بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲: | خط ۲: | ||
<big>'''سراج التواریخ،'''</big> کتاب مشهور تاریخی دربارۀ افغانستان. | <big>'''سراج التواریخ،'''</big> کتاب مشهور تاریخی دربارۀ افغانستان. | ||
سِرَاجُ التَوَارِیخ، کتابی دربارۀ تاریخ افغانستان است که توسط «ملا فیضمحمد کاتب هزاره»، به زبان فارسی نوشته شده است. این کتاب با استناد به منابع موثق، عهدنامه‌ها، فرامین رسمی دولتی و مدارک موجود در دارالانشاء دربار پادشاهی افغانستان نوشته شده و از اعتبار و اهمیت زیادی برخوردار است. | سِرَاجُ التَوَارِیخ، کتابی دربارۀ تاریخ [[افغانستان]] است که توسط «ملا فیضمحمد کاتب هزاره»، به [[زبان فارسی]] نوشته شده است. این کتاب با استناد به منابع موثق، عهدنامه‌ها، فرامین رسمی دولتی و مدارک موجود در دارالانشاء دربار پادشاهی افغانستان نوشته شده و از اعتبار و اهمیت زیادی برخوردار است. | ||
==معرفی== | ==معرفی== | ||
سراج التواریخ، معتبرترین و مفصل‌ترین کتاب تاریخی افغانستان است که به‌دستور «امیر حبیبالله خان»، پادشاه وقت افغانستان و توسط «ملا فیضمحمد کاتب هزاره»، نوشته شده است. این کتاب رویدادهای افغانستان را در قرن‌های هجده تا بیستم میلادی شرح می‌دهد.<ref>[https://web.archive.org/web/20180124005648/http:/www.farsnews.com/newstext.php?nn=8910151253 «سراج التواريخ اثر ماندگار كاتب هزاره»، خبرگزاری فارس.] </ref> تدوین و ویرایش این اثر ده‌سال طول کشیده<ref>[https://www.tasnimnews.com/fa/news/1392/05/09/105420/%D8%B1%D9%88%D8%A7%DB%8C%D8%AA-%D9%85%D8%B8%D9%84%D9%88%D9%85%DB%8C%D8%AA-%D8%B4%DB%8C%D8%B9%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D9%81%D8%BA%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D8%AC-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D9%88%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE «روایت مظلومیت شیعیان افغانستان در سراج التواریخ»، خبرگزاری تسنیم.]</ref> و نخستین‌بار در 1331ق در چاپخانۀ سنگی دارالسلطنۀ کابل چاپ شده است.<ref>[https://www.farsnews.ir/news/13920913000667/%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D8%AC%E2%80%8C-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D9%88%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE-%D9%85%D9%87%D9%85%E2%80%8C%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D9%86-%D8%A7%D8%AB%D8%B1-%D8%AD%D9%88%D8%B2%D9%87-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE-%D8%A7%D9%81%D8%BA%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%AA%D8%AC%D8%AF%DB%8C%D8%AF-%DA%86%D8%A7%D9%BE-%D8%B4%D8%AF «سراج التواریخ، مهمترین اثر حوزۀ تاریخ افغانستان در ایران تجدید چاپ شد»، خبرگزاری فارس.]</ref> عبارات و کلمات فارسی کتاب، توسط «میرزا عبدالطیف خان»، منشی دربار و عبارات و لغات عربی آن توسط «مولوی عبدالرؤوف خان» تصحیح می‌شد و پس از مطالعۀ امیر حبیبالله، اجازۀ چاپ می‌یافت.<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1495500/%d8%b4%db%8c%d9%88%d9%87-%d8%aa%d8%a7%d8%b1%db%8c%d8%ae-%d9%86%da%af%d8%a7%d8%b1%db%8c-%d9%88-%d8%aa%d8%a7%d8%b1%db%8c%d8%ae-%d9%86%da%af%d8%b1%db%8c-%d9%81%db%8c%d8%b6-%d9%85%d8%ad%d9%85%d8%af%da%a9%d8%a7%d8%aa%d8%a8-%d8%a8%d8%b1-%d8%a7%d8%b3%d8%a7%d8%b3-%d8%b3%d8%b1%d8%a7%d8%ac-%d8%a7%d9%84%d8%aa%d9%88%d8%a7%d8%b1%db%8c%d8%ae موسوی و زندیه، «شیوۀ تاریخ‌نگاری و تاریخنگری فیضمحمد کاتب»، 1398ش، ص73.]</ref> | سراج التواریخ، معتبرترین و مفصل‌ترین کتاب تاریخی [[افغانستان]] است که به‌دستور «امیر حبیبالله خان»، پادشاه وقت افغانستان و توسط «ملا فیضمحمد کاتب هزاره»، نوشته شده است. این کتاب رویدادهای افغانستان را در قرن‌های هجده تا بیستم میلادی شرح می‌دهد.<ref>[https://web.archive.org/web/20180124005648/http:/www.farsnews.com/newstext.php?nn=8910151253 «سراج التواريخ اثر ماندگار كاتب هزاره»، خبرگزاری فارس.] </ref> تدوین و ویرایش این اثر ده‌سال طول کشیده<ref>[https://www.tasnimnews.com/fa/news/1392/05/09/105420/%D8%B1%D9%88%D8%A7%DB%8C%D8%AA-%D9%85%D8%B8%D9%84%D9%88%D9%85%DB%8C%D8%AA-%D8%B4%DB%8C%D8%B9%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D9%81%D8%BA%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D8%AC-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D9%88%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE «روایت مظلومیت شیعیان افغانستان در سراج التواریخ»، خبرگزاری تسنیم.]</ref> و نخستین‌بار در 1331ق در چاپخانۀ سنگی دارالسلطنۀ [[کابل]] چاپ شده است.