گز: تفاوت میان نسخهها
بلقیس قائمی (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
محمد مولایی (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
(۲۳ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۲: | خط ۲: | ||
یکی از تنقلات شیرین و سنتی ایران و سوغات اصلی اصفهان و برخی شهرهای دیگر.<br> | یکی از تنقلات شیرین و سنتی ایران و سوغات اصلی اصفهان و برخی شهرهای دیگر.<br> | ||
گز نوعی شیرینی است که با شیرۀ گز<ref> | گز نوعی شیرینی است که با شیرۀ گز<ref>گز نام درختی است از درختان گرمسیری و شورهزارها که بیشتر در کنار آب و رودخانه میروید و از پنج گونه آن در ایران نام بردهاند: 1- گز شاهی؛ 2- گز خوانسار یا گز «گزانگبین» 3- گز پالازی؛ 4- گز تتراندر؛ 5- گز تمیس. [https://abadis.ir/fatofa/%DA%AF%D8%B2/ دهخدا، لغتنامه، ذیل واژة گز.]</ref>، شکر و سفیدۀ تخممرغ درست میکنند و در آن، از مغز پسته یا بادام نیز استفاده میکنند.<ref>.[https://abadis.ir/fatofa/%DA%AF%D8%B2/ عمید، فرهنگ فارسی، ذیل واژه گز.]</ref> درجۀ مرغوبیت آن بستگی به نسبت گزانگبین (گز خوانسار) و شکر اضافه شده دارد.<ref>«گز چیست»، سایت گز سکه، تاریخ بازدید: 25 تیر 1401ش.</ref> | ||
==تاریخچه== | ==تاریخچه== | ||
شیرینی گز سابقهای ۴۵۰ ساله دارد و از زمان صفویه و همزمان با شکوفاشدن هنر و فرهنگ ایرانی در اصفهان، تولید شده است.<ref>[ | شیرینی گز سابقهای ۴۵۰ ساله دارد و از زمان صفویه و همزمان با شکوفاشدن هنر و فرهنگ ایرانی در اصفهان، تولید شده است.<ref>[https://news.akhbarrasmi.com/news/139904024382314508/%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE%DA%86%D9%87-%DA%AF%D8%B2-%D8%A7%D8%B5%D9%81%D9%87%D8%A7%D9%86/ «تاریخچه گز اصفهان»، سایت اخبار رسمی، تاریخ درج مطلب: 2 تیر 1399ش.]</ref> گز، اولین محصول صادراتی ایران در زمان آقامحمدخان قاجار بوده و از معدود شیرینیهایی است که در آن از آرد، نشاسته و روغن استفاده نشده و هیچ مادۀ افزودنی غیرطبیعی مانند رنگ، اسانس و نگهدارنده در تولید آن بهکار نمیرود.<ref> . [https://sekkehgaz.com/aboutus/whatsgaz/ «گز چیست»، سایت گز سکه، تاریخ بازدید: 25 تیر 1401ش.]</ref> گز یکی از شیرینیهایی بوده که به عنوان پیشکش به پادشاهان کشورهای دیگر اهدا میشده است.<ref> . [https://news.akhbarrasmi.com/news/139904024382314508/%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE%DA%86%D9%87-%DA%AF%D8%B2-%D8%A7%D8%B5%D9%81%D9%87%D8%A7%D9%86/ «تاریخچه گز اصفهان»، سایت اخبار رسمی، تاریخ درج مطلب: 2 تیر 1399ش.]</ref> | ||
==ترکیبات گز== | ==ترکیبات گز== | ||
«گز» از | «گز» از شیرۀ انگبین، شکر، گلاب، سفیدۀ تخممرغ و مغز پسته یا بادام یا فندق تولید میشود.<ref>[https://sekkehgaz.com/aboutus/whatsgaz/ «گز چیست»، سایت گز سکه، تاریخ بازدید: 25 تیر 1401ش.]</ref> «انگبین» یک نوع درختِ گزِ وحشی است که در کوههای زاگرسِ اصفهان میروید و به آن «گز مانا» هم میگویند.<ref>. [https://www.simishka.com/mag/%D9%87%D9%85%D9%87-%DA%86%DB%8C%D8%B2-%D8%AF%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%87-%DB%8C-%DA%AF%D8%B2-%D8%8C-%D8%AA%D8%B1%DA%A9%DB%8C%D8%A8%D8%A7%D8%AA-%D9%88-%D9%82%DB%8C%D9%85%D8%AA-%D8%A2%D9%86/ «همه چیز دربارۀ گز، ترکیبات و خواص آن در طب سنتی»، سایت سیمیشکا، تاریخ درج مطلب: ۸ شهریور ۱۴۰۰ش.]</ref> | ||
