بدون خلاصۀ ویرایش
زهرا غلامی (بحث | مشارکتها) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۴: | خط ۴: | ||
==تاریخچه== | ==تاریخچه== | ||
برخی از محققین بر این باورند که زادگاه اصلي ترمه، آسياي مركزي و ارتفاعات كشمير است. اما گروهی دیگر، عقیده دارند كه | برخی از محققین بر این باورند که زادگاه اصلي ترمه، آسياي مركزي و ارتفاعات كشمير است. اما گروهی دیگر، عقیده دارند كه [[ترمه‌بافي]]، ابتدا در ايران به‌وجود آمده<ref>[https://www.beytoote.com/art/artist/cashmere-lexicon.html « ترمه چیست؟»، وب‌سایت بیتوته.]</ref> و شهر [[یزد]] خاستگاه ترمه و طرح‌های بی‌نظیر بته‌جقه بوده است.<ref>[https://irantrawell.com/1398/03/23/%D8%AA%D8%B1%D9%85%D9%87/ علیزاده، «ترمه | طرح لطیفی که دیدن دارد»، وب‌سایت ایران تراول.]</ref> [[يزد]]، در دوران پيش از [[اسلام]]، يكي از مراكز بزرگ [[زرتشت|زرتشتيان]] [[ايران]] بوده و اغلب آنان ترمه‌باف بوده‌اند. با ورود اسلام به ایران، برخی از زرتشتيان به [[هندوستان]] مهاجرت کرده و زمینۀ بافت ترمه را در این کشور فراهم آورده‌اند. اینان معتقدند ترمه‌بافي در آغاز، به زري‌بافي مشهور بوده كه نخستين بار توسط استاد «خواجه غياث‌الدين نقش‌بند» حدود۴۰۰ سال پیش به‌وجود آمده است.<ref> [https://web.archive.org/web/20150221052140/http:/vmiciran.ir/%D9%84%DB%8C%D8%B3%D8%AA-%DA%A9%D9%84%DB%8C-%D8%B7%D8%A8%D9%82%D9%87-%D8%A8%D9%86%D8%AF%DB%8C-%D8%A2%D8%AB%D8%A7%D8%B1/%D9%85%D9%87%D8%A7%D8%B1%D8%AA-%D8%AF%D8%B1-%D9%87%D9%86%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%AF%D8%B3%D8%AA%DB%8C-%D9%88-%D8%B3%D9%86%D8%AA%DB%8C/%D9%85%D9%87%D8%A7%D8%B1%D8%AA-%D8%AF%D8%B3%D8%AA-%D8%A8%D8%A7%D9%81%D8%AA%D9%87-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%B3%D9%86%D8%AA%DB%8C/163-%D8%AA%D8%B1%D9%85%D9%87-%D8%A8%D8%A7%D9%81%DB%8C-%D8%B3%D9%86%D8%AA%DB%8C-%D9%8A%D8%B2%D8%AF «ترمه‌بافی سنتی یزد»، وب‌سایت موزۀ مجازی میراث معنوی ایران.] </ref> | ||
دورۀ صفویه دوران اوج و شکوفايي صنعت ترمه‌بافي در ایران است به‌گونه‌ای که محصولات ترمه‌بافی به بسیاری از کشورها نیز صادر می‌شد. خلاقیت، ذوق و هنر بافندگان ایرانی باعث شده بود تا ترمه‌های بسیار نفیس وبی‌مانند در ایران تولید شود.<ref> [https://barfroosh.com/what-is-cashmere-weaving-familiarity-with-cashmere-and-the-art-of-cashmere-weaving/ «ترمه‌بافی چیست ؟»، وب‌سایت بارفروش.]</ref> | دورۀ [[صفویه]] دوران اوج و شکوفايي صنعت ترمه‌بافي در [[ایران]] است به‌گونه‌ای که محصولات ترمه‌بافی به بسیاری از کشورها نیز صادر می‌شد. خلاقیت، ذوق و هنر بافندگان ایرانی باعث شده بود تا ترمه‌های بسیار نفیس وبی‌مانند در ایران تولید شود.<ref> [https://barfroosh.com/what-is-cashmere-weaving-familiarity-with-cashmere-and-the-art-of-cashmere-weaving/ «ترمه‌بافی چیست ؟»، وب‌سایت بارفروش.]</ref> | ||
==جنس ترمه== | ==جنس ترمه== | ||
