زیبایی: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
<big>'''زیبایی؛'''</big> نیکویی ظاهری یا معنوی.  
<big>'''زیبایی؛'''</big> نیکویی ظاهری یا معنوی.  


زیبایی، میل و خواسته‌ای فطری است و موجب شادمانی و لطافت زندگی می‌شود. زیبایی، فراتر از ظاهر آدمی، شامل ویژگی‌ها و رفتار او نیز می‌شود. در اخلاق و آموزه‌های اسلام سفارش شده است که افراد با شناخت ملاک زیبایی در هر چیز، افزون ‌بر آراستگی ظاهری و زیبایی صورت، به زیبایی سیرت خود نیز توجه کنند.  
زیبایی، میل و خواسته‌ای فطری است و موجب شادمانی و لطافت زندگی می‌شود. زیبایی، فراتر از ظاهر آدمی، شامل ویژگی‌ها و رفتار او نیز می‌شود. در [[اخلاق]] و آموزه‌های اسلام سفارش شده است که افراد با شناخت ملاک زیبایی در هر چیز، افزون ‌بر آراستگی ظاهری و زیبایی صورت، به زیبایی سیرت خود نیز توجه کنند.  
==مفهوم‌شناسی==
==مفهوم‌شناسی==
زیبایی در پیوستگی مفهومی با توازن، ملایمت و تناسب هر چیز با کمال مطلوب‌ خود، معنا می‌یابد<ref>رجبی‌نیا، اسلام و زیبایی‌های زندگی: رویکردی تحلیلی و تربیتی به سبک زندگی، 1391ش، ص62.</ref> و از این منظر، زیبایی گونه‌ای از نظم و هماهنگی است که تمایلات عالی انسان را برمی‌انگیزد و لذت و انبساط خاطر پدید می‌آورد.<ref>[https://vajehyab.com/dehkhoda/%D8%B2%DB%8C%D8%A8%D8%A7%DB%8C%DB%8C دهخدا، لغت‌نامه، ذیل وازه زیبایی.]</ref> زیبایی، طیف گسترده‌ای دارد و از شنیدن صدای پر پرندگان و لحظات غروب آفتاب تا تجربه‌های ساده مانند پیاده‌روی در خیابان و غذاخوردن را شامل می‌شود.<ref>[https://www.sid.ir/paper/1032105/fa امینی و دیگران، «زیبایی‌شناسی زندگی روزمره»،  1401ش، ص48.]</ref> زیبایی غیر از خوشگلی است و افراد با آراستگی ظاهر نیز زیبایی را به‌دست می‌آورند.<ref>[https://lib.eshia.ir/13430/1/1765/%D9%85%D9%88%D8%B6%D9%88%D8%B9%3A_%D8%B2%D9%8A%D9%86%D8%AA_%D9%88_%D8%B2%D9%8A%D8%A8%D8%A7%D9%8A%D9%8A قرائتی، «درس‌هایی از قرآن،» وب‌سایت کتابخانه مدرسه فقاهت.]</ref> میل‌ فطری انسان به زیبایی، گسترۀ مفهومی آن را به فراتر از ماده و صورت توسعه می‌دهد<ref>مطهری، انسان در قرآن، 1402ش، ص20.</ref> و رفتار انسان نیز متصف به زیبایی می‌شود.<ref>خرقانی، قرآن و زیبایی‌شناسی، 1391ش، ص137.</ref> از این منظر، زیبایی به دو دستۀ محسوس و معقول تقسیم می‌شود<ref>جعفری، زیبایی و هنر از دیدگاه اسلام، 1392ش، ص251.</ref> و لذت ناشی از زیبایی‌های معقول گاهی بیش از زیبایی‌های محسوس است، مانند زیبایی روح یک انسان پاک و باصفا که بیش از زیبایی محسوس، موجب شیفتگی دیگران است.<ref>جعفری، زیبایی و هنر از دیدگاه اسلام، 1392ش، ص185.</ref> حس‌گرایی افراطی موجب می‌شود که انسان از زیبایی‌های متعالی و معقول غافل شود یا آن را انکار کند.<ref>جعفری، زیبایی و هنر از دیدگاه اسلام، 1392ش، ص192.</ref>
زیبایی در پیوستگی مفهومی با توازن، ملایمت و تناسب هر چیز با کمال مطلوب‌ خود، معنا می‌یابد<ref>رجبی‌نیا، اسلام و زیبایی‌های زندگی: رویکردی تحلیلی و تربیتی به سبک زندگی، 1391ش، ص62.</ref> و از این منظر، زیبایی گونه‌ای از نظم و هماهنگی است که تمایلات عالی انسان را برمی‌انگیزد و لذت و انبساط خاطر پدید می‌آورد.<ref>[https://vajehyab.com/dehkhoda/%D8%B2%DB%8C%D8%A8%D8%A7%DB%8C%DB%8C دهخدا، لغت‌نامه، ذیل وازه زیبایی.]</ref> زیبایی، طیف گسترده‌ای دارد و از شنیدن صدای پر پرندگان و لحظات غروب آفتاب تا تجربه‌های ساده مانند پیاده‌روی در خیابان و غذاخوردن را شامل می‌شود.<ref>[https://www.sid.ir/paper/1032105/fa امینی و دیگران، «زیبایی‌شناسی زندگی روزمره»،  1401ش، ص48.]</ref>  
 
زیبایی غیر از خوشگلی است و افراد با [[آراستگی در سیره امام رضا|آراستگی]] ظاهر نیز زیبایی را به‌دست می‌آورند.<ref>[https://lib.eshia.ir/13430/1/1765/%D9%85%D9%88%D8%B6%D9%88%D8%B9%3A_%D8%B2%D9%8A%D9%86%D8%AA_%D9%88_%D8%B2%D9%8A%D8%A8%D8%A7%D9%8A%D9%8A قرائتی، «درس‌هایی از قرآن،» وب‌سایت کتابخانه مدرسه فقاهت.]</ref> میل‌ فطری انسان به زیبایی، گسترۀ مفهومی آن را به فراتر از ماده و صورت توسعه می‌دهد<ref>مطهری، انسان در قرآن، 1402ش، ص20.</ref> و رفتار انسان نیز متصف به زیبایی می‌شود.<ref>خرقانی، قرآن و زیبایی‌شناسی، 1391ش، ص137.</ref> از این منظر، زیبایی به دو دستۀ محسوس و معقول تقسیم می‌شود<ref>جعفری، زیبایی و هنر از دیدگاه اسلام، 1392ش، ص251.</ref> و لذت ناشی از زیبایی‌های معقول گاهی بیش از زیبایی‌های محسوس است، مانند زیبایی روح یک انسان پاک و باصفا که بیش از زیبایی محسوس، موجب شیفتگی دیگران است.<ref>جعفری، زیبایی و هنر از دیدگاه اسلام، 1392ش، ص185.</ref> حس‌گرایی افراطی موجب می‌شود که انسان از زیبایی‌های متعالی و معقول غافل شود یا آن را انکار کند.<ref>جعفری، زیبایی و هنر از دیدگاه اسلام، 1392ش، ص192.</ref>
==عوامل موثر بر ادراک زیبایی==
==عوامل موثر بر ادراک زیبایی==
انسان‌ها تحت‌تاثیر عوامل مختلف، زیبایی‌ها را متفاوت درک می‌کنند. استعداد افراد از نظر ذوق هنری و درک زیبایی متفاوت بوده، بعضی در حد نبوغ و بعضی بسیار پایین است و این مسئله موجب تفاوت در درک زیبایی می‌شود. محبت انسان به چیزی بر داوری او دربارۀ زیبایی آن اثرگذار است و معمولاً از ‌عیب‌ونقص محبوب، غافل می‌شود. از سوی دیگر، وسوسه‌های شیطان و همچنین هوس موجب زیبا جلوه‌دادن زشتی‌ها است. گاهی از هوس تعبیر به غبار می‌شود که بر فطرت نشسته و مانع از دیدن درست زشتی و زیبایی می‌شود.<ref>[https://matin.ri-khomeini.ac.ir/article_87542.html?lang=fa مصطفوی، «بازشناسی مبانی زیبایی‌شناختی در آثار امام خمینی»،  1397ش، ص105-107.]</ref> عوامل مختلف دیگری مانند سازگاری با ذوق زمانه، محیط، دخالت خواسته‌ها و مصالح شخصی، عادت، انس و الفت، گستردگی تجربه‌های زیبایی‌شناختی و حالت‌های روحی مانند گشادگی سینه یا افسردگی، نشاط و یا مشغولیت فکری بر دریافت زیبایی اثرگذار است.<ref>خرقانی، قرآن و زیبایی‌شناسی، 1391ش، ص105.</ref>
انسان‌ها تحت‌تاثیر عوامل مختلف، زیبایی‌ها را متفاوت درک می‌کنند. استعداد افراد از نظر ذوق هنری و درک زیبایی متفاوت بوده، بعضی در حد نبوغ و بعضی بسیار پایین است و این مسئله موجب تفاوت در درک زیبایی می‌شود. محبت انسان به چیزی بر داوری او دربارۀ زیبایی آن اثرگذار است و معمولاً از ‌عیب‌ونقص محبوب، غافل می‌شود.  
 
