عروسی دسته‌جمعی در افغانستان: تفاوت میان نسخه‌ها

تایخچۀ عروسی دسته‌جمعی به عصر [[تیموریان]] برمی‌گردد و از سوی گوهرشادبیگم همسر میرزا شاهرخ؛ حاکم تیموری رواج یافته است. در آن زمان این نوع مراسم سالی یک‌بار در روضۀ سخی مزارشریف برگزار می‌شد و عبدالرحمن جامی به ‌دعوت حاکم تیموری خطبۀ عقد عروسی‌های دسته‌جمعی را جاری می‌ساخت.<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=hLVsZP7wwwQ محمدی، «تاریخچۀ دقیق مراسم‌های عروسی دسته‌جمعی در افغانستان»، آشیانه، وب‌سایت یوتیوب.]</ref>  مراسم عروسی دسته‌جمعی بعد از مدت‌ها وقفه، دوباره درسال‌های اخیر بین تعدادی از افراد جامعۀ افغانستان مرسوم شده است. در 1391ش، اولین مراسم ازدواج دسته‌جمعی از سوی خیرین در [[مسجد]] فاطمیۀ [[قندهار]] برگزار شد.<ref>[http://www.afghanpaper.com/nbody.php?id=64483 «اولین مراسم ازدواج دسته‌جمعی در قندهار»، شبکۀ اطلاع‌رسانی افغانستان.]</ref>  این نوع مراسم در کابل نخستین‌بار در 1393ش، از سوی انجمن فرهنگی وصال<ref>[https://www.jomhornews.com/fa/news/152584/ فیاض، «جشن عروسی 70 زوج جوان به گونۀ دسته‌جمعی برگزار شد.» خبرگزاری جمهور.]</ref>  و اولین مراسم عروسی دسته‌جمعی از سوی نهاد حکومتی ریاست اطلاعات و فرهنگ در 1396ش، در مزارشریف<ref>[https://www.yjc.ir/fa/news/6355891/%D9%85%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D9%85-%D8%A7%D8%B2%D8%AF%D9%88%D8%A7%D8%AC-%D8%AF%D8%B3%D8%AA%D9%87-%D8%AC%D9%85%D8%B9%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D9%85%D8%B2%D8%A7%D8%B1-%D8%B4%D8%B1%DB%8C%D9%81-%D8%A8%D8%B1%D8%A7%DB%8C-%D8%A7%D9%88%D «مراسم ازدواج دسته‌جمعی در مزارشریف برای اولین‌بار توسط دولت برگزار شد»، باشگاه خبرنگاران جوان.]</ref>  و بامیان<ref>[http://www.afghanirca.com/fa/news/62055 «برگزاری مراسم عروسی دسته‌جمعی 37 زوج در بامیان»، وب‌سایت افغان‌ایرکا.]</ref>  و در بدخشان در شهر فیض‌آباد، سال 1397ش برگزار شد.<ref>[https://pajhwok.com/fa/2018/09/14/%D8%A7%D9%88%D9%84%DB%8C%D9%86-%D8%B9%D8%B1%D9%88%D8%B3%DB%8C-%D8%AF%D8%B3%D8%AA%D9%87-%D8%AC%D9%85%D8%B9%DB%8C-%D8%AC%D9%88%D8%A7%D9%86%D8%A7%D9%86-%D8%A8%D9%89-%D8%A8%D8%B6%D8%A7%D8%B9%D8%AA-%D8%AF/ تنها، «اولین عروسی دسته‌جمعی جوانان بی‌بضاعت در بدخشان انجام شد»، آژانس خبری پژواک.]</ref>  در برپایی این نوع مراسم نهادهای مردمی پیشتاز هستند.<ref>[http://www.afghanpaper.com/nbody.php?id=64483 «اولین مراسم ازدواج دسته‌جمعی در قندهار»، شبکۀ اطلاع‌رسانی افغانستان].</ref>

