←منابع
(←پیشینه) |
(←منابع) |
||
| (۶ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
<big>'''سلامت معنوی'''</big>: ارتباط سالم و متعادل انسان با خود، خداوند، دیگر موجودات زنده و طبیعت. | <big>'''سلامت معنوی'''</big>: ارتباط سالم و متعادل انسان با خود، خداوند، دیگر موجودات زنده و طبیعت. | ||
تعریف سلامت در گذشته، به بحث‌های جسمی، روانی و اجتماعی انسان خلاصه شده بود؛ اما سازمان بهداشت جهانی در چند دهه اخیر، توجه به بُعد معنوی را نیز ضروری دانست. سلامت معنوی در ارتباط هماهنگ و نزدیك با خویشتن، خدا، جامعه و محیط معنا پیدا می‌کند. | تعریف سلامت در گذشته، به بحث‌های جسمی، روانی و اجتماعی انسان خلاصه شده بود؛ اما سازمان بهداشت جهانی در چند دهه اخیر، توجه به بُعد معنوی را نیز ضروری دانست. سلامت معنوی در ارتباط هماهنگ و نزدیك با خویشتن، خدا، جامعه و محیط معنا پیدا می‌کند. | ||
==پیشینه== | ==پیشینه== | ||
| خط ۷: | خط ۸: | ||
==مفهوم‌شناسی== | ==مفهوم‌شناسی== | ||
واژۀ سلامت به معنای خلاص‌شدن از بیماری، بی‌عیب شدن، امنیت، عافیت، رهایی‌یافتن، رستگاری، نجات، صلح و آرامش است. سلامت معنوی به حالتی گفته می‌شود که بشر یا جامعه از ارتباطی سالم با حیات حقیقی و عالم معنا برخوردار باشد. سلامت معنوی، یکی از ابعاد چهارگانۀ سلامت جسمی، روانی، اجتماعی و معنوی است و به برخورداری از اخلاق و احساس ارتباط متقابل مثبت با یك قدرت برتر الهی، احساسات مثبت و حس پذیرش اطلاق می‌شود که در طول یك فرآیند پویا و هماهنگ شناختی، عاطفی، کنشی و پیامدی ایجاد می‌شود. | واژۀ سلامت به معنای خلاص‌شدن از بیماری، بی‌عیب شدن، امنیت، عافیت، رهایی‌یافتن، رستگاری، نجات، صلح و آرامش است.<ref> [https://www.vajehyab.com/?q=%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%D8%AA&f=moein . معین، فرهنگ فارسی، ذیل واژه سلامت.]</ref> سلامت معنوی به حالتی گفته می‌شود که بشر یا جامعه از ارتباطی سالم با حیات حقیقی و عالم معنا برخوردار باشد.<ref> [https://www.sid.ir/paper/449518/fa#downloadbottom . امیدوارى، «سلامت معنوى؛ مفاهیم و چالش‌ها»، پژوهش‌هاى میانرشتهاى قرآنى، 1387ش.]</ref> سلامت معنوی، یکی از ابعاد چهارگانۀ سلامت جسمی، روانی، اجتماعی و معنوی است و به برخورداری از اخلاق و احساس ارتباط متقابل مثبت با یك قدرت برتر الهی، احساسات مثبت و حس پذیرش اطلاق می‌شود که در طول یك فرآیند پویا و هماهنگ شناختی، عاطفی، کنشی و پیامدی ایجاد می‌شود. | ||
==سلامت معنوی در اسلام== | ==سلامت معنوی در اسلام== | ||
