چپن: تفاوت میان نسخه‌ها

چَپَن، لباسی سنتی در [[افغانستان]] است که از جمله صنایع دستی زنان در تمامی ولایات این کشور محسوب می‌شود. برخی، چپن را به‌دلیل خاستگاه اصلی آن، یکی از میراث‌های فرهنگی ساکنان شمال این کشور، به‌ویژه [[قوم اُزبَک]] می‌شناسند. چپن، جایگاه ویژه‌ای در فرهنگ افغانستان دارد و به‌عنوان لباس ارزشمند ملی، به افراد محترم و مهمان‌های خارجی هدیه داده می‌شود.

چپن که در افغانستان به خِرقه،<ref>[http://www.jomhornews.com/fa/news/44418/ «چپن؛ مظهری ملی که به دست زنان تولید می‌شود»، خبرگزاری جمهور.]</ref>  بالاپوش<ref>[http://fa2.ifilmtv.tv/Iran/Content/50968/%D9%84%D8%A8%D8%A7%D8%B3%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C%20%D9%85%D8%AD%D9%84%DB%8C%20%D9%87%D9%88%D9%8A%D8%AA%20%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF%DB%8C%20%D8%AC%D8%A7%D9%85%D8%B9%D9%87%20%D8%A7%D9%81%D8%BA%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86 «لباس‌های محلی؛ هويت فرهنگی جامعه افغانستان»، وب‌سایت آی فیلم2]</ref>  و جِیلَک<ref>[http://fa2.ifilmtv.tv/Iran/Content/50968/%D9%84%D8%A8%D8%A7%D8%B3%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C%20%D9%85%D8%AD%D9%84%DB%8C%20%D9%87%D9%88%D9%8A%D8%AA%20%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF%DB%8C%20%D8%AC%D8%A7%D9%85%D8%B9%D9%87%20%D8%A7%D9%81%D8%BA%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86 «لباس‌های محلی؛ هويت فرهنگی جامعه افغانستان»، وب‌سایت آی فیلم2]</ref>  نیز معروف است، به لباس بلندی گفته می‌شود که مانند ردا و عبا، روی لباسهای دیگر، بر شانه می‌اندازند و آستین بلند آن را نمی‌پوشند.<ref>[http://afghan-dic.com/Searchapp.aspx?search=%u06af%u067e%u06cc%u0686%u0647 قاموس کبیر افغانستان، ذیل واژۀ  چپن، وب‌سایت قاموس کبیر افغانستان.]</ref>  جنس این لباس، بیشتر از [[پنبه]] و پارچه‌های مختلف است.<ref>[https://www.avapress.com/fa/news/261288/%DA%A9%D9%85%D8%B1%D9%86%DA%AF-%D8%B4%D8%AF%D9%86-%D8%A8%D8%A7%D8%B2%D8%A7%D8%B1-%D8%B5%D9%86%D8%B9%D8%AA-%D9%82%D8%AF%DB%8C%D9%85%DB%8C-%DA%86%D9%BE%D9%86-%D8%AA%D8%AE%D8%A7%D8%B1 «کمرنگ شدن بازار صنعت قدیمی چپن در تخار»، خبرگزاری آوا.]</ref>  

شواهد نشان می‌دهد که چپن، از دوران کوشانی‌ها در افغانستان رایج بوده است.<ref>[http://fa2.ifilmtv.tv/Iran/Content/50968/%D9%84%D8%A8%D8%A7%D8%B3%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C%20%D9%85%D8%AD%D9%84%DB%8C%20%D9%87%D9%88%D9%8A%D8%AA%20%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF%DB%8C%20%D8%AC%D8%A7%D9%85%D8%B9%D9%87%20%D8%A7%D9%81%D8%BA%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86 «لباس‌های محلی؛ هويت فرهنگی جامعه افغانستان»، وب‌سایت آی فیلم2]</ref> در دوران پارت‌ها این لباس بسیار گشاد بوده و با دکمه‌ای در وسط به هم وصل و با کمربندی در ناحیۀ کمر بسته می‌شده است.<ref>[http://najlamayar.blogfa.com/post/11 مایار، «پوشش لباس خانم‌ها در طول تاریخ و هم از کوچی‌ها» وبلاگ زندگی کوچی‌ها.]</ref>  تصاویر و سکه‌های کوشانی نشان می‌دهد که مردان آن زمان همه چپن و پیراهنی می‌پوشیده‌اند که تا سر زانو می‌رسیده است.<ref>[http://najlamayar.blogfa.com/post/11 مایار، «پوشش لباس خانم‌ها در طول تاریخ و هم از کوچی‌ها» وبلاگ زندگی کوچی‌ها.]</ref>  به باور بعضی از مردم، چپن که در گذشته به‌نام خرقه خوانده می‌شده، بیشتر لباس پیامبران و رهبران قومی و مورد احترام مردم بوده است.<ref>[http://www.jomhornews.com/fa/news/44418/ «چپن؛ مظهری ملی که به دست زنان تولید می‌شود»، خبرگزاری جمهور.]</ref>

