آداب: تفاوت میان نسخه‌ها

آداب (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۷ سپتامبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۵:۲۵

۱٬۲۲۰ بایت اضافه‌شده ، ‏۷ سپتامبر ۲۰۲۴

بدون خلاصۀ ویرایش

دیداریویکی‌متن

حبیب الله نجفی

۱٬۵۷۵

ویرایش

@@ خط ۵: / خط ۵: @@
 ==مفهوم‌شناسی==
-آداب جمع «ادب» و به‌معنی دانش، حسن رفتار، اخلاق و تربیت،[1] در اصطلاح فرهنگ‌شناسی ‌بر فرم‌های اجتماعی دلالت می‌کند و به مجموعه‌ای از قوانین و قواعد جاری در جامعه اطلاق می‌شود که معادل فرهنگ است.[2] در علم جامعه‌شناسیِ نظری، آداب و فرهنگ از هم تفکیک می‌شود.[3] آداب در قرون میانی تاریخ اسلام، مفهوم نزدیک به «فرهنگ سیاسی» امروزی داشته است، اما در دوران پسینی، مفهوم عملی و اخلاقی به خود گرفته است.[4]
+آداب جمع «ادب» و به‌معنی دانش، حسن رفتار، اخلاق و تربیت،<ref>دانش‌نامه زبان و ادب فارسی، ذیل واژۀ «ادب»، 1384، ج1، ص243؛ [http://pajoohe.ir/Product.aspx?ProductID=16711&CategoryID=9265&strParent=46346,9261 «ادب»، وب‌سایت پژوهه.]</ref> در اصطلاح فرهنگ‌شناسی ‌بر فرم‌های اجتماعی دلالت می‌کند و به مجموعه‌ای از قوانین و قواعد جاری در جامعه اطلاق می‌شود که معادل فرهنگ است.<ref>حسینی، فرهنگ معارف و معاریف، 1376ش، ج8، ص49.</ref> در علم جامعه‌شناسیِ نظری، آداب و فرهنگ از هم تفکیک می‌شود.<ref>امین‌پور و امین‌پور، «آداب اجتماعی در تفسیر المیزان»، 1393ش، ص16.</ref> آداب در قرون میانی تاریخ اسلام، مفهوم نزدیک به «فرهنگ سیاسی» امروزی داشته است، اما در دوران پسینی، مفهوم عملی و اخلاقی به خود گرفته است.<ref>لوئیس، زبان سیاسی اسلام، 1378ش، ص66-67.</ref>
 ==تفاوت آداب و اخلاق==
-از منظر علامه طباطبایی، اخلاق به‌معنای ملکات راسخ در روح انسان و مربوط به عالم درون است، اما آداب، مربوط به بیرون و ظرافت و زیبایی عمل است.[5] در همین چارچوب، آداب در زمان‌های مختلف فرق می‌کند، اما اخلاق با مقتضیات زمان تغییر نمی‌کند[6] و بنیان و مقدمۀ آداب است.[7] از نظر مرتضی مطهری، اخلاق به‌معنای تنظیم غزایزی درونی انسان ثابت است، ولی آداب از سنخ قرادادهای اجتماعی است که برخی فن و حرفه و برخی دیگر رسم‌ها و فرم‌های اجتماعی هستند.[8] از این منظر، میان آداب و اخلاق سنخیت وجود دارد و هر ادبی با هر اخلاقی سازگار نیست.[9] در سبک زندگی اسلامی نيز با وجود ثبات بنيادهای فرهنگي و ارزشي، نسبیت آداب اجتماعی پذیرفته شده است.[10] در روایت منسوب به امام علی توصیه شده است که فرزندان خود را به رعایت آداب خود ملزم نکنيد، زیرا آنها به زماني غير از زمان شما تعلق دارند.[11]
+از منظر علامه طباطبایی، اخلاق به‌معنای ملکات راسخ در روح انسان و مربوط به عالم درون است، اما آداب، مربوط به بیرون و ظرافت و زیبایی عمل است.<ref>طباطبایی، المیزان، 1374ش، ج 6، ص 257.</ref> در همین چارچوب، آداب در زمان‌های مختلف فرق می‌کند، اما اخلاق با مقتضیات زمان تغییر نمی‌کند<ref>مطهری، اسلام و نیازهای زمان، تهران، 1381ش، ج1، ص154.</ref> و بنیان و مقدمۀ آداب است.امین‌پور و امین‌پور، «آداب گفتاری حاکم بر سبک زندگی اسلامی از دیدگاه قرآن»، اردیبهشت 1392ش، ص45. از نظر مرتضی مطهری، اخلاق به‌معنای تنظیم غزایزی درونی انسان ثابت است، ولی آداب از سنخ قرادادهای اجتماعی است که برخی فن و حرفه و برخی دیگر رسم‌ها و فرم‌های اجتماعی هستند.<ref>مطهری، اسلام و نیازهای زمان، 1381ش، ج1، ص165- 168. </ref> از این منظر، میان آداب و اخلاق سنخیت وجود دارد و هر ادبی با هر اخلاقی سازگار نیست.<ref>حسین‌زاده، سبک زندگی: زمینه‌های پذیرش آداب، 1393ش، ص25. </ref> در سبک زندگی اسلامی نيز با وجود ثبات بنيادهای فرهنگي و ارزشي، نسبیت آداب اجتماعی پذیرفته شده است.<ref>شرف‌الدین، «نسبت میان اخلاق و آداب»، 1393ش، ص71.</ref> در روایت منسوب به امام علی توصیه شده است که فرزندان خود را به رعایت آداب خود ملزم نکنيد، زیرا آنها به زماني غير از زمان شما تعلق دارند.<ref>ابن ابی‌الحدید، شرح نهج‌البلاغه، 1404ق، ج20، ص260.</ref>
 ==خاستگاه آداب==