←جنسیت و افسردگی
| (۸ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱۴: | خط ۱۴: | ||
علاوه بر این موارد، می‌توان به علائم رفتاری مانند کُندی و بی‌قراری و علائم اجتماعی نظیر فقدان مشارکت و لذت در امور اجتماعی هم اشاره کرد. | علاوه بر این موارد، می‌توان به علائم رفتاری مانند کُندی و بی‌قراری و علائم اجتماعی نظیر فقدان مشارکت و لذت در امور اجتماعی هم اشاره کرد. | ||
==جنسیت و افسردگی== | ==جنسیت و افسردگی== | ||
افسردگی در زنان شیوع بیشتری دارد و آنان حدود سه برابر بیشتر از مردان دست به خودکشی می‌زنند، با | افسردگی در زنان شیوع بیشتری دارد و آنان حدود سه برابر بیشتر از مردان دست به خودکشی می‌زنند، با وجود این، میزان مرگ‌ومیر مردان بر اثر خودکشی، بیشتر از زنان است که این تفاوت آمار به شیوه‌های خودکشی مربوط است. برای مثال زنان بیشتر با مصرف بیش از اندازۀ قرص و مردان با اسلحه یا به دار آویختن خود، اقدام به خودکشی می‌کنند.<ref>اتکینسون و دیگران، زمینه روان‌شناسی هیلگارد، 1396ش، ص538.</ref> | ||
==افسردگی در کودکان== | ==افسردگی در کودکان== | ||
تا چند دهه پیش تصور عمومی بر این بود که افسردگی یک اختلال ویژه بزرگسالان است اما تحقیقات اخیر با رد باور عمومی نشان داد که از ابتدای زندگی امکان ابتلا به افسردگی حتی در خردسالان وجود دارد تا جایی که ادعا شده افسردگی در کودکان بسیار جدی و خطرناک‌تر از افسردگی در بزرگسالی است چراکه نشان از وجود زمینه‌ها و عوامل وراثتی یا وقوع ضربه دارد. از سوی دیگر با توجه به وجود دوره‌های حساس رشدی در دوران کودکی، اختلال افسردگی می‌تواند منجر به آسیب‌های جبران ناپذیری در رابطه با سایر جنبه‌های رشدی کودکان شود.<ref>[http://ensani.ir/file/download/article/1568176451-9991-153-6.pdf توکلی، افسردگی در کودکان؛ علائم، ویژگی‌ها و راهبردهای درمانی، 1397ش، ص17.]</ref> در ویراست پنجم راهنمای تشخیصی و آماری اختلال‌های روانی، تشخیص جدیدی با عنوان اختلال کژتنظیمی خُلقی ایذایی که مربوط به کودکان زیر 12 سال است، در بخش مربوط به اختلالات افسردگی، افزوده شده است که نشان از شیوع این اختلال در کودکان دارد.<ref>انجمن روان¬پزشکی آمریکا، راهنمای تشخیصی و آماری اختلال‌های روانی5، 1397ش، ص197.</ref> | تا چند دهه پیش تصور عمومی بر این بود که افسردگی یک اختلال ویژه بزرگسالان است اما تحقیقات اخیر با رد باور عمومی نشان داد که از ابتدای زندگی امکان ابتلا به افسردگی حتی در خردسالان وجود دارد تا جایی که ادعا شده افسردگی در کودکان بسیار جدی و خطرناک‌تر از افسردگی در بزرگسالی است چراکه نشان از وجود زمینه‌ها و عوامل وراثتی یا وقوع ضربه دارد. از سوی دیگر با توجه به وجود دوره‌های حساس رشدی در دوران کودکی، اختلال افسردگی می‌تواند منجر به آسیب‌های جبران ناپذیری در رابطه با سایر جنبه‌های رشدی کودکان شود.