بدون خلاصۀ ویرایش
(←منابع) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''<big>مبعث</big>'''؛ روز برانگیختن حضرت محمد به پیامبری. | '''<big>مبعث</big>'''؛ روز برانگیختن حضرت محمد به پیامبری. | ||
مبعث، مصادف با بیست‌وهفتم ماه | مبعث، مصادف با بیست‌وهفتم ماه [[رجب]]، روزی است که [[حضرت محمد]] (صلی الله علیه و آله) از جانب خداوند به نبوت منصوب شد. این روز از اعیاد بزرگ [[مسلمانان]] است که با برگزاری [[جشن]]، گرامی داشته می‌شود. | ||
==مفهوم‌شناسی== | ==مفهوم‌شناسی== | ||
«مبعث» به‌معنای ارسال و برانگیختن یا روانه کردن است.<ref> راغب اصفهانی، المفردات، ذیل واژۀ بعثت.</ref> بیشتر واژه‌شناسان، مبعث را مکان و زمان بعثت دانسته‌اند.<ref> دهخدا، لغت‌نامه، ذیل واژه‌های بعثت و مبعث.</ref> در اصطلاح کلامی نیز بعثت، به برانگیخته شدن محمد برای هدایت انسان‌ها از سوی خداوند اطلاق می‌شود. در زبان فارسی بعثت را آغاز رسالت هر پیامبری می‌دانند.<ref> [https://www.cgie.org.ir/fa/article/228837/%D8%A8%D8%B9%D8%AB%D8%AA مطیع، «بعثت»، دائرة المعارف بزرگ اسلامی.]</ref> | «مبعث» به‌معنای ارسال و برانگیختن یا روانه کردن است.<ref> راغب اصفهانی، المفردات، ذیل واژۀ بعثت.</ref> بیشتر واژه‌شناسان، مبعث را مکان و زمان بعثت دانسته‌اند.<ref> دهخدا، لغت‌نامه، ذیل واژه‌های بعثت و مبعث.</ref> در اصطلاح کلامی نیز بعثت، به برانگیخته شدن محمد برای هدایت انسان‌ها از سوی خداوند اطلاق می‌شود. در زبان فارسی بعثت را آغاز رسالت هر پیامبری می‌دانند.<ref> [https://www.cgie.org.ir/fa/article/228837/%D8%A8%D8%B9%D8%AB%D8%AA مطیع، «بعثت»، دائرة المعارف بزرگ اسلامی.]</ref> | ||
| خط ۱۲: | خط ۱۲: | ||
طبق قرائت مشهور، بعثت در 27 رجب، سال 40 عام‌الفیل در غار حرا، در کوهی نزدیک شهر مکه و در چهل سالگی محمد به وقوع پیوسته است.<ref>ابن‌کثیر، سیرة النبویة، 1396ق، ج1، ص392.</ref> | طبق قرائت مشهور، بعثت در 27 رجب، سال 40 عام‌الفیل در غار حرا، در کوهی نزدیک شهر مکه و در چهل سالگی محمد به وقوع پیوسته است.<ref>ابن‌کثیر، سیرة النبویة، 1396ق، ج1، ص392.</ref> | ||
==احوال پیامبر هنگام بعثت== | ==احوال پیامبر هنگام بعثت== | ||
تاریخ‌نگاران | تاریخ‌نگاران [[مسلمان]]، حالت‌های ویژۀ محمد هنگام دریافت وحی را چنین توصیف کرده‌اند: | ||