مدارس دینی،<ref>[https://parstoday.ir/dari/news/afghanistan-i225956 «مراسم ازدواج دسته‌جمعی 125 زوج جوان در مزار‌شریف»، وب‌سایت پارس‌تودی.]</ref>  دفاتر مراجع تقلید،<ref>[https://www.irna.ir/news/83044684/%D8%A2%DB%8C%DB%8C%D9%86-%D8%A7%D8%B2%D8%AF%D9%88%D8%A7%D8%AC-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%D9%81%D8%BA%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D9%81%D8%B1%D8%A2%DB%8C%D9%86%D8%AF%DB%8C-%D8%AF%D8%B4%D9%88%D8%A7%D8%B1-%D8%A8%D8%B1%D8%A «آیین ازدواج در افغانستان، فرایندی دشوار برای مردان»، خبرگزاری جمهوری اسلامی.]</ref> بنیاد فرهنگی خیریۀ حضرت علی،<ref>[https://farkhundanews.com/archives/2305 «عروسی دسته‌جمعی در دشت برچی»، وب‌سایت فرخنده.]</ref>  کمیتۀ امداد امام خمینی،<ref>[https://saten.ir/20998/%D8%A7%D8%B2%D8%AF%D9%88%D8%A7%D8%AC-%D8%AF%D8%B3%D8%AA%D9%87-%D8%AC%D9%85%D8%B9%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%D9%81%D8%BA%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D8%A8%D9%87-%D9%87%D9%85%D8%AA-%DA%A9%D9%85/ «ازدواج دسته‌جمعی در افغانستان به همت کمیتۀ امداد امام خمینی»، وب‌سایت ساتین.]</ref>  وزارت اطلاعات و فرهنگ افغانستان،<ref>[http://www.afghanirca.com/fa/news/62055 «برگزاری مراسم عروسی دسته‌جمعی 37 زوج در بامیان»، وب‌سایت افغان‌ایرکا.]</ref>  انجمن فرهنگی وصال کوثر،<ref>[https://memar.press/%D9%85%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D9%85-%D8%A7%D8%B2%D8%AF%D9%88%D8%A7%D8%AC-%D8%AF%D8%B3%D8%AA%D9%87%D8%AC%D9%85%D8%B9%DB%8C-%DB%B4%DB%B4-%D8%B2%D9%88%D8%AC-%D8%AF%D8%B1-%DA%A9%D8%A7%D8%A8%D9%84/ «مراسم ازدواج دسته‌جمعی 44 زوج در کابل برگزار شد»، خبرگزاری معمار.]</ref>  کوثرالقرآن،<ref>[https://www.afghanwomennews.com/%D8%A8%D8%B1%DA%AF%D8%B2%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D9%85%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D9%85-%D8%A7%D8%B2%D8%AF%D9%88%D8%A7%D8%AC-%D8%AF%D8%B3%D8%AA%D9%87-%D8%AC%D9%85%D8%B9%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%A8%D8%A7%D9%85%DB%8C/ «برگزاری مراسم ازدواج دسته‌جمعی در بامیان؛ 17 زوج به گونۀ دسته‌جمعی عروسی شان را جشن گرفتند»، خبرگزاری زنان افغانستان.]</ref>  نهاد خیریۀ حبیب‌یار،<ref>[https://www.payam-aftab.com/fa/news/75772/%D9%85%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D9%85-%D8%B9%D8%B1%D9%88%D8%B3%DB%8C-%D8%AF%D8%B3%D8%AA%D9%87-%D8%AC%D9%85%D8%B9%DB%8C-%DB%B3%DB%B5-%D8%B2%D9%88%D8%AC-%D8%AC%D9%88%D8%A7%D9%86-%D9%86%DB%8C%D9%85%D8%B1%D9%88%D8%B2-%D8%A8%کریمی، «مراسم عروسی 35 زوج جوان در نیمروز برگزار شد»، خبرگزاری پیام آفتاب.]</ref>  بنیاد خیریۀ ابوالفضل<ref>[https://khabarnama.net/1398/06/why-group-wedding-didnt-changed-to-public-culture/ نظری، «ازدواج دسته‌جمعی؛ چرا این سبک عروسی به فرهنگ عمومی در افغانستان تبدیل نشده است؟»، وب‌سایت خبرنامه.]</ref>  و بنیاد خیریۀ شهدای افغانستان،<ref>[https://parstoday.ir/dari/news/afghanistan-i205826 سلطانی، «برگزاری جشن عروسی جمعی ده‌ها زوج جوان در کابل»، وب‌سایت پارس‌تودی.]</ref> نهادهایی هستند که تا کنون در برپایی مراسم عروسی دسته‌جمعی مشارکت کرده‌اند.