از سوی دیگر، وسوسه‌های شیطان و همچنین هوس موجب زیبا جلوه‌دادن زشتی‌ها است. گاهی از هوس تعبیر به غبار می‌شود که بر [[فطرت]] نشسته و مانع از دیدن درست زشتی و زیبایی می‌شود.<ref>[https://matin.ri-khomeini.ac.ir/article_87542.html?lang=fa مصطفوی، «بازشناسی مبانی زیبایی‌شناختی در آثار امام خمینی»،  1397ش، ص105-107.]</ref> عوامل مختلف دیگری مانند سازگاری با ذوق زمانه، محیط، دخالت خواسته‌ها و مصالح شخصی، عادت، انس و الفت، گستردگی تجربه‌های زیبایی‌شناختی و حالت‌های روحی مانند گشادگی سینه یا [[افسردگی]]، نشاط و یا مشغولیت فکری بر دریافت زیبایی اثرگذار است.<ref>خرقانی، قرآن و زیبایی‌شناسی، 1391ش، ص105.</ref>


==کارکردهای زیبایی==
==کارکردهای زیبایی==
'''ارضای بُعد زیبایی‌شناختی انسان:''' زیبایی به‌خودی‌خود مطلوب و محبوب انسان بوده<ref>معین الاسلام، زینت و عفاف در حج، 1390ش، ص19.</ref> و اهمیت دادن به زیبایی و آراستگی به‌ویژه در خانواده موجب ارضای بُعد زیبایی‌شناختی انسان است.<ref>پسندیده، الگوی اسلامی شادکامی، 1392ش، ص469.</ref>
'''ارضای بُعد زیبایی‌شناختی انسان:''' زیبایی به‌خودی‌خود مطلوب و محبوب انسان بوده<ref>معین الاسلام، زینت و عفاف در حج، 1390ش، ص19.</ref> و اهمیت دادن به زیبایی و آراستگی به‌ویژه در [[خانواده]] موجب ارضای بُعد زیبایی‌شناختی انسان است.<ref>پسندیده، الگوی اسلامی شادکامی، 1392ش، ص469.</ref>


'''پیوند و هم‌گرایی:''' زیبایی موجب جذب دل‌ها، پیوند و هم‌گرایی میان افراد در یک جامعه است.<ref>[https://noorlib.ir/book/view/57085?volumeNumber=1&sectionNumber=1&pageNumber=8&viewType=html&query=%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DA%A9%D8%B1%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C%20%D8%B2%DB%8C%D8%A8%D8%A7%DB%8C%DB%8C%20%D8%A7%D8%B2%20%D9%86%DA%AF%D8%A7%D9%87%20%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86 خرقانی، قرآن و زیبایی‌‎شناسی، 1391ش، ص199.]</ref>
'''پیوند و هم‌گرایی:''' زیبایی موجب جذب دل‌ها، پیوند و هم‌گرایی میان افراد در یک جامعه است.<ref>[https://noorlib.ir/book/view/57085?volumeNumber=1&sectionNumber=1&pageNumber=8&viewType=html&query=%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DA%A9%D8%B1%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C%20%D8%B2%DB%8C%D8%A8%D8%A7%DB%8C%DB%8C%20%D8%A7%D8%B2%20%D9%86%DA%AF%D8%A7%D9%87%20%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86 خرقانی، قرآن و زیبایی‌‎شناسی، 1391ش، ص199.]</ref>


'''لذت‌بخشی و نشاط‌انگیزی:''' زیبایی موجب آرامش، انبساط، نشاط‌انگیزی و لذت‌بخش شدن زندگی است.<ref>جعفری، مجموعه آثار2 (تکاپوی‌اندیشه‏ها)،  1392ش، ص406.</ref> بعضی نیز گفته‌اند دنیا به علت ماده بودن دارای تاریکی و خشونت است و آنچه به دنیا، لطافت و طراوت داده و از خشونت خارج می‌کند، زیبایی است.<ref>[https://noorlib.ir/book/view/57085?volumeNumber=1&sectionNumber=1&pageNumber=8&viewType=html&query=%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DA%A9%D8%B1%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C%20%D8%B2%DB%8C%D8%A8%D8%A7%DB%8C%DB%8C%20%D8%A7%D8%B2%20%D9%86%DA%AF%D8%A7%D9%87%20%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86 خرقانی، قرآن و زیبایی‌‎شناسی، 1391ش، ص199.]</ref>
'''لذت‌بخشی و نشاط‌انگیزی:''' زیبایی موجب آرامش، انبساط، نشاط‌انگیزی و لذت‌بخش شدن [[زندگی]] است.<ref>جعفری، مجموعه آثار2 (تکاپوی‌اندیشه‏ها)،  1392ش، ص406.</ref> بعضی نیز گفته‌اند دنیا به علت ماده بودن دارای تاریکی و خشونت است و آنچه به دنیا، لطافت و طراوت داده و از خشونت خارج می‌کند، زیبایی است.<ref>[https://noorlib.ir/book/view/57085?volumeNumber=1&sectionNumber=1&pageNumber=8&viewType=html&query=%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DA%A9%D8%B1%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C%20%D8%B2%DB%8C%D8%A8%D8%A7%DB%8C%DB%8C%20%D8%A7%D8%B2%20%D9%86%DA%AF%D8%A7%D9%87%20%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86 خرقانی، قرآن و زیبایی‌‎شناسی، 1391ش، ص199.]</ref>


'''آزمایش انسان‌ها:''' قرآن کریم یکی از حکمت‌های وجود زیبایی در آفرینش را آزمایش انسان‌ها بیان کرده است.<ref>سوره کهف، آیه 7.</ref> انسان دارای قدرت انتخاب و اختیار است و رشد انسان با انتخاب‌های او صورت می‌گیرد.<ref>[https://mesbahyazdi.ir/node/4108/%D8%AC%D9%84%D8%B3%D9%87-%D9%86%D9%87%D9%85%D8%9B-%D9%88%D8%A7%DA%A9%D8%A7%D9%88%DB%8C-%D8%AD%D9%82%DB%8C%D9%82%D8%AA-%D8%A7%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%84 مصباح یزدی، «اکاوی حقیقت امیال»،  وب‌سایت مصباح ‌یزدی.]</ref> زیبایی در آفرینش، زمینه اختیار و انتخاب را فراهم می‌سازد.<ref> [https://mesbahyazdi.ir/node/5893/%D8%AC%D9%84%D8%B3%D9%87-%D8%A8%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D9%88%D9%86%D9%87%D9%85%D8%9B-%D9%86%D8%B9%D9%85%D8%AA%E2%80%8C%D9%87%D8%A7-%D9%88-%D8%A8%D9%84%D8%A7%D9%87%D8%A7%D8%9B-%D9%88%D8%B3%DB%8C%D9%84%D9%87-%D8%A7%D9%85%D8%AA%D8%AD%D8%A7%D9%86 مصباح یزدی، «نعمت‌ها و بلاها، وسیله امتحان»،  وب‌سایت مصباح‌یزدی.]</ref>
'''آزمایش انسان‌ها:''' قرآن کریم یکی از حکمت‌های وجود زیبایی در آفرینش را آزمایش انسان‌ها بیان کرده است.<ref>سوره کهف، آیه 7.</ref> انسان دارای قدرت [[انتخاب در زندگی|انتخاب]] و اختیار است و رشد انسان با انتخاب‌های او صورت می‌گیرد.<ref>[https://mesbahyazdi.ir/node/4108/%D8%AC%D9%84%D8%B3%D9%87-%D9%86%D9%87%D9%85%D8%9B-%D9%88%D8%A7%DA%A9%D8%A7%D9%88%DB%8C-%D8%AD%D9%82%DB%8C%D9%82%D8%AA-%D8%A7%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%84 مصباح یزدی، «اکاوی حقیقت امیال»،  وب‌سایت مصباح ‌یزدی.]</ref> زیبایی در آفرینش، زمینه اختیار و انتخاب را فراهم می‌سازد.<ref> [https://mesbahyazdi.ir/node/5893/%D8%AC%D9%84%D8%B3%D9%87-%D8%A8%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D9%88%D9%86%D9%87%D9%85%D8%9B-%D9%86%D8%B9%D9%85%D8%AA%E2%80%8C%D9%87%D8%A7-%D9%88-%D8%A8%D9%84%D8%A7%D9%87%D8%A7%D8%9B-%D9%88%D8%B3%DB%8C%D9%84%D9%87-%D8%A7%D9%85%D8%AA%D8%AD%D8%A7%D9%86 مصباح یزدی، «نعمت‌ها و بلاها، وسیله امتحان»،  وب‌سایت مصباح‌یزدی.]</ref>


