←رابطۀ مراد و مرید در طریقت چشیته
| خط ۴۸: | خط ۴۸: | ||
==رابطۀ مراد و مرید در طریقت چشیته== | ==رابطۀ مراد و مرید در طریقت چشیته== | ||
رابطۀ مراد و مرید در اغلب شاخه‌های طریقت چشتیه به‌دور از تشریفات و ساده است. به همین دلیل راه‌های پذیرش مرید در آن نسبت به دیگر طریقت‌ها آسان است و یکی از عوامل تمایل مردم به این سلسله نیز همین بوده است. هرچند بعضی از اقطاب، مانند بابافرید گنج‌شکر، روش غیابی را مردود می‌دانست، اما برخلاف آنان بعضی دیگر، از جمله سیدمحمد گیسودراز، بر این باور بود که لازم نیست مرید یا طالب، مرشد و پیر را حضوری ببیند، بلکه در غیاب پیر هم می‌توان با او بیعت کرد. در این سلسله موقعی که سالک قدم در سیروسلوک می‌گذارد، نخست می‌بایست با توبه خود را از معاصی تخلیه کند تا در نفس او، شایستگی برای تقرب به خدا و انجام عبادت نمود یابد. | رابطۀ مراد و مرید در اغلب شاخه‌های طریقت چشتیه به‌دور از تشریفات و ساده است. به همین دلیل راه‌های پذیرش مرید در آن نسبت به دیگر طریقت‌ها آسان است و یکی از عوامل تمایل مردم به این سلسله نیز همین بوده است. هرچند بعضی از اقطاب، مانند بابافرید گنج‌شکر، روش غیابی را مردود می‌دانست، اما برخلاف آنان بعضی دیگر، از جمله سیدمحمد گیسودراز، بر این باور بود که لازم نیست مرید یا طالب، مرشد و پیر را حضوری ببیند، بلکه در غیاب پیر هم می‌توان با او بیعت کرد.<ref>میرخرد، سیرالاولیاء در احوال و ملفوظات مشایخ چشت، ج۱، 1357ش، ص۳۴۳ـ۳۵۱.</ref> در این سلسله موقعی که سالک قدم در سیروسلوک می‌گذارد، نخست می‌بایست با توبه خود را از معاصی تخلیه کند تا در نفس او، شایستگی برای تقرب به خدا و انجام عبادت نمود یابد.<ref>آریا، طریقۀ چشتیه در هند و پاکستان، ج۱، 1365ش، ص۱۹۶ـ۱۹۷.</ref> | ||
در طریقت چشتیه مرید درجاتی دارد: مرید سالک، مرید واقف و مرید راجع. مرید سالک راه معرفت را بدون وقفه طی می‌کند، اگر وقفه‌ای در این راه ایجاد شد، وی را واقف می‌خوانند و چنانچه این وقفه را با توبه همراه نسازد و بر آن استمرار ورزد، به او راجع می‌گویند. | در طریقت چشتیه مرید درجاتی دارد: مرید سالک، مرید واقف و مرید راجع. مرید سالک راه معرفت را بدون وقفه طی می‌کند، اگر وقفه‌ای در این راه ایجاد شد، وی را واقف می‌خوانند و چنانچه این وقفه را با توبه همراه نسازد و بر آن استمرار ورزد، به او راجع می‌گویند.<ref>نخشبی، سِلک السلوک، ج۱، 1369ش، ص۱۸ـ۱۹؛ میرخورد، سیرالاولیاء در احوال و ملفوظات مشایخ چشت، ج۱، 1357ش، ص۳۳۴.</ref> | ||
از خصوصیات مشایخ چشتیه در گذشته این بوده که کمتر فرزندان خود را به خلافت می‌نشاندند و بیعت با مرده و بیعت با خضر، که بعدها کم‌وبیش معمول شد، مردود بود. به درویشانی هم که دست ارادت به شیخی نداده بودند، می‌گفتند که «در پلۀ کسی ننشسته است». همچنین بیعت کردن مرید با پیر دوم، معتبر نبود، زیرا مرید می‌بایست به یک حلقه متصل می‌بود نه بیشتر. | از خصوصیات مشایخ چشتیه در گذشته این بوده که کمتر فرزندان خود را به خلافت می‌نشاندند و بیعت با مرده و بیعت با خضر، که بعدها کم‌وبیش معمول شد، مردود بود. به درویشانی هم که دست ارادت به شیخی نداده بودند، می‌گفتند که «در پلۀ کسی ننشسته است». همچنین بیعت کردن مرید با پیر دوم، معتبر نبود، زیرا مرید می‌بایست به یک حلقه متصل می‌بود نه بیشتر.<ref>میرخرد، سیرالاولیاء در احوال و ملفوظات مشایخ چشت، ج۱، 1357ش، ص۳۴۵.</ref> | ||
==خانقاه‌های چشتیه در افغانستان== | |||
1. خانقاه سرشاری؛ این خانقاه را سید مظفرالدین‌شاه سرشاری از مشایخ چشتیه در تپۀ سلام بنا کرده است. | 1. خانقاه سرشاری؛ این خانقاه را سید مظفرالدین‌شاه سرشاری از مشایخ چشتیه در تپۀ سلام بنا کرده است. | ||
2. خانقاه حضرت خواجه غریب‌نواز؛ این خانقاه را مولوی یار محمد کابلی و خلیفه شاه نیازاحمد چشتی تأسیس کردند. | 2. خانقاه حضرت خواجه غریب‌نواز؛ این خانقاه را مولوی یار محمد کابلی و خلیفه شاه نیازاحمد چشتی تأسیس کردند. | ||
| خط ۵۸: | خط ۵۸: | ||
5. خانقاه مرشد سید غریب؛ این خانقاه به‌دست مولوی یارمحمدکابلی، مازون و خلیفه شاه‌نیاز احمد چشتی تأسیس شد. | 5. خانقاه مرشد سید غریب؛ این خانقاه به‌دست مولوی یارمحمدکابلی، مازون و خلیفه شاه‌نیاز احمد چشتی تأسیس شد. | ||
6. خانقاه کاکری‌ها؛ این خانقاه در قلعۀ موسی و مربوط به فرقۀ نقشبندیه و چشتیه است. | 6. خانقاه کاکری‌ها؛ این خانقاه در قلعۀ موسی و مربوط به فرقۀ نقشبندیه و چشتیه است. | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||