در مناسبت‌هایی مانند سالروز تولد بزرگان دینی چون میلادالنبی،<ref>[https://www.avapress.com/fa/news/259423/%D8%A8%D8%B1%DA%AF%D8%B2%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D8%B9%D8%B1%D9%88%D8%B3%DB%8C-%D8%AF%D8%B3%D8%AA%D9%87-%D8%AC%D9%85%D8%B9%DB%8C-%DB%B2%DB%B3%DB%B0-%D8%B2%D9%88%D8%AC-%D8%AC%D9%88%D8%A7%D9%86-%D8%A8%D9%84%D8%AE «برگزاری عروسی دسته‌جمعی 230 زوج جوان در بلخ»، خبرگزاری صدای افغان (آوا).]</ref>  سیزدهم رجب به‌مناسبت میلاد امام علی، سالروز ازدواج امام‌ علی و فاطمۀ زهرا، <ref>[https://www.avapress.com/fa/gallery/272133/1/%DA%AF%D8%B2%D8%A7%D8%B1%D8%B4-%D8%AA%D8%B5%D9%88%DB%8C%D8%B1%DB%8C-%D8%A8%D8%B1%DA%AF%D8%B2%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D8%B9%D8%B1%D9%88%D8%B3%DB%8C-%D8%AF%D8%B3%D8%AA%D9%87-%D8%AC%D9%85%D8%B9%DB%8C-%DB%B6%DB%B0-%D8%B «گزارش تصویری/ برگزاری عروسی دسته‌جمعی 60 زوج جوان در کابل»، خبرگزاری صدای افغان (آوا).]</ref>نیمۀ شعبان و اعیاد اسلامی، معمولا مراسم عروسی دسته‌جمعی برگزار می‌شود.<ref>[https://sahebkhabar.ir/news/59195234/%D8%B1%D9%88%D9%86%D9%82-%D8%B9%D8%B1%D9%88%D8%B3%DB%8C-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%AF%D8%B3%D8%AA%D9%87-%D8%AC%D9%85%D8%B9%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%D9%81%D8%BA%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86 «رونق عروسی‌های دسته‌جمعی در افغانستان»، وب‌سایت صاحب‌خبران.]</ref>  

در مراسم عروسی دسته‌جمعی به‌طور معمول همزمان با برپایی این مراسم، هدایایی نیز در قالب جهیزیه به زوج‌ها تقدیم می‌شود. میزان این هدایا به‌ بودجۀ برپاکنندگان مراسم بستگی دارد، در برخی موارد 50 قلم از لوازم منزل نیز اهدا شده<ref>[https://www.jomhornews.com/fa/news/152584/ فیاض، «جشن عروسی 70 زوج جوان به گونۀ دسته‌جمعی برگزار شد.» خبرگزاری جمهور.]</ref>  و حتی تمام وسایل مورد نیاز به اضافۀ مخارج ‌ماه اول زندگی آنها پرداخت شده است.<ref>[https://mandegardaily.com/?p=17818 «عروسی گروهی به کمک یک نهاد خیریه در بغلان»، وب‌سایت روزنامه ماندگار.]</ref>

فرهنگ‌سازی ازدواج آسان و اسلامی، کمک به زوج‌های بی‌بضاعت، جلوگیری از اسراف<ref>[https://dailies.gov.af/%D8%B9%D8%B1%D9%88%D8%B3%DB%8C-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%AF%D8%B3%D8%AA%D9%87-%D8%AC%D9%85%D8%B9%DB%8C-%DA%AF%D8%B2%DB%8C%D9%86%D9%87-%D8%A8%D8%AF%DB%8C%D9%84-%D9%BE%D8%B1%D9%87%DB%8C%D8%B2-%D8%A7/ «عروسی‌های دسته‌جمعی گزینۀ بدیل پرهیز از مصرف گزاف»، وب‌سایت ریاست روزنامه‌های دولتی.]</ref>  و مقابله با تجمل‌گرایی از اهداف برپایی این نوع مراسم عروسی به‌شمار می‌روند.<ref>[https://sahebkhabar.ir/news/59195234/%D8%B1%D9%88%D9%86%D9%82-%D8%B9%D8%B1%D9%88%D8%B3%DB%8C-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%AF%D8%B3%D8%AA%D9%87-%D8%AC%D9%85%D8%B9%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%D9%81%D8%BA%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86 «رونق عروسی‌های دسته‌جمعی در افغانستان»، وب‌سایت صاحب‌خبران.]</ref>

در افغانستان تمام مخارج عروسی به‌عهدۀ داماد است و بسیاری از جوانان را از برگزاری جشن عروسی ناتوان می‌سازد.<ref>[https://persianv.com/goonagoon/arusi-dar-kabol.html «مراسم جالب جشن عروسی 10 زوج جوان با لباس یک‌شکل در کابل»، وب‌سایت پرشین‌وی.]</ref>  زوج‌هایی که در مراسم عروسی دسته‌جمعی شرکت می‌کنند، با بدهکاری و مشکلات مالی زندگی مشترک خود را آغاز نمی‌کنند و حداقل روزهای اول زندگی را بدون دغدغه شروع می‌کنند.<ref>[https://khabarnama.net/1398/06/why-group-wedding-didnt-changed-to-public-culture/ نظری، «ازدواج دسته‌جمعی؛ چرا این سبک عروسی به فرهنگ عمومی در افغانستان تبدیل نشده است؟»، وب‌سایت خبرنامه.]</ref>