«گز» در واقع از ترشحات | «گز» در واقع از ترشحات حشرۀ درختِ گز است که در كوهپايههاي زاگرس شيرۀ درخت گَوَن را ميگزد و قند كتيرا را تبدیل به «گز انگبین» میكند، اين شيره بر روي گیاه باقی مانده و در اواسط شهریور، دامداران و چوپانان آن را به روشي خاص جدا کرده و از آن «گز انگبین» درست میکنند.<ref>. [https://www.isna.ir/news/91042817125/%DA%AF%D8%B2-%DA%86%D8%B1%D8%A7-%DA%AF%D8%B2-%D8%B4%D8%AF «گز چرا گز شد»، سایت خبرگزاری دانشجو ایسنا، تاریخ درج مطلب: ۲۸ تیر ۱۳۹۱ش].</ref> | ||
==خواص گز== | ==خواص گز== | ||
«گز» حاوی انواع | «گز» حاوی انواع ویتامینهای A ،C ،E و گروه ویتامینهایB ، سدیم، پتاسیم، کربوهیدرات، قند مانند گلوکز، فروکتوز، ساکاروز و مالتوز، فیبر، کلسیم، آهن، منیزیم، اسیدفولیک، لوتئین و زآگزانتین است. «گز» نقش مؤثری در تقویت عمومی و افزایش انرژی بدن داشته و ضمن افزایش هموگلوبین خون، موجب رفع کمخونی، بهبود عملکرد مغز و تقویت حافظه، تقویت بینایی، قوای جنسی و رفع اضطراب و استرس میشود. «گز» برای زنان باردار بسیار مفید بوده<ref>[https://www.yjc.news/fa/news/6627401/%D8%AE%D8%A7%D8%B5%DB%8C%D8%AA-%D9%81%D9%88%D9%82-%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%A7%D8%AF%D9%87-%DA%AF%D8%B2-%D8%AF%D8%B1-%D8%AF%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%86-%DA%A9%D9%85-%D8%AE%D9%88%D9%86%DB%8C-%D9%88-%D8%B2%DB%8C%D8%A8%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D9%BE%D9%88%D8%B3%D8%AA-%D8%B4%DB%8C%D8%B1%DB%8C%D9%86%DB%8C-%DA%A9%D9%87-%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%B1%D8%B3-%D9%88-%D8%A7%D8%B6%D8%B7%D8%B1%D8%A7%D8%A8-%D8%B1%D8%A7-%D8%AF%D9%88%D8%B1-%D9%85%DB%8C-%DA%A9%D9%86%D8%AF عظمایی، «خاصیت فوق العاده «گز» در درمان کم خونی و زیبایی پوست»، سایت باشگاه خبرنگاران جوان ، تاریخ درج مطلب: ۱۹ مرداد ۱۳۹۷ش.] </ref> و به زیبایی و شادابی پوست و مو کمک شایانی میکند. «گز» همچنین عفونتهای بدن را از بین میبرد.<ref>[https://www.yjc.news/fa/news/6627401/%D8%AE%D8%A7%D8%B5%DB%8C%D8%AA-%D9%81%D9%88%D9%82-%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%A7%D8%AF%D9%87-%DA%AF%D8%B2-%D8%AF%D8%B1-%D8%AF%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%86-%DA%A9%D9%85-%D8%AE%D9%88%D9%86%DB%8C-%D9%88-%D8%B2%DB%8C%D8%A8%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D9%BE%D9%88%D8%B3%D8%AA-%D8%B4%DB%8C%D8%B1%DB%8C%D9%86%DB%8C-%DA%A9%D9%87-%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%B1%D8%B3-%D9%88-%D8%A7%D8%B6%D8%B7%D8%B1%D8%A7%D8%A8-%D8%B1%D8%A7-%D8%AF%D9%88%D8%B1-%D9%85%DB%8C-%DA%A9%D9%86%D8%AF