یک دست صدا ندارد: تفاوت میان نسخه‌ها

ضرب‌المثل «یک دست صدا ندارد» برآمده از تجربه‌های روزمرۀ مردم در زندگی اجتماعی و کارهای جمعی است. مثلا در گذشته‌های دور، کارهایی مانند کشاورزی، ساخت خانه یا حتی دفاع از روستاها نیاز به همکاری گروهی داشت و به همین ترتیب مردم به‌مرور زمان متوجه شدند که انجام این کارها به‌تنهایی ممکن نیست و باید با دیگران همکاری داشته باشند.<ref>[https://namnamak.com/%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF-%D9%88-%D9%87%D9%86%D8%B1/%D8%A7%D8%AF%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D8%AA/%D8%B6%D8%B1%D8%A8-%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AB%D9%84-%DB%8C%DA%A9-%D8%AF%D8%B3%D8%AA-%D8%B5%D8%AF%D8%A7-%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF . «کاربرد ضرب‌المثل یک دست صدا ندارد»،  وب‌سایت نم‌نمک.]</ref>

در روزگاری دور، پیرمردی بود که چندین پسر داشت. پسرانش همیشه با هم دعوا می‌کردند و نمی‌توانستند با هم کنار بیایند. پیرمرد از این موضوع بسیار ناراحت و نگران آیندۀ خانواده‌اش بود. یک روز، او همۀ پسرانش را جمع کرد و به هر کدام یک تکه‌چوب داد. سپس از آن‌ها خواست که تکه‌چوب‌ها را بشکنند. پسران به‌راحتی تکه‌چوب‌ها را شکستند. سپس پیرمرد چندین تکه‌چوب را با هم بست و یک دستۀ چوب درست کرد. او دستۀ چوب را به پسرانش داد و از آن‌ها خواست که آن را بشکنند. پسران تلاش کردند، اما نتوانستند دستۀ چوب را بشکنند. پیرمرد به آن‌ها فهماند تا وقتی آنها با هم متحد و هماهنگ باشند، مانند این دستۀ چوب هستند که هیچ‌کس نمی‌تواند آنها را بشکند، اما اگر از هم جدا شوند و با هم دعوا کنند، مانند تکه‌های چوب خواهند بود که به‌راحتی شکسته می‌شوند. پسرها از این درس بزرگ پیرمرد عبرت گرفتند و از آن روز به بعد، تصمیم گرفتند با هم متحد بوده و به یکدیگر کمک کنند و در ضمن متوجه شدند که قدرت در اتحاد است.<ref>[https://deliha.ir/2023/02/28/%D8%AF%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D9%BE%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D9%88-%D8%AF%D8%B3%D8%AA%D9%87-%DA%86%D9%88%D8%A8%D9%87%D8%A7/ . «داستان پسران و دسته چوب‌ها»،  وب‌سایت دلی‌ها.]</ref>

در محیط‌های کاری، زندگی خانوادگی، فعالیت‌های اجتماعی و گروهی، روابط دوستی و ارتباطات شخصی، سیاست و مدیریت جامعه، آموزش و پرورش، ورزش و فعالیت‌های تیمی، فعالیت‌های هنری و مبارزات سیاسی و اجتماعی، با اتحاد و مشارکت جمعی می‌توان به اهداف تعیین شده در آنها دست یافت؛ زیرا برای رسیدن به اهداف بزرگ‌تر، نیاز به تلاش گروهی و هماهنگی بین افراد است تا بتوان از توانایی‌ها و استعدادهای دیگران استفاده کرد و به اهداف مشترک رسید.<ref>[https://uclnet.com/proverb-58/ . عثمانی، «ضرب‌المثل یک دست صدا ندارد در زبان انگلیسی»،  وب‌سایت مرکز آموزش آنلاین زبان انگلیسی.]</ref>

