کم‌رویی در کودکان: تفاوت میان نسخه‌ها

→ تفاوت با ویرایش قدیمی‌تر

کم‌رویی در کودکان (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۳۰ ژانویهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۲۱:۰۳

۱۸ بایت اضافه‌شده ، ‏۳۰ ژانویهٔ ۲۰۲۳

←‏کم‌رویی در آموزه‌های اسلامی

دیداریویکی‌متن

سمیرا پورحسن زنگنه

۱٬۲۶۱

ویرایش

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-'''<big>کم‌رویی در کودکان</big>'''؛ یک الگوی رفتاری طبیعی و همراه با ناراحتی و اضطراب در کودکان هنگام تعامل با دیگران.
+'''<big>کم‌رویی در کودکان</big>'''؛ یک الگوی رفتاری طبیعی و همراه با ناراحتی و اضطراب در کودکان هنگام تعامل با دیگران.<br>
 کم‌رویی به‌عنوان یک الگوی رفتاری، مانع شکوفایی استعدادها و زمینه‌ساز شکست فرد در بسیاری از موقعیت‌های زندگی است. این مسئله می‌تواند ریشه در علل جسمانی، محیط خانواده، شرایط اجتماعی و رسانه‌های اجتماعی داشته باشد. اثرات زیانبار کم‌رویی در همه موقعیت‌های زندگی نظیر تحصیل، اشتغال، زندگی زناشویی و روابط اجتماعی خود را نشان می‌دهد. استفاده از تکنیک‌های روانشناختی، ورزش و بازی‌درمانی برای کودکان، از شیوه‌های متداول برای درمان کم‌رویی است.
 ==مفهوم‌شناسی==
-کم‌رویی<ref>Shyness or Bashfulness</ref>  یک الگوی رفتاری طبیعی اما ناسالم است که فرد در زمان مواجهه و ارتباط با دیگران خصوصاً افراد غریبه و ناآشنا یا موقعیت جدید، احساس ناراحتی، اضطراب، و تا حدی ترس کرده و در ابراز احساس، رفتار و یا افکارش با مشکل روبرو می‌شود.<ref>ساداتیان، مهارت‌های زندگی (برای کودکان)، 1401ش، ص26.</ref>   کودک خجالتی، در موقعیت‌های ناآشنا و زمان گفت‌وگو با دیگران عصبی و مضطرب می‌شود. همچنین زمانی که تصور کند در کانون توجه اطرافیان قرار گرفته، پریشان می‌شود.<ref>قاسمی، دوران طلایی تربیت،1397ش، ص251.</ref>
+کم‌رویی<ref>Shyness or Bashfulness</ref>  یک الگوی رفتاری طبیعی اما ناسالم است که فرد در زمان مواجهه و ارتباط با دیگران خصوصاً افراد غریبه و ناآشنا یا موقعیت جدید، احساس ناراحتی، اضطراب، و تا حدی ترس کرده و در ابراز احساس، رفتار و یا افکارش با مشکل روبه‌رو می‌شود.<ref>ساداتیان، مهارت‌های زندگی (برای کودکان)، 1401ش، ص26.</ref>   کودک خجالتی، در موقعیت‌های ناآشنا و زمان گفت‌وگو با دیگران عصبی و مضطرب می‌شود. همچنین زمانی که تصور کند در کانون توجه اطرافیان قرار گرفته، پریشان می‌شود.<ref>قاسمی، دوران طلایی تربیت،1397ش، ص251.</ref>
 ==علل کم‌رویی درکودکان==
 ===والدین کم‌رو===
 والدین خجالتی کودکان خجالتی تربیت می‌کنند. این مسئله هم از طریق یادگیری مشاهده‌ای اتفاق می‌افتد و هم انتقال ژنتیکی زمینه‌ساز کم‌رویی در کودکان می‌شود.<ref>ساداتیان، مهارت‌های زندگی (برای کودکان) ، 1401ش، ص44. </ref>
 ===تعارضات زناشویی===