<ref>[https://www.farsnews.ir/news/13920913000667/%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D8%AC%E2%80%8C-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D9%88%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE-%D9%85%D9%87%D9%85%E2%80%8C%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D9%86-%D8%A7%D8%AB%D8%B1-%D8%AD%D9%88%D8%B2%D9%87-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE-%D8%A7%D9%81%D8%BA%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%AA%D8%AC%D8%AF%DB%8C%D8%AF-%DA%86%D8%A7%D9%BE-%D8%B4%D8%AF «سراج التواریخ، مهمترین اثر حوزۀ تاریخ افغانستان در ایران تجدید چاپ شد»، خبرگزاری فارس.]</ref> عبارات و کلمات فارسی کتاب، توسط «میرزا عبدالطیف خان»، منشی دربار و عبارات و لغات عربی آن توسط «مولوی عبدالرؤوف خان» تصحیح می‌شد و پس از مطالعۀ امیر حبیبالله، اجازۀ چاپ می‌یافت.<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1495500/%d8%b4%db%8c%d9%88%d9%87-%d8%aa%d8%a7%d8%b1%db%8c%d8%ae-%d9%86%da%af%d8%a7%d8%b1%db%8c-%d9%88-%d8%aa%d8%a7%d8%b1%db%8c%d8%ae-%d9%86%da%af%d8%b1%db%8c-%d9%81%db%8c%d8%b6-%d9%85%d8%ad%d9%85%d8%af%da%a9%d8%a7%d8%aa%d8%a8-%d8%a8%d8%b1-%d8%a7%d8%b3%d8%a7%d8%b3-%d8%b3%d8%b1%d8%a7%d8%ac-%d8%a7%d9%84%d8%aa%d9%88%d8%a7%d8%b1%db%8c%d8%ae موسوی و زندیه، «شیوۀ تاریخ‌نگاری و تاریخنگری فیضمحمد کاتب»، 1398ش، ص73.]</ref> | ||
==زبان کتاب== | ==زبان کتاب== | ||
سراج التواریخ به نثر فارسی نوشته شده است که در جلد اول و دوم لحنی ادبی دارد و مانند نثر معمول منشیان در اوائل قرن بیستم زبان فارسی است؛ اما جلد سوم به‌پیروی از انشاپردازان قدیم نوشته و عبارات آن با سجع و قافیه آراسته و از آوردن لغات و ترکیبات عربی پرهیز شده است.<ref>[https://www.farsnews.ir/af/news/13940904000105/-%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D8%AC-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D9%88%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE-%D9%85%D8%B1%D8%AC%D8%B9-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE-%D8%A7%D9%81%D8%BA%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D8%AB%D8%B1-%D9%85%D8%A7%D9%86%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D8%B1-%D9%81%DB%8C%D8%B6-%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF-%DA%A9%D8%A7%D8%AA%D8%A8- «سراج التواریخ؛ مرجع تاریخ افغانستان اثر ماندگار فیض محمد کاتب»، خبرگزاری فارس.]</ref> | سراج التواریخ به نثر فارسی نوشته شده است که در جلد اول و دوم لحنی ادبی دارد و مانند نثر معمول منشیان در اوائل قرن بیستم [[زبان فارسی]] است؛ اما جلد سوم به‌پیروی از انشاپردازان قدیم نوشته و عبارات آن با سجع و قافیه آراسته و از آوردن لغات و ترکیبات عربی پرهیز شده است.<ref>[https://www.farsnews.ir/af/news/13940904000105/-%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D8%AC-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D9%88%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE-%D9%85%D8%B1%D8%AC%D8%B9-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE-%D8%A7%D9%81%D8%BA%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D8%AB%D8%B1-%D9%85%D8%A7%D9%86%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D8%B1-%D9%81%DB%8C%D8%B6-%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF-%DA%A9%D8%A7%D8%AA%D8%A8- «سراج التواریخ؛ مرجع تاریخ افغانستان اثر ماندگار فیض محمد کاتب»، خبرگزاری فارس.]</ref> | ||
==منابع سراج التواریخ== | ==منابع سراج التواریخ== | ||
سراج التواریخ با استناد به عهدنامه‌ها، فرامین رسمی دولتی، اسناد و مدارک موجود در «دارالانشاء» دربار پادشاهی افغانستان و آرشیو دولتی نوشته شده است.<ref>[https://www.farsnews.ir/af/news/13940904000105/-%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D8%AC-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D9%88%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE-%D9%85%D8%B1%D8%AC%D8%B9-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE-%D8%A7%D9%81%D8%BA%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D8%AB%D8%B1-%D9%85%D8%A7%D9%86%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D8%B1-%D9%81%DB%8C%D8%B6-%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF-%DA%A9%D8%A7%D8%AA%D8%A8- «سراج التواریخ؛ مرجع تاریخ افغانستان اثر ماندگار فیض محمد کاتب»، خبرگزاری فارس.]