سلامت معنوی در نگاه اسلامی، خاستگاه سلامت اخلاقی و سلامت اجتماعی است. گستره سلامت معنوی، حیات انسان در دنیا و آخرت را در بر می‌گیرد و سلامت معنوی در دنیا باید به سلامت معنوی در آخرت منجر شود. همچنین سلامت معنوی دارای سه بعد عاطفی، رفتاری و فکری است. سلامت معنوی در نگاه غيردینی، شامل احساسات ملموسی نظیر اميد، نشاط و آرامش است که بر فعاليت‌هایی مانند هنر، ورزش و تکنيک‌های تمرکز اعصاب اثر می‌گذارد؛ اما از نگاه دینی، معنویت فراتر از مظاهر محسوس مانند اميد، نشاط و آرامش است. در فرهنگ قرآن، قلب، خاستگاه سلامت معنوی است و حیات طیبه و قلب سلیم از مصادیق آن است. | سلامت معنوی در نگاه اسلامی، خاستگاه سلامت اخلاقی و سلامت اجتماعی است.<ref> [https://www.mehrnews.com/news/5075273/%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%D8%AA-%D9%85%D8%B9%D9%86%D9%88%DB%8C-%D8%A8%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D9%86-%D8%B3%D8%B7%D8%AD-%D9%85%D9%85%DA%A9%D9%86-%D8%A7%D8%B2-%DA%A9%D9%85%D8%A7%D9%84-%D9%88%D8%AC%D9%88%D8%AF . ساجدی، «سلامت معنوی بالاترین سطح ممکن از کمال وجودی است»، خبرگزاری مهر.]</ref> گستره سلامت معنوی، حیات انسان در دنیا و آخرت را در بر می‌گیرد و سلامت معنوی در دنیا باید به سلامت معنوی در آخرت منجر شود. همچنین سلامت معنوی دارای سه بعد عاطفی، رفتاری و فکری است.<ref> [https://journals.sbmu.ac.ir/jrrh/article/view/15669 . اسماعیلی و دیگران، «ساختار مفهومی سلامت معنوی در منابع اسلامی (قرآن و نهج‌البلاغه)»، مجلۀ پژوهش در دین و سلامت، 1395ش، ص101.]</ref> سلامت معنوی در نگاه غيردینی، شامل احساسات ملموسی نظیر اميد، نشاط و آرامش است که بر فعاليت‌هایی مانند هنر، ورزش و تکنيک‌های تمرکز اعصاب اثر می‌گذارد؛ اما از نگاه دینی، معنویت فراتر از مظاهر محسوس مانند اميد، نشاط و آرامش است. در فرهنگ قرآن، قلب، خاستگاه سلامت معنوی است و حیات طیبه و قلب سلیم از مصادیق آن است.<ref> [http://jafarhashemlou.blogfa.com/post/2183 . «سلامت معنوی»، وب‌سایت روان‌شناسی هاشملو مطالب علمی روان‌شناسی.]</ref> | ||
==سلامت معنوی در پزشکی== | ==سلامت معنوی در پزشکی== | ||
دانش پزشکی از سلامت معنوی برای درمان جسمی بیماران و نیز در حل مشکلات روحی و روانی بیماران، کمك می‌گیرد. بخشی از سلامت به جنبۀ روحی و بُعد متعالی انسان مربوط می‌شود. بسیاری از صاحب‌نظران، وجود باورهای مذهبی در فرد را عاملی مؤثر بر سلامت او می‌دانند. | دانش پزشکی از سلامت معنوی برای درمان جسمی بیماران و نیز در حل مشکلات روحی و روانی بیماران، کمك می‌گیرد.<ref> [https://journals.sbmu.ac.ir/me/article/view/3633 . ابوالقاسمى، «مفهوم‌شناسى سلامت معنوى و گستره آن در نگرش دینى»، اخلاق پزشکى، 1391ش، ص45.]</ref> بخشی از سلامت به جنبۀ روحی و بُعد متعالی انسان مربوط می‌شود. بسیاری از صاحب‌نظران، وجود باورهای مذهبی در فرد را عاملی مؤثر بر سلامت او می‌دانند.<ref> [https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/9936/%D9%86%DA%AF%D8%B1%D8%B4%DB%8C-%D8%A8%D9%87-%D9%85%D9%81%D9%87%D9%88%D9%85-%D8%B7%D8%A8-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C . نورمحمدی، غلامرضا، «نگرشی به مفهوم طب اسلامی»، پژوهش و حوزه، شماره 17 و 18، 1383ش، 18-46.]</ref> | ||
