سبک زندگی عاشورایی: تفاوت میان نسخه‌ها

واژۀ عربی «عاشورا» از ریشۀ «عَشَر» در لغت به‌معنای «روز دهم محرم» آمده است که به تصریح برخی لغت‌شناسان، نامی اسلامی بوده و چنین وزنی یعنی وزن «فاعولا» در زبان عربی فقط در این مورد وجود دارد.<ref>ابن‌اثیر، النهایة فی غریب الحدیث و الأثر، ج3، ص238.</ref>  عاشورا در فرهنگ شیعه، روز دهم [[ماه محرم|محرم]]، روز شهادت [[حسین بن علی]] ‌و یاران او در کربلا است.<ref>کلینی، الکافی، 1407ق، ج1، ص463.</ref>  همچنین این واژه به آیین‌های سوگواری برای بزرگداشت [[شهادت]] امام حسین اطلاق شده<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1067785/%D8%AA%D8%AD%D9%84%DB%8C%D9%84-%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DA%A9%D8%B1%D8%AF%DB%8C-%D8%B3%D9%88%DA%AF%D9%88%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%85%D8%AD%D8%B1%D9%85-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%8 صادق‌نیا و ربانی، «تحلیل کارکردی سوگواری‌های محرم در ایران پس از انقلاب»، 1393ش، ص75 .] </ref>  و بزرگ‌ترین روز سوگواری و مصیبت محسوب می‌شود؛<ref>جمعی از نویسندگان، دانشنامۀ مهدویت، ج1، ص453.</ref>  اما عاشورا به لحاظ مفهومی و اثرگذاری آن بر زندگی مسلمانان به‌ویژه شیعیان، فراتر از نام یک‌روز و آداب و رسوم عزدارای بوده، یک فرهنگ غنی و محور سبک زندگی است که از آن به فرهنگ و سبک زندگی عاشورایی تعبیر می‌شود.<ref>جمعی از نویسندگان، فرهنگ عاشورایی،1382ش، ج1، ص10. </ref> در منظومه معرفتی پیشوایان دین عاشورا فراتر از یک رخداد است. عاشورا یک فرهنگ است که از عمق وجود آن به یک «سبک زندگی عاشورایی» دست می‌یابیم؛ شناخت حق از باطل، ترجیح مرگ با عزت بر زندگی با ذلت، دنیاگریزی، تسلیم نشدن به سخن ناحق، ایثار، جهادگری، بصیرت، حجاب و عفاف، اطاعت از ولایت و ولایت‌مداری و تسلیم مطلق در برابر رضایت خداوند، جوان‌مردی و اخلاص از شاخص‌های مهم این سبک شمرده شده است. <ref>[https://zums.ac.ir/content/11893/%D8%B3%D8%A8%DA%A9-%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C-%D8%B9%D8%A7%D8%B4%D9%88%D8%B1%D8%A7%D8%A6%DB%8C#:~:text=%D8%A7%DA%AF%D8%B1%20%D8%B9%D8%A7%D8%B4%D9%88%D8%B1%D8%A7%20%D8%B1%D8%A7%20%D8%B5%D8%B1%D9%81%D8%A7%20%DB%8C%DA%A9, «سبک زندگی عاشورایی»، وب‌سایت علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی استان زنجان.] </ref>