</ref> در مقدمۀ سراج التواریخ، از کتاب‌های زیر به‌عنوان منبع این اثر یاد شده است: «جهان‌گشای نادری»، «تاریخ سر جان ملکم»، «تاریخ احمدی»، «خزانۀ عامره»، «ناسخ التو اریخ»، «رسالۀ عربیۀ سید جمال‌الدین»، «تاریخ سلطانی»، «رسالۀ علی‌قلی میرزا اعتضاد السلطنه»، «رسالۀ محاربۀ کابل و قندهار»، و «کتاب منظومۀ حمید کشمیری». <ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1495500/%d8%b4%db%8c%d9%88%d9%87-%d8%aa%d8%a7%d8%b1%db%8c%d8%ae-%d9%86%da%af%d8%a7%d8%b1%db%8c-%d9%88-%d8%aa%d8%a7%d8%b1%db%8c%d8%ae-%d9%86%da%af%d8%b1%db%8c-%d9%81%db%8c%d8%b6-%d9%85%d8%ad%d9%85%d8%af%da%a9%d8%a7%d8%aa%d8%a8-%d8%a8%d8%b1-%d8%a7%d8%b3%d8%a7%d8%b3-%d8%b3%d8%b1%d8%a7%d8%ac-%d8%a7%d9%84%d8%aa%d9%88%d8%a7%d8%b1%db%8c%d8%ae موسوی و زندیه، «شیوۀ تاریخ‌نگاری و تاریخنگری فیضمحمد کاتب»، 1398ش، ص67.]</ref> | سراج التواریخ با استناد به عهدنامه‌ها، فرامین رسمی دولتی، اسناد و مدارک موجود در «دارالانشاء» دربار پادشاهی [[افغانستان]] و آرشیو دولتی نوشته شده است.<ref>[https://www.farsnews.ir/af/news/13940904000105/-%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D8%AC-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D9%88%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE-%D9%85%D8%B1%D8%AC%D8%B9-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE-%D8%A7%D9%81%D8%BA%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D8%AB%D8%B1-%D9%85%D8%A7%D9%86%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D8%B1-%D9%81%DB%8C%D8%B6-%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF-%DA%A9%D8%A7%D8%AA%D8%A8- «سراج التواریخ؛ مرجع تاریخ افغانستان اثر ماندگار فیض محمد کاتب»، خبرگزاری فارس.]</ref> در مقدمۀ سراج التواریخ، از کتاب‌های زیر به‌عنوان منبع این اثر یاد شده است: «جهان‌گشای نادری»، «تاریخ سر جان ملکم»، «تاریخ احمدی»، «خزانۀ عامره»، «ناسخ التو اریخ»، «رسالۀ عربیۀ سید جمال‌الدین»، «تاریخ سلطانی»، «رسالۀ علی‌قلی میرزا اعتضاد السلطنه»، «رسالۀ محاربۀ کابل و قندهار»، و «کتاب منظومۀ حمید کشمیری». <ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1495500/%d8%b4%db%8c%d9%88%d9%87-%d8%aa%d8%a7%d8%b1%db%8c%d8%ae-%d9%86%da%af%d8%a7%d8%b1%db%8c-%d9%88-%d8%aa%d8%a7%d8%b1%db%8c%d8%ae-%d9%86%da%af%d8%b1%db%8c-%d9%81%db%8c%d8%b6-%d9%85%d8%ad%d9%85%d8%af%da%a9%d8%a7%d8%aa%d8%a8-%d8%a8%d8%b1-%d8%a7%d8%b3%d8%a7%d8%b3-%d8%b3%d8%b1%d8%a7%d8%ac-%d8%a7%d9%84%d8%aa%d9%88%d8%a7%d8%b1%db%8c%d8%ae موسوی و زندیه، «شیوۀ تاریخ‌نگاری و تاریخنگری فیضمحمد کاتب»، 1398ش، ص67.]</ref> | ||
==اعتبار== | ==اعتبار== | ||
سراج التواریخ از نظرصحت اسناد از معتبرترین کتاب‌های تاریخ دانسته شده و از محبوبیت و مقام ارجمندی نزد اندیشمندان برخوردار است. <ref>[https://www.khorasanzameen.net/php/read.php?id=243 یسنا، «زندگی‌نامه و آثار فیضمحمد کاتب»، وب‌سایت خراسان زمین.]</ref> صحت و اعتبار این اثر باعث شده است تا مورخان به‌عنوان مرجع مهم از آن در نقل و تحلیل رویدادهای سده‌های اخیر افغانستان استفاده کنند.<ref>[https://www.farsnews.ir/af/news/13940904000105/-%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D8%AC-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D9%88%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE-%D9%85%D8%B1%D8%AC%D8%B9-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE-%D8%A7%D9%81%D8%BA%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D8%AB%D8%B1-%D9%85%D8%A7%D9%86%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D8%B1-%D9%81%DB%8C%D8%B6-%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF-%DA%A9%D8%A7%D8%AA%D8%A8- «سراج التواریخ؛ مرجع تاریخ افغانستان اثر ماندگار فیضمحمد کاتب»، خبرگزاری فارس.]</ref> | سراج التواریخ از نظرصحت اسناد از معتبرترین کتاب‌های تاریخ دانسته شده و از محبوبیت و مقام ارجمندی نزد اندیشمندان برخوردار است. <ref>[https://www.khorasanzameen.net/php/read.php?id=243 یسنا، «زندگی‌نامه و آثار فیضمحمد کاتب»، وب‌سایت خراسان زمین.]</ref> صحت و اعتبار این اثر باعث شده است تا مورخان به‌عنوان مرجع مهم از آن در نقل و تحلیل رویدادهای سده‌های اخیر [[افغانستان]] استفاده کنند.<ref>[https://www.farsnews.ir/af/news/13940904000105/-%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D8%AC-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D9%88%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE-%D9%85%D8%B1%D8%AC%D8%B9-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE-%D8%A7%D9%81%D8%BA%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D8%AB%D8%B1-%D9%85%D8%A7%D9%86%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D8%B1-%D9%81%DB%8C%D8%B6-%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF-%DA%A9%D8%A7%D8%AA%D8%A8- «سراج التواریخ؛ مرجع تاریخ افغانستان اثر ماندگار فیضمحمد کاتب»، خبرگزاری فارس.]</ref> | ||
