بدون خلاصۀ ویرایش
مهدی مهدوی (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱۳: | خط ۱۳: | ||
====دوران روشنگری و معاصر==== | ====دوران روشنگری و معاصر==== | ||
از قرن هجدهم و با ظهور دوران روشنگری و حرکت‌های حقوق بشر، به‌تدریج اعتراضاتی علیه این دیدگاه‌ها شکل گرفت. اما تا اواسط قرن نوزدهم، این رفتارهای خشونت‌آمیز به‌عنوان امری طبیعی پذیرفته می‌شد و حتی در صورت مرگ زن در اثر کتک خوردن، مردان چندان مجازات نمی شدند. با این حال، از اواخر قرن نوزدهم به تدریج دیدگاه‌ها نسبت به خشونت خانگی تغییر کرد و قوانینی برای ممنوعیت آن وضع شد. اما به دلیل ریشه‌های تاریخی عمیق این پدیده، همچنان تا مدت‌ها پس از تصویب این قوانین، خشونت خانگی علیه زنان به‌عنوان یک مسئله اجتماعی جدی تلقی نمی‌شد. | از قرن هجدهم و با ظهور دوران روشنگری و حرکت‌های حقوق بشر، به‌تدریج اعتراضاتی علیه این دیدگاه‌ها شکل گرفت. اما تا اواسط قرن نوزدهم، این رفتارهای خشونت‌آمیز به‌عنوان امری طبیعی پذیرفته می‌شد و حتی در صورت مرگ زن در اثر کتک خوردن، مردان چندان مجازات نمی شدند. با این حال، از اواخر قرن نوزدهم به تدریج دیدگاه‌ها نسبت به خشونت خانگی تغییر کرد و قوانینی برای ممنوعیت آن وضع شد. اما به دلیل ریشه‌های تاریخی عمیق این پدیده، همچنان تا مدت‌ها پس از تصویب این قوانین، خشونت خانگی علیه زنان به‌عنوان یک مسئله اجتماعی جدی تلقی نمی‌شد. | ||
در قرن بیستم، با مطرح شدن بحث‌های حقوق بشر و تلاش‌های سازمان‌های بین‌المللی نظیر سازمان ملل و نهادهای مرتبط با حقوق زنان و کودکان، خشونت خانگی به‌عنوان یک مشکل جدی حقوق بشری و بهداشت عمومی شناخته شد. اولین اقدامات قانونی برای محافظت از قربانیان خشونت خانگی در کشورهای غربی به‌ویژه از دهه ۱۹۷۰ آغاز شد. این روند با تصویب کنوانسیون‌های بین‌المللی نظیر "کنوانسیون رفع هر گونه تبعیض علیه زنان"<ref>[https://iran.un.org/fa/102367-کنوانسیون-رفع-هر-گونه-تبعیض-علیه-زنان?afd_azwaf_tok=eyJhbGciOiJSUzI1NiJ9.eyJhdWQiOiJpcmFuLnVuLm9yZyIsImV4cCI6MTcyOTY2MzUxMSwiaWF0IjoxNzI5NjYzMjExLCJpc3MiOiJ0aWVyMS04NmRjOWJiOWM5LXA0dmt6Iiwic3ViIjoiNS4yMzkuMTcyLjY1IiwiZGF0YSI6eyJ0eXBlIjoiaXNzdWVkIiwicmVmIjoiMjAyNDEwMjNUMDYwMDExWi0xODZkYzliYjljOXA0dmt6dDIwbmF1enI0MDAwMDAwMDBhdDAwMDAwMDAwMDdxNHUiLCJiIjoiWjlla1VFOEZTVldGczB2MjhGV3NvLUJUbFJMR0lDbFV1RnE2Q2FRU3ZkdyIsImgiOiJqOGlsZjF1QXJLYzUtQ3dfMkVYeVdiNGlvR09HN3ZySkpsZjJDeVVjaC1RIn19.Y-xDiVHoQ1NCYl5vX5xkhh0n_eW5xhv6tkamcDHfhtpSIVZqrBP3jRHpfuWmVnAhtqCjPxv3QUhcwZBlLjFYq5-j5lk7Fw5ioLRTOk5KwUVp8NIpC3RG3jirA_AfGORR9RXHApB0nmr51387hJ7Az27Qg3TTV-sh2dYzDH8hRW2a_jL7YRnbWyVaerUFhka8MV4tQlLJ8feAWy2oH0ID3qEBSppyNj3uZRIqL5lffBWOX6pvjEXYZcCgb9dWF2xncGTCXJemI15zwwl2iUu11J89T4IQ831tcOD7R_Yf7f8pp-iVgk6L_9FAJURup185m1vi1A_2nGcjZEw9JWcR5g.WF3obl2IDtqgvMFRqVdYkD5s «کنوانسیون رفع هر گونه تبعیض علیه زنان»، وب‌سایت سازمان ملل متحد].