بدون خلاصۀ ویرایش
(←منابع) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
<big>'''خشونت علیه سالمندان'''</big>؛ تحمیل درد، رنج و آزار به سالمندان به‌صورت عمدی یا غیرعمدی. | <big>'''خشونت علیه سالمندان'''</big>؛ تحمیل درد، رنج و آزار به سالمندان به‌صورت عمدی یا غیرعمدی. | ||
خشونت علیه سالمندان، از جمله پدیده‌های مذموم، شایع و مخفی اجتماعی است که در بیشتر موارد از سوی افرادی که مسؤلیت مراقبت آنان را به‌عهده دارند، انجام می‌شود. خشونت علیه سالمندان از عوامل متعددی ناشی شده و آسیب‌های فروانی به دنبال دارد. | |||
خشونت علیه سالمندان، از جمله پدیده‌های مذموم، شایع و مخفی اجتماعی است که در بیشتر موارد از سوی افرادی که مسؤلیت مراقبت آنان را به‌عهده دارند، انجام می‌شود. خشونت علیه سالمندان از عوامل متعددی ناشی شده و آسیب‌های فروانی به دنبال دارد. این در حالی است که فرهنگ مسلمانان با اثرپذیری از آموزه‌های اسلام، سرشار از عناصر مهرورزی به سالمندان و به‌ویژه فروتنی کامل در برابر پدر و مادری است که به دوران سالمندی رسیده‌اند. | |||
==مفهوم‌شناسی== | ==مفهوم‌شناسی== | ||
جمعیت‌شناسان، آغاز دوران سالمندی را ۶۰ تا ۶۵ سال دانسته‌اند.<ref>[https://salmandj.uswr.ac.ir/article-1-2200-fa.html حسینی مقدم و دیگران، «شیوع سوءرفتار وعوامل مرتبط با آن در سالمندان شهرستان گناباد در سال ۱۳۹۹»، ۱۴۰۱ش، ص۳۴۲.]</ref> از نظر سازمان بهداشت جهانی، خشونت علیه سالمند به انجام یا ترک یک رفتار یا تکرار آن از سوی افراد مورد اعتماد گفته می‌شود که موجب اذیت، آسیب یا اضطراب سالمند شود.<ref>[https://salmandj.uswr.ac.ir/article-1-2013-fa.html ستودن‌حق و دیگران، «فراوانی سالمندآزاری و الگوی جنسیتی آن در جمعیت سالمند ساکن در مناطق شهری تبریز»، ۱۳۹۹ش، ص۴۶۱.]</ref> | جمعیت‌شناسان، آغاز دوران سالمندی را ۶۰ تا ۶۵ سال دانسته‌اند.<ref>[https://salmandj.uswr.ac.ir/article-1-2200-fa.html حسینی مقدم و دیگران، «شیوع سوءرفتار وعوامل مرتبط با آن در سالمندان شهرستان گناباد در سال ۱۳۹۹»، ۱۴۰۱ش، ص۳۴۲.]</ref> از نظر سازمان بهداشت جهانی، خشونت علیه سالمند به انجام یا ترک یک رفتار یا تکرار آن از سوی افراد مورد اعتماد گفته می‌شود که موجب اذیت، آسیب یا اضطراب سالمند شود.<ref>[https://salmandj.uswr.ac.ir/article-1-2013-fa.html ستودن‌حق و دیگران، «فراوانی سالمندآزاری و الگوی جنسیتی آن در جمعیت سالمند ساکن در مناطق شهری تبریز»، ۱۳۹۹ش، ص۴۶۱.]</ref> | ||
==آمار خشونت علیه سالمندان== | ==آمار خشونت علیه سالمندان== | ||
با پیشرفت علوم پزشکی و بهبود کیفیت تغذیه و پیشگیری از بسیاری بیماری‌ها، جمعیت دنیا به‌سرعت در حال سالمند شدن است.<ref>[https://salmandj.uswr.ac.ir/browse.php?a_id=1308&sid=1&slc_lang=fa مولایی و دیگران، «بررسی میزان شیوع سوءرفتار با سالمندان در ایران از سال ۱۳۸۴ تا ۱۳۹۴ با استفاده از مرور ساختاریافته و متاآنالیز» ۱۲۹۶ش، ص۲۴۵.] </ref> سالمندان ایران در سال ۱۳۹۷ش معادل ۷ میلیون نفر اعلام شده است.<ref>«[https://article.tebyan.net/455635/%D8%AE%D8%B4%D9%88%D9%86%D8%AA-%D8%B9%D9%84%DB%8C%D9%87-%D8%B3%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%86 خشونت علیه سالمندان»، وبسایت تبیان.] </ref> براساس پیش‌بینی‌ها، سال 1405ش، سهم سالمندان به 7/8 درصد از کل جمعیت خواهد رسید. درسال 2050م، بیش از 30 درصد جمعیت ایران بیشتر از 65 سال خواهد داشت.