==روش نگارش== | ==روش نگارش== | ||
روش ثبت رویدادها در سراج التواریخ، بر مبنای «کرونولوژی» (ثبت رویداد مبتنی بر توالی تاریخی) است؛ یعنی در مرحلۀ اول، دورۀ حکومت‌ها را در نظر دارد و در مرحلۀ دوم، سال‌های حکمرانی از سال اول حکومت پادشاه آغاز شده و تا سال آخر ادامه می‌یابد و سپس سال‌ها به ماه و ماه به روز تقسیم می‌شود. به‌همین دلیل، جلدهای چهارگانۀ سراج التواریخ، به دوره‌های زمامداری حکومت‌ها تقسیم‌بندی شده است که از عصر «احمدشاه ابدالی» در 1186ق شروع و به سال اول حکومت امیر امان‌الله خان در 1297ق پایان می‌یابد.<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1495500/%d8%b4%db%8c%d9%88%d9%87-%d8%aa%d8%a7%d8%b1%db%8c%d8%ae-%d9%86%da%af%d8%a7%d8%b1%db%8c-%d9%88-%d8%aa%d8%a7%d8%b1%db%8c%d8%ae-%d9%86%da%af%d8%b1%db%8c-%d9%81%db%8c%d8%b6-%d9%85%d8%ad%d9%85%d8%af%da%a9%d8%a7%d8%aa%d8%a8-%d8%a8%d8%b1-%d8%a7%d8%b3%d8%a7%d8%b3-%d8%b3%d8%b1%d8%a7%d8%ac-%d8%a7%d9%84%d8%aa%d9%88%d8%a7%d8%b1%db%8c%d8%ae موسوی و زندیه، «شیوۀ تاریخ‌نگاری و تاریخنگری فیضمحمد کاتب»، 1398ش، ص72.]</ref> از نظر روش بیان رویدادها، این اثر با رویکرد زیرکانه و با عبارت‌های تعارفی، مانند ستایش دستگاه حاکم با القاب و اوصاف تمجیدآمیز و ناسزاگویی به مخالفان نوشته شده تا حساسیت حاکمان برانگیخته نشود و یک سلسله حقایق دربارۀ ستم حاکمان و نقض حقوق اساسی اقلیت‌های قومی و مذهبی، به‌صورت مفصل و مستند در تاریخ ثبت شود.<ref>[https://www.farsnews.ir/af/news/13940904000105/-%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D8%AC-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D9%88%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE-%D9%85%D8%B1%D8%AC%D8%B9-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE-%D8%A7%D9%81%D8%BA%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D8%AB%D8%B1-%D9%85%D8%A7%D9%86%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D8%B1-%D9%81%DB%8C%D8%B6-%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF-%DA%A9%D8%A7%D8%AA%D8%A8- «سراج التواریخ؛ مرجع تاریخ افغانستان اثر ماندگار فیضمحمد کاتب»، خبرگزاری فارس.]</ref> | روش ثبت رویدادها در سراج التواریخ، بر مبنای «کرونولوژی» (ثبت رویداد مبتنی بر توالی تاریخی) است؛ یعنی در مرحلۀ اول، دورۀ حکومت‌ها را در نظر دارد و در مرحلۀ دوم، سال‌های حکمرانی از سال اول حکومت پادشاه آغاز شده و تا سال آخر ادامه می‌یابد و سپس سال‌ها به ماه و ماه به روز تقسیم می‌شود. به‌همین دلیل، جلدهای چهارگانۀ سراج التواریخ، به دوره‌های زمامداری حکومت‌ها تقسیم‌بندی شده است که از عصر «احمدشاه ابدالی» در 1186ق شروع و به سال اول حکومت امیر امان‌الله خان در 1297ق پایان می‌یابد.<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1495500/%d8%b4%db%8c%d9%88%d9%87-%d8%aa%d8%a7%d8%b1%db%8c%d8%ae-%d9%86%da%af%d8%a7%d8%b1%db%8c-%d9%88-%d8%aa%d8%a7%d8%b1%db%8c%d8%ae-%d9%86%da%af%d8%b1%db%8c-%d9%81%db%8c%d8%b6-%d9%85%d8%ad%d9%85%d8%af%da%a9%d8%a7%d8%aa%d8%a8-%d8%a8%d8%b1-%d8%a7%d8%b3%d8%a7%d8%b3-%d8%b3%d8%b1%d8%a7%d8%ac-%d8%a7%d9%84%d8%aa%d9%88%d8%a7%d8%b1%db%8c%d8%ae موسوی و زندیه، «شیوۀ تاریخ‌نگاری و تاریخنگری فیضمحمد کاتب»، 1398ش، ص72.]</ref> از نظر روش بیان رویدادها، این اثر با رویکرد زیرکانه و با عبارت‌های تعارفی، مانند ستایش دستگاه حاکم با القاب و اوصاف تمجیدآمیز و ناسزاگویی به مخالفان نوشته شده تا حساسیت حاکمان برانگیخته نشود و یک سلسله حقایق دربارۀ ستم حاکمان و نقض حقوق اساسی اقلیت‌های قومی و مذهبی، به‌صورت مفصل و مستند در تاریخ ثبت شود.<ref>[https://www.farsnews.ir/af/news/13940904000105/-%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D8%AC-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D9%88%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE-%D9%85%D8%B1%D8%AC%D8%B9-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE-%D8%A7%D9%81%D8%BA%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D8%AB%D8%B1-%D9%85%D8%A7%D9%86%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D8%B1-%D9%81%DB%8C%D8%B6-%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF-%DA%A9%D8%A7%D8%AA%D8%A8- «سراج التواریخ؛ مرجع تاریخ افغانستان اثر ماندگار فیضمحمد کاتب»، خبرگزاری فارس.]</ref> | ||
