بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۸: | خط ۸: | ||
در دورۀ حکمرانی آل‌بویه، نخستین مراسم عزاداری امام حسین به شکل رسمی برگزار شد. معزالدولۀ دیلمی، پایه‌گذار حکومت آل‌بویه در ایران، دستور داد در روز عاشورا همۀ بازارها تعطیل شود و مردم در مکان‌های عمومی به عزاداری برای امام حسین بپردازند. در این دوره، مراسم عزاداری با مرثیه‌‌خوانی و مقتل‌خوانی همراه بود. در دورۀ سلجوقیان شکل عمومی و رسمی عزاداری به حالت فردی و خانگی تغییر پیدا کرده بود؛ ولی در عصر صفویه و با رسمی شدن مذهب شیعه در ایران، مراسم عزاداری امام حسین با گونه‌های متنوع سینه‌زنی و زنجیرزنی در ایران رواج یافت. مراسم عزاداری محرم در دورۀ زندیه و قاجاریه، رونق روزافزون یافت؛ تعزیه‌خوانی در دورۀ کریم‌خان زند و خون‌آلوده کردن سر و صورت با تیغ در عصر قاجاریه، به مراسم عزاداری اضافه شد. عزاداری محرم در دورۀ پهلوی با رکود همراه بود؛ اما از سال 1342ش عزاداری محرم، به قیام‌های مردمی و در نهایت به انقلاب اسلامی انجامید. پس از انقلاب اسلامی، عزاداری محرم در ایران به شکل گسترده‌تری برگزار می‌شود.<ref>[https://www.mashreghnews.ir/news/638781/%D8%B3%DB%8C%D8%B1-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE%DB%8C-%D8%B9%D8%B2%D8%A7%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D9%85%D8%AD%D8%B1%D9%85-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D8%B2-%D8%A2%D9%84-%D8%A8%D9%88%DB%8C%D9%87-%D8%AA%D8%A7-%D8%A7%D9%85%D8%B1%D9%88%D8%B2 «سیر تاریخی محرم در ایران از آل‌‍بویۀ تا امروز»، سایت مشرق، تاریخ بازدید: 30 تیر 1401ش.]</ref> | در دورۀ حکمرانی آل‌بویه، نخستین مراسم عزاداری امام حسین به شکل رسمی برگزار شد. معزالدولۀ دیلمی، پایه‌گذار حکومت آل‌بویه در ایران، دستور داد در روز عاشورا همۀ بازارها تعطیل شود و مردم در مکان‌های عمومی به عزاداری برای امام حسین بپردازند. در این دوره، مراسم عزاداری با مرثیه‌‌خوانی و مقتل‌خوانی همراه بود. در دورۀ سلجوقیان شکل عمومی و رسمی عزاداری به حالت فردی و خانگی تغییر پیدا کرده بود؛ ولی در عصر صفویه و با رسمی شدن مذهب شیعه در ایران، مراسم عزاداری امام حسین با گونه‌های متنوع سینه‌زنی و زنجیرزنی در ایران رواج یافت. مراسم عزاداری محرم در دورۀ زندیه و قاجاریه، رونق روزافزون یافت؛ تعزیه‌خوانی در دورۀ کریم‌خان زند و خون‌آلوده کردن سر و صورت با تیغ در عصر قاجاریه، به مراسم عزاداری اضافه شد. عزاداری محرم در دورۀ پهلوی با رکود همراه بود؛ اما از سال 1342ش عزاداری محرم، به قیام‌های مردمی و در نهایت به انقلاب اسلامی انجامید. پس از انقلاب اسلامی، عزاداری محرم در ایران به شکل گسترده‌تری برگزار می‌شود.<ref>[https://www.mashreghnews.ir/news/638781/%D8%B3%DB%8C%D8%B1-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE%DB%8C-%D8%B9%D8%B2%D8%A7%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D9%85%D8%AD%D8%B1%D9%85-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D8%B2-%D8%A2%D9%84-%D8%A8%D9%88%DB%8C%D9%87-%D8%AA%D8%A7-%D8%A7%D9%85%D8%B1%D9%88%D8%B2 «سیر تاریخی محرم در ایران از آل‌‍بویۀ تا امروز»، سایت مشرق، تاریخ بازدید: 30 تیر 1401ش.]</ref> | ||
==اعمال عبادی ماه محرم== | ==اعمال عبادی ماه محرم== | ||