</ref> و "کنوانسیون حقوق کودک"<ref>[https://www.informationsverige.se/fa/om-sverige/att-bilda-familj-och-leva-med-barn-i-sverige/barns-rattigheter-och-barnkonventionen.html «حق و حقوق کودکان و کنوانسیون حقوق کودک»، وب‌سایت راهنمای جامعه سوئد].</ref> سرعت گرفت. همچنین تصویب قانون خشونت علیه زنان در سال ۱۹۹۴م، الزامات استرداد غرامت به بازماندگان را افزایش داد.<ref>[https://www.betterhelp.com/advice/domestic-violence/a-history-of-domestic-violence-how-much-have-things-changed/ «تاریخچۀ خشونت خانگی: آیا چیزی تغییر کرده است؟»، وب‌سایت کمک بهتر].</ref> | |||
در قرن بیستم، با مطرح شدن بحث‌های حقوق بشر و تلاش‌های سازمان‌های بین‌المللی نظیر سازمان ملل و نهادهای مرتبط با حقوق زنان و کودکان، خشونت خانگی به‌عنوان یک مشکل جدی حقوق بشری و بهداشت عمومی شناخته شد. اولین اقدامات قانونی برای محافظت از قربانیان خشونت خانگی در کشورهای غربی به‌ویژه از دهه ۱۹۷۰ آغاز شد. این روند با تصویب کنوانسیون‌های بین‌المللی نظیر "کنوانسیون رفع هر گونه تبعیض علیه زنان"<ref>[https://iran.un.org/fa/102367-کنوانسیون-رفع-هر-گونه-تبعیض-علیه-زنان?afd_azwaf_tok=eyJhbGciOiJSUzI1NiJ9.eyJhdWQiOiJpcmFuLnVuLm9yZyIsImV4cCI6MTcyOTY2MzUxMSwiaWF0IjoxNzI5NjYzMjExLCJpc3MiOiJ0aWVyMS04NmRjOWJiOWM5LXA0dmt6Iiwic3ViIjoiNS4yMzkuMTcyLjY1IiwiZGF0YSI6eyJ0eXBlIjoiaXNzdWVkIiwicmVmIjoiMjAyNDEwMjNUMDYwMDExWi0xODZkYzliYjljOXA0dmt6dDIwbmF1enI0MDAwMDAwMDBhdDAwMDAwMDAwMDdxNHUiLCJiIjoiWjlla1VFOEZTVldGczB2MjhGV3NvLUJUbFJMR0lDbFV1RnE2Q2FRU3ZkdyIsImgiOiJqOGlsZjF1QXJLYzUtQ3dfMkVYeVdiNGlvR09HN3ZySkpsZjJDeVVjaC1RIn19.Y-xDiVHoQ1NCYl5vX5xkhh0n_eW5xhv6tkamcDHfhtpSIVZqrBP3jRHpfuWmVnAhtqCjPxv3QUhcwZBlLjFYq5-j5lk7Fw5ioLRTOk5KwUVp8NIpC3RG3jirA_AfGORR9RXHApB0nmr51387hJ7Az27Qg3TTV-sh2dYzDH8hRW2a_jL7YRnbWyVaerUFhka8MV4tQlLJ8feAWy2oH0ID3qEBSppyNj3uZRIqL5lffBWOX6pvjEXYZcCgb9dWF2xncGTCXJemI15zwwl2iUu11J89T4IQ831tcOD7R_Yf7f8pp-iVgk6L_9FAJURup185m1vi1A_2nGcjZEw9JWcR5g.WF3obl2IDtqgvMFRqVdYkD5s «کنوانسیون رفع هر گونه تبعیض علیه زنان»، وب‌سایت سازمان ملل متحد].</ref> و "کنوانسیون [[حقوق کودکان|حقوق کودک]]"<ref>[https://www.informationsverige.se/fa/om-sverige/att-bilda-familj-och-leva-med-barn-i-sverige/barns-rattigheter-och-barnkonventionen.html «حق و حقوق کودکان و کنوانسیون حقوق کودک»، وب‌سایت راهنمای جامعه سوئد].</ref> سرعت گرفت. همچنین تصویب قانون خشونت علیه زنان در سال ۱۹۹۴م، الزامات استرداد غرامت به بازماندگان را افزایش داد.<ref>[https://www.betterhelp.com/advice/domestic-violence/a-history-of-domestic-violence-how-much-have-things-changed/ «تاریخچۀ خشونت خانگی: آیا چیزی تغییر کرده است؟»، وب‌سایت کمک بهتر].</ref> | |||