<ref>[http://ensani.ir/file/download/article/1568176451-9991-153-6.pdf توکلی، افسردگی در کودکان؛ علائم، ویژگی‌ها و راهبردهای درمانی، 1397ش، ص17.]</ref> در ویراست پنجم راهنمای تشخیصی و آماری اختلال‌های روانی، تشخیص جدیدی با عنوان اختلال کژتنظیمی خُلقی ایذایی که مربوط به کودکان زیر 12 سال است، در بخش مربوط به اختلالات افسردگی، افزوده شده است که نشان از شیوع این اختلال در کودکان دارد.<ref>انجمن روان¬پزشکی آمریکا، راهنمای تشخیصی و آماری اختلال‌های روانی5، 1397ش، ص197.</ref> | ||
| خط ۳۲: | خط ۳۳: | ||
==افسردگی از منظر منابع و پژوهش‌های اسلامی== | ==افسردگی از منظر منابع و پژوهش‌های اسلامی== | ||
همزمان با اعتقاد به جن‌زدگی و تسلط شیاطین بر روح و روان بیماران روانی در قرون وسطی و قبل از آن در کشورهای اروپایی، وضعیت منطقی‌تری در سرزمین‌های اسلامی در جریان بود. حکمای مسلمان نظیر ابوعلی سینا، زکریای رازی، جرجانی و عقیلی خراسانی در حدود قرن نهم تا دوازدهم میلادی نه‌تنها به شناسایی بیماری‌های اعصاب و روان اقدام کردند بلکه برنامه‌هایی نیز جهت پیشگیری و درمان، تدوین و تالیف کردند. تبیین برخی بیماری‌ها بر اساس غلبه اخلاط و تغییر مزاج در اندام‌ها از نمونه‌های این تلاش‌ها به شمار می‌رود. تمرکز بر شناسایی و رفع علل بیماری‌ها به جای از بین بردن علائم و توجه به نقش موثر عوامل محیطی نظیر نور، آب و هوای محل سکونت، رنگ اتاق و لباس بیمار، آهنگ‌ها، تغذیه صحیح، خواب و بهداشت از دیگر موارد مهمی است که پیشینه تلاش آنان را به اثبات می‌رساند.<ref>رضایی و عرب، جایگاه افسردگی در طب سنتی ایران، 1395ش، ص911.</ref> | همزمان با اعتقاد به جن‌زدگی و تسلط شیاطین بر روح و روان بیماران روانی در قرون وسطی و قبل از آن در کشورهای اروپایی، وضعیت منطقی‌تری در سرزمین‌های اسلامی در جریان بود. حکمای مسلمان نظیر ابوعلی سینا، زکریای رازی، جرجانی و عقیلی خراسانی در حدود قرن نهم تا دوازدهم میلادی نه‌تنها به شناسایی بیماری‌های اعصاب و روان اقدام کردند بلکه برنامه‌هایی نیز جهت پیشگیری و درمان، تدوین و تالیف کردند. تبیین برخی بیماری‌ها بر اساس غلبه اخلاط و تغییر مزاج در اندام‌ها از نمونه‌های این تلاش‌ها به شمار می‌رود. تمرکز بر شناسایی و رفع علل بیماری‌ها به جای از بین بردن علائم و توجه به نقش موثر عوامل محیطی نظیر نور، آب و هوای محل سکونت، رنگ اتاق و لباس بیمار، آهنگ‌ها، تغذیه صحیح، خواب و بهداشت از دیگر موارد مهمی است که پیشینه تلاش آنان را به اثبات می‌رساند.<ref>رضایی و عرب، جایگاه افسردگی در طب سنتی ایران، 1395ش، ص911.</ref> | ||
===دین و سلامت روان=== | ===[[دین]] و سلامت روان=== | ||
