بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۳: | خط ۳: | ||
مشارکت اجتماعی زنان به‌معنای ورود زنان به حوزه‌ای فراتر از محدودۀ تعریف شده در [[خانواده]]، مسئولیت‌پذیری در [[جامعه]] و نیز انجام فعالیت‌های اجتماعی است. این مساله هم حق است و هم تکلیف. کارشناسان معتقدند که موانع فرهنگی و اجتماعی زمینۀ سهم‌گیری زنان را در طول تاریخ با چالش و کندی مواجه کرده است. حضور فعال زنان در فضای عمومی، علیرغم فوائد با آسیب‌هایی نیز همراه بوده که ناشی از مدیریت نشدن آن است. | مشارکت اجتماعی زنان به‌معنای ورود زنان به حوزه‌ای فراتر از محدودۀ تعریف شده در [[خانواده]]، مسئولیت‌پذیری در [[جامعه]] و نیز انجام فعالیت‌های اجتماعی است. این مساله هم حق است و هم تکلیف. کارشناسان معتقدند که موانع فرهنگی و اجتماعی زمینۀ سهم‌گیری زنان را در طول تاریخ با چالش و کندی مواجه کرده است. حضور فعال زنان در فضای عمومی، علیرغم فوائد با آسیب‌هایی نیز همراه بوده که ناشی از مدیریت نشدن آن است. | ||
==مفهوم‌شناسی== | ==مفهوم‌شناسی== | ||
مشارکت به‌معنای ایجاد فرصت‌هایی برای توانمندسازی تمامی اعضای جامعه برای همکاری فعالانه، نفوذ بر فرآیند | مشارکت به‌معنای ایجاد فرصت‌هایی برای توانمندسازی تمامی اعضای جامعه برای همکاری فعالانه، نفوذ بر فرآیند پیشرفت و سهیم شدن در منافع حاصل از توسعه است.<ref>Midgley, Community Participation, Social Development, 1989, P23.</ref> مشارکت بر این بینش استوار است که تمامی افراد حق دارند در امور مربوط به خود احساس مسئولیت کرده و در تصمیم‌گیری‌هایی که بر زندگی آنها اثرگذار هستند، دخالت کنند. کارشناسان بر این باورند که مشارکتی منجر به ترقی و تکامل در یک جامعه خواهد شد که مشارکت تمامی اقشار و گروه‌ها را به‌دنبال داشته باشد.<ref>وینر و هانتینگتون، درک توسعۀ سیاسی، 1379ش، ص16.</ref><br> | ||
مشارکت اجتماعی دلالت بر گسترش روابط بین گروهی داشته و در قالب انجمن‌های داوطلبانه، باشگاه‌ها، اتحادیه‌ها و گروه‌ها شکل می‌گیرد. هدف اصلی این انجمن‌ها و گروه‌ها نیز مشارکت و درگیر ساختن مردم در فرآیندهای اجتماعی مختلف و در قالب سیاست‌های اجتماعی است.<ref>محسنی تبریزی، بررسی زمینۀ مشارکتی روستاییان و ارتباط آن با ترویج کشاورزی، 1369ش، ص108.</ref> | مشارکت اجتماعی دلالت بر گسترش روابط بین گروهی داشته و در قالب انجمن‌های داوطلبانه، باشگاه‌ها، اتحادیه‌ها و گروه‌ها شکل می‌گیرد. هدف اصلی این انجمن‌ها و گروه‌ها نیز مشارکت و درگیر ساختن مردم در فرآیندهای اجتماعی مختلف و در قالب سیاست‌های اجتماعی است.<ref>محسنی تبریزی، بررسی زمینۀ مشارکتی روستاییان و ارتباط آن با ترویج کشاورزی، 1369ش، ص108.</ref> | ||
| خط ۹: | خط ۹: | ||
کارشناسان معتقدند که جوامع، برای برپایی توسعۀ اقتصادی در یک کشور، به استفاده از زنان در تصمیمات عمومی و در نظر گرفتن احتیاجات و علائق آنها نیازمند هستند. آنها بر این باورند که این مشارکت نه‌تنها برای ایجاد برابری، بلکه برای برقراری حقوق زنان، توجه به مسائل آنها و روبه‌رو شدن با محیط‌های کاری همچون زندگی اجتماعی آنها، اهمیت می‌یابد.<ref>Hanish, A Governance Perspective on The Role of Cooperatives in Rural Development, 2005, P3.</ref> | کارشناسان معتقدند که جوامع، برای برپایی توسعۀ اقتصادی در یک کشور، به استفاده از زنان در تصمیمات عمومی و در نظر گرفتن احتیاجات و علائق آنها نیازمند هستند. آنها بر این باورند که این مشارکت نه‌تنها برای ایجاد برابری، بلکه برای برقراری حقوق زنان، توجه به مسائل آنها و روبه‌رو شدن با محیط‌های کاری همچون زندگی اجتماعی آنها، اهمیت می‌یابد.<ref>Hanish, A Governance Perspective on The Role of Cooperatives in Rural Development, 2005, P3.</ref> | ||