عظمایی، «خاصیت فوق العاده «گز» در درمان کم خونی و زیبایی پوست»، سایت باشگاه خبرنگاران جوان ، تاریخ درج مطلب: ۱۹ مرداد ۱۳۹۷ش.] </ref> البته مصرف زیاد این شیرینی، موجب سردرد، بیقراری<ref>[https://www.yjc.news/fa/news/6627401/%D8%AE%D8%A7%D8%B5%DB%8C%D8%AA-%D9%81%D9%88%D9%82-%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%A7%D8%AF%D9%87-%DA%AF%D8%B2-%D8%AF%D8%B1-%D8%AF%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%86-%DA%A9%D9%85-%D8%AE%D9%88%D9%86%DB%8C-%D9%88-%D8%B2%DB%8C%D8%A8%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D9%BE%D9%88%D8%B3%D8%AA-%D8%B4%DB%8C%D8%B1%DB%8C%D9%86%DB%8C-%DA%A9%D9%87-%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%B1%D8%B3-%D9%88-%D8%A7%D8%B6%D8%B7%D8%B1%D8%A7%D8%A8-%D8%B1%D8%A7-%D8%AF%D9%88%D8%B1-%D9%85%DB%8C-%DA%A9%D9%86%D8%AF عظمایی، «خاصیت فوق العاده «گز» در درمان کم خونی و زیبایی پوست»، سایت باشگاه خبرنگاران جوان ، تاریخ درج مطلب: ۱۹ مرداد ۱۳۹۷ش.] </ref> و انزال زودرس میشود.<ref>[https://behgaz.com/%D8%AE%D8%A7%D8%B5%DB%8C%D8%AA-%D8%AF%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C-%DA%AF%D8%B2-%D8%A7%D8%B5%D9%81%D9%87%D8%A7%D9%86/ «خاصیت درمانی گز اصفهان»، سایت بهگز، ۲۸ اردیبهشت ۱۳۹۹ش.]</ref> | ||
==طرز | |||
ابتدا عسل را همراه کمی آب حرارت میدهند تا به شکل شهد درآید؛ سپس «بادکا» را به مواد اضافه کرده و مرتب هم میزنند تا کشدار شود. | ==طرز تهیۀ گز== | ||
ابتدا عسل را همراه کمی آب حرارت میدهند تا به شکل شهد درآید؛ سپس «بادکا» را به مواد اضافه کرده و مرتب هم میزنند تا کشدار شود. سفیدۀ تخممرغ و گلاب را با همزن برقی، آنقدر میزنند تا سفت شود. سپس مقداری از شهد را با سفیدۀ تخممرغ سفتشده مخلوط کرده و به بقیه شهد اضافه میکنند و مواد را ۱۰ تا ۱۵ دقیقه، خوب هم میزنند. سپس ظرف حاوی مواد را روی شعله پخشکن قرار داده و همزدن مواد را آنقدر ادامه میدهند تا سفت شود. در پایان، مغز پسته خام خُردشده را میافزایند و اجازه میدهند که گز، خنک شود؛ «گز» هرگاه به دست نچسبید، آمادۀ مصرف است. در این مرحله، گز را قالب میزنند و روی آن کمی آرد میریزند.<ref>[https://www.yjc.news/fa/news/6627401/%D8%AE%D8%A7%D8%B5%DB%8C%D8%AA-%D9%81%D9%88%D9%82-%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%A7%D8%AF%D9%87-%DA%AF%D8%B2-%D8%AF%D8%B1-%D8%AF%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%86-%DA%A9%D9%85-%D8%AE%D9%88%D9%86%DB%8C-%D9%88-%D8%B2%DB%8C%D8%A8%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D9%BE%D9%88%D8%B3%D8%AA-%D8%B4%DB%8C%D8%B1%DB%8C%D9%86%DB%8C-%DA%A9%D9%87-%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%B1%D8%B3-%D9%88-%D8%A7%D8%B6%D8%B7%D8%B1%D8%A7%D8%A8-%D8%B1%D8%A7-%D8%AF%D9%88%D8%B1-%D9%85%DB%8C-%DA%A9%D9%86%D8%AF عظمایی، «خاصیت فوق العاده «گز» در درمان کم خونی و زیبایی پوست»، سایت باشگاه خبرنگاران جوان ، تاریخ درج مطلب: ۱۹ مرداد ۱۳۹۷ش.]</ref> | |||