با آغاز دوره جدید و تحولات علمی پس از رنسانس در قرن‌های هجده و نوزده میلادی، دانش روان‌شناسی با پذیرش روش علمی، شیوه‌های گذشته علت‌یابی و درمان بیماران روانی را کنار گذاشت. روان‌شناسان در رویکردهای جدید به تبیین زمینه‌ها و علل افسردگی در حوزه‌های زیستی، روانی و محیطی پرداختند. در این تحقیقات اگرچه برخی روان‌شناسان نظیر فروید<ref>Freud</ref> یا اِلیس<ref>Ellis</ref> از تاثیر منفی مذهب بر سلامت روان سخن گفته‌اند اما بسیاری از روان‌شناسان دیگر مانند جیمز، یونگ، آلپورت، مازلو، آدلر و فروم به نقش مثبت مذهب در سلامت روان اذعان کرده‌اند.<ref>بیانی و دیگران، بررسي رابطه جهت‌گيري مذهبي با اضطراب و افسردگي در دانشجويان، 1387ش، ص209.</ref> اصولاً با گسترش دامنه پژوهش‌های روانشناختی، خلاء ناشی از نگاه ناقص به ابعاد وجودی انسان بیش از پیش نمایان‌تر شد و توجه به بعد معنوی انسان در رویکردهای جدید امری پذیرفته و ثابت‌شده است. | با آغاز دوره جدید و تحولات علمی پس از رنسانس در قرن‌های هجده و نوزده میلادی، دانش روان‌شناسی با پذیرش روش علمی، شیوه‌های گذشته علت‌یابی و درمان بیماران روانی را کنار گذاشت. روان‌شناسان در رویکردهای جدید به تبیین زمینه‌ها و علل افسردگی در حوزه‌های زیستی، روانی و محیطی پرداختند. در این تحقیقات اگرچه برخی روان‌شناسان نظیر فروید<ref>Freud</ref> یا اِلیس<ref>Ellis</ref> از تاثیر منفی مذهب بر سلامت روان سخن گفته‌اند اما بسیاری از روان‌شناسان دیگر مانند جیمز، یونگ، آلپورت، مازلو، آدلر و فروم به نقش مثبت مذهب در سلامت روان اذعان کرده‌اند.<ref>بیانی و دیگران، بررسي رابطه جهت‌گيري مذهبي با اضطراب و افسردگي در دانشجويان، 1387ش، ص209.</ref> اصولاً با گسترش دامنه پژوهش‌های روانشناختی، خلاء ناشی از نگاه ناقص به ابعاد وجودی انسان بیش از پیش نمایان‌تر شد و توجه به بعد معنوی انسان در رویکردهای جدید امری پذیرفته و ثابت‌شده است. | ||
غالب مطالعات انجام شده در ارتباط با عوامل خطرزای افسردگی تاکنون، بیشتر بر دو عامل زیستی و روانی و تعامل آن دو متمرکز شده است. با این وجود به نظر می‌رسد عامل یا عوامل دیگری نیز می‌توانند نقش واسطه‌ای مهمی در این میان داشته باشند که فقدان آنها زمینه‌ساز ایجاد یا بروز عوامل و افکار فعال‌ساز افسردگی است. مطالعات جدید و نتایج حاصل از تجربیات گذشته، روان‌شناسان و درمانگران را به سمت مذهب و عوامل معنوی به عنوان عاملی قدرتمند در برابر بسیاری از بیماری‌ها سوق داده است. گذشته از آن‌که رویکردهای معنوی در مقایسه با درمان‌های سکولار و غیردینی، بهبودی سریعتری را در نشانگان افسردگی نشان داده‌اند.<ref>محمدی و دیگران، تبیین عوامل مؤثر بر کاهش علائم افسردگي از منظر دین اسلام؛ یک تحلیل محتوای کیفي، 1397ش، ص136.</ref> | غالب مطالعات انجام شده در ارتباط با عوامل خطرزای افسردگی تاکنون، بیشتر بر دو عامل زیستی و روانی و تعامل آن دو متمرکز شده است. با این وجود به نظر می‌رسد عامل یا عوامل دیگری نیز می‌توانند نقش واسطه‌ای مهمی در این میان داشته باشند که فقدان آنها زمینه‌ساز ایجاد یا بروز عوامل و افکار فعال‌ساز افسردگی است. مطالعات جدید و نتایج حاصل از تجربیات گذشته، روان‌شناسان و درمانگران را به سمت مذهب و عوامل معنوی به عنوان عاملی قدرتمند در برابر بسیاری از بیماری‌ها سوق داده است. گذشته از آن‌که رویکردهای معنوی در مقایسه با درمان‌های سکولار و غیردینی، بهبودی سریعتری را در نشانگان افسردگی نشان داده‌اند.<ref>محمدی و دیگران، تبیین عوامل مؤثر بر کاهش علائم افسردگي از منظر [[دین]] اسلام؛ یک تحلیل محتوای کیفي، 1397ش، ص136.</ref> | ||