اسلام بر ازدواج آسان تأکید دارد.<ref>[https://memar.press/%D9%85%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D9%85-%D8%A7%D8%B2%D8%AF%D9%88%D8%A7%D8%AC-%D8%AF%D8%B3%D8%AA%D9%87%D8%AC%D9%85%D8%B9%DB%8C-%DB%B4%DB%B4-%D8%B2%D9%88%D8%AC-%D8%AF%D8%B1-%DA%A9%D8%A7%D8%A8%D9%84/ «مراسم ازدواج دسته‌جمعی 44 زوج در کابل برگزار شد»، خبرگزاری معمار.]</ref>  ازدواج آسان، با هزینۀ کم، سبب می‌شود جوانان زودتر ازدواج کنند و این ‌کار جوانان را به ازدواج تشویق کرده<ref>[https://fararu.com/fa/news/589607/%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D9%88%DB%8C%D8%B1-%D8%AC%D8%B4%D9%86-%D8%B9%D8%B1%D9%88%D8%B3%DB%8C-%D8%AF%D8%B3%D8%AA%D9%87%E2%80%8C%D8%AC%D9%85%D8%B9%DB%8C-%DB%B5%DB%B6-%D8%B2%D9%88%D8%AC-%D8%B4%DB%8C%D8%B9%D9%87-%D8%AF%D8%B1-%DA%A9 «جشن عروسی دسته‌جمعی 56 زوج شیعه در کابل»، وب‌سایت فرارو.]</ref>  و از انحراف جوانان، بالارفتن سن ازدواج،<ref>[https://mandegardaily.com/?p=17818 «عروسی گروهی به کمک یک نهاد خیریه در بغلان»، وب‌سایت روزنامه ماندگار.]</ref>  و آسیب ساختارخانواده جلوگیری می‌کند. با برپایی این مراسم، مشکلات بسیاری از جوانان در این خصوص رفع می‌شود.<ref>[https://pajhwok.com/fa/2018/09/14/%D8%A7%D9%88%D9%84%DB%8C%D9%86-%D8%B9%D8%B1%D9%88%D8%B3%DB%8C-%D8%AF%D8%B3%D8%AA%D9%87-%D8%AC%D9%85%D8%B9%DB%8C-%D8%AC%D9%88%D8%A7%D9%86%D8%A7%D9%86-%D8%A8%D9%89-%D8%A8%D8%B6%D8%A7%D8%B9%D8%AA-%D8%AF/ تنها، «اولین عروسی دسته‌جمعی جوانان بی‌بضاعت در بدخشان انجام شد»، آژانس خبری پژواک.]</ref>  تأخیر در ازدواج مشکلات فراوان روحی و روانی و اخلاقی برای جوانان و خانواده‌ها به‌دنبال دارد و در نهایت جامعه را دچار بحران می‌کند.<ref>[https://dailies.gov.af/%D8%B9%D8%B1%D9%88%D8%B3%DB%8C-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%AF%D8%B3%D8%AA%D9%87-%D8%AC%D9%85%D8%B9%DB%8C-%DA%AF%D8%B2%DB%8C%D9%86%D9%87-%D8%A8%D8%AF%DB%8C%D9%84-%D9%BE%D8%B1%D9%87%DB%8C%D8%B2-%D8%A7/ «عروسی‌های دسته‌جمعی گزینۀ بدیل پرهیز از مصرف گزاف»، وب‌سایت ریاست روزنامه‌های دولتی.]</ref>  