<ref>[https://salmandj.uswr.ac.ir/browse.php?a_id=1308&sid=1&slc_lang=fa مولایی و دیگران، «بررسی میزان شیوع سوءرفتار با سالمندان در ایران از سال ۱۳۸۴ تا ۱۳۹۴ با استفاده از مرور ساختاریافته و متاآنالیز» ۱۲۹۶ش، ص۲۴۵.] </ref> برخی ادعا کرده‌اند سالمند آزاری در ایران پس از کودک‌آزاری و همسر آزاری رتبه سوم خشونت‌های خانگی در کشور را دارد. بر اساس یک تحقیق، ۸۷ درصد از سالمندان حداقل یک‌بار سوءرفتار را تجربه و مطابق تحقیق دیگر در سال 13۹۶ش، ۹/۷۷ درصد از سالمندان، سوءرفتار را در طول حیات سالمندی خود تجربه کرده‌اند.<ref>[https://resalat-news.com/%D8%AE%D8%B4%D9%88%D9%86%D8%AA-%D9%BE%D9%86%D9%87%D8%A7%D9%86-%D8%B9%D9%84%DB%8C%D9%87-%D8%B3%D8%A7%D9%84%D8%AE%D9%88%D8%B1%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%86/ «خشونت پنهان علیه سالخوردگان»، وبسایت روزنامۀ رسالت.]</ref> | با پیشرفت علوم پزشکی و بهبود کیفیت تغذیه و پیشگیری از بسیاری بیماری‌ها، جمعیت دنیا به‌سرعت در حال سالمند شدن است.<ref>[https://salmandj.uswr.ac.ir/browse.php?a_id=1308&sid=1&slc_lang=fa مولایی و دیگران، «بررسی میزان شیوع سوءرفتار با سالمندان در ایران از سال ۱۳۸۴ تا ۱۳۹۴ با استفاده از مرور ساختاریافته و متاآنالیز» ۱۲۹۶ش، ص۲۴۵.] </ref> سالمندان ایران در سال ۱۳۹۷ش معادل ۷ میلیون نفر اعلام شده است.<ref>«[https://article.tebyan.net/455635/%D8%AE%D8%B4%D9%88%D9%86%D8%AA-%D8%B9%D9%84%DB%8C%D9%87-%D8%B3%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%86 خشونت علیه سالمندان»، وبسایت تبیان.] </ref> براساس پیش‌بینی‌ها، سال 1405ش، سهم سالمندان به 7/8 درصد از کل جمعیت خواهد رسید. درسال 2050م، بیش از 30 درصد جمعیت ایران بیشتر از 65 سال خواهد داشت.<ref>[https://salmandj.uswr.ac.ir/browse.php?a_id=1308&sid=1&slc_lang=fa مولایی و دیگران، «بررسی میزان شیوع سوءرفتار با سالمندان در ایران از سال ۱۳۸۴ تا ۱۳۹۴ با استفاده از مرور ساختاریافته و متاآنالیز» ۱۲۹۶ش، ص۲۴۵.] </ref> برخی ادعا کرده‌اند سالمند آزاری در ایران پس از کودک‌آزاری و همسر آزاری رتبه سوم خشونت‌های خانگی در کشور را دارد که نشان‌دهندۀ نفوذ فرهنگ بیگانه و کم‌رنگ شدن ارزش‌های اجتماعیِ کهن جامعۀ ایرانی همچون تکریم سالمندان است. بر اساس یک تحقیق، ۸۷ درصد از سالمندان حداقل یک‌بار سوءرفتار را تجربه و مطابق تحقیق دیگر در سال 13۹۶ش، ۹/۷۷ درصد از سالمندان، سوءرفتار را در طول حیات سالمندی خود تجربه کرده‌اند.<ref>[https://resalat-news.com/%D8%AE%D8%B4%D9%88%D9%86%D8%AA-%D9%BE%D9%86%D9%87%D8%A7%D9%86-%D8%B9%D9%84%DB%8C%D9%87-%D8%B3%D8%A7%D9%84%D8%AE%D9%88%D8%B1%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%86/ «خشونت پنهان علیه سالخوردگان»، وبسایت روزنامۀ رسالت.]</ref> | ||
==انواع خشونت علیه سالمندان== | ==انواع خشونت علیه سالمندان== | ||
خشونت علیه سالمندان در قالب یکی از انواع ذیل انجام می‌شود: | خشونت علیه سالمندان در قالب یکی از انواع ذیل انجام می‌شود: | ||
| خط ۱۱: | خط ۱۲: | ||
===ب) خشونت عاطفی و روانی=== | ===ب) خشونت عاطفی و روانی=== | ||
