بدون خلاصۀ ویرایش
(←منابع) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۸: | خط ۸: | ||
انگوزه از گیاهان بسیار قدیمی است و از آن به‌عنوان «غذای خدایان» و «سرگین شیطان» یاد می‌شود. تا حدود دهۀ چهل شمسی، مردم برخی از مناطق افغانستان با این گیاه و خواص آن آشنایی نداشتند. در اوایل این قرن، افغان‌ها و برخی دیگر از مردمان مهاجر، انگوزۀ برخی از مناطق را جمع‌آوری می‌کردند. مردمان محلی به‌مرور زمان در این زمینه تجاربی به دست آورده و به هِنگ‌زنی (برداشت انگوزه) پرداختند.<ref> رهیاب (بلخی)، بلخاب (تاریخ، فرهنگ و اجتماع)، 1401ش، ج2، ص395.</ref> | انگوزه از گیاهان بسیار قدیمی است و از آن به‌عنوان «غذای خدایان» و «سرگین شیطان» یاد می‌شود. تا حدود دهۀ چهل شمسی، مردم برخی از مناطق افغانستان با این گیاه و خواص آن آشنایی نداشتند. در اوایل این قرن، افغان‌ها و برخی دیگر از مردمان مهاجر، انگوزۀ برخی از مناطق را جمع‌آوری می‌کردند. مردمان محلی به‌مرور زمان در این زمینه تجاربی به دست آورده و به هِنگ‌زنی (برداشت انگوزه) پرداختند.<ref> رهیاب (بلخی)، بلخاب (تاریخ، فرهنگ و اجتماع)، 1401ش، ج2، ص395.</ref> | ||
==مشخصات== | ==مشخصات== | ||
انگوزه گیاهی علفی، چند ساله و دارای ریشۀ ضخیم و گوشتی است. این گیاه دارای برگ‌های بسیار بریده و غباری بوده و ساقه‌ای گوشتی دارد. ارتفاع این گیاه نیز تا حدود دو متر می‌رسد. گل‌های انگوزه زردرنگ و چتری مانند است که در آخر ساقه پدید می‌آید. ساقۀ انگوزه نیز در چند سال ابتدایی سن خود، در دید نبوده و برگ‌های آن روی زمین گسترده است. میوۀ انگوزه دارای دو تخم به رنگ قهوه‌ای تیره و بسیار بدبو است. انگوزه در زمین‌های بایر، خشک و آهکی می‌روید.<ref>.عقیلی علوی شیرازی، مخزن | انگوزه گیاهی علفی، چند ساله و دارای ریشۀ ضخیم و گوشتی است. این گیاه دارای برگ‌های بسیار بریده و غباری بوده و ساقه‌ای گوشتی دارد. ارتفاع این گیاه نیز تا حدود دو متر می‌رسد. گل‌های انگوزه زردرنگ و چتری مانند است که در آخر ساقه پدید می‌آید. ساقۀ انگوزه نیز در چند سال ابتدایی سن خود، در دید نبوده و برگ‌های آن روی زمین گسترده است. میوۀ انگوزه دارای دو تخم به رنگ قهوه‌ای تیره و بسیار بدبو است. انگوزه در زمین‌های بایر، خشک و آهکی می‌روید.<ref>.عقیلی علوی شیرازی، مخزن الأدویة، ۱۸۴۴م، ص125.</ref> | ||
==گسترۀ جغرافیایی== | ==گسترۀ جغرافیایی== | ||
| خط ۳۳: | خط ۳۳: | ||
==خواص دارویی== | ==خواص دارویی== | ||