===افسردگی و درمان=== | ===افسردگی و درمان=== | ||
| خط ۴۶: | خط ۴۷: | ||
پژوهش‌های روانشناختی با محوریت آموزه‌های اسلامی یکی از مهم‌ترین راهکارهای درمانی در اختلالات افسردگی را مداخلات شناختی می‌داند. از آنجایی که افسردگی نتیجه مستقیم افکار منفی و خُلق پایین است، مداخله شناختی و تغییر در باورها و بازتنظیم آنها می‌تواند چشم‌انداز جدیدی از واقعیت‌های موجود برای فرد افسرده به ارمغان آورد. در این تحقیقات توجه به داشته‌های شخصی و در نظر گرفتن گرفتاری‌های دیگران علاوه بر اینکه فرد را از اثر هاله‌ایِ<ref>Halo Effect</ref> هیجانات منفی در امان نگه می‌دارد، فرد را از برخی باورهای منفی نظیر منحصربه‌فرد بودن در ابتلا به بلاها و مشکلات نجات می‌دهد.<ref>[http://ensani.ir/fa/article/3834/%D8%AF%DB%8C%D9%86-%D9%88-%D8%AF%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D9%81%D8%B3%D8%B1%D8%AF%DA%AF%DB%8C میرحسینی، دین و درمان افسردگی، 1384ش، ص38.]</ref> توضیح اینکه در «اثر هاله‌ای» یا خطای هاله‌ای، فرد تمایل دارد که ارزیابی کلی مثبت یا منفی از یک موقعیت، شخص یا صفت بارزی را در سایر جنبه‌های ناشناخته یا در برداشت کلی از آن موقعیت یا شخص دخالت دهد.<ref>پورافکاری، فرهنگ جامع روان‌شناسی–روان‌پزشکی، 1386ش، ج1، ص656.</ref> برای مثال یک معلم با دیدن ظاهر نامنظم یک دانش‌آموز احتمالاً در ارزیابی درسی از وی، نمرات پایین‌تری لحاظ می‌کند در مقایسه با دانش‌آموزی که ظاهر مرتبی دارد. یا افراد در برخورد با یک فرد خوش‌اخلاق غالباً دچار پیش‌بینی مثبت می‌شوند و برخی صفات خوب دیگر را نیز برای او محتمل‌تر می‌دانند. همچنین از دیگر عوامل پایداری و تشدید هیجانات منفی، باور فرد به این است که فقط او دچار این حالت یا مشکل شده است که همین باعث رنج و اندوه مضاعف شده و راه درمان را طولانی‌تر می‌کند.<br> | پژوهش‌های روانشناختی با محوریت آموزه‌های اسلامی یکی از مهم‌ترین راهکارهای درمانی در اختلالات افسردگی را مداخلات شناختی می‌داند. از آنجایی که افسردگی نتیجه مستقیم افکار منفی و خُلق پایین است، مداخله شناختی و تغییر در باورها و بازتنظیم آنها می‌تواند چشم‌انداز جدیدی از واقعیت‌های موجود برای فرد افسرده به ارمغان آورد. در این تحقیقات توجه به داشته‌های شخصی و در نظر گرفتن گرفتاری‌های دیگران علاوه بر اینکه فرد را از اثر هاله‌ایِ<ref>Halo Effect</ref> هیجانات منفی در امان نگه می‌دارد، فرد را از برخی باورهای منفی نظیر منحصربه‌فرد بودن در ابتلا به بلاها و مشکلات نجات می‌دهد.