چپن، مورد احترام مردم افغانستان بوده و امروزه به‌عنوان لباس ملی خوانده می‌شود. در قدیم این لباس، مخصوص بزرگان، ریش‌سفیدان و افراد محترم بود که به‌نوعی جایگاه اجتماعی آنها را نشان می‌داد؛ اما در حال حاضر، برخی از جوانان نیز در محافل رسمی آن را می‌پوشند.<ref>[http://www.jomhornews.com/fa/news/44418/ «چپن؛ مظهری ملی که به دست زنان تولید می‌شود»، خبرگزاری جمهور.]</ref>  

به‌دلیل جایگاه ارزشمند چپن در فرهنگ مردم [[افغانستان]]، این لباس به‌عنوان هدیۀ ملی محسوب میشود که در جشن‌ها و مناسبت‌های مختلف، به مقامات دولتی، شخصیت‌ها و افراد مهم داخلی و مهمان‌های خارجی هدیه می‌دهند.<ref>[http://www.jomhornews.com/fa/news/44418/ «چپن؛ مظهری ملی که به دست زنان تولید می‌شود»، خبرگزاری جمهور.]</ref>  

تجارت چپن در دوران نظام جمهوری، بیش از پیش رونق پیدا کرد<ref>[http://www.jomhornews.com/fa/news/44418/ «چپن؛ مظهری ملی که به دست زنان تولید می‌شود»، خبرگزاری جمهور.]</ref>  که علاوه بر بازار داخلی، به کشورهای [[ایران]]، [[ترکیه]] و [[آلمان]] نیز صادر می‌شد.<ref>[https://www.avapress.com/fa/news/261288/%DA%A9%D9%85%D8%B1%D9%86%DA%AF-%D8%B4%D8%AF%D9%86-%D8%A8%D8%A7%D8%B2%D8%A7%D8%B1-%D8%B5%D9%86%D8%B9%D8%AA-%D9%82%D8%AF%DB%8C%D9%85%DB%8C-%DA%86%D9%BE%D9%86-%D8%AA%D8%AE%D8%A7%D8%B1 «کمرنگ شدن بازار صنعت قدیمی چپن در تخار»، خبرگزاری آوا.]</ref>  

===1. شهرت جهانی===

===2. موزۀ بریتانیا===

موزۀ بریتانیا که نمادهای معروف ملت‌ها و نشان‌ هویت‌های فرهنگی جهان را نگهداری می‌کند، چپن حامد کرزی، رئیس جمهور پیشین [[افغانستان]] را نیز به‌عنوان میراث فرهنگی افغانستان، در میان نماد سایر کشورها، جای داده است.<ref>[http://www.dailyafghanistan.com/national_detail.php?post_id=132293 «چپن حامد کرزی به موزیم بریتانیا اهدا می‌شود»، وب‌سایت افغانستان ما.]</ref>

* «چپن؛ مظهری ملی که به دست زنان تولید می‌شود»، خبرگزاری جمهوری، تاریخ درج مطلب: 21 دی 1392ش.

* «عبای حامد کرزی به موزۀ بریتانیا اهدا می‌شود »، وب‌سایت فرهنگ نیوز، تاریخ درج مطلب: 28 فروردین 1394ش.

* «کمرنگ شدن بازار صنعت قدیمی چپن در تخار»، خبرگزاری آوا، تاریخ در ج مطلب: 1 آذر 1401ش.

* «لباس‌های محلی؛ هويت فرهنگی جامعه افغانستان»، وب‌سایت آی فیلم2، تاریخ بازدید: 23 آذر 1401ش.

* قاموس کبیر افغانستان، وب‌سایت قاموس کبیر افغانستان، تاریخ بازدید: 23 آذر 1401ش.

* نجلا مایار، «پوشش لباس خانم‌ها در طول تاریخ و هم از کوچی‌ها» وبلاگ زندگی کوچی‌ها، تاریخ درج مطلب: 12 تیر 1396ش.