==شيوۀ ادبي نگارش== | ==شيوۀ ادبي نگارش== | ||
شيوۀ نگارش سراج التواریخ به نثر فارسی که مانند زبان عربي تابع قواعد و اصول ادبي است، این کتاب را مانند | شيوۀ نگارش سراج التواریخ به نثر فارسی که مانند [[زبان عربي]] تابع قواعد و اصول ادبي است، این کتاب را مانند «[[تاریخ بیهقی]]» به یک متن معتبر ادبی تبدیل کرده است. این اثر، با عبارات ادبی و با نثر فني و منشيانه نوشته شده؛ اما محتوای کتاب قربانی آرايش كلام نشده و قدرت طبع و احاطة ذهن نویسنده را بر فنون ادب و دانستن رویدادها نشان داده است. <ref>[https://www.khorasanzameen.net/php/read.php?id=243 یسنا، «زندگی‌نامه و آثار فیضمحمد کاتب»، وب‌سایت خراسان زمین.]</ref> | ||
==محتوای کتاب== | ==محتوای کتاب== | ||
# جلد اول سراج التواریخ که تألیف آن در 1325ق به‌پایان رسیده است، شامل رویدادهای دوران پادشاهان «سَدُوزایی» است که مدت 98 سال را در بر می‌گیرد.<ref>[https://www.khorasanzameen.net/php/read.php?id=243 یسنا، «زندگی‌نامه و آثار فیضمحمد کاتب»، وب‌سایت خراسان زمین.]</ref> در این جلد، حوادث سیاسی و اجتماعی، موقعیت جغرافیایی و نژادنامۀ افغانستان به‌تفصیل بحث شده است.<ref>[https://www.farsnews.ir/af/news/13940904000105/-%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D8%AC-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D9%88%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE-%D9%85%D8%B1%D8%AC%D8%B9-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE-%D8%A7%D9%81%D8%BA%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D8%AB%D8%B1-%D9%85%D8%A7%D9%86%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D8%B1-%D9%81%DB%8C%D8%B6-%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF-%DA%A9%D8%A7%D8%AA%D8%A8- «سراج التواریخ؛ مرجع تاریخ افغانستان اثر ماندگار فیضمحمد کاتب»، خبرگزاری فارس.]</ref> | # جلد اول سراج التواریخ که تألیف آن در 1325ق به‌پایان رسیده است، شامل رویدادهای دوران پادشاهان «سَدُوزایی» است که مدت 98 سال را در بر می‌گیرد.<ref>[https://www.khorasanzameen.net/php/read.php?id=243 یسنا، «زندگی‌نامه و آثار فیضمحمد کاتب»، وب‌سایت خراسان زمین.]</ref> در این جلد، حوادث سیاسی و اجتماعی، موقعیت جغرافیایی و نژادنامۀ [[افغانستان]] به‌تفصیل بحث شده است.<ref>[https://www.farsnews.ir/af/news/13940904000105/-%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D8%AC-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D9%88%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE-%D9%85%D8%B1%D8%AC%D8%B9-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE-%D8%A7%D9%81%D8%BA%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D8%AB%D8%B1-%D9%85%D8%A7%D9%86%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D8%B1-%D9%81%DB%8C%D8%B6-%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF-%DA%A9%D8%A7%D8%AA%D8%A8- «سراج التواریخ؛ مرجع تاریخ افغانستان اثر ماندگار فیضمحمد کاتب»، خبرگزاری فارس.]</ref> | ||
# جلد دوم، از آغاز به‌قدرت رسیدن خاندان «محمدزایی» شروع می‌شود و تا رویدادهای سال 1297ق را در بر می‌گیرد. جلد اول و دوم، در 1331ق کابل به‌چاپ رسیده که در مجموع دارای 378 صفحه است. <ref>[https://www.khorasanzameen.net/php/read.php?id=243 یسنا، «زندگی‌نامه و آثار فیضمحمد کاتب»، وب‌سایت خراسان زمین.]</ref> | # جلد دوم، از آغاز به‌قدرت رسیدن خاندان «محمدزایی» شروع می‌شود و تا رویدادهای سال 1297ق را در بر می‌گیرد. جلد اول و دوم، در 1331ق [[کابل]] به‌چاپ رسیده که در مجموع دارای 378 صفحه است. <ref>[https://www.khorasanzameen.net/php/read.php?id=243 یسنا، «زندگی‌نامه و آثار فیضمحمد کاتب»، وب‌سایت خراسان زمین.]</ref> | ||
# جلد سوم سراج که بزرگترین و مهمترین قسمت این کتاب است، حوادث شانزده‌سالۀ افغانستان را در دوران حکومت «امیر عبدالرحمن خان» از 1297ق تا 1314ق شامل می‌شود. <ref>[https://www.khorasanzameen.net/php/read.php?id=243 یسنا، «زندگی‌نامه و آثار فیضمحمد کاتب»، وب‌سایت خراسان زمین.]</ref> در این جلد، دست‌نشاندگی امیر عبدالرحمن و خاندان حکومتی توسط انگلستان و رفتار خشن وی نسبت به اقلیت‌های قومی به‌ویژه هزاره‌ها و شعیان، با روش ابتکاری شرح داده شده که مهمترین آنها عبارت است از: قتل‌عام، شکنجه، آوارگی مردم هزاره و به‌بردگی گرفتن زنان و مردان آنها، ترویج اختلافات قومی و مذهبی، برپایی کله‌منارها، وضع مالیات سنگین و رواج رشوه‌خواری در میان مأموران دولتی.