<ref>[http://ensani.ir/fa/article/3834/%D8%AF%DB%8C%D9%86-%D9%88-%D8%AF%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D9%81%D8%B3%D8%B1%D8%AF%DA%AF%DB%8C میرحسینی، دین و درمان افسردگی، 1384ش، ص38.]</ref> توضیح اینکه در «اثر هاله‌ای» یا خطای هاله‌ای، فرد تمایل دارد که ارزیابی کلی مثبت یا منفی از یک موقعیت، شخص یا صفت بارزی را در سایر جنبه‌های ناشناخته یا در برداشت کلی از آن موقعیت یا شخص دخالت دهد.<ref>پورافکاری، فرهنگ جامع روان‌شناسی–روان‌پزشکی، 1386ش، ج1، ص656.</ref> برای مثال یک معلم با دیدن ظاهر نامنظم یک دانش‌آموز احتمالاً در ارزیابی درسی از وی، نمرات پایین‌تری لحاظ می‌کند در مقایسه با دانش‌آموزی که ظاهر مرتبی دارد. یا افراد در برخورد با یک فرد خوش‌اخلاق غالباً دچار پیش‌بینی مثبت می‌شوند و برخی صفات خوب دیگر را نیز برای او محتمل‌تر می‌دانند. همچنین از دیگر عوامل پایداری و تشدید هیجانات منفی، باور فرد به این است که فقط او دچار این حالت یا مشکل شده است که همین باعث رنج و اندوه مضاعف شده و راه درمان را طولانی‌تر می‌کند.<br> | ||
در رابطه با افسردگی، غالباً با بروز برخی ناکامی‌ها و مشکلات در بخشی از زندگی، افکار منفی نقش کلید فعال‌ساز خُلق منفی را بازی می‌کنند، فرد با نمونه‌یابی ناقص از گذشته و تعمیم حس منفی حاصل از این اتفاقات به زمان حال و حتی آینده، فضایی تیره و تار در تمام جنبه‌های زندگی برای خود ترسیم می‌کند که نتیجه‌ای جز انزوا، کاهش انرژی و نهایتاً افسردگی در پی ندارد. <br> | در رابطه با افسردگی، غالباً با بروز برخی ناکامی‌ها و مشکلات در بخشی از زندگی، افکار منفی نقش کلید فعال‌ساز خُلق منفی را بازی می‌کنند، فرد با نمونه‌یابی ناقص از گذشته و تعمیم حس منفی حاصل از این اتفاقات به زمان حال و حتی آینده، فضایی تیره و تار در تمام جنبه‌های زندگی برای خود ترسیم می‌کند که نتیجه‌ای جز انزوا، کاهش انرژی و نهایتاً افسردگی در پی ندارد. <br> | ||
با توجه به ارتباط برخی ویژگی‌های شخصیتی منفی، اعتماد به نفس پایین، احساس تنهایی و تصور منفی و تنبیه‌کننده از خدا با افسردگی، برخی مداخلات شناختی بر ایجاد و پرورش احساس ارزشمندی و برجسته‌سازی ارتباط انسان با خداوند تاکید دارند. در این زمینه پژوهش‌ها نشان می‌دهد که داشتن تصور مثبت از خداوند مانند پذیرنده، دوست‌دارنده، خیرخواه و حاضر با کاهش سطح افسردگی رابطه دارد. از سوی دیگر با توجه به اثرپذیری و پیروی نظام احساسات و عواطف انسان از نظام شناختی، مدیریت و تنظیم نظام ارزیابی از دیگر عوامل موثر بر کنترل و کاهش افسردگی است.<ref> | با توجه به ارتباط برخی ویژگی‌های شخصیتی منفی، اعتماد به نفس پایین، احساس تنهایی و تصور منفی و تنبیه‌کننده از خدا با افسردگی، برخی مداخلات شناختی بر ایجاد و پرورش احساس ارزشمندی و برجسته‌سازی ارتباط انسان با خداوند تاکید دارند. در این زمینه پژوهش‌ها نشان می‌دهد که داشتن تصور مثبت از خداوند مانند پذیرنده، دوست‌دارنده، خیرخواه و حاضر با کاهش سطح افسردگی رابطه دارد. از سوی دیگر با توجه به اثرپذیری و پیروی نظام احساسات و عواطف انسان از نظام شناختی، مدیریت و تنظیم نظام ارزیابی از دیگر عوامل موثر بر کنترل و کاهش افسردگی است.