این نوع خشونت موجب درد و رنج روحی، روانی و عاطفی و فشارهای عصبی بر سالمندان<ref>[https://daneshvarmed.shahed.ac.ir/article_1320_c51ef0d6c9ff6c18c0da3e328aa5054a.pdf هروی کریموی و دیگران، «تبیین پدیدارشناختی مفهوم سوءرفتار نسبت به سالمندان»، ۱۳۸۸ش، ص۴۴.]</ref> و همچنین خدشه‌دار شدن عزت نفس و هویت آنها می‌شود<ref>[https://article.tebyan.net/455635/%D8%AE%D8%B4%D9%88%D9%86%D8%AA-%D8%B9%D9%84%DB%8C%D9%87-%D8%B3%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%86 «خشونت علیه سالمندان»، وبسایت تبیان.]</ref> که در قالب اعمال ذیل انجام می‌شود: | این نوع خشونت موجب درد و رنج روحی، روانی و عاطفی و فشارهای عصبی بر سالمندان<ref>[https://daneshvarmed.shahed.ac.ir/article_1320_c51ef0d6c9ff6c18c0da3e328aa5054a.pdf هروی کریموی و دیگران، «تبیین پدیدارشناختی مفهوم سوءرفتار نسبت به سالمندان»، ۱۳۸۸ش، ص۴۴.]</ref> و همچنین خدشه‌دار شدن عزت نفس و هویت آنها می‌شود<ref>[https://article.tebyan.net/455635/%D8%AE%D8%B4%D9%88%D9%86%D8%AA-%D8%B9%D9%84%DB%8C%D9%87-%D8%B3%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%86 «خشونت علیه سالمندان»، وبسایت تبیان.]</ref> که در قالب اعمال ذیل انجام می‌شود: | ||
۱. بی‌احترامی، توهین کلامی یا غیرکلامی و رفتار عاطفی آزاردهنده؛ مانند فحاشی، تحقیر، غرزدن، هتک حرمت، غیبت، تهدید و سرزنش‌کردن،<ref>[https://www.sid.ir/paper/448662/fa هروی کریموی و دیگران، «تبیین پدیدارشناختی مفهوم سوءرفتار نسبت به سالمندان»، ۱۳۸۸ش، ص۴۴.]</ref> تمسخر، اتهام، بی‌اعتنایی فرزندان به احساس دلتنگی آنان، صحبت‌نکردن، جواب‌ندادن به سؤال و درخواست سالمندان، ارزش قایل‌نشدن به نصایح و سخنان آنان.<ref>[https://salmandj.uswr.ac.ir/article-1-2297-fa.html نوذرپور، جاسم و دیگران، «تبیین مفهوم خشونت با سالمندان: یک مطالعه هیبرید»، ۱۴۰۱ش. ص۱۴۲.]</ref> | ۱. بی‌احترامی، توهین کلامی یا غیرکلامی و رفتار عاطفی آزاردهنده؛ مانند فحاشی، تحقیر، غرزدن، هتک حرمت، غیبت، تهدید و سرزنش‌کردن،<ref>[https://www.sid.ir/paper/448662/fa هروی کریموی و دیگران، «تبیین پدیدارشناختی مفهوم سوءرفتار نسبت به سالمندان»، ۱۳۸۸ش، ص۴۴.]</ref> تمسخر، اتهام، بی‌اعتنایی فرزندان به احساس دلتنگی آنان، صحبت‌نکردن، جواب‌ندادن به سؤال و درخواست سالمندان، ارزش قایل‌نشدن به نصایح و سخنان آنان.<ref>[https://salmandj.uswr.ac.ir/article-1-2297-fa.html نوذرپور، جاسم و دیگران، «تبیین مفهوم خشونت با سالمندان: یک مطالعه هیبرید»، ۱۴۰۱ش. ص۱۴۲.]</ref> | ||
۲. سلب اختیار؛ مانند نداشتن حق انتخاب برای تعیین محل زندگی، شغل و خدمات داوطلبانه، طرد کردن از منزل و فرستادن به خانه سالمندان با اجبار، فقدان خلوت شخصی، نداشتن حق ازدواج مجدد پس از فوت همسر، منع یا ایجاد محدودیت در برقراری ارتباط با دیگران و تحمیل نظرات و تصمیم‌گیری به جای سالمند.<ref>[https://www.sid.ir/paper/448662/fa هروی کریموی و دیگران، «تبیین پدیدارشناختی مفهوم سوءرفتار نسبت به سالمندان»، ۱۳۸۸ش، ص۴۴.]</ref> | ۲. سلب اختیار؛ مانند نداشتن حق انتخاب برای تعیین محل زندگی، شغل و خدمات داوطلبانه، طرد کردن از منزل و فرستادن به خانه سالمندان با اجبار، فقدان خلوت شخصی، نداشتن حق ازدواج مجدد پس از فوت همسر، منع یا ایجاد محدودیت در برقراری ارتباط با دیگران و تحمیل نظرات و تصمیم‌گیری به جای سالمند.<ref>[https://www.sid.ir/paper/448662/fa هروی کریموی و دیگران، «تبیین پدیدارشناختی مفهوم سوءرفتار نسبت به سالمندان»، ۱۳۸۸ش، ص۴۴.]</ref> | ||
===ج) خشونت جنسی=== | ===ج) خشونت جنسی=== | ||
| خط ۲۱: | خط ۲۴: | ||
۳. محدود کردن دسترسی سالمند به پول و دارایی او.<ref>[https://salmandj.uswr.ac.ir/article-1-2297-fa.html نوذرپور و همکاران « تبیین مفهوم خشونت با سالمندان: یک مطالعه هیبرید»، ۱۴۰۱ش، ص۱۴۱ و ۱۴۲.]</ref> | ۳. محدود کردن دسترسی سالمند به پول و دارایی او.<ref>[https://salmandj.uswr.ac.ir/article-1-2297-fa.html نوذرپور و همکاران « تبیین مفهوم خشونت با سالمندان: یک مطالعه هیبرید»، ۱۴۰۱ش، ص۱۴۱ و ۱۴۲.]</ref> | ||