==آثار و فواید سلامت معنوی== | ==آثار و فواید سلامت معنوی== | ||
امید به زندگی، در افراد مذهبی، بیشتر است. این افراد از شادی، امیدواری و ثبات روانی بیشتری برخوردار هستند، از نظر جسمی سالم‌تر بوده و کم‌تر نیازمند استفاده از خدمات درمانی می‌شوند. سلامت معنوی همچنین به رضایت‌مندی، اطمینان قلب، آرامش و ارتباط مبتنی بر مکارم اخلاق، عشق و محبت می‌انجامد. انسان در پرتو معنویت، احساس حمایت اجتماعی دارد. اعتقادات معنوی مثبت، فرد را برای سازگاری با استرس تقویت می‌کند و منجر به حفظ تعادل فیزیکی و روحی می‌شود. از سوی دیگر، زمانی که سلامت معنوی فرد در معرض خطر قرار می‌گیرد؛ زندگی برای او بی‌معنا شده و دچار اختلالات روانی مانند افسردگی و ناامیدی می‌شود. | امید به زندگی، در افراد مذهبی، بیشتر است. این افراد از شادی، امیدواری و ثبات روانی بیشتری برخوردار هستند، از نظر جسمی سالم‌تر بوده و کم‌تر نیازمند استفاده از خدمات درمانی می‌شوند. سلامت معنوی همچنین به رضایت‌مندی، اطمینان قلب، آرامش و ارتباط مبتنی بر مکارم اخلاق، عشق و محبت می‌انجامد. انسان در پرتو معنویت، احساس حمایت اجتماعی دارد. اعتقادات معنوی مثبت، فرد را برای سازگاری با استرس تقویت می‌کند و منجر به حفظ تعادل فیزیکی و روحی می‌شود. از سوی دیگر، زمانی که سلامت معنوی فرد در معرض خطر قرار می‌گیرد؛ زندگی برای او بی‌معنا شده و دچار اختلالات روانی مانند [[افسردگی]] و ناامیدی می‌شود. | ||
==فقدان سلامت معنوی== | ==فقدان سلامت معنوی== | ||
برخی مطالعات و بررسی‌ها نشانگر آن است که بدون سلامت معنوی، ابعاد زیستی، روا‌‌‌نشناختی و اجتماعی عملکرد صحیحی ندارند. بسیارى از بیمارى‌هاى روانى و حتى مشکلات جسمى، معلول فقدان معنویت و سلامت معنوى است. یکى از زمینه‌های مشکلات روانى و بیمارى‌ها، احساس بیهودگى و پوچى است. این احساس، ناشى از بی‌توجهی به بُعد معنوى سلامت در انسان است. | برخی مطالعات و بررسی‌ها نشانگر آن است که بدون سلامت معنوی، ابعاد زیستی، روا‌‌‌نشناختی و اجتماعی عملکرد صحیحی ندارند. بسیارى از بیمارى‌هاى روانى و حتى مشکلات جسمى، معلول فقدان معنویت و سلامت معنوى است. یکى از زمینه‌های مشکلات روانى و بیمارى‌ها، احساس بیهودگى و پوچى است. این احساس، ناشى از بی‌توجهی به بُعد معنوى سلامت در انسان است.<ref> [https://www.sid.ir/paper/449518/fa#downloadbottom . امیدوارى، «سلامت معنوى؛ مفاهیم و چالش‌ها»، پژوهش‌هاى میان رشته‌اى قرآنى، 1387ش.] </ref> | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
قرآن. | * قرآن. | ||
ابوالقاسمى، محمدجواد، «مفهوم‌شناسى سلامت معنوى و گستره آن در نگرش دینى»، اخلاق پزشکى، شماره 20، 1391ش. | * ابوالقاسمى، محمدجواد، «مفهوم‌شناسى سلامت معنوى و گستره آن در نگرش دینى»، اخلاق پزشکى، شماره 20، 1391ش. | ||