'''شکوفایی استعدادهای انسان:''' نشان دادن زیبایی‌های معقول به دیگران و آگاهی از آن موجب می‌شود شیفتۀ آن زیبایی‌ها شده و استعداهای عالی افراد برای رسیدن به آن زیبایی‌ها به حرکت درآید.<ref>جعفری، زیبایی و هنر از دیدگاه اسلام، 1392ش، ص256.</ref> سعدی شیرازی این کارکرد زیبایی را چنین به نظم درآورده است:  
'''شکوفایی استعدادهای انسان:''' نشان دادن زیبایی‌های معقول به دیگران و آگاهی از آن موجب می‌شود شیفتۀ آن زیبایی‌ها شده و استعداهای عالی افراد برای رسیدن به آن زیبایی‌ها به حرکت درآید.<ref>جعفری، زیبایی و هنر از دیدگاه اسلام، 1392ش، ص256.</ref> [[سعدی شیرازی]] این کارکرد زیبایی را چنین به نظم درآورده است:  


اگر لذت ترک لذت بدانی  دگر شهوت نفس، لذت نخوانی<ref>[https://ganjoor.net/saadi/mavaez/ghazal2/sh62 سعدی، مواعظ، غزل شماره 62، وب‌سایت گنجور.]</ref>
اگر لذت ترک لذت بدانی  دگر شهوت نفس، لذت نخوانی<ref>[https://ganjoor.net/saadi/mavaez/ghazal2/sh62 سعدی، مواعظ، غزل شماره 62، وب‌سایت گنجور.]</ref>


'''رسیدن به جمال مطلق:''' در‌اندیشۀ دینی زیبایی‌های آفرینش نمودی از زیباییِ‏ مطلق<ref>جعفری، خلوت اُنس (تحلیل‌اندیشه‏ها و شخصیت حافظ)،  1394ش، ص221.</ref> و عالی‏ترین زیبایی یعنی خداوند بوده<ref>جعفری، مجموعه آثار 2 (تکاپوی‌اندیشه‏ها)،  1392ش، ص406.</ref> و انسان را به سمت جمال الهی رهنمایی می‌کند.<ref>جعفری، در محضر حکیم، 1394ش، ص216.</ref>
'''رسیدن به جمال مطلق:''' در‌اندیشۀ دینی زیبایی‌های آفرینش نمودی از زیباییِ‏ مطلق<ref>جعفری، خلوت اُنس (تحلیل‌اندیشه‏ها و شخصیت حافظ)،  1394ش، ص221.</ref> و عالی‏‌ترین زیبایی یعنی خداوند بوده<ref>جعفری، مجموعه آثار 2 (تکاپوی‌اندیشه‏ها)،  1392ش، ص406.</ref> و انسان را به سمت جمال الهی رهنمایی می‌کند.<ref>جعفری، در محضر حکیم، 1394ش، ص216.</ref>


==چالش‌ها==
==چالش‌ها==


'''توجه افراطی:''' توجه افراطی به زیبایی‌های ظاهری زندگی، مورد نکوهش است.<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1102811/%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D8%A8-%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C-%D8%AA%D8%AC%D9%85%D9%84-%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%B1%D9%81%D8%AA%D8%A7%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%81%D8%B1%D8%AF%DB%8C-%D9%88-%D8%B1%D8%A7%D9%87%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%82%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D9%88-%D8%B1%D9%88%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D9%BE%DB%8C%D8%B4%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%D8%A7%D9%86 افسردیر و رحیمی، «آسیب‌شناسی تجمل‌گرایی در رفتارهای فردی و راهکارهای قرآنی و روایی پیشگیری از آن»،  1394ش، ص101.]</ref> این توجه افراطی ممکن است موجب آسیب به بعضی وظایف دیگر شود؛ برای مثال ممکن است بعضی مادران برای حفظ زیبایی‌اندام، نوزاد خود را از شیر مادر محروک کرده و شیر خشک را جایگزین آن کنند.<ref>[https://www.bing.com/ck/a?!&&p=7d23015fbdc91b4fJmltdHM9MTcyNTg0MDAwMCZpZ3VpZD0xZGZhZjNlOC04MDZmLTY2ZTEtM2MxNS1lNzgzODE2NjY3MjMmaW5zaWQ9NTEwMg&ptn=3&ver=2&hsh=3&fclid=1dfaf3e8-806f-66e1-3c15-e78381666723&psq=%da%86%d8%b1%d8%a7+%d8%a8%d8%b1%d8%ae%db%8c+%d8%a7%d8%b2+%d9%85%d8%a7%d8%af%d8%b1%d8%a7%d9%86+%d8%aa%d9%85%d8%a7%db%8c%d9%84+%d8%a8%d9%87+%d8%b4%db%8c%d8%b1%d8%af%d9%87%db%8c+%d9%86%d8%af%d8%a7%d8%b1%d9%86%d8%af%d8%9f&u=a1aHR0cHM6Ly93d3cuYXZpY2VubmFjbGluaWMuaXIvZmEvZXZlbnRzL25ld3MvaXRlbS8xNDkyLdqG2LHYpy3YqNix2K7bjC3Yp9iyLdmF2KfYr9ix2KfZhi3YqtmF2KfbjNmELdio2Yct2LTbjNix2K_Zh9uMLdmG2K_Yp9ix2YbYr9if&ntb=1 بختیاری، «چرا برخی از مادران تمایل به شیردهی ندارند»،  وب‌سایت پژوهشگاه ابن‌سینا.]</ref>
'''توجه افراطی:''' توجه افراطی به زیبایی‌های ظاهری زندگی، مورد نکوهش است.<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1102811/%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D8%A8-%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C-%D8%AA%D8%AC%D9%85%D9%84-%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%B1%D9%81%D8%AA%D8%A7%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%81%D8%B1%D8%AF%DB%8C-%D9%88-%D8%B1%D8%A7%D9%87%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%82%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D9%88-%D8%B1%D9%88%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D9%BE%DB%8C%D8%B4%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%D8%A7%D9%86 افسردیر و رحیمی، «آسیب‌شناسی تجمل‌گرایی در رفتارهای فردی و راهکارهای قرآنی و روایی پیشگیری از آن»،  1394ش، ص101.]</ref> این توجه افراطی ممکن است موجب آسیب به بعضی وظایف دیگر شود؛ برای مثال ممکن است بعضی مادران برای حفظ زیبایی‌اندام، نوزاد خود را از [[شیر مادر]] محروک کرده و شیر خشک را جایگزین آن کنند.<ref>[https://www.bing.com/ck/a?!&&p=7d23015fbdc91b4fJmltdHM9MTcyNTg0MDAwMCZpZ3VpZD0xZGZhZjNlOC04MDZmLTY2ZTEtM2MxNS1lNzgzODE2NjY3MjMmaW5zaWQ9NTEwMg&ptn=3&ver=2&hsh=3&fclid=1dfaf3e8-806f-66e1-3c15-e78381666723&psq=%da%86%d8%b1%d8%a7+%d8%a8%d8%b1%d8%ae%db%8c+%d8%a7%d8%b2+%d9%85%d8%a7%d8%af%d8%b1%d8%a7%d9%86+%d8%aa%d9%85%d8%a7%db%8c%d9%84+%d8%a8%d9%87+%d8%b4%db%8c%d8%b1%d8%af%d9%87%db%8c+%d9%86%d8%af%d8%a7%d8%b1%d9%86%d8%af%d8%9f&u=a1aHR0cHM6Ly93d3cuYXZpY2VubmFjbGluaWMuaXIvZmEvZXZlbnRzL25ld3MvaXRlbS8xNDkyLdqG2LHYpy3YqNix2K7bjC3Yp9iyLdmF2KfYr9ix2KfZhi3YqtmF2KfbjNmELdio2Yct2LTbjNix2K_Zh9uMLdmG2K_Yp9ix2YbYr9if&ntb=1 بختیاری، «چرا برخی از مادران تمایل به شیردهی ندارند»،  وب‌سایت پژوهشگاه ابن‌سینا.]</ref>