ترمۀ اعلا در گذشته دارای تاری از جنس ابریشم و نخ پنبه و پودی از جنس ابریشم، نخ و کرک بوده است؛ اما امروزه نخ بیشتر ترمه‌های موجود در بازار، از جنس ویسکوز و ریون و تار آن‌ها از جنس پنبه یا پلی‌استر است.<ref> علیزاده، [https://irantrawell.com/1398/03/23/%D8%AA%D8%B1%D9%85%D9%87/ «ترمه | طرح لطیفی که دیدن دارد»، وب‌سایت ایران تراول.]</ref> | ترمۀ اعلا در گذشته دارای تاری از جنس [[ابریشم]] و نخ پنبه و پودی از جنس ابریشم، نخ و کرک بوده است؛ اما امروزه نخ بیشتر ترمه‌های موجود در بازار، از جنس ویسکوز و ریون و تار آن‌ها از جنس پنبه یا پلی‌استر است.<ref> علیزاده، [https://irantrawell.com/1398/03/23/%D8%AA%D8%B1%D9%85%D9%87/ «ترمه | طرح لطیفی که دیدن دارد»، وب‌سایت ایران تراول.]</ref> | ||
==معیار ارزش ترمه== | ==معیار ارزش ترمه== | ||
| خط ۳۴: | خط ۳۴: | ||
* بُتِّه‌جِقِّه؛ عده‌ای از کارشناسان، بته‌جقه را نماد سرو خمیده و از نشانه‌های دین زرتشت می‌دانند. و گروهی از آن به‌عنوان نماد آتش‌مقدس، نخل و بادام یاد می‌کنند. قدیمی‌ترین سند موجود از این طرح، یک قمقمۀ چرمی است که قدمت آن به حدود 2500 سال پیش می‌رسد. | * بُتِّه‌جِقِّه؛ عده‌ای از کارشناسان، بته‌جقه را نماد سرو خمیده و از نشانه‌های دین زرتشت می‌دانند. و گروهی از آن به‌عنوان نماد آتش‌مقدس، نخل و بادام یاد می‌کنند. قدیمی‌ترین سند موجود از این طرح، یک قمقمۀ چرمی است که قدمت آن به حدود 2500 سال پیش می‌رسد. | ||
* گل شاه‌عباسی؛ این گل یکی از مقدس‌ترین گل‌ها نزد ایرانیان است. این گل نشانۀ طراوت و نماد خورشید است. استفاده از این طرح از زمان هخامنشیان آغاز و در دورۀ صفویه به اوج خود رسید. بیشتر ترمه‌های یزدی نقش‌های راه راه یا گل‌های شاه‌عباسی دارند.<ref>[https://irantrawell.com/1398/03/23/%D8%AA%D8%B1%D9%85%D9%87/ علیزاده، «ترمه | طرح لطیفی که دیدن دارد»، وب سایت ایران تراول]</ref> | * گل شاه‌عباسی؛ این گل یکی از مقدس‌ترین گل‌ها نزد ایرانیان است. این گل نشانۀ طراوت و نماد خورشید است. استفاده از این طرح از زمان هخامنشیان آغاز و در دورۀ صفویه به اوج خود رسید. بیشتر ترمه‌های یزدی نقش‌های راه راه یا گل‌های شاه‌عباسی دارند.<ref>[https://irantrawell.com/1398/03/23/%D8%AA%D8%B1%D9%85%D9%87/ علیزاده، «ترمه | طرح لطیفی که دیدن دارد»، وب سایت ایران تراول]</ref> | ||
* بته‌خِرقِه؛ این طرح نیز، شبیه به بته‌های کاج است و بیشتر در کرمان به‌کار می‌رود. | * بته‌خِرقِه؛ این طرح نیز، شبیه به بته‌های کاج است و بیشتر در [[کرمان]] به‌کار می‌رود. | ||
* بته‌ترمه‌ای؛ شبیه به بته‌های کاج که به‌صورت ساده و در ابعاد متوسط بافته می‌شود. گاهی داخل این بته‌ها، تزییناتی مانند گل‌های شاه‌عباسی نقش می‌زنند تا جلوۀ بیشتری پیدا کنند. | * بته‌ترمه‌ای؛ شبیه به بته‌های کاج که به‌صورت ساده و در ابعاد متوسط بافته می‌شود. گاهی داخل این بته‌ها، تزییناتی مانند گل‌های شاه‌عباسی نقش می‌زنند تا جلوۀ بیشتری پیدا کنند. | ||