===ه) غفلت=== | ===ه) غفلت=== | ||
عبارت است از کوتاهی عمدی و یا غیرعمدی در مراقبت و برآورده کردن نیازهای ضروری سالمندان<ref>[https://article.tebyan.net/455635/%D8%AE%D8%B4%D9%88%D9%86%D8%AA-%D8%B9%D9%84%DB%8C%D9%87-%D8%B3%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%86 «خشونت علیه سالمندان»، وبسایت تبیان.]</ref> و در قالب ترک فعل‌های عمدی یا غیرعمدی ذیل انجام می‌شود: | عبارت است از کوتاهی عمدی و یا غیرعمدی در مراقبت و برآورده کردن نیازهای ضروری سالمندان<ref>[https://article.tebyan.net/455635/%D8%AE%D8%B4%D9%88%D9%86%D8%AA-%D8%B9%D9%84%DB%8C%D9%87-%D8%B3%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%86 «خشونت علیه سالمندان»، وبسایت تبیان.]</ref> و در قالب ترک فعل‌های عمدی یا غیرعمدی ذیل انجام می‌شود: | ||
۱. کوتاهی در تأمین نیازهای مراقبتی، بهداشتی، توانبخشی، خدمات پزشکی و نیازهای حیاتی اولیه سالمندان؛ مانند مراقبت‌نکردن، عدم تأمین بهداشت، مواد غذایی، نوشیدنی و پوشاک سالمند، درمان‌نکردن بیماری‌ها، عدم انجام اقدامات احتیاطی ایمنی و عدم تأمین زندگی آبرومندانه و در شأن سالمند با وجود امکانات مالی. | |||
۲. تأمین‌نکردن نیازهای عاطفی سالمندان؛ مانند کم‌محبتی، عدم همدلی، همدردی، عدم ابراز علاقه، عدم تماس تلفنی به موقع. | ۱. کوتاهی در تأمین نیازهای مراقبتی، بهداشتی، توانبخشی، خدمات پزشکی و نیازهای حیاتی اولیه سالمندان؛ مانند مراقبت‌نکردن، عدم تأمین بهداشت، مواد غذایی، نوشیدنی و پوشاک سالمند، درمان‌نکردن بیماری‌ها، عدم انجام اقدامات احتیاطی ایمنی و عدم تأمین زندگی آبرومندانه و در شأن سالمند با وجود امکانات مالی. | ||
۲. تأمین‌نکردن نیازهای عاطفی سالمندان؛ مانند کم‌محبتی، عدم همدلی، همدردی، عدم ابراز علاقه، عدم تماس تلفنی به موقع. | |||
با توجه به ضعف و برخوردار نبودن سالمندان از منابع تسهیلات حمایتی و مالی، اعضای خانواده اصلی‌ترین منبع حمایتی برای آنان هستند. خشونت‌ورزی از طریق قصور و غفلت علیه سالمندان بسیار شدید و کمرشکن است.<ref>[https://www.sid.ir/paper/448662/fa هروی کریموی و دیگران، «تبیین پدیدارشناختی مفهوم سوءرفتار نسبت به سالمندان»، ۱۳۸۸ش، ص۴۶.]</ref> | با توجه به ضعف و برخوردار نبودن سالمندان از منابع تسهیلات حمایتی و مالی، اعضای خانواده اصلی‌ترین منبع حمایتی برای آنان هستند. خشونت‌ورزی از طریق قصور و غفلت علیه سالمندان بسیار شدید و کمرشکن است.<ref>[https://www.sid.ir/paper/448662/fa هروی کریموی و دیگران، «تبیین پدیدارشناختی مفهوم سوءرفتار نسبت به سالمندان»، ۱۳۸۸ش، ص۴۶.]</ref> | ||
===و) طرد از منزل و رهاسازی=== | ===و) طرد از منزل و رهاسازی=== | ||
| خط ۲۹: | خط ۳۵: | ||
===ز) خشونت اجتماعی=== | ===ز) خشونت اجتماعی=== | ||
خشونت اجتماعی در قالب رفتارهای ذیل انجام می‌شود: انزوای اجتماعی، ایجاد محدودیت یا ممانعت از برقراری روابط با دیگران،<ref>[https://vista.ir/m/a/76xgx «سالمندآزاری» وبسایت مجلۀ ویستا.] </ref> عدم حمایت اجتماعی، نگرش منفی به سالمند، بی‌عدالتی، تبعیض اجتماعی، فقدان مراکز فرهنگی، تفریحی و ورزشی برای سالمند، محدودیت تردد در سطح شهر و معابر.<ref>[https://journals.sbmu.ac.ir/spip/article/view/25494/17953 ایران‌فر، «تجارب خشونت علیه سالمندان شهرتهران سال ۱۳۹۷»،۱۳۹۷ش، ص۲۲۶.] </ref> | خشونت اجتماعی در قالب رفتارهای ذیل انجام می‌شود: انزوای اجتماعی، ایجاد محدودیت یا ممانعت از برقراری روابط با دیگران،<ref>[https://vista.ir/m/a/76xgx «سالمندآزاری» وبسایت مجلۀ ویستا.] </ref> عدم حمایت اجتماعی، نگرش منفی به سالمند، بی‌عدالتی، تبعیض اجتماعی، فقدان مراکز فرهنگی، تفریحی و ورزشی برای سالمند، محدودیت تردد در سطح شهر و معابر.<ref>[https://journals.sbmu.ac.ir/spip/article/view/25494/17953 ایران‌فر، «تجارب خشونت علیه سالمندان شهرتهران سال ۱۳۹۷»،۱۳۹۷ش، ص۲۲۶.] </ref> | ||