شب اول ماه محرم، در فرهنگ مسلمانان، اول سال قمری شمرده می‌شود<ref> [http://www.islamquest.net/fa/archive/fa765 «شهادت امام حسین(ع) و اوّل سال بودن محرم»، سایت اسلام کوئست نت، تاریخ بازدید: 30 تیر 1401ش.]</ref> و دارای مناسک خاصی است. میرزا جواد ملکی تبریزی در کتاب «المراقبات» به دوستداران خاندان حضرت محمد سفارش کرده است که حرمت دهۀ اول محرم را در ظاهر و باطن حفظ و آثار حزن و اندوه بر چهره نمایان کنند و حتی در روزه‌های نهم، دهم و یازدهم این ماه، لذت‌های حلال را نیز ترک گویند؛ مانند کسی که داغدار عزیزان خود است. از دیگر توصیه‌ها، خواندن زیارت عاشورا در دهۀ نخست این ماه است.<ref>[https://pdf.lib.eshia.ir/95032/1/25 ملکی تبریزی، المراقبات، کتابخانه مدرسه فقاهت، ص25-34.] </ref> همچنین در برخی آثار، به احیای شب اول محرم، نیایش و دعا در این شب و اقامه دو رکعت نماز سفارش شده که در هر رکعت بعد از حمد، ۱۱ مرتبه سورۀ توحید خوانده می‌شود. در روز اول محرم نیز به اقامه دو رکعت نماز و روزه‌داری سفارش شده است. همچنین احیای شب عاشورا (شب دهم محرم) در کنار مرقد امام حسین و نیز دعا و نیایش، پسندیده است. در روز عاشورا نیز برپایی مناسک زیر، توصیه شده است: | شب اول ماه محرم، در فرهنگ مسلمانان، اول سال قمری شمرده می‌شود<ref> [http://www.islamquest.net/fa/archive/fa765 «شهادت امام حسین(ع) و اوّل سال بودن محرم»، سایت اسلام کوئست نت، تاریخ بازدید: 30 تیر 1401ش.]</ref> و دارای مناسک خاصی است. میرزا جواد ملکی تبریزی در کتاب «المراقبات» به دوستداران خاندان حضرت محمد سفارش کرده است که حرمت دهۀ اول محرم را در ظاهر و باطن حفظ و آثار حزن و اندوه بر چهره نمایان کنند و حتی در روزه‌های نهم، دهم و یازدهم این ماه، لذت‌های حلال را نیز ترک گویند؛ مانند کسی که داغدار عزیزان خود است. از دیگر توصیه‌ها، خواندن زیارت عاشورا در دهۀ نخست این ماه است.<ref>[https://pdf.lib.eshia.ir/95032/1/25 ملکی تبریزی، المراقبات، کتابخانه مدرسه فقاهت، ص25-34.] </ref> همچنین در برخی آثار، به احیای شب اول محرم، نیایش و دعا در این شب و اقامه دو رکعت نماز سفارش شده که در هر رکعت بعد از حمد، ۱۱ مرتبه سورۀ توحید خوانده می‌شود. در روز اول محرم نیز به اقامه دو رکعت نماز و روزه‌داری سفارش شده است. همچنین احیای شب عاشورا (شب دهم محرم) در کنار مرقد امام حسین و نیز دعا و نیایش، پسندیده است.<ref>قمی، مفاتیح‌الجنان،1390ش، ص499؛ [http://pajoohe.ir/%D8%A7%D8%B9%D9%85%D8%A7%D9%84-10-%D8%B1%D9%88%D8%B2-%D8%A7%D9%88%D9%84-%D9%85%D8%AD%D8%B1%D9%85-%D8%AF%D9%87%D9%87-%D8%A7%D9%88%D9%84-%D9%85%D8%AD%D8%B1%D9%85__a-61642.aspx «اعمال 10 روزه اول محرم (دهۀ اول محرم)، دانشنامۀ پژوهشکده باقرالعلوم، 19 مهر 1395ش.]</ref> در روز عاشورا نیز برپایی مناسک زیر، توصیه شده است: | ||
1. زیارت امام حسین؛ | 1. زیارت امام حسین؛ | ||
2. پرهیز از خوردن و آشامیدن تا بعد از نماز عصر؛ | 2. پرهیز از خوردن و آشامیدن تا بعد از نماز عصر؛ | ||
| خط ۱۴: | خط ۱۴: | ||
4. سیراب کردن زائران امام حسین؛ | 4. سیراب کردن زائران امام حسین؛ | ||
5. خواندن سوره توحید (1000 مرتبه)؛ | 5. خواندن سوره توحید (1000 مرتبه)؛ | ||
6. خواندن زیارت عاشورا. | 6. خواندن زیارت عاشورا.<ref>قمی، مفاتیح‌الجنان،1390ش، ص503؛ [http://pajoohe.ir/%D8%A7%D8%B9%D9%85%D8%A7%D9%84-10-%D8%B1%D9%88%D8%B2-%D8%A7%D9%88%D9%84-%D9%85%D8%AD%D8%B1%D9%85-%D8%AF%D9%87%D9%87-%D8%A7%D9%88%D9%84-%D9%85%D8%AD%D8%B1%D9%85__a-61642.aspx «اعمال 10 روزه اول محرم (دهۀ اول محرم)، دانشنامۀ پژوهشکده باقرالعلوم، 19 مهر 1395ش.]</ref> | ||
7. گفتن هزار بار ذکر: «اللهم العن قتلة الحسین علیه‌السلام». | 7. گفتن هزار بار ذکر: «اللهم العن قتلة الحسین علیه‌السلام». | ||
==وقایع ماه محرم== | ==وقایع ماه محرم== | ||