'''دست‌کاری در خلقت:''' امروزه تمایل بعضی افراد به‌ویژه زنان برای جراحی زیبایی تحت‌تاثیر تبلیغات و فشار رسانه‌ها زیاد شده است. اقشاری مانند هنرپیشه‌ها، خواننده‌ها، مانکن‌ها و مدل‌ها توجه‌ها را به خود جلب می‌کنند و موجب تقلید دیگران از ویژگی‌ها و زیبایی‌های برساخته می‌شوند. امروزه با افزایش جراحی‌های زیبایی، جامعه‌ای از زنان با چهره‌های همگون و شبیه به‌هم پدید آمده است.<ref>قوشچی، جامعه‌شناسی چشم‌ و هم‌چشمی، 1397ش، ص19-25.</ref>
'''دست‌کاری در خلقت:''' امروزه تمایل بعضی افراد به‌ویژه زنان برای جراحی زیبایی تحت‌تاثیر [[تبلیغات رسانه‌ای|تبلیغات]] و فشار رسانه‌ها زیاد شده است. اقشاری مانند هنرپیشه‌ها، خواننده‌ها، [[مانکن|مانکن‌ها]] و مدل‌ها توجه‌ها را به خود جلب می‌کنند و موجب تقلید دیگران از ویژگی‌ها و زیبایی‌های برساخته می‌شوند. امروزه با افزایش جراحی‌های زیبایی، جامعه‌ای از زنان با چهره‌های همگون و شبیه به‌هم پدید آمده است.<ref>قوشچی، جامعه‌شناسی چشم‌ و هم‌چشمی، 1397ش، ص19-25.</ref>


'''غافل‌شدن از زیبایی معنوی:''' یکی از چالش‌های زیبایی، توقّف در زیبایی‌های ظاهری است.<ref>سبحانی‌نیا، سر دلبری، 1392ش، ص40.</ref> این آسیب به‌ویژه در همسرگزینی رخ می‌دهد که فرد در انتخاب همسر تنها به زیبایی ظاهری توجه کرده و از عیب‌های رفتاری و اخلاقی غافل می‌شود.<ref> [https://mesbahyazdi.ir/node/5896/%D8%AC%D9%84%D8%B3%D9%87-%D8%B3%DB%8C%E2%80%8C%D9%88%DB%8C%DA%A9%D9%85%D8%9B-%D8%A2%D8%AB%D8%A7%D8%B1-%D8%AD%D8%A8-%D8%AF%D9%86%DB%8C%D8%A7-%D9%86%DA%AF%D8%A7%D9%87-%D8%B1%D9%88%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D8%AA-%D8%A7%D8%A6%D9%85%D9%87-%D8%B9%D9%84%DB%8C%D9%87%D9%85%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85 مصباح یزدی، «جلسه سی‌ویکم، آثار حب دنیا در نگاه روایات ائمه»،  وب‌سایت مصباح‌ یزدی.]</ref> در روایات دینی از ترجیح زیبایی صورت بر زیبایی سیرت و تدین فرد هنگام ازدواج، نهی شده است.<ref>سعادت و شادکامی، صفحه: 31.</ref>
'''غافل‌شدن از زیبایی معنوی:''' یکی از چالش‌های زیبایی، توقّف در زیبایی‌های ظاهری است.<ref>سبحانی‌نیا، سر دلبری، 1392ش، ص40.</ref> این آسیب به‌ویژه در همسرگزینی رخ می‌دهد که فرد در انتخاب همسر تنها به زیبایی ظاهری توجه کرده و از عیب‌های رفتاری و اخلاقی غافل می‌شود.<ref> [https://mesbahyazdi.ir/node/5896/%D8%AC%D9%84%D8%B3%D9%87-%D8%B3%DB%8C%E2%80%8C%D9%88%DB%8C%DA%A9%D9%85%D8%9B-%D8%A2%D8%AB%D8%A7%D8%B1-%D8%AD%D8%A8-%D8%AF%D9%86%DB%8C%D8%A7-%D9%86%DA%AF%D8%A7%D9%87-%D8%B1%D9%88%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D8%AA-%D8%A7%D8%A6%D9%85%D9%87-%D8%B9%D9%84%DB%8C%D9%87%D9%85%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85 مصباح یزدی، «جلسه سی‌ویکم، آثار حب دنیا در نگاه روایات ائمه»،  وب‌سایت مصباح‌ یزدی.]</ref> در روایات دینی از ترجیح زیبایی صورت بر زیبایی سیرت و تدین فرد هنگام [[ازدواج]]، نهی شده است.<ref>سعادت و شادکامی، صفحه: 31.</ref>


'''اهمیت‌ندادن به زیبایی:''' بعضی با نادیده گرفتن زیبایی آن را امری اضافی و تشریفاتی در زندگی دانسته و به زیبایی فردی و محیط خود بی‌توجهی می‌کنند. این بی‌توجهی در مشاغلی که اقتضای آنها کثیف‌شدن لباس و گرفتن بوی نامطبوع است، بیشتر دیده می‌شود.<ref>[https://lib.eshia.ir/13430/1/1765/%D9%85%D9%88%D8%B6%D9%88%D8%B9%3A_%D8%B2%D9%8A%D9%86%D8%AA_%D9%88_%D8%B2%D9%8A%D8%A8%D8%A7%D9%8A%D9%8A قرائتی، «درس‌هایی از قرآن،» وب‌سایت کتابخانه مدرسه فقاهت.]</ref> صاحب‌نظران بی‌اهمیتی به زیبایی را یکی از عوامل بی‌نشاطی در خانواده می‌دانند.<ref>پسندیده، الگوی اسلامی شادکامی، 1392ش، ص469.</ref>
'''اهمیت‌ندادن به زیبایی:''' بعضی با نادیده گرفتن زیبایی آن را امری اضافی و تشریفاتی در زندگی دانسته و به زیبایی فردی و محیط خود بی‌توجهی می‌کنند. این بی‌توجهی در مشاغلی که اقتضای آنها کثیف‌شدن لباس و گرفتن بوی نامطبوع است، بیشتر دیده می‌شود.<ref>[https://lib.eshia.ir/13430/1/1765/%D9%85%D9%88%D8%B6%D9%88%D8%B9%3A_%D8%B2%D9%8A%D9%86%D8%AA_%D9%88_%D8%B2%D9%8A%D8%A8%D8%A7%D9%8A%D9%8A قرائتی، «درس‌هایی از قرآن،» وب‌سایت کتابخانه مدرسه فقاهت.]</ref> صاحب‌نظران بی‌اهمیتی به زیبایی را یکی از عوامل بی‌نشاطی در خانواده می‌دانند.<ref>پسندیده، الگوی اسلامی شادکامی، 1392ش، ص469.</ref>
خط ۳۹: خط ۴۳:


==زیبایی در آموزه‌های دینی==
==زیبایی در آموزه‌های دینی==
در آموزه‌های دینی به زیبایی سرشته شده در انسان توجه شده<ref>معین‌الاسلام، زینت و عفاف در حج، 1390ش، ص20.</ref> و به انواع زیبایی‌های ظاهری و معنوی و محبوبیت و مطلوب بودن آن اشاره شده است.<ref>جعفری، زیبایی و هنر از دیدگاه اسلام، 1392ش، ص305.</ref> برای مثال زیبایی آسمان و ستارگان آن، <ref>سوره صافات، آیه 6.</ref> زیبایی ترکیب انسان و خلقت<ref>سوره تین، آیه 4.</ref> و صورت او، <ref> سوره غافر، آیه 64. سوره تغابن، آیه 3.</ref> زیبایی جانداران در هنگام حرکت صبحگاهی به سمت مراتع و هنگام حرکت شامگاهی به سوی آشیانۀ خود، <ref>سوره نحل، آیه 6.</ref> زیبایی مناظر طبیعی روی زمین<ref> سوره حج، آیه 6. سوره نمل، آیه 60.</ref> از نمونه‌های زیبایی‌های ظاهری است که در قرآن کریم اشاره شده است. همچنین به بعضی زیبایی‌های معنوی مانند عفو و بخشش زیبا، <ref>سوره حجر، آیه 85.</ref> شکیبایی زیبا<ref>سوره معارج، آیه 5.</ref> و ایمان<ref>سوره حجرات، آیه 7.</ref> اشاره شده است. قرآن کریم زیباترین اسامی و صفات را برای خدا دانسته و بلکه او را سرچشمۀ همه زیبایی‌ها بیان کرده است.<ref>[https://www.sid.ir/paper/508530/fa اسدپور، «بررسی مفاهیم زیبایی‌شناسی در فرهنگ اسلامی و بحران‌زدگی آن در معماری معاصر»،  1395ش، ص78.]</ref> در آموزه‌های دینی علاوه‌بر اهمیت و توجه به زیبایی، به بیان بعضی مصادیق زیبایی پرداخته و آن را به افراد توصیه کرده است.<ref>معین الاسلام، زینت و عفاف در حج، 1390ش، ص20.</ref> برای مثال پیامبر اسلام از نخستین روزهای ورود خود به شهر مدینه، از قطع درختان تا حدود بیست و دو کیلومتری شهر نهی کرد، به جارو زدن درگاه منزل و محل کسب سفارش کرد، از نگهداشتن زباله در شب داخل منزل پرهیز داد و توصیه به خارج کردن آن می‌کرد و از حاضر شدن افراد در اجتماع با بوی نامطبوع نهی کرده است.<ref>مرتضی عاملی، شهر اسلامی: نشانه‌ها و شناسه‌ها، 1389ش، ص66-70.</ref>
در آموزه‌های [[دین|دینی]] به زیبایی سرشته شده در انسان توجه شده<ref>معین‌الاسلام، زینت و عفاف در حج، 1390ش، ص20.</ref> و به انواع زیبایی‌های ظاهری و معنوی و محبوبیت و مطلوب بودن آن اشاره شده است.<ref>جعفری، زیبایی و هنر از دیدگاه اسلام، 1392ش، ص305.</ref> برای مثال زیبایی [[آسمان]] و ستارگان آن، <ref>سوره صافات، آیه 6.</ref> زیبایی ترکیب انسان و خلقت<ref>سوره تین، آیه 4.</ref> و صورت او، <ref> سوره غافر، آیه 64. سوره تغابن، آیه 3.</ref> زیبایی جانداران در هنگام حرکت صبحگاهی به سمت مراتع و هنگام حرکت شامگاهی به سوی آشیانۀ خود، <ref>سوره نحل، آیه 6.</ref> زیبایی مناظر طبیعی روی زمین<ref> سوره حج، آیه 6. سوره نمل، آیه 60.</ref> از نمونه‌های زیبایی‌های ظاهری است که در قرآن کریم اشاره شده است.  
 
همچنین به بعضی زیبایی‌های معنوی مانند [[عفو]] و بخشش زیبا، <ref>سوره حجر، آیه 85.</ref> شکیبایی زیبا<ref>سوره معارج، آیه 5.</ref> و [[ایمان]]<ref>سوره حجرات، آیه 7.</ref> اشاره شده است. قرآن کریم زیباترین اسامی و صفات را برای خدا دانسته و بلکه او را سرچشمۀ همه زیبایی‌ها بیان کرده است.<ref>[https://www.sid.ir/paper/508530/fa اسدپور، «بررسی مفاهیم زیبایی‌شناسی در فرهنگ اسلامی و بحران‌زدگی آن در معماری معاصر»،  1395ش، ص78.]</ref> در آموزه‌های دینی علاوه‌بر اهمیت و توجه به زیبایی، به بیان بعضی مصادیق زیبایی پرداخته و آن را به افراد توصیه کرده است.<ref>معین الاسلام، زینت و عفاف در حج، 1390ش، ص20.</ref> برای مثال [[حضرت محمد|پیامبر اسلام]] از نخستین روزهای ورود خود به شهر مدینه، از قطع درختان تا حدود بیست و دو کیلومتری شهر نهی کرد، به جارو زدن درگاه منزل و محل کسب سفارش کرد، از نگهداشتن زباله در شب داخل منزل پرهیز داد و توصیه به خارج کردن آن می‌کرد و از حاضر شدن افراد در اجتماع با بوی نامطبوع نهی کرده است.<ref>مرتضی عاملی، شهر اسلامی: نشانه‌ها و شناسه‌ها، 1389ش، ص66-70.</ref>