==انواع گز== | ==انواع گز== | ||
«گز» را پس از آماده شدن به شکل و اندازههای مختلفی برش زده و به مصرف میرسانند. «گز لقمهای»، «گز آردی»، «گز سکهای» و «گز | «گز» را پس از آماده شدن به شکل و اندازههای مختلفی برش زده و به مصرف میرسانند. «گز لقمهای»، «گز آردی»، «گز سکهای» و «گز بُرشی» از مدلهای معروف «گز» است.<ref>[https://kashaninuts.com/%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%81%DB%8C-%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%A7%D8%B9-%DA%AF%D8%B2/ «معرفی انواع گز»، سایت آجیل کاشانی، تاریخ بازدید: 28 تیر 1401ش.]</ref> | ||
== | |||
در زمانهای گذشته | ==شیوۀ تولید سنتی «گز اصفهان»== | ||
== | در زمانهای گذشته «مایۀ گز» را درون یک پاتیل مسی که حداکثر ۲۰ کیلوگرم ظرفیت داشته قرار داده و فرد گزساز، پاروی چوبی را بر روی پا قرار داده و با دست و پا به مایۀ درون پاتیل ضربه میزد. این کار ساعتها به طول انجامیده و با خستگیهای زیادی همراه بود. در آن زمان، مادۀ اولیه و اصلی؛ همان «گزانگبین» بوده و «بادکا» یا «گلوکز»، شناخته شده نبود. همچنین تولید، فروش و مصرف گز، بسیار کم و محدود بود.<ref>[https://news.akhbarrasmi.com/news/139904024382314508/%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE%DA%86%D9%87-%DA%AF%D8%B2-%D8%A7%D8%B5%D9%81%D9%87%D8%A7%D9%86/ «تاریخچۀ گز اصفهان»، سایت اخبار رسمی، تاریخ درج مطلب: 2 تیر 1399ش.]</ref> از حدود سال ۱۳۴۰ش، با ورود دستگاه همزن برقی، دستگاه بُرش گز و دستگاه بستهبندی و دو سرپیچ، تولید گز از روش کاملاً سنتی به روش نیمه مکانیزه تغییر کرد.<ref>[https://news.akhbarrasmi.com/news/139904024382314508/%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE%DA%86%D9%87-%DA%AF%D8%B2-%D8%A7%D8%B5%D9%81%D9%87%D8%A7%D9%86/ «تاریخچۀ گز اصفهان»، سایت اخبار رسمی، تاریخ درج مطلب: 2 تیر 1399ش.]</ref> | ||
در طی سالها برخی رویدادها نقش بهسزایی در ترویج، پرآوازه شدن و معرفی «گز» در نقاط مختلف جهان داشته است؛ مانند رفتوآمد نیروهای متفقین و عبور و مرور آنان از اصفهان و همچنین رفتوآمد تجار و بازرگانانی که به دلیل موقعیت مهم ایران و واقعشدن در مسیر بینالمللی راه ابریشم ارتباط و دادوستد با اصفهان داشتند.<ref>[ | |||
==آوازۀ گز اصفهان== | |||
در طی سالها برخی رویدادها نقش بهسزایی در ترویج، پرآوازه شدن و معرفی «گز» در نقاط مختلف جهان داشته است؛ مانند رفتوآمد نیروهای متفقین و عبور و مرور آنان از اصفهان و همچنین رفتوآمد تجار و بازرگانانی که به دلیل موقعیت مهم ایران و واقعشدن در مسیر بینالمللی راه ابریشم ارتباط و دادوستد با اصفهان داشتند.<ref>[https://news.akhbarrasmi.com/news/139904024382314508/%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE%DA%86%D9%87-%DA%AF%D8%B2-%D8%A7%D8%B5%D9%81%D9%87%D8%A7%D9%86/ «تاریخچۀ گز اصفهان»، سایت اخبار رسمی، تاریخ درج مطلب: 2 تیر 1399ش.]</ref> | |||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