<ref>محمدی و دیگران، تبیین عوامل مؤثر بر کاهش علائم افسردگي از منظر [[دین]] اسلام؛ یک تحلیل محتوای کیفي، 1397ش، ص141.</ref> توضیح اینکه پدیده‌ها با محوریت طبع انسان به دو دسته خوشایند و ناخوشایند تقسیم می‌شود در حالی که قرآن سخن از خیر بودن برخی از رویدادها علی‌رغم ناخوشایندی آن برای انسان دارد.<ref>[http://wiki.ahlolbait.com/%D8%A2%DB%8C%D9%87_216_%D8%B3%D9%88%D8%B1%D9%87_%D8%A8%D9%82%D8%B1%D9%87 سوره بقره، آیه 216.]</ref><br> | ||
از این رو در مقابل الگوی لذت‌محور یا خواست‌گرا که تابع خوشایندی یا ناخوشایندی ظاهری است، الگوی اصیل‌تری با محوریت خیر و شر وجود دارد و غمگینی و تنیدگی ناشی از سختی‌ها و مشکلات، ریشه در ناآگاهی انسان از همین حقیقت است چراکه در بسیاری از مواقع همین سختی‌ها و مشکلات زمینه‌ساز رشد و تعالی انسان است. ارزیابی خیرگرا نه‌تنها تحمل سختی را تسهیل می‌کند بلکه از آن فرصتی برای لذت‌جویی و کامیابی از زندگی می‌سازد. همانطور که سعدی گفته است:<br> | از این رو در مقابل الگوی لذت‌محور یا خواست‌گرا که تابع خوشایندی یا ناخوشایندی ظاهری است، الگوی اصیل‌تری با محوریت خیر و شر وجود دارد و غمگینی و تنیدگی ناشی از سختی‌ها و مشکلات، ریشه در ناآگاهی انسان از همین حقیقت است چراکه در بسیاری از مواقع همین سختی‌ها و مشکلات زمینه‌ساز رشد و تعالی انسان است. ارزیابی خیرگرا نه‌تنها تحمل سختی را تسهیل می‌کند بلکه از آن فرصتی برای لذت‌جویی و کامیابی از زندگی می‌سازد. همانطور که سعدی گفته است:<br> | ||
غم و شادی برِ عارف چه تفاوت دارد *** ساقیا باده بده شادی آن، کاین غم از اوست.<ref>[https://ganjoor.net/saadi/mavaez/ghazal2/sh13 سعدی، غزلیات، غزل 13.]</ref> <br> | غم و شادی برِ عارف چه تفاوت دارد *** ساقیا باده بده شادی آن، کاین غم از اوست.<ref>[https://ganjoor.net/saadi/mavaez/ghazal2/sh13 سعدی، غزلیات، غزل 13.]</ref> <br> | ||
تنظیم و مدیریت هیجانات و رغبت‌ها از دیگر عواملی است که پژوهش‌های اسلامی بر ارتباط آن با افسردگی و خُلق منفی تاکید کرده است. توجه به هیجانات مثبت و بسط آن علاوه بر توانمندی باعث می‌شود روان انسان از انقباض و گرفتگی خارج شود. در آموزه‌های دینی سه ویژگی برای هیجانات مثبت و اثرگذاری بهینه آن در نظر گرفته شده است. یک: همه ابعاد مادی و معنوی انسان را پوشش دهد. دو: متوازن و متعادل باشد و سه: نباید پیامد منفی داشته باشد.<ref>[http://islamicpsy.rihu.ac.ir/article_1073.html پسندیده و دیگران، پایه نظری و الگوی هیجانات مثبت از دیدگاه اسلام، 1390ش، ص160.]