-اختلافات و تعارضات زناشویی تعادل زندگی را به هم می‌ریزد. این مسئله بر روح و روان کودک بی‌تاثیر نیست. تا زمانی که پدر و مادر درگیر مشکلات ارتباطی هستند کودک تعادل روحی خود را از دست داده و زمینه ایجاد مشکلاتی نظیر پرخاشگری، کمبود عزت نفس و کمرویی فراهم است.<ref>رجبی، «کم‌رویی درکودکان»، 1392ش، ص16.</ref>
+اختلافات و تعارضات زناشویی تعادل زندگی را به هم می‌ریزد. این مسئله بر روح و روان کودک بی‌تأثیر نیست. تا زمانی که پدر و مادر درگیر مشکلات ارتباطی هستند کودک تعادل روحی خود را از دست داده و زمینه ایجاد مشکلاتی نظیر پرخاشگری، کمبود عزت‌نفس و کم‌رویی فراهم است.<ref>رجبی، «کم‌رویی درکودکان»، 1392ش، ص16.</ref>
 ===خانواده انتقادگر یا کمال‌پرست===
 توقع بیش از حد داشتن و یا انتقاد و سرزنش مستمر و حتی یک تجربه اجتماعی منفی مانند دست و پا چلفتی خطاب شدن باعث تخریب حرمت نفس و کمرویی کودک می شود. در واقع کودک کم‌رو، به دیگران و شرایط اطمینان ندارد و ترس آن را دارد که مورد انتقاد و سرزنش قرار بگیرد و نگران این است که مرتکب خرابکاری و اشتباه شود از این رو ترجیح می‌دهد که بیشتر تنها باشد و روابطش با دیگران را کاهش دهد.<ref>ساداتیان، مهارت‌های زندگی (برای کودکان)، 1401ش،ص44.</ref>
@@ خط ۲۴: / خط ۲۷: @@
 برچسب‌زدن و به‌كار بردن عناوینی مانند «خجالتى» و «بى‌عرضه»، موجب القای حس ناتوانى فاصله گرفتن بیشتر فرد از جمع می‌شود. تمسخر نیز مانند برچسب زنی باعث استمرار روحیه کم‌رویی است. از دیگر اشتباهات تربیتی، مقایسه کودک با دیگران و برجسته‌سازی این نقص‌ها در ارتباط با ویژگی‌های مثبت دیگران است. علاوه بر این، سرزنش و توبیخ باعث کاهش جرأت‌مندی و استمرار کم‌رویی است. در مقابل، کوچک‌ترین حرکت و رفتار مغایر با خجالت کشیدن و کم‌رویی فرد باید مورد تحسین قرار گیرد.<ref>ساداتیان، مهارت‌های زندگی (برای کودکان)، 1401ش،ص50.</ref>
 ===ب: ایجاد احساس امنیت، اطمینان و اعتماد===
-هرگز نبايد تحرّك و كنجكاوى کودکان يك امر منفى تلقّى شود. اين نگرش، مخصوصاً اگر همراه با مجازات و تنبيه باشد، شور و تحرّك را از آن‌ها گرفته و رفته‌رفته بر اثر تهديدها و پرخاشگرى‌ها، گوشه‌گير شده و از صحنه اجتماع دور می‌شوند. حركات كنجكاوانه کودک و تحرّك فراوان امری طبیعی است که زمینۀ رشد و بالندگى آنها را فراهم می‌سازد.
+هرگز نبايد تحرّك و كنجكاوى کودکان يك امر منفى تلقّى شود. اين نگرش، مخصوصاً اگر همراه با مجازات و تنبيه باشد، شور و تحرّك را از آن‌ها گرفته و رفته‌رفته بر اثر تهديدها و پرخاشگرى‌ها، گوشه‌گير شده و از صحنه اجتماع دور می‌شوند. حركات كنجكاوانه کودک و تحرّك فراوان امری طبیعی است که زمینۀ رشد و بالندگى آنها را فراهم می‌سازد. <br>
 یکی از جنبه‌های ذهنی فرد خجالتی و کم‌رو، داشتن تردید نسبت به خود، دیگران و شرایط است. از این رو تقویت رفتارهای مثبت و درگیر کردن آنان در بازی‌های گروهی که نیازمند همکاری با دیگران است بسیار راه‌گشا است.<ref>رجبی، «کم‌رویی در کودکان»، 1392ش، ص11.</ref>
 ===ج: تقویت عزت نفس و اعتماد به نفس===