<ref>[https://www.farsnews.ir/af/news/13940904000105/-%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D8%AC-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D9%88%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE-%D9%85%D8%B1%D8%AC%D8%B9-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE-%D8%A7%D9%81%D8%BA%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D8%AB%D8%B1-%D9%85%D8%A7%D9%86%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D8%B1-%D9%81%DB%8C%D8%B6-%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF-%DA%A9%D8%A7%D8%AA%D8%A8- «سراج التواریخ؛ مرجع تاریخ افغانستان اثر ماندگار فیضمحمد کاتب»، خبرگزاری فارس.]</ref> | # جلد سوم سراج که بزرگترین و مهمترین قسمت این کتاب است، حوادث شانزده‌سالۀ [[افغانستان]] را در دوران حکومت «امیر عبدالرحمن خان» از 1297ق تا 1314ق شامل می‌شود. <ref>[https://www.khorasanzameen.net/php/read.php?id=243 یسنا، «زندگی‌نامه و آثار فیضمحمد کاتب»، وب‌سایت خراسان زمین.]</ref> در این جلد، دست‌نشاندگی امیر عبدالرحمن و خاندان حکومتی توسط [[انگلستان]] و رفتار خشن وی نسبت به اقلیت‌های قومی به‌ویژه هزاره‌ها و شعیان، با روش ابتکاری شرح داده شده که مهمترین آنها عبارت است از: قتل‌عام، شکنجه، آوارگی مردم هزاره و به‌بردگی گرفتن زنان و مردان آنها، ترویج اختلافات قومی و مذهبی، برپایی کله‌منارها، وضع مالیات سنگین و رواج رشوه‌خواری در میان مأموران دولتی.<ref>[https://www.farsnews.ir/af/news/13940904000105/-%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D8%AC-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D9%88%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE-%D9%85%D8%B1%D8%AC%D8%B9-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE-%D8%A7%D9%81%D8%BA%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D8%AB%D8%B1-%D9%85%D8%A7%D9%86%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D8%B1-%D9%81%DB%8C%D8%B6-%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF-%DA%A9%D8%A7%D8%AA%D8%A8- «سراج التواریخ؛ مرجع تاریخ افغانستان اثر ماندگار فیضمحمد کاتب»، خبرگزاری فارس.]</ref> | ||
#جلد چهارم، رویدادهای شش سال اخیر پادشاهی عبدالرحمان و تمام دورۀ حکمرانی و قتل حبیبالله خان را شامل می‌شود.<ref>[https://www.khorasanzameen.net/php/read.php?id=243 یسنا، «زندگی‌نامه و آثار فیضمحمد کاتب»، وب‌سایت خراسان زمین.]</ref> در سال 1388ش دولت افغانستان این جلد را از یک کتابخانه شخصی به‌قیمت 25 هزار دلار خریداری کرد و هم‌اکنون در آرشیو ملی نگهداری می‌شود.<ref>[https://www.farsnews.ir/af/news/13940904000105/-%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D8%AC-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D9%88%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE-%D9%85%D8%B1%D8%AC%D8%B9-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE-%D8%A7%D9%81%D8%BA%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D8%AB%D8%B1-%D9%85%D8%A7%D9%86%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D8%B1-%D9%81%DB%8C%D8%B6-%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF-%DA%A9%D8%A7%D8%AA%D8%A8- «سراج التواریخ؛ مرجع تاریخ افغانستان اثر ماندگار فیضمحمد کاتب»، خبرگزاری فارس.]</ref> | #جلد چهارم، رویدادهای شش سال اخیر پادشاهی عبدالرحمان و تمام دورۀ حکمرانی و قتل حبیبالله خان را شامل می‌شود.<ref>[https://www.khorasanzameen.net/php/read.php?id=243 یسنا، «زندگی‌نامه و آثار فیضمحمد کاتب»، وب‌سایت خراسان زمین.]</ref> در سال 1388ش دولت [[افغانستان]] این جلد را از یک کتابخانه شخصی به‌قیمت 25 هزار دلار خریداری کرد و هم‌اکنون در آرشیو ملی نگهداری می‌شود.<ref>[https://www.farsnews.ir/af/news/13940904000105/-%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D8%AC-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D9%88%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE-%D9%85%D8%B1%D8%AC%D8%B9-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE-%D8%A7%D9%81%D8%BA%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D8%AB%D8%B1-%D9%85%D8%A7%D9%86%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D8%B1-%D9%81%DB%8C%D8%B6-%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF-%DA%A9%D8%A7%D8%AA%D8%A8- «سراج التواریخ؛ مرجع تاریخ افغانستان اثر ماندگار فیضمحمد کاتب»، خبرگزاری فارس.]</ref> | ||