====عصر جاهلی==== | ====عصر جاهلی==== | ||
خشونت خانگی در عصر جاهلیت یکی از معضلات جدی جامعۀ عرب پیش از اسلام بود. در آن دوران، ساختارهای اجتماعی و فرهنگی به شدت پدرسالارانه و قبیله‌محور بودند. مردان، به‌عنوان سرپرست خانواده، اختیار تام بر زنان و کودکان داشتند. این سلطه‌گری به اشکال مختلفی از جمله ضرب و شتم، ازدواج‌های اجباری، محروم کردن از ارث،<ref>[https://lib.efatwa.ir/46987/9/508 فخر رازی، التفسیر الکبیر، 1420ق، ج9، ص508].</ref> به ارث رسیدن زن،<ref>سورۀ نساء، آیۀ 19.</ref> طرد کردن زنان در ایام عادت ماهیانه،<ref>[https://www.google.com/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=&ved=2ahUKEwiQvOTTgLiJAxUwyLsIHSLzH44QFnoECBQQAQ&url=https%3A%2F%2Fcsicc.abu.ac.ir%2Farticle_714813_4d59dcf0a6197554b0bb35b058acd596.pdf&usg=AOvVaw2Z3z_O4XrB52tINu1xhnYh&opi=89978449 منصوری و ولوی، «بررسی تطبیقی خشونت روانی علیه زنان در عصر جاهلی و عصر نبوی، پیوستگی و گسستگی تاریخی»، 1401ش، ص165-166].</ref> کشتن کودکان به خاطر فقر<ref>سورۀ اسراء، آیۀ 31.</ref> و حتی قتل دختران نوزاد (زنده به‌گور کردن) بروز می‌کرد.<ref>سورۀ تکویر، آیۀ 8-9.</ref> زنان در این جامعه، بیشتر به‌عنوان ملک مردان تلقی می‌شدند و حقوق بسیار اندکی داشتند. به‌طور کلی، خشونت علیه زنان و کودکان در آن زمان نه تنها امری رایج، بلکه به‌عنوان یک هنجار اجتماعی پذیرفته شده بود. <ref>[https://www.google.com/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=&ved=2ahUKEwiQvOTTgLiJAxUwyLsIHSLzH44QFnoECBQQAQ&url=https%3A%2F%2Fcsicc.abu.ac.ir%2Farticle_714813_4d59dcf0a6197554b0bb35b058acd596.pdf&usg=AOvVaw2Z3z_O4XrB52tINu1xhnYh&opi=89978449 منصوری و ولوی، «بررسی تطبیقی خشونت روانی علیه زنان در عصر جاهلی و عصر نبوی، پیوستگی و گسستگی تاریخی»، 1401ش، ص162].</ref> | خشونت خانگی در عصر جاهلیت یکی از معضلات جدی جامعۀ عرب پیش از اسلام بود. در آن دوران، ساختارهای اجتماعی و فرهنگی به شدت پدرسالارانه و قبیله‌محور بودند. مردان، به‌عنوان سرپرست خانواده، اختیار تام بر زنان و کودکان داشتند. این سلطه‌گری به اشکال مختلفی از جمله ضرب و شتم، ازدواج‌های اجباری، محروم کردن از ارث،<ref>[https://lib.efatwa.ir/46987/9/508 فخر رازی، التفسیر الکبیر، 1420ق، ج9، ص508].</ref> به ارث رسیدن زن،<ref>سورۀ نساء، آیۀ 19.