==زیبایی در سبک زندگی ایرانیان==
==زیبایی در سبک زندگی ایرانیان==
توجه و اهتمام به زیبایی، نمودهای فراوانی در فرهنگ ایرانی دارد؛ برای مثال اهمیت به زیباییِ سفرۀ غذا که علاوه‌بر ایجاد اشتها و میل به غذا، موجب خاطرۀ خوب و لذت‌بخش از دورهمی خانواده و فامیل بر سر سفره غذا می‌شود، <ref>[https://www.khabaronline.ir/news/1227586/%D8%AA%D8%A3%D9%85%D9%84%D8%A7%D8%AA%DB%8C-%D8%AF%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%87-%D8%B3%D9%81%D8%B1%D9%87-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C علیخواه، «تاملاتی درباره سفره ایرانی»،  وب‌سایت خبرآنلاین.]</ref> یا معماری ایرانی که در طی قرن‌ها محل تبلور روحیه زیبایی‌شناختی ایرانیان بوده است.<ref>[https://jria.iust.ac.ir/article-1-1103-fa.html صادقی و دیگران، «بررسی نقش زیبایی‌شناسی معماری در خانه‌های ایرانی»،  1397ش، ص6.]</ref> ایرانیان در آفرینش زیبایی‌ها نیز سرآمد بوده‌اند؛ از جمله خوشنویسی و خط نستعلیق که میان خطوط رایج در کشورهای اسلامی به عروس خطوط اسلامی لقب گرفته، تذهیب که در اصل برای زیباسازی آیات قرآن کریم استفاده می‌شده، ضریح‌سازی که اوج هنر و زیباسازی ایرانیان است، نگارگری، قالی‌بافی، منبت و معرق‌کاری و مانند آن، جلوه‌هایی از هنر زیباسازی ایرانیان است.<ref>عمرانی، اسلام و هنرهای زیبا، 1390ش، ص152-158.</ref> همچنین فرهنگ ایرانی، زیبایی را نه در تجملات و تشریفات که در سادگی و کنار زدن اضافات دانسته و با کمترین ابزار زیبایی می‌آفریند. گلیم‌ها و فرش‌های بی‌نقش‌ونگار و ساده در دوران ساسانی، ظروف سفالی با تک‌نقش‌های ساده و تک‌نگاره، <ref>[https://www.ilna.ir/%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF-%D9%87%D9%86%D8%B1-6/1444656-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D9%BE%DB%8C%D8%B4%DA%AF%D8%A7%D9%85-%D8%B3%D8%A7%D8%AF%D9%87-%D8%B3%D8%A7%D8%B2%DB%8C-%D9%85%D9%81%D8%A7%D9%87%DB%8C%D9%85-%D8%AF%D8%B4%D9%88%D8%A7%D8%B1-%D8%A8%D9%88%D8%AF%D9%87-%D8%A7%D9%86%D8%AF گنجی، «ایرانیان پیشگامِ ساده‌‌سازی مفاهیم دشوار بوده‌‌اند»،  خبرگزاری ایلنا.]</ref> نمونه‌هایی از زیبایی در عین سادگی است؛ همچنین شعر «کم گوی و گزیده گوی چون دُر»<ref>[https://ganjoor.net/nezami/5ganj/leyli-majnoon/sh9 نظامی، خمسه بخش 9- در نصیحت فرزند خود محمد نظامی»،  وب‌سایت گنجور.]</ref> به همین فرهنگ اشاره دارد.<ref>[https://www.ilna.ir/%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF-%D9%87%D9%86%D8%B1-6/1444656-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D9%BE%DB%8C%D8%B4%DA%AF%D8%A7%D9%85-%D8%B3%D8%A7%D8%AF%D9%87-%D8%B3%D8%A7%D8%B2%DB%8C-%D9%85%D9%81%D8%A7%D9%87%DB%8C%D9%85-%D8%AF%D8%B4%D9%88%D8%A7%D8%B1-%D8%A8%D9%88%D8%AF%D9%87-%D8%A7%D9%86%D8%AF گنجی، «ایرانیان پیشگامِ ساده‌سازی مفاهیم دشوار بوده‌‌اند»،  خبرگزاری ایلنا.]</ref> فرهنگ ایرانی به زیبایی‌های رفتاری نیز اهمیت داده و الگوهای رفتاری میان فرزند و پدر و مادر یا روابط زن و شوهر بر اساس زیبایی‌های اخلاقی اخلاقی مانند سخن زیبا و کریمانه، رفتار متواضعانه و سپاسگزاری از والدین و احسان به آنها تعریف شده است.<ref>رجبی‌نیا، اسلام و زیبایی‌های زندگی: رویکردی تحلیلی و تربیتی به سبک زندگی، 1391ش، ص400-403.</ref> از سوی دیگر، در فرهنگ و‌اندیشۀ ایرانی، زیبایی‌های آفرینش به‌عنوان فرصتی برای تقویت اعتقادی<ref>[https://noorlib.ir/book/view/57085?volumeNumber=1&sectionNumber=1&pageNumber=8&viewType=html&query=%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DA%A9%D8%B1%D8%AF%20%D8%A7%D8%B9%D8%AA%D9%82%D8%A7%D8%AF%DB%8C%20%D8%B2%DB%8C%D8%A8%D8%A7%DB%8C%DB%8C خرقانی، قرآن و زیبایی‌شناسی، 1391ش، ص200.]</ref> و زیبایی‌های زمینی، جلوه و واسطه‌ای برای درک زیبایی مطلق است.<ref>[https://www.bing.com/ck/a?!&&p=a87a4a4fc7e21439JmltdHM9MTcyNjAxMjgwMCZpZ3VpZD0xZGZhZjNlOC04MDZmLTY2ZTEtM2MxNS1lNzgzODE2NjY3MjMmaW5zaWQ9NTE0Nw&ptn=3&ver=2&hsh=3&fclid=1dfaf3e8-806f-66e1-3c15-e78381666723&psq=%d8%b2%db%8c%d8%a8%d8%a7%db%8c%db%8c+%d8%b4%d9%86%d8%a7%d8%b3%db%8c+%d8%af%d8%b1+%d9%81%d8%b1%d9%87%d9%86%da%af+%d8%a7%db%8c%d8%b1%d8%a7%d9%86%db%8c&u=a1aHR0cHM6Ly92aXJnb29sLmlvL0BzZXBlaHIuc2FtaWkvJUQ4JUIyJURCJThDJUQ4JUE4JUQ4JUE3JURCJThDJURCJThDLSVEOCVCNCVEOSU4NiVEOCVBNyVEOCVCMyVEQiU4Qy0lRDglQUYlRDglQjEtJUQ5JTgxJUQ4JUIxJUQ5JTg3JUQ5JTg2JURBJUFGLSVEOCVBNyVEQiU4QyVEOCVCMSVEOCVBNyVEOSU4NiVEQiU4Qy1ybXNjemIyZHJ1a2E&ntb=1 سمیعی، «زیبایی‌شناسی در فرهنگ ایرانی»،  وب‌سایت ویرگول.]</ref> بزرگان فرهنگ و ادب ایرانی، با پرده‌کشیدن و توجه‌دادن نگاه انسان به زیبایی‌ها سعی می‌کنند موجب تعالی او<ref>[https://shahrestanadab.com/Content/ID/3839/%D8%AD%D9%82%DB%8C%D9%82%D8%AA-%D8%B3%D8%A7%D8%AF%D9%87-%D8%A7%D8%B3%D8%AA-%D8%B2%DB%8C%D8%A8%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%B3%D8%A7%D8%AF%DA%AF%DB%8C-%D8%A7%D8%B3%D8%AA ولیئی، «حقیقت ساده است، زیبایی در سادگی است»،  وب‌سایت شهرستان ادب.]</ref> و تصعید غریزۀ حیوانی به انسانی و توجه‌ به زیبایی‌های معنوی شوند.<ref>[https://shahrestanadab.com/Content/ID/3839/%D8%AD%D9%82%DB%8C%D9%82%D8%AA-%D8%B3%D8%A7%D8%AF%D9%87-%D8%A7%D8%B3%D8%AA-%D8%B2%DB%8C%D8%A8%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%B3%D8%A7%D8%AF%DA%AF%DB%8C-%D8%A7%D8%B3%D8%AA ولیئی، «حقیقت ساده است، زیبایی در سادگی است»،  وب‌سایت شهرستان ادب.]</ref>
توجه و اهتمام به زیبایی، نمودهای فراوانی در فرهنگ ایرانی دارد؛ برای مثال اهمیت به زیباییِ سفرۀ غذا که علاوه‌بر ایجاد اشتها و میل به غذا، موجب خاطرۀ خوب و لذت‌بخش از دورهمی خانواده و فامیل بر سر سفره غذا می‌شود، <ref>[https://www.khabaronline.ir/news/1227586/%D8%AA%D8%A3%D9%85%D9%84%D8%A7%D8%AA%DB%8C-%D8%AF%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%87-%D8%B3%D9%81%D8%B1%D9%87-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C علیخواه، «تاملاتی درباره سفره ایرانی»،  وب‌سایت خبرآنلاین.]</ref> یا معماری ایرانی که در طی قرن‌ها محل تبلور روحیه زیبایی‌شناختی ایرانیان بوده است.<ref>[https://jria.iust.ac.ir/article-1-1103-fa.html صادقی و دیگران، «بررسی نقش زیبایی‌شناسی معماری در خانه‌های ایرانی»،  1397ش، ص6.]</ref>  
 
ایرانیان در آفرینش زیبایی‌ها نیز سرآمد بوده‌اند؛ از جمله خوشنویسی و [[خط نستعلیق]] که میان خطوط رایج در کشورهای اسلامی به عروس خطوط اسلامی لقب گرفته، تذهیب که در اصل برای زیباسازی آیات قرآن کریم استفاده می‌شده، [[ضریح|ضریح‌سازی]] که اوج هنر و زیباسازی ایرانیان است، [[نگارگری]]، [[قالی بافی|قالی‌بافی]]، [[منبت کاری|منبت]] و [[معرق کاری|معرق‌کاری]] و مانند آن، جلوه‌هایی از هنر زیباسازی ایرانیان است.<ref>عمرانی، اسلام و هنرهای زیبا، 1390ش، ص152-158.</ref>  
 