</ref> مدیریت اعمال و رفتار نیز ارتباط مستقیمی با خُلق منفی به‌ویژه افسردگی و اضطراب دارد. عمل هر گونه کنش یا رفتار آشکاری است که فرد به صورت ارادی آن را آغاز و به پایان می رساند. هدفمندی، معناداری، ارزشمندی و تعالی‌بخشی از جمله ویژگی‌های مثبتی است که می‌تواند مانع ایجاد خُلق منفی شود. در مقابل، اعمال زیاد بی‌ارتباط با هدف که فرد را به سختی می‌اندازد و مشغولیت فکری و توجّهی ایجاد می‌کند، یکی از عوامل زمینه‌ساز بروز افسردگی است.<ref>[https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?ID=236571 بهرامی احسان و دیگران، تبیین ریشه‌های افسردگی از منظر سوره مبارکه غاشیه؛ تمرکز بر نقش رفتارهای بی‌حاصل، 1392ش، ص388.]</ref> | تنظیم و مدیریت هیجانات و رغبت‌ها از دیگر عواملی است که پژوهش‌های اسلامی بر ارتباط آن با افسردگی و خُلق منفی تاکید کرده است. توجه به هیجانات مثبت و بسط آن علاوه بر توانمندی باعث می‌شود روان انسان از انقباض و گرفتگی خارج شود. در آموزه‌های دینی سه ویژگی برای هیجانات مثبت و اثرگذاری بهینه آن در نظر گرفته شده است. یک: همه ابعاد مادی و معنوی انسان را پوشش دهد. دو: متوازن و متعادل باشد و سه: نباید پیامد منفی داشته باشد.<ref>[http://islamicpsy.rihu.ac.ir/article_1073.html پسندیده و دیگران، پایه نظری و الگوی هیجانات مثبت از دیدگاه اسلام، 1390ش، ص160.]</ref> مدیریت اعمال و رفتار نیز ارتباط مستقیمی با خُلق منفی به‌ویژه افسردگی و اضطراب دارد. عمل هر گونه کنش یا رفتار آشکاری است که فرد به صورت ارادی آن را آغاز و به پایان می رساند. هدفمندی، معناداری، ارزشمندی و تعالی‌بخشی از جمله ویژگی‌های مثبتی است که می‌تواند مانع ایجاد خُلق منفی شود. در مقابل، اعمال زیاد بی‌ارتباط با هدف که فرد را به سختی می‌اندازد و مشغولیت فکری و توجّهی ایجاد می‌کند، یکی از عوامل زمینه‌ساز بروز افسردگی است.<ref>[https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?ID=236571 بهرامی احسان و دیگران، تبیین ریشه‌های افسردگی از منظر سوره مبارکه غاشیه؛ تمرکز بر نقش رفتارهای بی‌حاصل، 1392ش، ص388.]</ref> | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
| خط ۶۵: | خط ۶۵: | ||
* سعدی شیرازی، مشرف‌الدین مصلح، دیوان غزلیات، سایت گنجور، تاریخ بازدید: 10 شهریور 1400ش. | * سعدی شیرازی، مشرف‌الدین مصلح، دیوان غزلیات، سایت گنجور، تاریخ بازدید: 10 شهریور 1400ش. | ||
* عميد، حسن، فرهنگ عمید، سرپرست تأليف و ويرايش: فرهاد قربان‌زاده، تهران، اَشجَع، 1389ش. | * عميد، حسن، فرهنگ عمید، سرپرست تأليف و ويرايش: فرهاد قربان‌زاده، تهران، اَشجَع، 1389ش. | ||
* محمدی، جمیله و دیگران، تبیین عوامل مؤثر بر کاهش علائم افسردگي از منظر دین اسلام؛ یک تحلیل محتوای کیفي، مجله طب نظامی، س20، ش2، 1397ش. | * محمدی، جمیله و دیگران، تبیین عوامل مؤثر بر کاهش علائم افسردگي از منظر [[دین]] اسلام؛ یک تحلیل محتوای کیفي، مجله طب نظامی، س20، ش2، 1397ش. | ||
[[رده:ویکی‌زندگی]] | |||