اسماعیلی، مصطفی، مبانی و شاخص‌های سلامت معنوی در قرآن وحدیث، پایان‌نامه دکتری علوم قرآن و حدیث، دانشگاه پیام نور، دانشکده الهیات، 1392ش. | * اسماعیلی، مصطفی، مبانی و شاخص‌های سلامت معنوی در قرآن وحدیث، پایان‌نامه دکتری علوم قرآن و حدیث، دانشگاه پیام نور، دانشکده الهیات، 1392ش. | ||
اسماعیلی، مصطفی و دیگران، «ساختار مفهومی سلامت معنوی در منابع اسلامی (قرآن و نهج‌البلاغه)»، مجلۀ پژوهش در دین و سلامت، 1395ش. | * اسماعیلی، مصطفی و دیگران، «ساختار مفهومی سلامت معنوی در منابع اسلامی (قرآن و نهج‌البلاغه)»، مجلۀ پژوهش در دین و سلامت، 1395ش. | ||
امیدوارى، سپیده، «سلامت معنوى؛ مفاهیم و چالش‌ها»، پژوهش‌هاى میانرشتهاى قرآنى، شماره 1، 1387ش. | * امیدوارى، سپیده، «سلامت معنوى؛ مفاهیم و چالش‌ها»، پژوهش‌هاى میانرشتهاى قرآنى، شماره 1، 1387ش. | ||
تهانوی، محمد علی، کشاف اصطلاحات الفنون و العلوم، بیروت، مکتبة لبنان ناشرون، 1996م. | * تهانوی، محمد علی، کشاف اصطلاحات الفنون و العلوم، بیروت، مکتبة لبنان ناشرون، 1996م. | ||
حسنی بافرانی، طلعت، «جایگاه زیارت در سلامت معنوی»، مجموعه مقالات نخستین کنگره بین‌المللی امامزدگان، اصفهان، سازمان چاپ و انتشارات، 1392ش. | * حسنی بافرانی، طلعت، «جایگاه زیارت در سلامت معنوی»، مجموعه مقالات نخستین کنگره بین‌المللی امامزدگان، اصفهان، سازمان چاپ و انتشارات، 1392ش. | ||
ساجدی، ابوالفضل، «سلامت معنوی بالاترین سطح ممکن از کمال وجودی است»، وب‌سایت خبرگزاری مهر، تاریخ انتشار: 29 آبان 1399ش. | * ساجدی، ابوالفضل، «سلامت معنوی بالاترین سطح ممکن از کمال وجودی است»، وب‌سایت خبرگزاری مهر، تاریخ انتشار: 29 آبان 1399ش. | ||
مصباح، مجتبی و دیگران، سلامت معنوی از ديدگاه اسلام: مفاهیم، شاخص‌ها، مبانی، تهران، حقوقی، 1392ش. | * مصباح، مجتبی و دیگران، سلامت معنوی از ديدگاه اسلام: مفاهیم، شاخص‌ها، مبانی، تهران، حقوقی، 1392ش. | ||
عباسی، محمود و دیگران، درآمدی بر سلامت معنوی، تهران، حقوقی، چاپ دوم، 1393ش. | * عباسی، محمود و دیگران، درآمدی بر سلامت معنوی، تهران، حقوقی، چاپ دوم، 1393ش. | ||
عزیزی، فریدون و همکاران، سلامت معنوی چیستی، چرایی و چگونگی، تهران، حقوقی، 1393ش. | * عزیزی، فریدون و همکاران، سلامت معنوی چیستی، چرایی و چگونگی، تهران، حقوقی، 1393ش. | ||
معین، محمد، فرهنگ فارسی، در وب‌سایت واژه‌یاب، تاریخ بازدید: 10 دی 1401ش. | * معین، محمد، فرهنگ فارسی، در وب‌سایت واژه‌یاب، تاریخ بازدید: 10 دی 1401ش. | ||
نورمحمدی، غلامرضا، «نگرشی به مفهوم طب اسلامی»، پژوهش و حوزه، شماره 17 و 18، 1383ش. | * نورمحمدی، غلامرضا، «نگرشی به مفهوم طب اسلامی»، پژوهش و حوزه، شماره 17 و 18، 1383ش. | ||
[[رده: ویکی‌زندگی]] | [[رده: ویکی‌زندگی]] | ||
[[رده: | [[رده: آرامش معنوی]] | ||