صله رحم: تفاوت میان نسخه‌ها
حمید گلزار (بحث | مشارکتها) |
حمید گلزار (بحث | مشارکتها) |
||
| خط ۱۰: | خط ۱۰: | ||
==آثار صله رحم== | ==آثار صله رحم== | ||
گستره آثار صله رحم دنیا، آخرت و امور اجتماعی را در برمی‌گیرد؛ برخی از آثاری که در روایات آمده عبارت‌اند از آباد شدن | گستره آثار صله رحم دنیا، آخرت و امور اجتماعی را در برمی‌گیرد؛ برخی از آثاری که در روایات آمده عبارت‌اند از آباد شدن شهرها،<ref>[https://lib.eshia.ir/11005/2/152 کلینی، الکافی، 1407ق، ج2، ص152.]</ref> طولانی شدن عمر،<ref>[https://lib.eshia.ir/71860/71/93#_ftnref3 مجلسی، بحار الانوار، 1403ق، ج71، ص93.]</ref> دفع بلا،<ref>[https://lib.eshia.ir/11005/2/151 کلینی، الکافی، 1407ق، ج2، ص151.]</ref> زیاد شدن دارایی،<ref> [https://lib.eshia.ir/11005/2/151 کلینی، الکافی، 1407ق، ج2، ص151.]</ref> خوب شدن اخلاق،<ref> [https://lib.eshia.ir/11005/2/151 کلینی، الکافی، 1407ق، ج2، ص151.]</ref> آسانی مرگ<ref> [https://lib.eshia.ir/27725/1/481 طوسی، امالی طوسی، 1414ق، ص481.]</ref> و آسانی حسابرسی در قیامت.<ref>[https://lib.eshia.ir/27725/1/481 طوسی، امالی طوسی، 1414ق، ص481.]</ref> | ||
==آداب صله رحم== | ==آداب صله رحم== | ||
در روایتی از پیامبر اسلام، «سلام کردن» و «دست دادن» از جمله آداب صله رحم معرفی شده است. از دیدگاه فقهای مسلمان تنها با کسانی می‌توان دست داد که مَحرم محسوب باشند، از این‌رو دست دادن با خویشاوندان نامحرم، کاری اشتباه و حرام است. از دیگر آداب صله رحم «معانقه» و در آغوش گرفتن یکدیگر است. درباره ثواب معانقه در روایات آمده وقتی دو نفر دست می‌دهند و معانقه می‌کنند خداوند به هر دو طرف نظر می‌کند و رحمت خود را شامل حال آن‌ها کرده و نزد فرشتگان به دوستی و ملاقات بین بندگان خود مباهات می‌کند. | در روایتی از پیامبر اسلام، «سلام کردن» و «دست دادن» از جمله آداب صله رحم معرفی شده است. از دیدگاه فقهای مسلمان تنها با کسانی می‌توان دست داد که مَحرم محسوب باشند، از این‌رو دست دادن با خویشاوندان نامحرم، کاری اشتباه و حرام است. از دیگر آداب صله رحم «معانقه» و در آغوش گرفتن یکدیگر است. درباره ثواب معانقه در روایات آمده وقتی دو نفر دست می‌دهند و معانقه می‌کنند خداوند به هر دو طرف نظر می‌کند و رحمت خود را شامل حال آن‌ها کرده و نزد فرشتگان به دوستی و ملاقات بین بندگان خود مباهات می‌کند. | ||
نسخهٔ ۱۵ سپتامبر ۲۰۲۱، ساعت ۱۴:۵۰
صله رحم، پیوند و ارتباط با خویشاوندان
مفهوم‌شناسی
صله رحم از دو واژه «صله» و «رحم» تشکیل شده است؛ برای «صله» معانی مختلفی بیان شده از جمله احسان[۱] و پیوستن[۲] که هر دو قابل‌جمع است یعنی جمع بین ارتباط با خویشاوندان و احسان و بخشش به آن‌ها. واژه «رَحِم» نیز به معنای جای جنین در شکم مادر است که آن را «زِهدان» می‌گویند،[۳] اما ازآنجاکه همه خویشاوندان از یک رحم متولد شده‌اند معنای قرابت و خویشاوندی نیز از آن استعاره گرفته شده است.[۴] بنابراین می‌توان گفت معنای اصطلاحی صله رحم، دیدار با مجموعه پیوسته‌ای از خویشاوندان و ایجاد ارتباط با آن‌ها است.[۵]
اهمیت صله رحم
پیوند و ارتباط با خویشاوندان نسبی و سببی در اسلام از ارزش بالایی برخوردار است. در قرآن و روایات نسبت به انجام آن تأکید و نسبت به ترک آن هشدار داده شده است. پیامبر اسلام صله رحم را بخشی از دین دانسته و به آن سفارش کرده هرچند فاصله اشخاص از یکدیگر به اندازه یک سال راه رفتن باشد و در این راه سختی‌های زیادی ببینند.[۶] همچنین در روایتی از پیامبر اسلام علاوه بر بخشش گناهان، برای کسی که صله رحم انجام می‌دهد اجر صد شهید بیان شده است.[۷]
حد صله رحم
اسلام دایره صله رحم را بسیار وسیع و ساده قرار داده است. امام علی در روایتی کمترین حد صله رحم را «سلام کردن» معین کرده[۸] و امام صادق کمترین حد پذیرایی در صله رحم را شربت آبی معرفی می‌کند،[۹] همراه شدن صله رحم با غذا و پذیرایی سنگین، کار اشتباهی است که در زمان ما در برخی مناطق رواج پیدا کرده است. امام صادق بهترین راه برای خدمت به خویشاوندان و نزدیکان را خوب سلام کردن، خوب جواب سلام دادن[۱۰] و آزار نرساندن به آن‌ها[۱۱] می‌داند.