همچنین فرهنگ ایرانی، زیبایی را نه در [[تجمل‌گرایی|تجملات]] و تشریفات که در سادگی و کنار زدن اضافات دانسته و با کمترین ابزار زیبایی می‌آفریند. [[گلیم‌بافی|گلیم‌ها]] و فرش‌های بی‌نقش‌ونگار و ساده در دوران [[ساسانیان|ساسانی]]، ظروف سفالی با تک‌نقش‌های ساده و تک‌نگاره، <ref>[https://www.ilna.ir/%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF-%D9%87%D9%86%D8%B1-6/1444656-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D9%BE%DB%8C%D8%B4%DA%AF%D8%A7%D9%85-%D8%B3%D8%A7%D8%AF%D9%87-%D8%B3%D8%A7%D8%B2%DB%8C-%D9%85%D9%81%D8%A7%D9%87%DB%8C%D9%85-%D8%AF%D8%B4%D9%88%D8%A7%D8%B1-%D8%A8%D9%88%D8%AF%D9%87-%D8%A7%D9%86%D8%AF گنجی، «ایرانیان پیشگامِ ساده‌‌سازی مفاهیم دشوار بوده‌‌اند»،  خبرگزاری ایلنا.]</ref> نمونه‌هایی از زیبایی در عین سادگی است؛ همچنین شعر «کم گوی و گزیده گوی چون دُر»<ref>[https://ganjoor.net/nezami/5ganj/leyli-majnoon/sh9 نظامی، خمسه بخش 9- در نصیحت فرزند خود محمد نظامی»،  وب‌سایت گنجور.]</ref> به همین فرهنگ اشاره دارد.<ref>[https://www.ilna.ir/%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF-%D9%87%D9%86%D8%B1-6/1444656-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D9%BE%DB%8C%D8%B4%DA%AF%D8%A7%D9%85-%D8%B3%D8%A7%D8%AF%D9%87-%D8%B3%D8%A7%D8%B2%DB%8C-%D9%85%D9%81%D8%A7%D9%87%DB%8C%D9%85-%D8%AF%D8%B4%D9%88%D8%A7%D8%B1-%D8%A8%D9%88%D8%AF%D9%87-%D8%A7%D9%86%D8%AF گنجی، «ایرانیان پیشگامِ ساده‌سازی مفاهیم دشوار بوده‌‌اند»،  خبرگزاری ایلنا.]</ref>  
 
فرهنگ ایرانی به زیبایی‌های رفتاری نیز اهمیت داده و الگوهای رفتاری میان فرزند و [[پدر]] و مادر یا روابط زن و شوهر بر اساس زیبایی‌های [[اخلاق|اخلاقی]] مانند سخن زیبا و کریمانه، رفتار متواضعانه و سپاسگزاری از والدین و [[احسان به والدین|احسان]] به آنها تعریف شده است.<ref>رجبی‌نیا، اسلام و زیبایی‌های زندگی: رویکردی تحلیلی و تربیتی به سبک زندگی، 1391ش، ص400-403.</ref> از سوی دیگر، در فرهنگ و‌اندیشۀ ایرانی، زیبایی‌های آفرینش به‌عنوان فرصتی برای تقویت اعتقادی<ref>[https://noorlib.ir/book/view/57085?volumeNumber=1&sectionNumber=1&pageNumber=8&viewType=html&query=%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DA%A9%D8%B1%D8%AF%20%D8%A7%D8%B9%D8%AA%D9%82%D8%A7%D8%AF%DB%8C%20%D8%B2%DB%8C%D8%A8%D8%A7%DB%8C%DB%8C خرقانی، قرآن و زیبایی‌شناسی، 1391ش، ص200.]</ref> و زیبایی‌های زمینی، جلوه و واسطه‌ای برای درک زیبایی مطلق است.<ref>[https://www.bing.com/ck/a?!&&p=a87a4a4fc7e21439JmltdHM9MTcyNjAxMjgwMCZpZ3VpZD0xZGZhZjNlOC04MDZmLTY2ZTEtM2MxNS1lNzgzODE2NjY3MjMmaW5zaWQ9NTE0Nw&ptn=3&ver=2&hsh=3&fclid=1dfaf3e8-806f-66e1-3c15-e78381666723&psq=%d8%b2%db%8c%d8%a8%d8%a7%db%8c%db%8c+%d8%b4%d9%86%d8%a7%d8%b3%db%8c+%d8%af%d8%b1+%d9%81%d8%b1%d9%87%d9%86%da%af+%d8%a7%db%8c%d8%b1%d8%a7%d9%86%db%8c&u=a1aHR0cHM6Ly92aXJnb29sLmlvL0BzZXBlaHIuc2FtaWkvJUQ4JUIyJURCJThDJUQ4JUE4JUQ4JUE3JURCJThDJURCJThDLSVEOCVCNCVEOSU4NiVEOCVBNyVEOCVCMyVEQiU4Qy0lRDglQUYlRDglQjEtJUQ5JTgxJUQ4JUIxJUQ5JTg3JUQ5JTg2JURBJUFGLSVEOCVBNyVEQiU4QyVEOCVCMSVEOCVBNyVEOSU4NiVEQiU4Qy1ybXNjemIyZHJ1a2E&ntb=1 سمیعی، «زیبایی‌شناسی در فرهنگ ایرانی»،  وب‌سایت ویرگول.]</ref>
 
بزرگان فرهنگ و ادب ایرانی، با پرده‌کشیدن و توجه‌دادن نگاه انسان به زیبایی‌ها سعی می‌کنند موجب تعالی او<ref>[https://shahrestanadab.com/Content/ID/3839/%D8%AD%D9%82%DB%8C%D9%82%D8%AA-%D8%B3%D8%A7%D8%AF%D9%87-%D8%A7%D8%B3%D8%AA-%D8%B2%DB%8C%D8%A8%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%B3%D8%A7%D8%AF%DA%AF%DB%8C-%D8%A7%D8%B3%D8%AA ولیئی، «حقیقت ساده است، زیبایی در سادگی است»،  وب‌سایت شهرستان ادب.]</ref> و تصعید [[غریزه|غریزۀ]] حیوانی به انسانی و توجه‌ به زیبایی‌های معنوی شوند.<ref>[https://shahrestanadab.com/Content/ID/3839/%D8%AD%D9%82%DB%8C%D9%82%D8%AA-%D8%B3%D8%A7%D8%AF%D9%87-%D8%A7%D8%B3%D8%AA-%D8%B2%DB%8C%D8%A8%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%B3%D8%A7%D8%AF%DA%AF%DB%8C-%D8%A7%D8%B3%D8%AA ولیئی، «حقیقت ساده است، زیبایی در سادگی است»،  وب‌سایت شهرستان ادب.]</ref>