# جلد پنجم دربارۀ هشت سال و سه ماه سلطنت امان‌الله خان بوده است؛ اما اکنون سرنوشت این جلد معلوم نیست. <ref>[https://www.khorasanzameen.net/php/read.php?id=243 یسنا، «زندگی‌نامه و آثار فیضمحمد کاتب»، وب‌سایت خراسان زمین.]</ref> | # جلد پنجم دربارۀ هشت سال و سه ماه سلطنت امان‌الله خان بوده است؛ اما اکنون سرنوشت این جلد معلوم نیست. <ref>[https://www.khorasanzameen.net/php/read.php?id=243 یسنا، «زندگی‌نامه و آثار فیضمحمد کاتب»، وب‌سایت خراسان زمین.]</ref> | ||
==اهمیت== | ==اهمیت== | ||
===الف) تاریخی=== | ===الف) تاریخی=== | ||
# سراج التواریخ کتابی است که رویدادهای سیاسی سه قرن اخیر افغانستان را به‌صورت جامع شرح داده است و در خلال آن، روایت کامل از پاک‌سازی قومی هزاره‌های شیعه توسط امیر عبدالرحمن ارائه کرده است؛ <ref>احمدی، «تسخیر هزارۀ یاغستان به‌روایت سراج التواریخ»، ۱۳۹۶ش، ص۱۲۰-۱۲۵.</ref> | # سراج التواریخ کتابی است که رویدادهای سیاسی سه قرن اخیر [[افغانستان]] را به‌صورت جامع شرح داده است و در خلال آن، روایت کامل از پاک‌سازی قومی هزاره‌های [[شیعه]] توسط امیر عبدالرحمن ارائه کرده است؛ <ref>احمدی، «تسخیر هزارۀ یاغستان به‌روایت سراج التواریخ»، ۱۳۹۶ش، ص۱۲۰-۱۲۵.</ref> | ||
# گزارش دقیق از رویدادهای تاریخی، حقیقت‌گویی، متکی بودن گزارش‌ها بر مدارک و اسناد بایگانی دولتی و کتاب‌های ثبت فرامین، از دیگر وجوه اهمیت این اثر تاریخی است؛ | # گزارش دقیق از رویدادهای تاریخی، حقیقت‌گویی، متکی بودن گزارش‌ها بر مدارک و اسناد بایگانی دولتی و کتاب‌های ثبت فرامین، از دیگر وجوه اهمیت این اثر تاریخی است؛ | ||
# سراج التواریخ، مرجع بسیاری از کتاب‌های تاریخی در داخل و خارج از افغانستان قرار گرفته است؛ به‌همین دلیل، نویسندگان و محققان هرگونه پژوهش را بدون مراجعه به این کتاب ناقص می‌خوانند. | # سراج التواریخ، مرجع بسیاری از کتاب‌های تاریخی در داخل و خارج از [[افغانستان]] قرار گرفته است؛ به‌همین دلیل، نویسندگان و محققان هرگونه پژوهش را بدون مراجعه به این کتاب ناقص می‌خوانند. | ||
# پژوهشگران، نویسندۀ سراج التواریخ را «پدر تاریخ افغانستان»، «تاریخ‌آفرین تاریخ‌آفرینان»، «بیهقی ثانی» و سراج التوارایخ را «ام‌التواریخ» نامیده‌اند؛ | # پژوهشگران، نویسندۀ سراج التواریخ را «پدر تاریخ افغانستان»، «تاریخ‌آفرین تاریخ‌آفرینان»، «بیهقی ثانی» و سراج التوارایخ را «ام‌التواریخ» نامیده‌اند؛ | ||
#حقیقت‌پژوهی، ایمان و تعهد نویسندۀ کتاب به راستی و درستی، این اثر را در تاریخ‌نگاری مورد توجه نویسندگان و محققان قرار داده است؛ | #حقیقت‌پژوهی، ایمان و تعهد نویسندۀ کتاب به راستی و درستی، این اثر را در تاریخ‌نگاری مورد توجه نویسندگان و محققان قرار داده است؛ | ||
| خط ۳۱: | خط ۳۱: | ||
# تعهد و پایندی به امانت‌داری و تعهد نویسنده به اندازه‌ای است که وقتی مطلب را از منبع دیگری نقل می‌کند، نام منبع را با جزئیات می‌آورد. <ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1495500/%d8%b4%db%8c%d9%88%d9%87-%d8%aa%d8%a7%d8%b1%db%8c%d8%ae-%d9%86%da%af%d8%a7%d8%b1%db%8c-%d9%88-%d8%aa%d8%a7%d8%b1%db%8c%d8%ae-%d9%86%da%af%d8%b1%db%8c-%d9%81%db%8c%d8%b6-%d9%85%d8%ad%d9%85%d8%af%da%a9%d8%a7%d8%aa%d8%a8-%d8%a8%d8%b1-%d8%a7%d8%b3%d8%a7%d8%b3-%d8%b3%d8%b1%d8%a7%d8%ac-%d8%a7%d9%84%d8%aa%d9%88%d8%a7%d8%b1%db%8c%d8%ae موسوی و زندیه، «شیوۀ تاریخ‌نگاری و تاریخنگری فیضمحمد کاتب»، 1398ش، ص68-72.]</ref> | # تعهد و پایندی به امانت‌داری و تعهد نویسنده به اندازه‌ای است که وقتی مطلب را از منبع دیگری نقل می‌کند، نام منبع را با جزئیات می‌آورد. <ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1495500/%d8%b4%db%8c%d9%88%d9%87-%d8%aa%d8%a7%d8%b1%db%8c%d8%ae-%d9%86%da%af%d8%a7%d8%b1%db%8c-%d9%88-%d8%aa%d8%a7%d8%b1%db%8c%d8%ae-%d9%86%da%af%d8%b1%db%8c-%d9%81%db%8c%d8%b6-%d9%85%d8%ad%d9%85%d8%af%da%a9%d8%a7%d8%aa%d8%a8-%d8%a8%d8%b1-%d8%a7%d8%b3%d8%a7%d8%b3-%d8%b3%d8%b1%d8%a7%d8%ac-%d8%a7%d9%84%d8%aa%d9%88%d8%a7%d8%b1%db%8c%d8%ae موسوی و زندیه، «شیوۀ تاریخ‌نگاری و تاریخنگری فیضمحمد کاتب»، 1398ش، ص68-72.]</ref> | ||
===ب) ادبی=== | ===ب) ادبی=== | ||
سراج التواریخ از نظر نثر نوشتاری نیز بسیار مهم است و برای پژوهشگران ادبیات فارسی در افغانستان می‌تواند منبع با ارزشی باشد.<ref> بیگ‌باباپور، «سراج التواریخ ملا فیضمحمد کاتب هزاره‌ای»، مجلۀ آینۀ پژوهش، 1390، ص144.</ref> | سراج التواریخ از نظر نثر نوشتاری نیز بسیار مهم است و برای پژوهشگران ادبیات فارسی در [[افغانستان]] می‌تواند منبع با ارزشی باشد.<ref> بیگ‌باباپور، «سراج التواریخ ملا فیضمحمد کاتب هزاره‌ای»، مجلۀ آینۀ پژوهش، 1390، ص144.</ref> | ||