انگوزه در افغانستان مصرف دارویی زیادی ندارد. برخی برای از بین بردن کرم معده مقدار کمی از شیرۀ آن را می‌خورند. همچنین آن را برای از بین بردن آفت و انگل‌های زراعتی در جوی آب می‌گذارند. عمدۀ انگوزه افغاستان به‌صورت خام به خارج از کشور (هندوستان) صادر می‌شود. در هندوستان با استفاده از شیرۀ این گیاه در ساخت انواع پودرهای شیمیایی، دارویی و آرایشی، آن را به کشورهای مختلف صادر می‌‌کنند.<ref>رهیاب (بلخی)، بلخاب (تاریخ، فرهنگ و اجتماع)، 1401ش، ج2، ص397.</ref> اگر تکنولوژی تبدیل انگوزه به فرآورده‌های دارویی وارد افغانستان شود، درآمد مردم از صادرات این محصولِ باارزش، چند برابر می‌شود.<ref>[https://www.imna.ir/news/576099/%D8%A8%D8%AD%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%AE%D8%A7%D9%85-%D9%81%D8%B1%D9%88%D8%B4%DB%8C-%D9%85%D9%88%D8%A7%D8%AF-%D9%85%D8%B9%D8%AF%D9%86%DB%8C «بحران خام‌فروشی مواد معدنی»، خبرگزاری ایمنا.]</ref> | انگوزه در افغانستان مصرف دارویی زیادی ندارد. برخی برای از بین بردن کرم معده مقدار کمی از شیرۀ آن را می‌خورند. همچنین آن را برای از بین بردن آفت و انگل‌های زراعتی در جوی آب می‌گذارند. عمدۀ انگوزه افغاستان به‌صورت خام به خارج از کشور (هندوستان) صادر می‌شود. در هندوستان با استفاده از شیرۀ این گیاه در ساخت انواع پودرهای شیمیایی، دارویی و آرایشی، آن را به کشورهای مختلف صادر می‌‌کنند.<ref>رهیاب (بلخی)، بلخاب (تاریخ، فرهنگ و اجتماع)، 1401ش، ج2، ص397.</ref> اگر تکنولوژی تبدیل انگوزه به فرآورده‌های دارویی وارد افغانستان شود، درآمد مردم از صادرات این محصولِ باارزش، چند برابر می‌شود.<ref>[https://www.imna.ir/news/576099/%D8%A8%D8%AD%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%AE%D8%A7%D9%85-%D9%81%D8%B1%D9%88%D8%B4%DB%8C-%D9%85%D9%88%D8%A7%D8%AF-%D9%85%D8%B9%D8%AF%D9%86%DB%8C «بحران خام‌فروشی مواد معدنی»، خبرگزاری ایمنا.]</ref> | ||
در برخی از منابع کهن، حلتیت یا انگژه را گرم و خشک و در درجۀ سوم دانسته، سپس به بیان خواص آن می‌پردازند؛ مانند اینکه مالیدن آن به پنبه و گذاردن روی دندان کرم‌خورده، دندان را تکه‌تکه کرده، بیرون می‌افکند؛ نیش عقرب و گاز سگ را بی‌اثر می‌سازد؛ ریختن آن با عسل در چشم، مانع آب‌آوردن چشم می‌شود؛ آماس و ورم‌های مخاطی را می‌خواباند؛ ترکیب آن با روغن زنبق و مالیدن آن به آلت تناسلی باعث نعوظ قوی‌تر و افزایش لذت جنسی خواهد شد.<ref>ابومنصور موفق هروی، | در برخی از منابع کهن، حلتیت یا انگژه را گرم و خشک و در درجۀ سوم دانسته، سپس به بیان خواص آن می‌پردازند؛ مانند اینکه مالیدن آن به پنبه و گذاردن روی دندان کرم‌خورده، دندان را تکه‌تکه کرده، بیرون می‌افکند؛ نیش عقرب و گاز سگ را بی‌اثر می‌سازد؛ ریختن آن با عسل در چشم، مانع آب‌آوردن چشم می‌شود؛ آماس و ورم‌های مخاطی را می‌خواباند؛ ترکیب آن با روغن زنبق و مالیدن آن به آلت تناسلی باعث نعوظ قوی‌تر و افزایش لذت جنسی خواهد شد.<ref>ابومنصور موفق هروی، الأبنیة عن حقائق الأدویة، ۱۳۴۶ش، ص115.</ref> | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||