==عوامل | ==عوامل خشونت‌ورزی علیه سالمندان== | ||
خشونت علیه سالمندان ناشی از یک یا چند عوامل ذیل است: | خشونت علیه سالمندان ناشی از یک یا چند عوامل ذیل است: | ||
===الف) عوامل مربوط به آزاردهنده=== | ===الف) عوامل مربوط به آزاردهنده=== | ||
۱. مشکلات اقتصادی، کاهش درآمد یا کمبود وقت بر اثر چندپیشگی، وجود مشکلات مرتبط با شهرنشینی نظیر ترافیک و فشارهای روانی ناشی از آن.<ref> [https://salmandj.uswr.ac.ir/article-1-2297-fa.html نوذرپور و همکاران « تبیین مفهوم خشونت با سالمندان: یک مطالعۀ هیبرید»، ۱۴۰۱ش، ص۱۴۶.]</ref> | ۱. مشکلات اقتصادی، کاهش درآمد یا کمبود وقت بر اثر چندپیشگی، وجود مشکلات مرتبط با شهرنشینی نظیر ترافیک و فشارهای روانی ناشی از آن.<ref> [https://salmandj.uswr.ac.ir/article-1-2297-fa.html نوذرپور و همکاران « تبیین مفهوم خشونت با سالمندان: یک مطالعۀ هیبرید»، ۱۴۰۱ش، ص۱۴۶.]</ref> | ||
۲.عدم توانایی اعضای خانواده در مراقبت و نگهداری سالمند؛ مانند زمین‌گیر شدن سالمند و مهاجرت اعضای خانواده به شهرهای دیگر یا محل دیگر با فاصله زیاد به‌خاطر اشتغال.<ref>[https://salmandj.uswr.ac.ir/browse.php?a_id=1277&sid=1&slc_lang=fa عباسیان و دیگران، «علل اقامت زنان در سرای سالمندان شهر تبریز: تحلیل محتوا» ۱۳۹۷ش، ص۴۱۲.]</ref> | |||
۳. تحصیلات پایین و ناآگاهی مراقبان از حقوق سالمندان.<ref> [https://salmandj.uswr.ac.ir/article-1-2200-fa.html حسینی مقدم و دیگران، «شیوع سوءرفتار وعوامل مرتبط با آن در سالمندان شهرستان گناباد در سال ۱۳۹۹»، ۱۴۰۱ش، ص۳۴۷.]</ref> | ۲.عدم توانایی اعضای خانواده در مراقبت و نگهداری سالمند؛ مانند زمین‌گیر شدن سالمند و مهاجرت اعضای خانواده به شهرهای دیگر یا محل دیگر با فاصله زیاد به‌خاطر اشتغال.<ref>[https://salmandj.uswr.ac.ir/browse.php?a_id=1277&sid=1&slc_lang=fa عباسیان و دیگران، «علل اقامت زنان در سرای سالمندان شهر تبریز: تحلیل محتوا» ۱۳۹۷ش، ص۴۱۲.]</ref> | ||
۳. تحصیلات پایین و ناآگاهی مراقبان از حقوق سالمندان.<ref> [https://salmandj.uswr.ac.ir/article-1-2200-fa.html حسینی مقدم و دیگران، «شیوع سوءرفتار وعوامل مرتبط با آن در سالمندان شهرستان گناباد در سال ۱۳۹۹»، ۱۴۰۱ش، ص۳۴۷.]</ref> | |||
۴. خستگی و فشار روانی مراقبان؛ وابستگی سالمندان به مراقبان سبب می‌شود که آنان زمان کمتری برای رفع نیازهای فیزیکی، عاطفی و اجتماعی خود داشته باشند و این امر موجب خستگی، انزوا، درماندگی، پریشانی، خشم و سوءرفتار آنان نسبت به سالمندان می‌شود.<ref> [https://salmandj.uswr.ac.ir/article-1-2200-fa.html حسینی مقدم و دیگران، «شیوع سوءرفتار وعوامل مرتبط با آن در سالمندان شهرستان گناباد در سال ۱۳۹۹»، ۱۴۰۱ش، ص۳۴۹.]</ref> | ۴. خستگی و فشار روانی مراقبان؛ وابستگی سالمندان به مراقبان سبب می‌شود که آنان زمان کمتری برای رفع نیازهای فیزیکی، عاطفی و اجتماعی خود داشته باشند و این امر موجب خستگی، انزوا، درماندگی، پریشانی، خشم و سوءرفتار آنان نسبت به سالمندان می‌شود.<ref> [https://salmandj.uswr.ac.ir/article-1-2200-fa.html حسینی مقدم و دیگران، «شیوع سوءرفتار وعوامل مرتبط با آن در سالمندان شهرستان گناباد در سال ۱۳۹۹»، ۱۴۰۱ش، ص۳۴۹.]</ref> | ||