==ویژگی‌های ادبی== | ==ویژگی‌های ادبی== | ||
===1. استعاره و تشبيه=== | ===1. استعاره و تشبيه=== | ||
| خط ۴۴: | خط ۴۴: | ||
در كتاب سراج التواريخ، واژگان عربي زیاد به‌کار رفته است که برخی از آنها نامأنوس بوده و در حاشیۀ کتاب تفسیر شده است. همچنین، كلمات تركي و مغولي به‌شيوۀ مورخان دورۀ تيموري استفاده شده است، مانند: ياسا رسانيد (قانوني)، ايلغار (هجوم)، كنكاش (مشوره و مباحثه)، الگا (جلگه، وادي)، قابوچي (دربان) و الوس (قبيله وطايفه).<ref>[https://www.khorasanzameen.net/php/read.php?id=243 یسنا، «زندگی‌نامه و آثار فیضمحمد کاتب»، وب‌سایت خراسان زمین.]</ref> | در كتاب سراج التواريخ، واژگان عربي زیاد به‌کار رفته است که برخی از آنها نامأنوس بوده و در حاشیۀ کتاب تفسیر شده است. همچنین، كلمات تركي و مغولي به‌شيوۀ مورخان دورۀ تيموري استفاده شده است، مانند: ياسا رسانيد (قانوني)، ايلغار (هجوم)، كنكاش (مشوره و مباحثه)، الگا (جلگه، وادي)، قابوچي (دربان) و الوس (قبيله وطايفه).<ref>[https://www.khorasanzameen.net/php/read.php?id=243 یسنا، «زندگی‌نامه و آثار فیضمحمد کاتب»، وب‌سایت خراسان زمین.]</ref> | ||
==حذف و سانسور== | ==حذف و سانسور== | ||
در چاپ نخست این اثر به‌دستور شخص امیر حبیبالله خان بخشی‌های از جلد سوم کتاب حذف و سانسور شده بود؛ اما «عبدالعلی مزاری» دبیرکل حزب وحدت اسلامی | در چاپ نخست این اثر به‌دستور شخص امیر حبیبالله خان بخشی‌های از جلد سوم کتاب حذف و سانسور شده بود؛ اما «عبدالعلی مزاری» دبیرکل حزب وحدت اسلامی [[افغانستان]]، با تهیۀ کپی از اصل دست‌نوشتۀ سانسورنشده، برای نخستین بار امکان چاپ عاری از سانسور این کتاب را میسر کرد.<ref>[https://www.farsnews.ir/news/13920913000667/%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D8%AC%E2%80%8C-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D9%88%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE-%D9%85%D9%87%D9%85%E2%80%8C%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D9%86-%D8%A7%D8%AB%D8%B1-%D8%AD%D9%88%D8%B2%D9%87-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE-%D8%A7%D9%81%D8%BA%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%AA%D8%AC%D8%AF%DB%8C%D8%AF-%DA%86%D8%A7%D9%BE-%D8%B4%D8%AF «سراج التواریخ، مهمترین اثر حوزۀ تاریخ افغانستان در ایران تجدید چاپ شد»، خبرگزاری فارس.]</ref> | ||
تصحیح و چاپ جدید | ==تصحیح و چاپ جدید== | ||
جلدهای اول تا سوم این اثر در 1392ش، با تلاش «محمدابراهیم شریعتی» و توسط انتشارات «عرفان» در تهران و جلد چهارم این کتاب نیز در 3 بخش توسط انتشارات «امیری» در کابل منتشر شده است. چاپ تازۀ این اثر، علاوه بر حروفچینی مجدد و ویرایش فنی، پیوست‌ها و پاورقی‌هایی را نیز با خود دارد. <ref>[https://www.farsnews.ir/news/13920913000667/%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D8%AC%E2%80%8C-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D9%88%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE-%D9%85%D9%87%D9%85%E2%80%8C%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D9%86-%D8%A7%D8%AB%D8%B1-%D8%AD%D9%88%D8%B2%D9%87-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE-%D8%A7%D9%81%D8%BA%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%AA%D8%AC%D8%AF%DB%8C%D8%AF-%DA%86%D8%A7%D9%BE-%D8%B4%D8%AF «سراج التواریخ، مهمترین اثر حوزۀ تاریخ افغانستان در ایران تجدید چاپ شد»، خبرگزاری فارس.]</ref> | جلدهای اول تا سوم این اثر در 1392ش، با تلاش «محمدابراهیم شریعتی» و توسط انتشارات «عرفان» در [[تهران]] و جلد چهارم این کتاب نیز در 3 بخش توسط انتشارات «امیری» در [[کابل]] منتشر شده است. چاپ تازۀ این اثر، علاوه بر حروفچینی مجدد و ویرایش فنی، پیوست‌ها و پاورقی‌هایی را نیز با خود دارد. <ref>[https://www.farsnews.ir/news/13920913000667/%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D8%AC%E2%80%8C-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D9%88%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE-%D9%85%D9%87%D9%85%E2%80%8C%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D9%86-%D8%A7%D8%AB%D8%B1-%D8%AD%D9%88%D8%B2%D9%87-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE-%D8%A7%D9%81%D8%BA%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%AA%D8%AC%D8%AF%DB%8C%D8%AF-%DA%86%D8%A7%D9%BE-%D8%B4%D8%AF «سراج التواریخ، مهمترین اثر حوزۀ تاریخ افغانستان در ایران تجدید چاپ شد»، خبرگزاری فارس.]</ref> | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||