# بی‌هوشی: با قرار گرفتن در مرحله دریافت وحى، لحظه‌ای از حال رفته و تب و عرق، وجود محمد را فراگرفت.<ref>یعقوبی، تاریخ تحقیقى اسلام،1392ش، ج۱، ص۳۱۶.</ref> | # بی‌هوشی: با قرار گرفتن در مرحله دریافت وحى، لحظه‌ای از حال رفته و تب و عرق، وجود محمد را فراگرفت.<ref>یعقوبی، تاریخ تحقیقى اسلام،1392ش، ج۱، ص۳۱۶.</ref> | ||
# هراس: محمد در آغاز، از شیوۀ مواجهۀ قريش و مردم مكه با مسئله نبوت او، هراسان و نگران بود.<ref>یعقوبی، تاریخ تحقیقى اسلام،1392ش، ج۱، ص۳۱۶.</ref> | # هراس: محمد در آغاز، از شیوۀ مواجهۀ قريش و مردم مكه با مسئله نبوت او، هراسان و نگران بود.<ref>یعقوبی، تاریخ تحقیقى اسلام،1392ش، ج۱، ص۳۱۶.</ref> | ||
| خط ۱۹: | خط ۱۹: | ||
پس از این رویداد، پیامبر خدا به خانه بازگشت؛ خدیجه، همسر پیامبر، از او پرسید: ای محمد! نوری در چهرۀ تو مشاهده می‌کنم. محمد مبعوث شدن خود را به رسالت بیان کرده و خدیجه را دعوت به اسلام کرد و خدیجه به نبوت و رسالت همسر خود، اقرار کرد.<ref>قمی، منتهی الآمال، 1374ش، ج ۱، ص۴۷.</ref> | پس از این رویداد، پیامبر خدا به خانه بازگشت؛ خدیجه، همسر پیامبر، از او پرسید: ای محمد! نوری در چهرۀ تو مشاهده می‌کنم. محمد مبعوث شدن خود را به رسالت بیان کرده و خدیجه را دعوت به اسلام کرد و خدیجه به نبوت و رسالت همسر خود، اقرار کرد.<ref>قمی، منتهی الآمال، 1374ش، ج ۱، ص۴۷.</ref> | ||
==اولین مؤمنان و مخالفان بعثت== | ==اولین مؤمنان و مخالفان بعثت== | ||
# مؤمنان بعثت: خدیجه بنت خویلد اسدی، نخستین فرد از زنان است که دعوت پیغمبر اسلام را اجابت کرده و به او ایمان آورد.<ref>مجلسی، بحار الانوار، بی‌تا، ج18، ص194.</ref> در میان مردان نیز علی اولین شخصی بود که ایمان آورد<ref>ابن‌شهرآشوب، مناقب آل ابیطالب، ۱۳۷۹ق، ج۲، ص۶.</ref> و او نخستین شخص مسلمانی بود که از دوران کودکی تحت سرپرستی محمد قرار داشت.<ref>ابن‌عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ج۳، ص۱۰۹۰.</ref> بعد از علی، زید بن حارثه، زبیر، عبدالرحمن بن عوف، سعد بن ابی‌وقاص، طلحه، ابوعبیده جراح، ابومسلمه، ارقم بن ابی‌الارقم، خباب بن ارت و ابوبکر، افرادی بودند که، ایمان آوردند.<ref>طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۲، ص۳۱۵.</ref> | # مؤمنان بعثت: خدیجه بنت خویلد اسدی، نخستین فرد از زنان است که دعوت پیغمبر اسلام را اجابت کرده و به او [[ایمان]] آورد.<ref>مجلسی، بحار الانوار، بی‌تا، ج18، ص194.</ref> در میان مردان نیز [[علی بن ابیطالب|علی]] اولین شخصی بود که ایمان آورد<ref>ابن‌شهرآشوب، مناقب آل ابیطالب، ۱۳۷۹ق، ج۲، ص۶.</ref> و او نخستین شخص مسلمانی بود که از دوران کودکی تحت سرپرستی محمد قرار داشت.<ref>ابن‌عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ج۳، ص۱۰۹۰.</ref> بعد از علی، زید بن حارثه، زبیر، عبدالرحمن بن عوف، سعد بن ابی‌وقاص، طلحه، ابوعبیده جراح، ابومسلمه، ارقم بن ابی‌الارقم، خباب بن ارت و ابوبکر، افرادی بودند که، ایمان آوردند.<ref>طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۲، ص۳۱۵.