این همه عکسِ می‌‌‌‌و نقشِ نگارین که نمود یک فروغِ رخِ ساقیست که در جام افتاد<ref>[https://www.bing.com/ck/a?!&&p=62933505cdd9d1beJmltdHM9MTcyNjA5OTIwMCZpZ3VpZD0xZGZhZjNlOC04MDZmLTY2ZTEtM2MxNS1lNzgzODE2NjY3MjMmaW5zaWQ9NTIzNQ&ptn=3&ver=2&hsh=3&fclid=1dfaf3e8-806f-66e1-3c15-e78381666723&psq=%d8%a7%db%8c%d9%86+%d9%87%d9%85%d9%87+%d9%86%d9%82%d8%b4+%d8%b9%d8%ac%d8%a8+%d8%a8%d8%b1+%d8%af%d8%b1+%d9%88+%d8%af%db%8c%d9%88%d8%a7%d8%b1+%d9%88%d8%ac%d9%88%d8%af%d8%8c.+%d9%87%d8%b1%da%a9%d9%87+%d9%81%da%a9%d8%b1%d8%aa+%da%a9%d9%86%d8%af%d8%8c+%d9%86%d9%82%d8%b4+%d8%a8%d9%88%d8%af+%d8%a8%d8%b1+%d8%af%db%8c%d9%88%d8%a7%d8%b1&u=a1aHR0cHM6Ly9nYW5qb29yLm5ldC9oYWZlei9naGF6YWwvc2gxMTEvIzp-OnRleHQ92LrYstmEINi02YXYp9ix2YfZlCDbsdux27EuINi52qnYs9mQINix2YjbjNmQINiq2Ygg2obZiCDYr9ixINii24zZhtmH2ZQg2KzYp9mF&ntb=1 حافظ، غزلیات، غزل شماره 111، وب‌سایت گنجور.]</ref>
این همه عکسِ می‌‌‌‌ و نقشِ نگارین که نمود   یک فروغِ رخِ ساقیست که در جام افتاد<ref>[https://www.bing.com/ck/a?!&&p=62933505cdd9d1beJmltdHM9MTcyNjA5OTIwMCZpZ3VpZD0xZGZhZjNlOC04MDZmLTY2ZTEtM2MxNS1lNzgzODE2NjY3MjMmaW5zaWQ9NTIzNQ&ptn=3&ver=2&hsh=3&fclid=1dfaf3e8-806f-66e1-3c15-e78381666723&psq=%d8%a7%db%8c%d9%86+%d9%87%d9%85%d9%87+%d9%86%d9%82%d8%b4+%d8%b9%d8%ac%d8%a8+%d8%a8%d8%b1+%d8%af%d8%b1+%d9%88+%d8%af%db%8c%d9%88%d8%a7%d8%b1+%d9%88%d8%ac%d9%88%d8%af%d8%8c.+%d9%87%d8%b1%da%a9%d9%87+%d9%81%da%a9%d8%b1%d8%aa+%da%a9%d9%86%d8%af%d8%8c+%d9%86%d9%82%d8%b4+%d8%a8%d9%88%d8%af+%d8%a8%d8%b1+%d8%af%db%8c%d9%88%d8%a7%d8%b1&u=a1aHR0cHM6Ly9nYW5qb29yLm5ldC9oYWZlei9naGF6YWwvc2gxMTEvIzp-OnRleHQ92LrYstmEINi02YXYp9ix2YfZlCDbsdux27EuINi52qnYs9mQINix2YjbjNmQINiq2Ygg2obZiCDYr9ixINii24zZhtmH2ZQg2KzYp9mF&ntb=1 حافظ، غزلیات، غزل شماره 111، وب‌سایت گنجور.]</ref>


این همه نقش عجب بر در و دیوار وجود هرکه فکرت کند، نقش بود بر دیوار<ref>[https://www.bing.com/ck/a?!&&p=c06c416cf23df922JmltdHM9MTcyNjA5OTIwMCZpZ3VpZD0xZGZhZjNlOC04MDZmLTY2ZTEtM2MxNS1lNzgzODE2NjY3MjMmaW5zaWQ9NTE0MQ&ptn=3&ver=2&hsh=3&fclid=1dfaf3e8-806f-66e1-3c15-e78381666723&psq=%d8%a7%db%8c%d9%86+%d9%87%d9%85%d9%87+%d9%86%d9%82%d8%b4+%d8%b9%d8%ac%d8%a8+%d8%a8%d8%b1+%d8%af%d8%b1+%d9%88+%d8%af%db%8c%d9%88%d8%a7%d8%b1+%d9%88%d8%ac%d9%88%d8%af%d8%8c.+%d9%87%d8%b1%da%a9%d9%87+%d9%81%da%a9%d8%b1%d8%aa+%da%a9%d9%86%d8%af%d8%8c+%d9%86%d9%82%d8%b4+%d8%a8%d9%88%d8%af+%d8%a8%d8%b1+%d8%af%db%8c%d9%88%d8%a7%d8%b1&u=a1aHR0cHM6Ly9mYS53aWtpc291cmNlLm9yZy93aWtpLyVEQSVBOSVEOSU4NCVEQiU4QyVEOCVBNyVEOCVBQV8lRDglQjMlRDglQjklRDglQUYlREIlOEMvJUQ5JTg1JUQ5JTg4JUQ4JUE3JUQ4JUI5JUQ4JUI4LyVEOCVBOCVEOCVBNyVEOSU4NSVEOCVBRiVEOCVBNyVEOCVBRiVEQiU4Q18lREElQTklRDklODdfJUQ4JUFBJUQ5JTgxJUQ4JUE3JUQ5JTg4JUQ4JUFBXyVEOSU4NiVEQSVBOSVEOSU4NiVEOCVBRl8lRDklODQlREIlOEMlRDklODRfJUQ5JTg4XyVEOSU4NiVEOSU4NyVEOCVBNyVEOCVCMSM6fjp0ZXh0Pdin24zZhiDZh9mF2Ycg2YbZgti0INi52KzYqCDYqNixINiv2LEg2Ygg2K_bjNmI2KfYsSDZiNis2YjYrzog2YfYsdqp2Yc&ntb=1 سعدی، «مواعظ: بامدادی که تفاوت نکند لیل و نهار»،  وب‌سایت گنجور.]</ref>
این همه نقش عجب بر در و دیوار وجود       هرکه فکرت کند، نقش بود بر دیوار<ref>[https://www.bing.com/ck/a?!&&p=c06c416cf23df922JmltdHM9MTcyNjA5OTIwMCZpZ3VpZD0xZGZhZjNlOC04MDZmLTY2ZTEtM2MxNS1lNzgzODE2NjY3MjMmaW5zaWQ9NTE0MQ&ptn=3&ver=2&hsh=3&fclid=1dfaf3e8-806f-66e1-3c15-e78381666723&psq=%d8%a7%db%8c%d9%86+%d9%87%d9%85%d9%87+%d9%86%d9%82%d8%b4+%d8%b9%d8%ac%d8%a8+%d8%a8%d8%b1+%d8%af%d8%b1+%d9%88+%d8%af%db%8c%d9%88%d8%a7%d8%b1+%d9%88%d8%ac%d9%88%d8%af%d8%8c.+%d9%87%d8%b1%da%a9%d9%87+%d9%81%da%a9%d8%b1%d8%aa+%da%a9%d9%86%d8%af%d8%8c+%d9%86%d9%82%d8%b4+%d8%a8%d9%88%d8%af+%d8%a8%d8%b1+%d8%af%db%8c%d9%88%d8%a7%d8%b1&u=a1aHR0cHM6Ly9mYS53aWtpc291cmNlLm9yZy93aWtpLyVEQSVBOSVEOSU4NCVEQiU4QyVEOCVBNyVEOCVBQV8lRDglQjMlRDglQjklRDglQUYlREIlOEMvJUQ5JTg1JUQ5JTg4JUQ4JUE3JUQ4JUI5JUQ4JUI4LyVEOCVBOCVEOCVBNyVEOSU4NSVEOCVBRiVEOCVBNyVEOCVBRiVEQiU4Q18lREElQTklRDklODdfJUQ4JUFBJUQ5JTgxJUQ4JUE3JUQ5JTg4JUQ4JUFBXyVEOSU4NiVEQSVBOSVEOSU4NiVEOCVBRl8lRDklODQlREIlOEMlRDklODRfJUQ5JTg4XyVEOSU4NiVEOSU4NyVEOCVBNyVEOCVCMSM6fjp0ZXh0Pdin24zZhiDZh9mF2Ycg2YbZgti0INi52KzYqCDYqNixINiv2LEg2Ygg2K_bjNmI2KfYsSDZiNis2YjYrzog2YfYsdqp2Yc&ntb=1 سعدی، «مواعظ: بامدادی که تفاوت نکند لیل و نهار»،  وب‌سایت گنجور.]</ref>


در این چارچوب، صورت زیبا بدون سیرت زیبا ارزشی ندارد:  
در این چارچوب، صورت زیبا بدون سیرت زیبا ارزشی ندارد:  


صورت زیبای ظاهر هیچ نیست ‌ای برادر سیرت زیبا بیار<ref>[https://ganjoor.net/saadi/mavaez/ghasides/sh28 سعدی، «مواعظ، قصیده شماره 28»،  وب‌سایت گنجور.]</ref>
صورت زیبای ظاهر هیچ نیست   ‌ای برادر سیرت زیبا بیار<ref>[https://ganjoor.net/saadi/mavaez/ghasides/sh28 سعدی، «مواعظ، قصیده شماره 28»،  وب‌سایت گنجور.]</ref>


==پانویس==
==پانویس==
۱٬۶۰۲

ویرایش