===ب) عوامل مربوط به سالمند=== | ===ب) عوامل مربوط به سالمند=== | ||
۱. ناتوانی جسمی، اختلال روانی، بیماری‌های مزمن و افزایش نیازهای مراقبت بهداشتی سالمندان.<ref>[https://salmandj.uswr.ac.ir/browse.php?a%20id=1277&sid=1&slc%20lang=fa عباسیان و دیگران، «علل اقامت زنان درسرای سالمندان شهرتبریز: تحلیل محتوا» ۱۳۹۷ش، ص۴۰۹ و ۴۱۴.]</ref> | ۱. ناتوانی جسمی، اختلال روانی، بیماری‌های مزمن و افزایش نیازهای مراقبت بهداشتی سالمندان.<ref>[https://salmandj.uswr.ac.ir/browse.php?a%20id=1277&sid=1&slc%20lang=fa عباسیان و دیگران، «علل اقامت زنان درسرای سالمندان شهرتبریز: تحلیل محتوا» ۱۳۹۷ش، ص۴۰۹ و ۴۱۴.]</ref> | ||
۲. فقر سالمند، نداشتن درآمد و سرپناه برای زندگی و احتیاج و وابستگی سالمند به اعضای خانواده.<ref>[https://salmandj.uswr.ac.ir/article-1-2200-fa.html | |||
۲. فقر سالمند، نداشتن درآمد و سرپناه برای زندگی و احتیاج و وابستگی سالمند به اعضای خانواده.<ref>[https://salmandj.uswr.ac.ir/article-1-2200-fa.html حسینی مقدم و دیگران، «شیوع سوءرفتار وعوامل مرتبط با آن در سالمندان شهرستان گناباد در سال ۱۳۹۹»، ۱۴۰۱ش، ص۳۴۸؛ ][https://resalat-news.com/%D8%AE%D8%B4%D9%88%D9%86%D8%AA-%D9%BE%D9%86%D9%87%D8%A7%D9%86-%D8%B9%D9%84%DB%8C%D9%87-%D8%B3%D8%A7%D9%84%D8%AE%D9%88%D8%B1%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%86/ «خشونت پنهان علیه سالخوردگان»، وبسایت روزنامۀ رسالت.]</ref> | |||
۳. هزینه‌های بالای خدمات مراقبتی، سلامتی و اجتماعی سالمندان در منزل، به‌خصوص سالمندان بیمار و دارای مشکل.<ref> [https://salmandj.uswr.ac.ir/browse.php?a%20id=1277&sid=1&slc%20lang=fa عباسیان و دیگران، «علل اقامت زنان درسرای سالمندان شهرتبریز: تحلیل محتوا» ۱۳۹۷ش، ص۴۰۹.]</ref> | ۳. هزینه‌های بالای خدمات مراقبتی، سلامتی و اجتماعی سالمندان در منزل، به‌خصوص سالمندان بیمار و دارای مشکل.<ref> [https://salmandj.uswr.ac.ir/browse.php?a%20id=1277&sid=1&slc%20lang=fa عباسیان و دیگران، «علل اقامت زنان درسرای سالمندان شهرتبریز: تحلیل محتوا» ۱۳۹۷ش، ص۴۰۹.]</ref> | ||
۴. عدم دادخواهی سالمندان به‌عنوان یکی از عوامل زمینه خشونت علیه آنان؛ سالمندان به دلیل نیاز و وابستگی به اعضای خانواده و ترس از طردشدن و سپردن اجباری آنان به خانه‌های سالمندان از خشونت ارتکابی علیه خود شکایت نمی‌کنند.<ref>[https://salmandj.uswr.ac.ir/article-1-2297-fa.html نوذرپور و همکاران « تبیین مفهوم خشونت با سالمندان: یک مطالعۀ هیبرید»، ۱۴۰۱ش، ص۱۴۶.]</ref> | ۴. عدم دادخواهی سالمندان به‌عنوان یکی از عوامل زمینه خشونت علیه آنان؛ سالمندان به دلیل نیاز و وابستگی به اعضای خانواده و ترس از طردشدن و سپردن اجباری آنان به خانه‌های سالمندان از خشونت ارتکابی علیه خود شکایت نمی‌کنند.<ref>[https://salmandj.uswr.ac.ir/article-1-2297-fa.html نوذرپور و همکاران « تبیین مفهوم خشونت با سالمندان: یک مطالعۀ هیبرید»، ۱۴۰۱ش، ص۱۴۶.]</ref> | ||
===ج) فرهنگ بیگانه=== | ===ج) فرهنگ بیگانه=== | ||
فرهنگ غرب در رشد روحیۀ فردگرایی، تضعیف سبک زندگی دینی و افول ارزش‌های اخلاقی و فرهنگی چون تکریم والدین، احسان به آنان، احترام به سالمند و اجتناب از عاق والدین و خشونت ورزی علیه آنان، نقش مهمی دارد.<ref>[https://socialwork.ir/%D9%86%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%D8%A7%D9%81%D8%B2%D8%A7%DB%8C%D8%B4-%D8%AE%D8%B4%D9%88%D9%86%D8%AA-%D8%B9%D9%84%DB%8C%D9%87-%D8%B3%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%86/ «نگرانی از افزایش خشونت علیه سالمندان» وبسایت انجمن مددکاران اجتماعی ایران.] </ref> | |||