</ref> | ||
# مخالفان بعثت: محمد پس از سه سال، تصمیم گرفت رسالت خود را آشکارا به نزدیکان و خویشاوندان، اعلام کند. اولین جلسه دعوت، با انکار ابولهب، به نتیجه نرسید و همگان متفرق شدند.<ref>سوره شعراء، آیه 214.</ref> پیامبر سه مرتبۀ دیگر آنها را گرد آورد و هر بار فقط علی، دعوت محمد را لبیک می‌گفت. رسول خدا نیز علی را در جلسۀ دعوت و انذار خویشاوندان خود، برادر، وصی و خلیفۀ خود اعلام کرد. مهمانان با خنده به ابوطالب گفتند محمد دستور داد که از پسر خود فرمان ببری و مطیع او باشی.<ref>طبری، تاریخ الامم و الملوک، ج۳، ص۱۱۷۲.</ref> | # مخالفان بعثت: محمد پس از سه سال، تصمیم گرفت رسالت خود را آشکارا به نزدیکان و خویشاوندان، اعلام کند. اولین جلسه دعوت، با انکار ابولهب، به نتیجه نرسید و همگان متفرق شدند.<ref>سوره شعراء، آیه 214.</ref> پیامبر سه مرتبۀ دیگر آنها را گرد آورد و هر بار فقط علی، دعوت محمد را لبیک می‌گفت. رسول خدا نیز علی را در جلسۀ دعوت و انذار خویشاوندان خود، برادر، وصی و خلیفۀ خود اعلام کرد. مهمانان با خنده به ابوطالب گفتند محمد دستور داد که از پسر خود فرمان ببری و مطیع او باشی.<ref>طبری، تاریخ الامم و الملوک، ج۳، ص۱۱۷۲.</ref> | ||
| خط ۲۵: | خط ۲۵: | ||
==اهداف بعثت== | ==اهداف بعثت== | ||
# خداپرستی، دوری از طاغوت: برخی آیات قرآن هدف از بعثت پیامبر را فراخوانی مردم به پرستش خدای یگانه و دوری از طاغوت و مظاهر شرک بیان کرده‌اند.<ref>سوره نحل، آیه 36.</ref> امام علی نیز یکی از اهداف بعثت را خداپرستی و نفی شرک برشمرده است.<ref>سیدرضی، نهج البلاغه، 1414ق، خطبه147.</ref> | # خداپرستی، دوری از طاغوت: برخی آیات قرآن هدف از بعثت پیامبر را فراخوانی مردم به پرستش خدای یگانه و دوری از طاغوت و مظاهر شرک بیان کرده‌اند.<ref>سوره نحل، آیه 36.</ref> امام علی نیز یکی از اهداف بعثت را خداپرستی و نفی شرک برشمرده است.<ref>سیدرضی، نهج البلاغه، 1414ق، خطبه147.</ref> | ||
# عقل‌گرایی و فطرت: هدف دیگر بعثت محمد، بیداری فطرت و برانگیختن عقل بشر بیان شده است.<ref>مشهدی، تفسیر کنزالدقیق، 1387ش، ج3، ص591.</ref> | # عقل‌گرایی و فطرت: هدف دیگر بعثت محمد، بیداری [[فطرت]] و برانگیختن عقل بشر بیان شده است.<ref>مشهدی، تفسیر کنزالدقیق، 1387ش، ج3، ص591.</ref> | ||
# حکمت و تزکیه: حکمت، تعلیم و تزکیه دیگر هدف بعثت است<ref>سوره آل‌عمران آیه 164.</ref> تا از این طریق استعدادهای فطری و عقلانی انسان‌ها شکوفا شوند.<ref>لاهیجی، تفسیر لاهیجى، 1373ش، ج4، ص40. </ref> | # حکمت و تزکیه: حکمت، تعلیم و [[تزکیه]] دیگر هدف بعثت است<ref>سوره آل‌عمران آیه 164.</ref> تا از این طریق استعدادهای فطری و عقلانی انسان‌ها شکوفا شوند.