغییرات اخیر؛ این صفحه آخرین تغییرات ایجادشده در همه صفحات ویکی را در معرض دید کاربران قرار می‌دهد.
* امکان بازیابی مطالب و تغییرات گذشته.
* ارتباط مدخل‌ها با یکدیگر؛ به این صورت که خواننده مقاله می‌تواند برای فهم هر یک از عبارات به‌کاررفته در متن، بدون جستجو و در همان لحظه، صفحه مربوط به آن مفهوم را باز کرده و مطالعه کند. این ویژگی باعث می‌شود مراجعه‌کننده بتواند هنگام مطالعه هر مدخل، به‌سادگی به تمام مفاهیم به‌کاررفته در آن مدخل نیز دست یابد و اطلاعات کاملی درباره موضوع موردمطالعه به‌دست بیاورد.
* استفاده از رده‌ها در انتهای مقاله؛ رده عنوانی کلی است که عنوان مقاله زیرمجموعه آن رده محسوب می‌شود. رده‌ها فهرست موضوعی ویکی‌ هستند.
* الگوی ناوبری یا ناوباکس (Navigation templates)؛ الگوهای ناوبری الگوهایی هستند که مفاهیم مرتبط با مقاله را در جعبه‌ای افقی در پایین مقاله جمع‌آوری می‌کنند. ناوبری‌ها گاه به‌صورت جعبه عمودی در بالای مقالات کاربرد دارند. ارتباط بین عناوین مندرج در این جدول‌ها به‌صورت عرضی است؛ یعنی همه عناوین ذیل یک عنوان جامع قرار می‌گیرند.
* جعبه اطلاعات (Infobox)؛ جعبه‌هایی که در بالای مقاله قرار می‌گیرند و نقش جمع‌آوری اطلاعات مهم مقاله به‌صورت مختصر را دارند. با مراجعه به جعبه اطلاعات، می‌توان بدون مطالعه مقاله از اطلاعات اصلی مندرج در متن مقاله آگاه شد.
* صفحه بحث؛ هر صفحه و مقاله، در ویکی، یک صفحه بحث دارد. کاربران در صفحه بحث می‌توانند نظراتشان را درباره مقاله به اطلاع نویسنده یا نویسندگان و ویرایشگران مقاله برسانند. صفحه بحث، در واقع، محلی برای گفت‌وگوی صاحب‌نظران و علاقمندان به موضوع مقاله است و به غنای شکلی و محتوایی مقاله نوشته‌شده کمک می‌کند.