جامعه‌شناسان نیز نظریه‌های مختلفی در بارۀ عوامل سالمند آزاری بیان داشته‌اند از جمله: | جامعه‌شناسان نیز نظریه‌های مختلفی در بارۀ عوامل سالمند آزاری بیان داشته‌اند از جمله: | ||
۱. نظریۀ تبادل اجتماعی؛ سالمندان نمی‌توانند پاداش مادی یا معنوی در إزاء حمایت مراقبان ارائه دهند و این امر موجب خشم و خشونت آنان علیه سالمندان می‌شود. | ۱. نظریۀ تبادل اجتماعی؛ سالمندان نمی‌توانند پاداش مادی یا معنوی در إزاء حمایت مراقبان ارائه دهند و این امر موجب خشم و خشونت آنان علیه سالمندان می‌شود. | ||
۲. نظریۀ فمنیست‌ها: زنان سالمند به‌دلیل قدرت کمتر در مقایسه با مردان، قربانی خشونت از سوی همسران خود می‌شوند. | ۲. نظریۀ فمنیست‌ها: زنان سالمند به‌دلیل قدرت کمتر در مقایسه با مردان، قربانی خشونت از سوی همسران خود می‌شوند. | ||
۳. نظریۀ اقتصادی سیاسی؛ سالمندان به‌دلیل از دست دادن نقش خود در جامعه و وابستگی به دیگران، مورد خشونت واقع می‌شوند. | ۳. نظریۀ اقتصادی سیاسی؛ سالمندان به‌دلیل از دست دادن نقش خود در جامعه و وابستگی به دیگران، مورد خشونت واقع می‌شوند. | ||
۴. نظریۀ تجمعی؛ اعضای خانواده قادر به کنترل و مدیریت استرس خود نیستند، برای کنارآمدن با این استرس، سالمند را آزار می‌دهند. | ۴. نظریۀ تجمعی؛ اعضای خانواده قادر به کنترل و مدیریت استرس خود نیستند، برای کنارآمدن با این استرس، سالمند را آزار می‌دهند. | ||
۵. نظریۀ موقعیتی؛ خواسته‌های بیش از حد و ارائه مراقبت‌های طولانی‌مدت به سالمند، موجب خستگی و فشار بیش از حد به مراقبان و در نتیجه آزار سالمند می‌شود. | |||
۵. نظریۀ موقعیتی؛ خواسته‌های بیش از حد و ارائه مراقبت‌های طولانی‌مدت به سالمند، موجب خستگی و فشار بیش از حد به مراقبان و در نتیجه آزار سالمند می‌شود. | |||
۶. نظریۀ یادگیری اجتماعی؛ آزار سالمند از نسلی به نسل دیگر به‌عنوان رفتار یادگیری‌‌شده منتقل می‌شود. | ۶. نظریۀ یادگیری اجتماعی؛ آزار سالمند از نسلی به نسل دیگر به‌عنوان رفتار یادگیری‌‌شده منتقل می‌شود. | ||
۷. نظریۀ اجتماعی اکولوژیکی؛ عواملی چون مشکلات اقتصادی، کاهش ارزش‌ها و هنجارهای احترام به بزرگان، بدتر شدن شرایط اقتصادی سالمند و غیره موجب آزار سالمندان می‌شود.<ref> [https://salmandj.uswr.ac.ir/article-1-2200-fa.html حسینی مقدم و دیگران، «شیوع سوءرفتار وعوامل مرتبط با آن در سالمندان شهرستان گناباد در سال ۱۳۹۹»، ۱۴۰۱ش، ص۳۴۳.] </ref> | ۷. نظریۀ اجتماعی اکولوژیکی؛ عواملی چون مشکلات اقتصادی، کاهش ارزش‌ها و هنجارهای احترام به بزرگان، بدتر شدن شرایط اقتصادی سالمند و غیره موجب آزار سالمندان می‌شود.<ref> [https://salmandj.uswr.ac.ir/article-1-2200-fa.html حسینی مقدم و دیگران، «شیوع سوءرفتار وعوامل مرتبط با آن در سالمندان شهرستان گناباد در سال ۱۳۹۹»، ۱۴۰۱ش، ص۳۴۳.] </ref> | ||
==پیامدهای خشونت علیه سالمندان== | ==پیامدهای خشونت علیه سالمندان== | ||
| خط ۶۶: | خط ۸۶: | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
* قرآن‌کریم. | *قرآن‌کریم. | ||
* ایران‌فر، منیژه، «تجارب خشونت علیه سالمندان شهر تهران در سال ۱۳۹۷»، مجلۀ ارتقای ایمنی و پیشگیری از مصدومیت‌ها، دورۀ ۶، شماره ۴، زمستان ۱۳۹۷ش. | *ایران‌فر، منیژه، «تجارب خشونت علیه سالمندان شهر تهران در سال ۱۳۹۷»، مجلۀ ارتقای ایمنی و پیشگیری از مصدومیت‌ها، دورۀ ۶، شماره ۴، زمستان ۱۳۹۷ش. | ||