<ref>لاهیجی، تفسیر لاهیجى، 1373ش، ج4، ص40. </ref> | ||
# قسط و عدل: نهادینه‌سازی قسط و عدل یکی از مهم‌ترین اهداف بعثت بیان شده است.<ref>سوره حدید، آیه 25.</ref> | # قسط و عدل: نهادینه‌سازی قسط و عدل یکی از مهم‌ترین اهداف بعثت بیان شده است.<ref>سوره حدید، آیه 25.</ref> | ||
# نجات از تاریکی‌ها: طبق دیدگاه عالمان این عرصه، رهایی از ظلمات و رسیدن به وادی نور، از دیگر اهداف بعثت است.<ref>مکارم، تفسیر نمونه، 1374ش، ج10؛ ص262. </ref> | # نجات از تاریکی‌ها: طبق دیدگاه عالمان این عرصه، رهایی از ظلمات و رسیدن به وادی نور، از دیگر اهداف بعثت است.<ref>مکارم، تفسیر نمونه، 1374ش، ج10؛ ص262. </ref> | ||
==اعمال شب و روز مبعث== | ==اعمال شب و روز مبعث== | ||
# شب مبعث: دوازده رکعت نماز دو رکعتی، قرائت هفت مرتبه «انا انزلنا» و هفت مرتبه «آیت‌الکرسی» بعد از هر نماز دو رکعتی، زیارت حرم امام علی و دعای مخصوص این شب از جمله اعمال شب بیست‌وهفتم رجب است.<ref>قمی، مفاتیح‌الجنان، 1379، اعمال مخصوص شب 27 رجب، ص275-277</ref> | # شب مبعث: دوازده رکعت نماز دو رکعتی، قرائت هفت مرتبه «انا انزلنا» و هفت مرتبه «آیت‌الکرسی» بعد از هر نماز دو رکعتی، زیارت حرم امام علی و دعای مخصوص این شب از جمله اعمال شب بیست‌وهفتم رجب است.<ref>قمی، مفاتیح‌الجنان، 1379، اعمال مخصوص شب 27 رجب، ص275-277</ref> | ||
# روز مبعث: غسل کردن، روزه گرفتن، فرستادن | # روز مبعث: غسل کردن، روزه گرفتن، فرستادن [[صلوات]]، زیارت حضرت رسول و امام علی، دوازده رکعت نماز دو رکعتی و خواندن چهار مرتبه سوره‌هاى «حمد»، «توحید»، «فلق» و «ناس» بعد از هر دو رکعت نماز از جمله اعمال روز بعثت بیان شده است.<ref>قمی، مفاتیح‌الجنان، 1379، اعمال شب و روز بعثت، ص281. </ref> | ||
==مبعث در فرهنگ مسلمانان== | ==مبعث در فرهنگ مسلمانان== | ||
رویداد بعثت حضرت محمد، نقطه آغازین اسلام است و به همین دلیل، در فرهنگ مسلمانان جایگاه ویژه‌ای دارد. پیروان دین اسلام در سراسر جهان، این روز را به‌سان عیدی بزرگ، گرامی داشته و متناسب با خرده‌فرهنگ‌های بومی خود، جشن‌های ویژه‌ای برپا می‌کنند.<ref>[https://www.cgie.org.ir/fa/article/228837/%D8%A8%D8%B9%D8%AB%D8%AA مطیع، «بعثت»، دائرة المعارف بزرگ اسلامی.]</ref> | رویداد بعثت حضرت محمد، نقطه آغازین اسلام است و به همین دلیل، در فرهنگ مسلمانان جایگاه ویژه‌ای دارد. پیروان دین اسلام در سراسر جهان، این روز را به‌سان عیدی بزرگ، گرامی داشته و متناسب با خرده‌فرهنگ‌های بومی خود، جشن‌های ویژه‌ای برپا می‌کنند.<ref>[https://www.cgie.org.ir/fa/article/228837/%D8%A8%D8%B9%D8%AB%D8%AA مطیع، «بعثت»، دائرة المعارف بزرگ اسلامی.]</ref> | ||