آثار صله رحم
گستره آثار صله رحم دنیا، آخرت و امور اجتماعی را در برمی‌گیرد؛ برخی از آثاری که در روایات آمده عبارت‌اند از آباد شدن شهرها،[۱۲] طولانی شدن عمر،[۱۳] دفع بلا،[۱۴] زیاد شدن دارایی،[۱۵] خوب شدن اخلاق،[۱۶] آسانی مرگ[۱۷] و آسانی حسابرسی در قیامت.[۱۸]
آداب صله رحم
در روایتی از پیامبر اسلام، «سلام کردن» و «دست دادن» از جمله آداب صله رحم معرفی شده است. از دیدگاه فقهای مسلمان تنها با کسانی می‌توان دست داد که مَحرم محسوب باشند، از این‌رو دست دادن با خویشاوندان نامحرم، کاری اشتباه و حرام است. از دیگر آداب صله رحم «معانقه» و در آغوش گرفتن یکدیگر است. درباره ثواب معانقه در روایات آمده وقتی دو نفر دست می‌دهند و معانقه می‌کنند خداوند به هر دو طرف نظر می‌کند و رحمت خود را شامل حال آن‌ها کرده و نزد فرشتگان به دوستی و ملاقات بین بندگان خود مباهات می‌کند.
نکوهش قطع رابطه
اگر خویشاوندان با ما قطع رابطه کرده باشند اسلام اجازه نمی‌دهد که ما با آن‌ها قطع رابطه کنیم. در روایتی از پیامبر اسلام این کار یکی از مبغوض‌ترین اعمال نزد خدا و موجب خشم و غضب او دانسته شده است. در روایتی دیگر از امام صادق قطع‌کننده رحم ملعون ناميده شده است؛ چنین کسی وارد بهشت نمی‌شود و بوی بهشت که از فاصله دو هزار سال به مشام می‌رسد را احساس نمی‌کند. در آیات قرآن تنها رابطه با خویشاوندان کافر و مشرکی که دشمن اسلام و ستیزه‌جو هستند استثنا شده است. «بر پیامبر و کسانی که ایمان آورده‌اند سزاوار نیست که برای مشرکان- پس از آنکه برای‌شان آشکار گردید که آنان اهل دوزخ‌اند- طلب آمرزش کنند، هر چند خویشاوند [آنان] باشند.»
پانویس
- ↑ عمید، فرهنگ عمید، ذیل واژه صله.
- ↑ دهخدا، لغت‌نامه دهخدا، ذیل واژه صله.
- ↑ دهخدا، لغت‌نامه دهخدا، ذیل واژه رَحِم.
- ↑ نمازی، مستدرک سفینه البحار، 1408ق، ج4، ص112.
- ↑ دهخدا، لغت‌نامه دهخدا، ذیل واژه رَحِم.
- ↑ کلینی، الکافی، 1407ق، ج2، ص151.
- ↑ نوری، مستدرک الوسئل و مستنبط المسائل، 1408ق، ج15، ص249.
- ↑ کلینی، الکافی، 1407ق، ج2، ص155.
- ↑ کلینی، الکافی، 1407ق، ج2، ص151.
- ↑ کلینی، الکافی، 1407ق، ج2، ص157.
- ↑ نوری، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، 1408ق، ج15، ص255.
- ↑ کلینی، الکافی، 1407ق، ج2، ص152.
- ↑ مجلسی، بحار الانوار، 1403ق، ج71، ص93.
- ↑ کلینی، الکافی، 1407ق، ج2، ص151.
- ↑ کلینی، الکافی، 1407ق، ج2، ص151.
- ↑ کلینی، الکافی، 1407ق، ج2، ص151.
- ↑ طوسی، امالی طوسی، 1414ق، ص481.
- ↑ طوسی، امالی طوسی، 1414ق، ص481.
منابع
- قرآن کریم.
- دهخدا، علی‌اکبر، لغت‌نامه دهخدا، سایت موسسه لغت نامه دهخدا و مرکز بین‌المللی آموزش زبان فارسی، تاریخ بازدید: 16 مرداد 1400ش.
- شیخ حر عاملی، محمد بن حسن، تفصيل وسائل الشيعة إلى تحصيل مسائل الشريعة، قم، مؤسسة آل البيت عليهم السلام، چاپ اول، 1409ق.
- طوسی، محمد بن حسن، امالی طوسی، قم، دار الثقافة، چاپ اول، 1414ق.
- عمید، حسن، فرهنگ عمید، سایت کتابسرای اشجع، تاریخ بازدید: 16 مرداد1400ش.
- کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، محقق و مصحح علی‌اکبر غفارى و محمد آخوندى، تهران، دار الكتب الإسلامية، چاپ چهارم، 1407ق.
- مجلسی، محمد باقر بن محمدتقى، بحار الانوار، بیروت، دار إحياء التراث العربي، چاپ دوم، 1403ق.
- نمازی شاهرودی، علی، مستدرک سفینه البحار، قم، مؤسسة النشر الاسلامي التابعة لجماعة المدرسين، چاپ سوم، 1395ش.
- نوری، حسین بن محمدتقی، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، قم، مؤسسة آل البيت عليهم السلام، چاپ اول، 1408ق.