*'''تاکید بر تعاون، همکاری و جمع‌گرایی در اسلام''': در اسلام، همکاری و تعاون به‌عنوان یک ارزش اخلاقی و اجتماعی مهم تلقی می‌شود و به جامعه‌گرایی و مسئولیت‌پذیری افراد در جامعه بسیار تاکید شده است، به همین منظور مسلمانان به اتحاد و برادری دعوت شده‌اند. در آیات مختلفی از قرآن به اهمیت کار گروهی و همبستگی اشاره شده است.<ref>[https://wiki.ahlolbait.com/%D8%A2%DB%8C%D9%87_2_%D8%B3%D9%88%D8%B1%D9%87_%D9%85%D8%A7%D8%A6%D8%AF%D9%87 . سوره مائده، آیه 2.]</ref> در نهج‌البلاغه نیز امام علی با جملۀ معروف «یدالله مع الجماعه» به‌معنی «دست خدا همراه جماعت است»،  اهمیت قدرت کار جمعی و اتحاد مسلمانان را نشان می‌دهد و برکت و قدرت را در اتحاد می‌داند.<ref>[https://www.f19.ir/content/?id=260 . «یدالله مع الجماعه»،  وب‌سایت درک حضور.]</ref> در سیرۀ پیامبر اکرم نیز نمونه‌های متعددی از همکاری و همیاری وجود دارد. وی همیشه در کارها شرکت می‌کرد و به یاران خود می‌آموخت که هیچ‌یک از آن‌ها نباید خود را از دیگران بالاتر بدانند.<ref>[https://vatanv.ir/forum/threads/%D8%B6%D8%B1%D8%A8-%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AB%D9%84-%DB%8C%DA%A9-%D8%AF%D8%B3%D8%AA-%D8%B5%D8%AF%D8%A7-%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF-%F0%9F%94%B4-%D8%A8%D8%A7-%D9%85%D8%B9%D9%86%DB%8C.23843/ . «ضرب‌المثل یک دست صدا ندارد با معنی»،  وب‌سایت وطن وی.]</ref>

#تاکید بر وحدت و همبستگی؛ در تاریخ ایران، دوره‌های سختی مانند جنگ‌ها، قحطی‌ها و بحران‌های سیاسی وجود داشته است. در این مواقع، این ضرب‌المثل به آنها یادآوری کرده است که تنها با وحدت و همبستگی می‌توان بر مشکلات غلبه کرد. برای مثال، در دوران انقلاب اسلامی<ref>[https://www.moi.ir/news/245553/%D8%A7%D8%B9%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%AF-%D9%88-%D9%87%D9%85%D8%A8%D8%B3%D8%AA%DA%AF%DB%8C-%DA%A9%D9%84%DB%8C%D8%AF-%D8%AD%D9%84-%D9%85%D8%B4%DA%A9%D9%84%D8%A7%D8%AA-%D8%A7%D8%B3%D8%AA-%D9%86%D9%82%D8%B4-%D8%AD%DB%8C%D8%A7%D8%AA%DB%8C-%D8%B1%D8%B3%D8%A7%D9%86%D9%87-%D9%87%D8%A7-%D8%AF%D8%B1-%D9%88%D8%AD%D8%AF%D8%AA . «اعتماد و همبستگی کلید حل مشکلات است، نقش حیاتی رسانه‌ها در وحدت ملی»،  وب‌سایت وزارت کشور.]</ref> و به‌خصوص دوران دفاع مقدس، این مفهوم به‌شدت مورد توجه قرار گرفت و مردم با همکاری و مشارکت جمعی، از کشور و عقاید خود دفاع کردند.<ref>[https://www.mehrnews.com/news/6232099/%D9%88%D8%AD%D8%AF%D8%AA-%D9%88-%D9%87%D9%85%D8%AF%D9%84%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%D8%B9%D9%88%D8%A7%D9%85%D9%84-%D9%BE%DB%8C%D8%B1%D9%88%D8%B2%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%AC%D9%86%DA%AF-%D8%AA%D8%AD%D9%85%DB%8C%D9%84%DB%8C-%D8%A8%D9%88%D8%AF . «وحدت و همدلی از عوامل پیروزی در جنگ تحمیلی بود»،  خبرگزاری مهر.]</ref>

#تاثیر بر روابط خانوادگی و اجتماعی؛ در زندگی خانوادگی و اجتماعی ایرانیان، این ضرب‌المثل به‌عنوان یک اصل اخلاقی و فرهنگی مطرح شده است. خانواده‌های ایرانی همواره به فرزندان خود یاد می‌دهند که برای رسیدن به اهداف، باید با دیگران همکاری کنند و از کمک گرفتن از دیگران خجالت نکشند. این مفهوم در مراسم‌های خانوادگی، مانند عروسی‌ها، عزاداری‌ها و مهمانی‌ها نیز دیده می‌شود، جایی که همه اعضای خانواده و دوستان با هم همکاری می‌کنند تا کارها به بهترین شکل انجام شود.<ref>[http://www.coca.ir/%D8%A7%D9%86%D8%B4%D8%A7-%D8%B6%D8%B1%D8%A8-%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AB%D9%84-%DB%8C%DA%A9-%D8%AF%D8%B3%D8%AA-%D8%B5%D8%AF%D8%A7-%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF/ . «انشا درباره ضرب‌المثل یک دست صدا ندارد برای کودکان و نوجوانان»،  وب‌سایت مجله اینترنتی کوکا.]</ref>