عاشورا در تاریخ اسلام به‌ویژه در فرهنگ شیعه، به‌عنوان شعار و مفهوم سازنده و آگاهی‌دهنده مطرح است و از نظر اهمیت، در ردیف بعثت [[پیامبر اسلام]] و عید غدیر محسوب می‌شود؛<ref>[https://ensani.ir/fa/article/53503/%D9%BE%DB%8C%D8%B4%DB%8C%D9%86%D9%87-%D8%B9%D8%A7%D8%B4%D9%88%D8%B1%D8%A7-1- استادی، «پیشینۀ عاشورا (1)»، وب‌سایت پرتال جامع علوم انسانی.]</ref>  زیرا به گفتۀ آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر انقلاب اسلامی ایران، اگر ‌عاشورا و فداکارى عظیم امام حسین در تاریخ اسلام پیش نمى‌آمد، دین اسلام به‌طور یقین دچار انحراف می‌شد و چیزى از حقیقت و نورانیت اسلام، باقى نمی‌ماند.<ref> [https://www.tasnimnews.com/fa/news/1393/08/10/546260/%D8%AA%D9%81%D8%B3%DB%8C%D8%B1-%DA%A9%D9%84-%DB%8C%D9%88%D9%85-%D8%B9%D8%A7%D8%B4%D9%88%D8%B1%D8%A7-%D9%88-%DA%A9%D9%84-%D8%A7%D8%B1%D8%B6-%DA%A9%D8%B1%D8%A8%D9%84%D8%A7-%D8%AF%D8%B1-%D8%A8%DB%8C%D8%A7% «تفسیر کل یوم عاشورا و کل ارض کربلا در بیان امام خامنه‌ای»، خبرگزاری تسنیم.]</ref>  به‌همین دلیل، مورخان عاشورا را از جملۀ رویدادهای کم‌نظیر عالم دانسته‌اند که از نظر کیفیت، بزرگی مصیبت، جاودانگی آن در یادها و آثار مختلفی که در پی داشته است، با هیچ رویداد دیگری قابل مقایسه نیست و برای هیچ رویدادی در تاریخ بشر، در حد عاشورا وقت و هزینه صرف نشده و مردم در هیچ مصیبتی به این میزان هم‌نوایی نکرده‌اند.<ref>[https://hawzah.net/fa/Article/View/103790/%D8%A7%D9%87%D9%85%DB%8C%D8%AA-%D8%A8%D8%B2%D8%B1%DA%AF%D8%AF%D8%A7%D8%B4%D8%AA-%D9%82%DB%8C%D8%A7%D9%85-%D8%B9%D8%A7%D8%B4%D9%88%D8%B1%D8%A7 «اهمیت بزرگداشت قیام عاشورا»، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه.] </ref>  

بیشتر ادبیات عاشورایی، اشعار و مرثیه‌هایی هستند که توسط شاعران مختلف سروده‌ شده‌اند. در منابع بیش از ۵۰۰ شاعر عاشورایی از قرن اول تا قرن ۱۵ قمری ثبت شده است<ref>محمدی ری‌شهری، دانشنامۀ امام حسین، ۱۳۸۸ش، ج۱۰، ص۱۸۷.</ref>  که شاعران معروفی مانند کمیت اسدی، سید حمیری و دعبل خزاعی در بین آنها دیده می‌شوند.<ref>احمدی بیرجندی، تأثیر فرهنگ عاشورا بر هنر و ادبیات فارسی، 1381ش، ص۳۷.</ref>  در [[زبان فارسی]] نیز شاعران مشهوری مانند [[باباطاهر]]، [[ناصر خسرو]]، سنائی غزنوی، عطار نیشابوری، خواجوی کرمانی، [[صائب تبریزی]] و محتشم کاشانی بر غنای اشعار حسینی افزودند. برخی از محققان، در بررسی‌های خود، تا قرن ۱۳ قمری، 72 شاعر فارسی‌زبان را شناسایی کرده‌اند که در مورد امام حسین شعر گفته‌اند. آنها از میان شاعران معاصر نیز 236 شاعر فارسی‌زبان را یافته‌اند که در اشعار خود به شهادت امام حسین توجه کرده‌اند.<ref>حجازی، حسین‌ بن علی در آیینۀ شعر، 1381ش، ص۶۱-۶۸</ref>  برخی از پژوهشگران معتقدند که در دوران 40 سالۀ بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، بيش از هزار سال گذشته، شعر عاشورايي سروده شده كه از نظر كيفي نیز قابل توجه است.<ref>[https://www.irna.ir/news/83064498/%D8%A7%D8%B4%D8%B9%D8%A7%D8%B1-%D8%B9%D8%A7%D8%B4%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%8A%D9%8A-%D9%BE%D8%B3-%D8%A7%D8%B2-%D8%A7%D9%86%D9%82%D9%84%D8%A7%D8%A8-%D8%A8%D9%8A%D8%B4-%D8%A7%D8%B2-%D8%B4%D8%B9%D8%B1%D9%87%D8%A7%D9%8A-%D8%B9%D8 «اشعار عاشورايي پس از انقلاب بيش از شعرهاي عاشورا در هزار سال»، خبرگزاری ایرنا.] </ref>  

* «پیامدهای نهضت عاشور»، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه، تاریخ بازدید: 23 تیر   

* 1402ش.