برپایی مراسم عروسی دسته‌جمعی یک سنت حسنه در جوامع مسلمان و منطبق با احکام و شریعت اسلام است.<ref>[https://www.payam-aftab.com/fa/news/75772/%D9%85%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D9%85-%D8%B9%D8%B1%D9%88%D8%B3%DB%8C-%D8%AF%D8%B3%D8%AA%D9%87-%D8%AC%D9%85%D8%B9%DB%8C-%DB%B3%DB%B5-%D8%B2%D9%88%D8%AC-%D8%AC%D9%88%D8%A7%D9%86-%D9%86%DB%8C%D9%85%D8%B1%D9%88%D8%B2-%D8%A8% نظری، «مراسم عروسی 35 زوج جوان در نیمروز برگزار شد»، خبرگزاری پیام آفتاب.]</ref>  این نوع مراسم در مناسبت‌های دینی با تلاوت قرآن کریم و ذکر صلوات و دعا شروع شده و با دعا نیز پایان می‌پذیرد.<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=72hDyGUT6Pw&pp=ygUy2LHZiNi0INio2LHar9iy2KfYsduMINi52LHZiNiz24wg2K_Ys9iq2Ycg2KzZhdi524w%3D «برگزاری مراسم عروسی دسته‌جمعی (60) زوج جوان در غرب کابل»، تلویزیون راه فردا، وب‌سایت یوتیوب.]</ref>  در مراسم عروسی دسته‌جمعی برنامه‌های جذاب با محتوای معارف اسلامی، در قالب سرودهای زیبای گروهی، مداحی و ارائۀ سخنرانی از سوی مجریان حرفه‌ای، ‌جایگزین موسیقی مبتذل، رقص و ساز و آواز، می‌شود.<ref>[https://www.tasnimnews.com/fa/news/1401/05/02/2747481/%D8%AC%D8%B4%D9%86-%D8%A7%D8%B2%D8%AF%D9%88%D8%A7%D8%AC-%D8%AF%D8%B3%D8%AA%D9%87-%D8%AC%D9%85%D8%B9%DB%8C-12-%D8%B2%D9%88%D8%AC-%D8%AC%D9%88%D8%A7%D9%86-%D8%A8%D8%A7%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%A «جشن ازدواج دسته‌جمعی 12 زوج جوان بامیانی در ایام غدیر»، خبرگزاری تسنیم.]</ref>  

به‌دلیل هزینه‌های بالای عروسی در افغانستان تعداد زیادی از جوانانی که نمی‌توانند به‌موقع عروسی کنند، به ترک کشور و مهاجرت کاری مجبور می‌شوند

<ref>[https://www.awna.af/?p=33180 «ازدواج 85 زوج در دو مراسم جداگانه به‌گونۀ دسته‌جمعی در هرات»، خبرگزاری بانوان افغانستان.]</ref>  تا سال‌ها به‌سختی کار کنند.<ref>[https://www.beytoote.com/art/city-country/marriage8-afghanistan.html «آیین ازدواج در افغانستان»، وب‌سایت بیتوته.]</ref>  

تعدادی از پسران جوانی که نامزد شده‌اند و یا قصد ازدواج دارند به‌علت هزینه‌های زیاد عروسی از ادامۀ تحصیل دست برمی‌دارند و به‌دنبال کار می‌روند. مخارج پایین عروسی دسته‌جمعی این افراد را به ادامۀ تحصیل دلگرم می‌کند.<ref>[https://dailies.gov.af/%D8%B9%D8%B1%D9%88%D8%B3%DB%8C-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%AF%D8%B3%D8%AA%D9%87-%D8%AC%D9%85%D8%B9%DB%8C-%DA%AF%D8%B2%DB%8C%D9%86%D9%87-%D8%A8%D8%AF%DB%8C%D9%84-%D9%BE%D8%B1%D9%87%DB%8C%D8%B2-%D8%A7/ «عروسی‌های دسته‌جمعی گزینۀ بدیل پرهیز از مصرف گزاف»، وب‌سایت ریاست روزنامه‌های دولتی.]</ref>  

تاکنون این نوع عروسی در ولایات مختلفی مانند کابل، مزارشریف، غزنی، بامیان، دایکندی، هلمند، نیمروز، فراه، قندهار، بغلان و پروان <ref>[https://mandegardaily.com/?p=17818 «عروسی گروهی به کمک یک نهاد خیریه در بغلان»، وب‌سایت روزنامه ماندگار.]</ref> برگزار شده است و انتظار می‌رود در سال‌های آتی این فرهنگ در ولایات دیگر نیز گسترش پیدا کند.<ref>[https://khabarnama.net/1398/06/why-group-wedding-didnt-changed-to-public-culture/ نظری، «ازدواج دسته‌جمعی؛ چرا این سبک عروسی به فرهنگ عمومی در افغانستان تبدیل نشده است؟»، وب‌سابت خبرنامه.]</ref>  

مراسم ازدواج دسته‌جمعی فقط به افغانستان محدود نمی‌شود، بلکه بین مهاجران افغانستانی در ایران نیز رواج دارد. در سال 1401ش، این نوع مراسم در مشهد از سوی نیکوکاران و ادارۀ کل امور اتباع و مهاجرین برای تعدادی زوج جوان برگزار شد.<ref> [https://parstoday.ir/dari/news/afghanistan-i205762 «21 زوج افغانستانی در مشهد پیوند مشترک خود را جشن گرفتند»، وب‌سایت پارس‌تودی.]</ref>