* بته‌کشمیری؛ زمانی که دو بتۀ کوچک و بزرگ جدا از هم و یا در کنار هم به‌صورت درهم و یا منظم قرار گیرند، به آن بته‌کشمیری گویند.<ref>. [https://irantrawell.com/1398/03/23/%D8%AA%D8%B1%D9%85%D9%87/ علیزاده، «ترمه | طرح لطیفی که دیدن دارد»، وب‌سایت ایران تراول.]</ref> | * بته‌کشمیری؛ زمانی که دو بتۀ کوچک و بزرگ جدا از هم و یا در کنار هم به‌صورت درهم و یا منظم قرار گیرند، به آن بته‌کشمیری گویند.<ref>. [https://irantrawell.com/1398/03/23/%D8%AA%D8%B1%D9%85%D9%87/ علیزاده، «ترمه | طرح لطیفی که دیدن دارد»، وب‌سایت ایران تراول.]</ref> | ||
| خط ۴۱: | خط ۴۱: | ||
* ابريشم طبيعي؛ تار مورد استفاده در ترمه‌بافي از [[ابریشم|ابريشم]] طبيعي و گاه نخ [[پنبه]] و پود آن نيز از [[ابریشم|ابريشم]]، نخ و يا كرك است.<ref>[http://vmic.ir/%D9%84%DB%8C%D8%B3%D8%AA-%DA%A9%D9%84%DB%8C-%D8%B7%D8%A8%D9%82%D9%87-%D8%A8%D9%86%D8%AF%DB%8C-%D8%A2%D8%AB%D8%A7%D8%B1/%D9%85%D9%87%D8%A7%D8%B1%D8%AA-%D8%AF%D8%B1-%D9%87%D9%86%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%AF%D8%B3%D8%AA%DB%8C-%D9%88-%D8%B3%D9%86%D8%AA%DB%8C/%D9%85%D9%87%D8%A7%D8%B1%D8%AA-%D8%AF%D8%B3%D8%AA-%D8%A8%D8%A7%D9%81%D8%AA%D9%87-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%B3%D9%86%D8%AA%DB%8C/163-%D8%AA%D8%B1%D9%85%D9%87-%D8%A8%D8%A7%D9%81%DB%8C-%D8%B3%D9%86%D8%AA%DB%8C-%DB%8C%D8%B2%D8%AF «ترمه‌بافی سنتی يزد»، وب‌سایت موزۀ مجازی میراث معنوی ایران.]</ref> | * ابريشم طبيعي؛ تار مورد استفاده در ترمه‌بافي از [[ابریشم|ابريشم]] طبيعي و گاه نخ [[پنبه]] و پود آن نيز از [[ابریشم|ابريشم]]، نخ و يا كرك است.<ref>[http://vmic.ir/%D9%84%DB%8C%D8%B3%D8%AA-%DA%A9%D9%84%DB%8C-%D8%B7%D8%A8%D9%82%D9%87-%D8%A8%D9%86%D8%AF%DB%8C-%D8%A2%D8%AB%D8%A7%D8%B1/%D9%85%D9%87%D8%A7%D8%B1%D8%AA-%D8%AF%D8%B1-%D9%87%D9%86%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%AF%D8%B3%D8%AA%DB%8C-%D9%88-%D8%B3%D9%86%D8%AA%DB%8C/%D9%85%D9%87%D8%A7%D8%B1%D8%AA-%D8%AF%D8%B3%D8%AA-%D8%A8%D8%A7%D9%81%D8%AA%D9%87-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%B3%D9%86%D8%AA%DB%8C/163-%D8%AA%D8%B1%D9%85%D9%87-%D8%A8%D8%A7%D9%81%DB%8C-%D8%B3%D9%86%D8%AA%DB%8C-%DB%8C%D8%B2%D8%AF «ترمه‌بافی سنتی يزد»، وب‌سایت موزۀ مجازی میراث معنوی ایران.]</ref> | ||
* رنگ طبيعي؛ براي رنگ‌آميزي [[پشم]]، كرك يا [[ابریشم|ابريشم]] مورد استفاده در ترمه‌بافي. | * رنگ طبيعي؛ براي رنگ‌آميزي [[پشم]]، كرك يا [[ابریشم|ابريشم]] مورد استفاده در ترمه‌بافي. | ||