* | * «تاریخچۀ گز اصفهان»، سایت اخبار رسمی، تاریخ درج مطلب: 2 تیر 1399ش. | ||
* «خاصیت درمانی گز اصفهان»، سایت بهگز، ۲۸ اردیبهشت ۱۳۹۹ش. | * «خاصیت درمانی گز اصفهان»، سایت بهگز، ۲۸ اردیبهشت ۱۳۹۹ش. | ||
* «گز چرا گز شد»، سایت خبرگزاری دانشجو ایسنا، تاریخ درج مطلب: ۲۸ تیر ۱۳۹۱ش. | * «گز چرا گز شد»، سایت خبرگزاری دانشجو ایسنا، تاریخ درج مطلب: ۲۸ تیر ۱۳۹۱ش. | ||
* «گز چیست»، سایت گز سکه، تاریخ بازدید: 25 تیر 1401ش. | * «گز چیست»، سایت گز سکه، تاریخ بازدید: 25 تیر 1401ش. | ||
* «معرفی انواع گز»، سایت آجیل کاشانی، تاریخ بازدید: 28 تیر 1401ش. | * «معرفی انواع گز»، سایت آجیل کاشانی، تاریخ بازدید: 28 تیر 1401ش. | ||
* «همه چیز | * «همه چیز دربارۀ گز، ترکیبات و خواص آن در طب سنتی»، سایت سیمیشکا، تاریخ درج مطلب: ۸ شهریور ۱۴۰۰ش. | ||
* دهخدا، علیاکبر، لغتنامه، سایت دیکشنری و مترجم آبادیس، تاریخ بازدید: 28 تیر 1401ش. | * دهخدا، علیاکبر، لغتنامه، سایت دیکشنری و مترجم آبادیس، تاریخ بازدید: 28 تیر 1401ش. | ||
* عظمایی، حیدر، «خاصیت فوق العاده «گز» در درمان کمخونی و زیبایی پوست»، سایت باشگاه خبرنگاران جوان، تاریخ درج مطلب: ۱۹ مرداد ۱۳۹۷ش. | * عظمایی، حیدر، «خاصیت فوق العاده «گز» در درمان کمخونی و زیبایی پوست»، سایت باشگاه خبرنگاران جوان، تاریخ درج مطلب: ۱۹ مرداد ۱۳۹۷ش. | ||
* عمید، حسن، فرهنگ فارسی، سایت دیکشنری و مترجم آبادیس، تاریخ بازدید: 28 تیر 1401ش. | * عمید، حسن، فرهنگ فارسی، سایت دیکشنری و مترجم آبادیس، تاریخ بازدید: 28 تیر 1401ش. | ||
[[رده: ویکیزندگی]] | |||
[[رده: گردشگری]] |
نسخهٔ کنونی تا ۱ اوت ۲۰۲۲، ساعت ۱۳:۵۹
گز،
یکی از تنقلات شیرین و سنتی ایران و سوغات اصلی اصفهان و برخی شهرهای دیگر.
گز نوعی شیرینی است که با شیرۀ گز[۱]، شکر و سفیدۀ تخممرغ درست میکنند و در آن، از مغز پسته یا بادام نیز استفاده میکنند.[۲] درجۀ مرغوبیت آن بستگی به نسبت گزانگبین (گز خوانسار) و شکر اضافه شده دارد.[۳]
تاریخچه
شیرینی گز سابقهای ۴۵۰ ساله دارد و از زمان صفویه و همزمان با شکوفاشدن هنر و فرهنگ ایرانی در اصفهان، تولید شده است.[۴] گز، اولین محصول صادراتی ایران در زمان آقامحمدخان قاجار بوده و از معدود شیرینیهایی است که در آن از آرد، نشاسته و روغن استفاده نشده و هیچ مادۀ افزودنی غیرطبیعی مانند رنگ، اسانس و نگهدارنده در تولید آن بهکار نمیرود.[۵] گز یکی از شیرینیهایی بوده که به عنوان پیشکش به پادشاهان کشورهای دیگر اهدا میشده است.[۶]
ترکیبات گز
«گز» از شیرۀ انگبین، شکر، گلاب، سفیدۀ تخممرغ و مغز پسته یا بادام یا فندق تولید میشود.[۷] «انگبین» یک نوع درختِ گزِ وحشی است که در کوههای زاگرسِ اصفهان میروید و به آن «گز مانا» هم میگویند.[۸] «گز» در واقع از ترشحات حشرۀ درختِ گز است که در كوهپايههاي زاگرس شيرۀ درخت گَوَن را ميگزد و قند كتيرا را تبدیل به «گز انگبین» میكند، اين شيره بر روي گیاه باقی مانده و در اواسط شهریور، دامداران و چوپانان آن را به روشي خاص جدا کرده و از آن «گز انگبین» درست میکنند.[۹]