</ref> طرد کردن زنان در ایام عادت ماهیانه،<ref>[https://www.google.com/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=&ved=2ahUKEwiQvOTTgLiJAxUwyLsIHSLzH44QFnoECBQQAQ&url=https%3A%2F%2Fcsicc.abu.ac.ir%2Farticle_714813_4d59dcf0a6197554b0bb35b058acd596.pdf&usg=AOvVaw2Z3z_O4XrB52tINu1xhnYh&opi=89978449 منصوری و ولوی، «بررسی تطبیقی خشونت روانی علیه زنان در عصر جاهلی و عصر نبوی، پیوستگی و گسستگی تاریخی»، 1401ش، ص165-166].</ref> کشتن کودکان به خاطر فقر<ref>سورۀ اسراء، آیۀ 31.</ref> و حتی قتل دختران نوزاد (زنده به‌گور کردن) بروز می‌کرد.<ref>سورۀ تکویر، آیۀ 8-9.</ref> زنان در این جامعه، بیشتر به‌عنوان ملک مردان تلقی می‌شدند و حقوق بسیار اندکی داشتند. به‌طور کلی، خشونت علیه زنان و کودکان در آن زمان نه تنها امری رایج، بلکه به‌عنوان یک هنجار اجتماعی پذیرفته شده بود. <ref>[https://www.google.com/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=&ved=2ahUKEwiQvOTTgLiJAxUwyLsIHSLzH44QFnoECBQQAQ&url=https%3A%2F%2Fcsicc.abu.ac.ir%2Farticle_714813_4d59dcf0a6197554b0bb35b058acd596.pdf&usg=AOvVaw2Z3z_O4XrB52tINu1xhnYh&opi=89978449 منصوری و ولوی، «بررسی تطبیقی خشونت روانی علیه زنان در عصر جاهلی و عصر نبوی، پیوستگی و گسستگی تاریخی»، 1401ش، ص162].</ref> | ||
با ظهور | با ظهور اسلام و گسترش ارزش‌هایی همچون عدالت، برابری، کرامت انسانی و احترام به حقوق زنان، خشونت خانگی به عنوان رفتاری ناپسند و غیرقابل‌قبول تلقی شد. با این حال، باورهای ریشه‌دار جامعه عرب جاهلی کاملاً از میان نرفت و خشونت خانگی، به‌ویژه در مورد زنان، به‌طور کامل متوقف نشد. <ref>[https://www.google.com/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=&ved=2ahUKEwiQvOTTgLiJAxUwyLsIHSLzH44QFnoECBQQAQ&url=https%3A%2F%2Fcsicc.abu.ac.ir%2Farticle_714813_4d59dcf0a6197554b0bb35b058acd596.pdf&usg=AOvVaw2Z3z_O4XrB52tINu1xhnYh&opi=89978449 منصوری و ولوی، «بررسی تطبیقی خشونت روانی علیه زنان در عصر جاهلی و عصر نبوی، پیوستگی و گسستگی تاریخی»، 1401ش، ص161-162].</ref> | ||
====وضعیت فعلی==== | ====وضعیت فعلی==== | ||
اگرچه در دهه‌های اخیر آگاهی نسبت به خشونت خانگی افزایش یافته و دولت‌ها و نهادهای بین‌المللی گام‌های مهمی برای کاهش آن برداشته‌اند، اما آمارهای موجود نشان می‌دهند که خشونت خانگی همچنان به‌عنوان یک مشکل جدی جهانی باقی است. | اگرچه در دهه‌های اخیر آگاهی نسبت به خشونت خانگی افزایش یافته و دولت‌ها و نهادهای بین‌المللی گام‌های مهمی برای کاهش آن برداشته‌اند، اما آمارهای موجود نشان می‌دهند که خشونت خانگی همچنان به‌عنوان یک مشکل جدی جهانی باقی است. | ||