* [[پشم]] سفید و مرغوب؛ رایج‌ترین پشمی است که در بافت ترمه مورد استفاده قرار می‌گیرد و می‌توان آن را با هر رنگی، رنگ‌آمیزی کرد. گوسفندان ایران و کشمیر دارای پشم‌های نرم، محکم، مرغوب و تا حد زیادی براق و سفید هستند.<ref>[https://article.tebyan.net/224155/%D9%87%D9%86%D8%B1-%D8%AA%D8%B1%D9%85%D9%87-%D8%A8%D8%A7%D9%81%DB%8C «هنر ترمه‌بافی»، وب‌سایت تبیان.] </ref> | * [[پشم]] سفید و مرغوب؛ رایج‌ترین پشمی است که در بافت ترمه مورد استفاده قرار می‌گیرد و می‌توان آن را با هر رنگی، رنگ‌آمیزی کرد. گوسفندان [[ایران]] و کشمیر دارای پشم‌های نرم، محکم، مرغوب و تا حد زیادی براق و سفید هستند.<ref>[https://article.tebyan.net/224155/%D9%87%D9%86%D8%B1-%D8%AA%D8%B1%D9%85%D9%87-%D8%A8%D8%A7%D9%81%DB%8C «هنر ترمه‌بافی»، وب‌سایت تبیان.] </ref> | ||
==نگهداری از ترمه== | ==نگهداری از ترمه== | ||
| خط ۵۷: | خط ۵۷: | ||
# وزن ترمه هر چه بیشتر باشد، کیفیت آن بالاتر است. | # وزن ترمه هر چه بیشتر باشد، کیفیت آن بالاتر است. | ||
# ترمۀ اصل اگر از خط تقارن تا شود، دو طرف آن کاملا بر یک‌دیگر منطبق می‌شوند. | # ترمۀ اصل اگر از خط تقارن تا شود، دو طرف آن کاملا بر یک‌دیگر منطبق می‌شوند. | ||
# به‌طور معمول ترمه‌های اصل و با کیفیت از | # به‌طور معمول ترمه‌های اصل و با کیفیت از [[سرمه‌دوزی]]، [[زَغَرِه‌دوزی]]، [[توپُردوزی]] برجسته، [[یَراق‌دوزی]]، [[زَرَک‌دوزی]] و آسترکشی برخوردار هستند.<ref>[https://www.sakhtemanchi.com/%D8%AA%D8%B1%D9%85%D9%87/ «چه مواردی در انتخاب ترمه باکیفیت مهم است؟»، وب‌سایت ساختمانجی .]</ref> | ||
==ترمه به‌عنوان نماد== | ==ترمه به‌عنوان نماد== | ||
ترمه به‌عنوان یک پارچۀ نفیس، در دنیا شناخته شده است و بسیاری از جهانیان آن را جلوه‌ای از ایران باستان و تمدن و فرهنگ مردم ایران می‌دانند. جهان‌گردان به آن علاقه‌مند هستند و آن را با خود سوغات برده و به عزیزان خود هدیه می‌دهند.<ref>[https://asrinkala.com/blog/trmh-nmad-chist/#:~:text=%D8%AA%D8%B1%D9%85%D9%87%20%D9%86%D9%85%D8%A7%D8%AF%20%DA%86%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D8%9F-,%D8%AA%D8%B1%D9%85%D9%87%20%D9%86%D9%85%D8%A7%D8%AF%20%DA%86%DB%8C%D8%B3%D8%AA%20%D8%9F,%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85%20%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%20%D8%B2%D9%85% «ترمه نماد چیست؟ +3 نکته مهم»، وب‌سایت اسرین کالا.]</ref> | ترمه به‌عنوان یک پارچۀ نفیس، در دنیا شناخته شده است و بسیاری از جهانیان آن را جلوه‌ای از ایران باستان و تمدن و فرهنگ مردم [[ایران]] می‌دانند. جهان‌گردان به آن علاقه‌مند هستند و آن را با خود سوغات برده و به عزیزان خود هدیه می‌دهند.<ref>[https://asrinkala.com/blog/trmh-nmad-chist/#:~:text=%D8%AA%D8%B1%D9%85%D9%87%20%D9%86%D9%85%D8%A7%D8%AF%20%DA%86%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D8%9F-,%D8%AA%D8%B1%D9%85%D9%87%20%D9%86%D9%85%D8%A7%D8%AF%20%DA%86%DB%8C%D8%B3%D8%AA%20%D8%9F,%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85%20%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%20%D8%B2%D9%85% «ترمه نماد چیست؟ +3 نکته مهم»، وب‌سایت اسرین کالا.]</ref> | ||
==یادداشت‌ها== | ==یادداشت‌ها== | ||