 ایجاد احساس ارزشمندی و کارآمدی در فرد کم‌رو از مهم‌ترین شیوه‌های اصلاح این الگوی رفتاری منفی است. تقویت اراده، كوشـا بـودن، فعال بـودن، داشتن حس رقابـت، تحمـل‌پـذیری و خویشـتن‌داری در کنار مسئولیت‌پذیری راه‌های رسیدن به یك اعتماد به نفس قوی اسـت تا فرد بتواند بر کم‌رویی غلبه کند.<ref>لواسانی و آذربایجانی، «الگوی اعتماد به نفس در اخلاق اسلامی»، 1391ش، ص125.</ref>
 ===د: آموزش مهارت‌های اجتماعی===
-در روان‌شناسی برای تبدیل رفتار و عمل کودکان به یک مهارت، به چهار اصل توجه می‌شود: تمرین، تشویق ،تذکر و تحریک.
+در روان‌شناسی برای تبدیل رفتار و عمل کودکان به یک مهارت، به چهار اصل توجه می‌شود: تمرین، تشویق ،تذکر و تحریک. <br>
 تشويق به شركت در اردوها، تشويق فرزندان براى حضور در جمع، حتى در جمع‌هاى بسيار كوچك، احساس كم‌‌رويى را از آنان دور مى‌كند. دادن آگاهی و مهارت‌های لازم گاهى به هنگام شركت فرزندان در يك جمع، مثلاً در يك جشن و يا هنگامى كه قرار است با همسن و سالان خود با وسيله‌اى خاص بازى كنند و يا به تفريح بپردازند لازم است قبلاً آگاهى كافى به آنها داده شود تا بتوانند در موقعيت و شرايط جديد با آمادگى كامل، حضور فعال داشته باشند. علاوه بر این، برای اینکه یک واکنش و رفتار نامناسب را برطرف کنیم باید واکنش و رفتار مناسبی جایگزین آن شود.<ref>ساداتیان، مهارت‌های زندگی (برای کودکان)، 1401ش، ص75.</ref>
 ==کم‌رویی در آموزه‌های اسلامی==
-در روایتی، حیا و شرم دوگونه عنوان شده است؛ اولی شرم راستین و منطقی که انسان‌ها براساس فطرت خود باید از اعمال زشت، ابراز تنفر و از انجام دادن آن خودداری کنند؛ این حیا را حیای عقل می‌گویند. نوع دیگر حیا که از روحیات منفی دانسته می‌شود آن است که شخصی چیزی را نداند و از سوال کردن از دیگران نیز دچار شرم گردد. چنین شخصی دچار کم‌رویی است و این روحیه زیان‌آور بوده و مانع رشد انسان است.<ref>کلینی، الکافی، 1429ق، ج2، ص106.</ref>  امام علی نیز در نهج‌البلاغه ترس از چیزی را مانعی برای رسیدن به آن معرفی کرده است. شرم نیز به خاطر جلوگیری از درخواست و سوال زمینه‌ساز محروم‌شدن را فراهم می‌سازد.<ref>دشتی ، ترجمه و شرح نهج‌البلاغه، حکمت 21.</ref>
+در روایتی، حیا و شرم دو گونه عنوان شده است؛ اولی شرم راستین و منطقی که انسان‌ها بر اساس فطرت خود باید از اعمال زشت، ابراز تنفر و از انجام دادن آن خودداری کنند؛ این حیا را حیای عقل می‌گویند. نوع دیگر حیا که از روحیات منفی دانسته می‌شود آن است که شخصی چیزی را نداند و از سؤال کردن از دیگران نیز دچار شرم شود. چنین شخصی دچار کم‌رویی است و این روحیه زیان‌آور بوده و مانع رشد انسان است.<ref>کلینی، الکافی، 1429ق، ج2، ص106.</ref>  امام علی نیز در نهج‌البلاغه ترس از چیزی را مانعی برای رسیدن به آن معرفی کرده است. شرم نیز به‌خاطر جلوگیری از درخواست و سؤال زمینۀ محروم‌ شدن را فراهم می‌سازد.<ref>دشتی ، ترجمه و شرح نهج‌البلاغه، حکمت 21.</ref>
 ==پانویس==