در ادبیات فارسی، اشعار زیادی وجود دارند که مفهوم ضرب‌المثل «یک دست صدا ندارد» را به زیبایی بیان کرده‌اند. این اشعار بر اهمیت همکاری، وحدت و مشارکت جمعی تاکید دارند. از معروف‌ترین اشعاری که با این مفهوم مرتبط است، شعری از سعدی در بوستان است: <ref>[https://ganjoor.net/saadi/golestan/gbab1/sh10 . سعدی، گلستان، باب اول در سیرت پادشاهان، حکایت شماره 10، وب‌سایت گنجور.]</ref>

سعدی در این شعر تاکید می‌کند؛ انسان‌ها مانند اعضای یک بدن هستند و برای رسیدن به آرامش و موفقیت، فارغ از جنس و نژاد باید با هم همکاری و همدلی کنند. اگر یکی از اعضا دچار مشکل شود، دیگران نیز تحت تاثیر قرار می‌گیرند و موفقیت و آرامش جامعه در گرو همکاری و مشارکت جمعی است.<ref>[https://setare.com/fa/news/41012/%D9%85%D8%AA%D9%86-%DA%A9%D8%A7%D9%85%D9%84-%D9%88-%D9%85%D8%B9%D9%86%DB%8C-%D8%B4%D8%B9%D8%B1-%D8%A8%D9%86%DB%8C-%D8%A2%D8%AF%D9%85-%D8%A7%D8%B9%D8%B6%D8%A7%DB%8C-%DB%8C%DA%A9-%D9%BE%DB%8C%DA%A9%D8%B1%D9%86%D8%AF/ . «متن کامل و معنی شعر بنی آدم اعضای یک پیکرند»،  وب‌سایت ستاره.]</ref> معنی و مفهوم این شعر در روایتی از امام صادق نیز نقل شده است که مؤمن را برادر مؤمن می‌داند، مانند یک پیکری که اگر یک عضو آن به درد آید بقیۀ اعضای آن پیکر نیز به درد می‌آید.<ref>[https://lib.eshia.ir/12541/3/242 . شیخ کلینی، اصول کافی، 1369ش، ج3، ص242.]</ref>

ضرب‌المثل «یک دست صدا ندارد» نه‌تنها در زبان فارسی بلکه در دیگر فرهنگ‌ها و زبان‌ها نیز معادل‌هایی دارد که بر اهمیت همکاری تاکید می‌کنند. مثلا در زبان انگلیسی جمله‌های Two heads are better than one، <ref>[https://magerta.ir/culture/literature/one-hand-has-no-sound-proverb-meaning/ . «معنی ضرب‌المثل یک دست صدا ندارد به همراه ریشه حکایت و به انگلیسی»،  وب‌سایت مجله اینترنتی ماگرتا.]</ref> In unity there is strength و Union is strength مفهوم این ضرب‌المثل را نشان می‌دهند که به‌تنهایی نمی‌توان کارها را پیش برد، بلکه موفقیت در سایۀ همدلی و اتحاد صورت می‌گیرد. مفاهیم وحدت و قدرت در این جملات مکمل هم هستند و وجود یکی بدون دیگری امکان‌پذیر نیست.<ref>[https://uclnet.com/proverb-58/ . عثمانی، «ضرب‌المثل یک دست صدا ندارد در زبان انگلیسی»،  وب‌سایت مرکز آموزش آنلاین زبان انگلیسی.]</ref> در زبان و فرهنگ عربی نیز عبارات «الید الواحدة لا تصفّق»<ref>[https://www.aljazeera.net/blogs/2021/10/5/%D9%8A%D8%AF%D9%8C-%D9%88%D8%A7%D8%AD%D8%AF%D8%A9%D9%8C-%D9%84%D8%A7-%D8%AA%D8%B5%D9%81%D9%82 . الخالدی، «ید واحدة لا تصفق»،  خبرگزاری الجزیره.]</ref> و «الاتحاد قوة» تداعی‌کنندۀ این ضرب‌المثل هستند.<ref>[https://mawdoo3.com/%D9%83%D9%84%D8%A7%D9%85_%D8%B9%D9%86_%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AA%D8%AD%D8%A7%D8%AF_%D9%82%D9%88%D8%A9 . «کلام عن الاتحاد قوة»،  وب‌سایت موضوع]</ref>