* حسینی مقدم، فاطمه و دیگران، «شیوع سوءرفتار و عوامل مرتبط با آن در سالمندان شهرستان گناباد در سال ۱۳۹۹»، مجلۀ سالمندان ایران، دورۀ ۱۷، شمارۀ ۳، پاییز ۱۴۰۱ش. | *حسینی مقدم، فاطمه و دیگران، «شیوع سوءرفتار و عوامل مرتبط با آن در سالمندان شهرستان گناباد در سال ۱۳۹۹»، مجلۀ سالمندان ایران، دورۀ ۱۷، شمارۀ ۳، پاییز ۱۴۰۱ش. | ||
* «خشونت پنهان علیه سالخوردگان»، وبسایت روزنامۀ رسالت، تاریخ درج مطلب: ۱۲ اسفند ۱۴۰۰ش. | *«خشونت پنهان علیه سالخوردگان»، وبسایت روزنامۀ رسالت، تاریخ درج مطلب: ۱۲ اسفند ۱۴۰۰ش. | ||
* «خشونت علیه سالمندان»، وبسایت تبیان، تاریخ درج مطلب: ۱۱ آذر ۱۳۹۷ش. | *«خشونت علیه سالمندان»، وبسایت تبیان، تاریخ درج مطلب: ۱۱ آذر ۱۳۹۷ش. | ||
* ستودن‌حق، حبیبه و دیگران، «فراوانی سالمندآزاری و الگوی جنسیتی آن در جمعیت سالمند ساکن در مناطق شهری تبریز»، مجلۀ سالمندان ایران، دورۀ ۱۵، شمارۀ ۴، زمستان ۱۳۹۹ش. | *ستودن‌حق، حبیبه و دیگران، «فراوانی سالمندآزاری و الگوی جنسیتی آن در جمعیت سالمند ساکن در مناطق شهری تبریز»، مجلۀ سالمندان ایران، دورۀ ۱۵، شمارۀ ۴، زمستان ۱۳۹۹ش. | ||
* طباطبایی، محمدحسین، ترجمه تفسیر المیزان، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چ۵، ۱۳۷۴ش. | *طباطبایی، محمدحسین، ترجمه تفسیر المیزان، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چ۵، ۱۳۷۴ش. | ||
* عباسیان، مهدی و دیگران، «علل اقامت زنان در سرای سالمندان شهر تبریز: تحلیل محتوا»، مجلۀ سالمندان ایران، دورۀ ۱۳، شمارۀ ۴، زمستان ۱۳۹۷ش. | *عباسیان، مهدی و دیگران، «علل اقامت زنان در سرای سالمندان شهر تبریز: تحلیل محتوا»، مجلۀ سالمندان ایران، دورۀ ۱۳، شمارۀ ۴، زمستان ۱۳۹۷ش. | ||
* قانون اساسی جمهومی اسلامی ایران. | *قانون اساسی جمهومی اسلامی ایران. | ||
* قانون حمایت از خانواده. | *قانون حمایت از خانواده. | ||
* قانون مجازات اسلامی جمهوری اسلامی ایران. | *قانون مجازات اسلامی جمهوری اسلامی ایران. | ||
* مولایی، مازیار و دیگران، «بررسی میزان شیوع سوءرفتار با سالمندان در ایران از سال ۱۳۸۴ تا ۱۳۹۴ با استفاده از مرور ساختاریافته و متاآنالیز»، مجلۀ سالمندان ایران، دورۀ ۱۲، شمارۀ ۲، تابستان ۱۳۹۶ش. | *مولایی، مازیار و دیگران، «بررسی میزان شیوع سوءرفتار با سالمندان در ایران از سال ۱۳۸۴ تا ۱۳۹۴ با استفاده از مرور ساختاریافته و متاآنالیز»، مجلۀ سالمندان ایران، دورۀ ۱۲، شمارۀ ۲، تابستان ۱۳۹۶ش. | ||
* «نگرانی از افزایش خشونت علیه سالمندان»، وبسایت انجمن مددکاران اجتماعی ایران، تاریخ درج مطلب: ۴ دی۱۳۹۲ش. | *«نگرانی از افزایش خشونت علیه سالمندان»، وبسایت انجمن مددکاران اجتماعی ایران، تاریخ درج مطلب: ۴ دی۱۳۹۲ش. | ||
* نوذرپور، جاسم و دیگران، «تبیین مفهوم خشونت با سالمندان: یک مطالعه هیبرید»، مجلۀ سالمندان ایران، دورۀ ۱۷، شماره ۱، بهار ۱۴۰۱ش. | *نوذرپور، جاسم و دیگران، «تبیین مفهوم خشونت با سالمندان: یک مطالعه هیبرید»، مجلۀ سالمندان ایران، دورۀ ۱۷، شماره ۱، بهار ۱۴۰۱ش. | ||
* هروی کریموی، مجید‌ه و دیگران، «تبیین پدیدارشناختی مفهوم سوءرفتار نسبت به سالمندان»، دوماهنامۀ علمی-پژوهشی دانشور پزشکی/ دانشگاه شاهد، سال هفدهم، شمارۀ ۸۵، اسفند ۱۳۸۸ش. | *هروی کریموی، مجید‌ه و دیگران، «تبیین پدیدارشناختی مفهوم سوءرفتار نسبت به سالمندان»، دوماهنامۀ علمی-پژوهشی دانشور پزشکی/ دانشگاه شاهد، سال هفدهم، شمارۀ ۸۵، اسفند ۱۳۸۸ش. | ||
==پانویس== | |||
{{پانویس}} | |||
[[رده:ویکی‌زندگی]] | |||
[[رده:روابط خانوادگی]] | |||
[[رده: اقتصاد خانواده]] | |||