خواص گز
«گز» حاوی انواع ویتامینهای A ،C ،E و گروه ویتامینهایB ، سدیم، پتاسیم، کربوهیدرات، قند مانند گلوکز، فروکتوز، ساکاروز و مالتوز، فیبر، کلسیم، آهن، منیزیم، اسیدفولیک، لوتئین و زآگزانتین است. «گز» نقش مؤثری در تقویت عمومی و افزایش انرژی بدن داشته و ضمن افزایش هموگلوبین خون، موجب رفع کمخونی، بهبود عملکرد مغز و تقویت حافظه، تقویت بینایی، قوای جنسی و رفع اضطراب و استرس میشود. «گز» برای زنان باردار بسیار مفید بوده[۱۰] و به زیبایی و شادابی پوست و مو کمک شایانی میکند. «گز» همچنین عفونتهای بدن را از بین میبرد.[۱۱] البته مصرف زیاد این شیرینی، موجب سردرد، بیقراری[۱۲] و انزال زودرس میشود.[۱۳]
طرز تهیۀ گز
ابتدا عسل را همراه کمی آب حرارت میدهند تا به شکل شهد درآید؛ سپس «بادکا» را به مواد اضافه کرده و مرتب هم میزنند تا کشدار شود. سفیدۀ تخممرغ و گلاب را با همزن برقی، آنقدر میزنند تا سفت شود. سپس مقداری از شهد را با سفیدۀ تخممرغ سفتشده مخلوط کرده و به بقیه شهد اضافه میکنند و مواد را ۱۰ تا ۱۵ دقیقه، خوب هم میزنند. سپس ظرف حاوی مواد را روی شعله پخشکن قرار داده و همزدن مواد را آنقدر ادامه میدهند تا سفت شود. در پایان، مغز پسته خام خُردشده را میافزایند و اجازه میدهند که گز، خنک شود؛ «گز» هرگاه به دست نچسبید، آمادۀ مصرف است. در این مرحله، گز را قالب میزنند و روی آن کمی آرد میریزند.[۱۴]
انواع گز
«گز» را پس از آماده شدن به شکل و اندازههای مختلفی برش زده و به مصرف میرسانند. «گز لقمهای»، «گز آردی»، «گز سکهای» و «گز بُرشی» از مدلهای معروف «گز» است.[۱۵]
شیوۀ تولید سنتی «گز اصفهان»
در زمانهای گذشته «مایۀ گز» را درون یک پاتیل مسی که حداکثر ۲۰ کیلوگرم ظرفیت داشته قرار داده و فرد گزساز، پاروی چوبی را بر روی پا قرار داده و با دست و پا به مایۀ درون پاتیل ضربه میزد. این کار ساعتها به طول انجامیده و با خستگیهای زیادی همراه بود. در آن زمان، مادۀ اولیه و اصلی؛ همان «گزانگبین» بوده و «بادکا» یا «گلوکز»، شناخته شده نبود. همچنین تولید، فروش و مصرف گز، بسیار کم و محدود بود.[۱۶] از حدود سال ۱۳۴۰ش، با ورود دستگاه همزن برقی، دستگاه بُرش گز و دستگاه بستهبندی و دو سرپیچ، تولید گز از روش کاملاً سنتی به روش نیمه مکانیزه تغییر کرد.[۱۷]
آوازۀ گز اصفهان
در طی سالها برخی رویدادها نقش بهسزایی در ترویج، پرآوازه شدن و معرفی «گز» در نقاط مختلف جهان داشته است؛ مانند رفتوآمد نیروهای متفقین و عبور و مرور آنان از اصفهان و همچنین رفتوآمد تجار و بازرگانانی که به دلیل موقعیت مهم ایران و واقعشدن در مسیر بینالمللی راه ابریشم ارتباط و دادوستد با اصفهان داشتند.[۱۸]
پانویس
- ↑ گز نام درختی است از درختان گرمسیری و شورهزارها که بیشتر در کنار آب و رودخانه میروید و از پنج گونه آن در ایران نام بردهاند: 1- گز شاهی؛ 2- گز خوانسار یا گز «گزانگبین» 3- گز پالازی؛ 4- گز تتراندر؛ 5- گز تمیس. دهخدا، لغتنامه، ذیل واژة گز.
- ↑ .عمید، فرهنگ فارسی، ذیل واژه گز.
- ↑ «گز چیست»، سایت گز سکه، تاریخ بازدید: 25 تیر 1401ش.
- ↑ «تاریخچه گز اصفهان»، سایت اخبار رسمی، تاریخ درج مطلب: 2 تیر 1399ش.
- ↑ . «گز چیست»، سایت گز سکه، تاریخ بازدید: 25 تیر 1401ش.
- ↑ . «تاریخچه گز اصفهان»، سایت اخبار رسمی، تاریخ درج مطلب: 2 تیر 1399ش.
- ↑ «گز چیست»، سایت گز سکه، تاریخ بازدید: 25 تیر 1401ش.
- ↑ . «همه چیز دربارۀ گز، ترکیبات و خواص آن در طب سنتی»، سایت سیمیشکا، تاریخ درج مطلب: ۸ شهریور ۱۴۰۰ش.
- ↑ . «گز چرا گز شد»، سایت خبرگزاری دانشجو ایسنا، تاریخ درج مطلب: ۲۸ تیر ۱۳۹۱ش.
- ↑ عظمایی، «خاصیت فوق العاده «گز» در درمان کم خونی و زیبایی پوست»، سایت باشگاه خبرنگاران جوان ، تاریخ درج مطلب: ۱۹ مرداد ۱۳۹۷ش.
- ↑ عظمایی، «خاصیت فوق العاده «گز» در درمان کم خونی و زیبایی پوست»، سایت باشگاه خبرنگاران جوان ، تاریخ درج مطلب: ۱۹ مرداد ۱۳۹۷ش.
- ↑ عظمایی، «خاصیت فوق العاده «گز» در درمان کم خونی و زیبایی پوست»، سایت باشگاه خبرنگاران جوان ، تاریخ درج مطلب: ۱۹ مرداد ۱۳۹۷ش.
- ↑ «خاصیت درمانی گز اصفهان»، سایت بهگز، ۲۸ اردیبهشت ۱۳۹۹ش.
- ↑ عظمایی، «خاصیت فوق العاده «گز» در درمان کم خونی و زیبایی پوست»، سایت باشگاه خبرنگاران جوان ، تاریخ درج مطلب: ۱۹ مرداد ۱۳۹۷ش.
- ↑ «معرفی انواع گز»، سایت آجیل کاشانی، تاریخ بازدید: 28 تیر 1401ش.
- ↑ «تاریخچۀ گز اصفهان»، سایت اخبار رسمی، تاریخ درج مطلب: 2 تیر 1399ش.
- ↑ «تاریخچۀ گز اصفهان»، سایت اخبار رسمی، تاریخ درج مطلب: 2 تیر 1399ش.
- ↑ «تاریخچۀ گز اصفهان»، سایت اخبار رسمی، تاریخ درج مطلب: 2 تیر 1399ش.
منابع
- «تاریخچۀ گز اصفهان»، سایت اخبار رسمی، تاریخ درج مطلب: 2 تیر 1399ش.
- «خاصیت درمانی گز اصفهان»، سایت بهگز، ۲۸ اردیبهشت ۱۳۹۹ش.
- «گز چرا گز شد»، سایت خبرگزاری دانشجو ایسنا، تاریخ درج مطلب: ۲۸ تیر ۱۳۹۱ش.
- «گز چیست»، سایت گز سکه، تاریخ بازدید: 25 تیر 1401ش.
- «معرفی انواع گز»، سایت آجیل کاشانی، تاریخ بازدید: 28 تیر 1401ش.
- «همه چیز دربارۀ گز، ترکیبات و خواص آن در طب سنتی»، سایت سیمیشکا، تاریخ درج مطلب: ۸ شهریور ۱۴۰۰ش.
- دهخدا، علیاکبر، لغتنامه، سایت دیکشنری و مترجم آبادیس، تاریخ بازدید: 28 تیر 1401ش.
- عظمایی، حیدر، «خاصیت فوق العاده «گز» در درمان کمخونی و زیبایی پوست»، سایت باشگاه خبرنگاران جوان، تاریخ درج مطلب: ۱۹ مرداد ۱۳۹۷ش.
- عمید، حسن، فرهنگ فارسی، سایت دیکشنری و مترجم آبادیس، تاریخ بازدید: 28 تیر 1401ش.