==تاریخچه== | ==تاریخچه== | ||
مشارکت اجتماعی زنان در طول تاریخ با موانع زیادی روبه‌رو بوده است. در بسیاری از زمان‌ها، اصل بر عدم مشارکت زنان بوده اما در دورۀ معاصر، حضور اجتماعی زنان و مشارکت آنها به یک جریان مهم اجتماعی تبدیل شده است. امروزه، از جمله عوامل توسعه‌یافتگی جوامع را مشارکت تمامی اقشار جامعه، به‌خصوص زنان در عرصه‌های اجتماعی، اقتصادی و سیاسی می‌دانند. کارشناسان به روشنی نشان داده‌اند که زنان در کلیۀ مناطق جهان، نقشی تعیین‌کننده و مهم در تولید و بازتولید فعالیت‌ها و نیز در روند توسعۀ جوامع دارند.<ref>Momsen, Woment and Development in the Third World, 1991, P104.</ref> تلاش‌های زنان در سراسر جهان برای از میان برداشتن نابرابری‌ها، از جمله ویژگی‌های مهم اجتماعی در قرن اخیر است.<ref>قریشی و دیگران، «بررسی عوامل مؤثر بر مشارکت اجتماعی زنان بالای 20 سال شهر تبریز»، 1391ش، ص117.</ref> همچنین، بحران‌های اقتصادی در کشورهای کمتر توسعه‌یافته، مشارکت زنان در فعالیت‌های اجتماعی- اقتصادی را به‌صورت چشمگیری افزایش داده است.<ref> نیک‌بین صداقتی و دیگران، «مشارکت اجتماعی زنان و تأثیر آن بر رفاه خانواده»، 1391ش، ص34.</ref><br> | مشارکت اجتماعی زنان در طول تاریخ با موانع زیادی روبه‌رو بوده است. در بسیاری از زمان‌ها، اصل بر عدم مشارکت زنان د عرصه عمومی بوده اما در دورۀ معاصر، حضور اجتماعی زنان و مشارکت آنها به یک جریان مهم اجتماعی تبدیل شده است. امروزه، از جمله عوامل توسعه‌یافتگی جوامع را مشارکت تمامی اقشار جامعه، به‌خصوص زنان در عرصه‌های فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی می‌دانند. کارشناسان به روشنی نشان داده‌اند که زنان در کلیۀ مناطق جهان، نقشی تعیین‌کننده و مهم در تولید و بازتولید فعالیت‌ها و نیز در روند توسعۀ جوامع دارند.<ref>Momsen, Woment and Development in the Third World, 1991, P104.</ref> تلاش‌های زنان در سراسر جهان برای از میان برداشتن نابرابری‌ها، از جمله ویژگی‌های مهم اجتماعی در قرن اخیر است.<ref>قریشی و دیگران، «بررسی عوامل مؤثر بر مشارکت اجتماعی زنان بالای 20 سال شهر تبریز»، 1391ش، ص117.</ref> همچنین، بحران‌های اقتصادی در کشورهای کمتر توسعه‌یافته، مشارکت زنان در فعالیت‌های اجتماعی- اقتصادی را به‌صورت چشمگیری افزایش داده است.<ref> نیک‌بین صداقتی و دیگران، «مشارکت اجتماعی زنان و تأثیر آن بر رفاه خانواده»، 1391ش، ص34.</ref><br> | ||
[[ایران]] نیز امروزه به مشارکت زنان که نیمی از جمعیت این کشور را تشکیل می‌دهند، نیاز پیدا کرده است. پس از [[انقلاب اسلامی]]، حضور زنان در عرصه‌های اجتماعی و اقتصادی پررنگ‌تر شده و این روند تا امروز، سرعت بیشتری یافته است. امروزه، برنامه‌ریزان کشوری، از قابلیت‌های زنان در عرصه‌های مختلف به‌خصوص زمینه‌های گوناگون فرهنگی و اقتصادی بهره می‌برند. هرچند، پس از گذشت چند دهه از حضور زنان در اجتماع، هنوز هم موانع بسیاری پیش‌روی آنها قرار دارد اما کارشناسان بر این باورند که این موانع را می‌توان از طریق فراهم‌سازی مناسبات اجتماعی و فرهنگی رفع کرده و نگرش منفی زنان نسبت به توانایی‌های خود و نیز عدم خودباوری آنها را کاهش داد.<ref>آشتیانی، مشکلات اجتماعی زنان، 1382ش، ص11.</ref> | [[ایران]] نیز امروزه به مشارکت زنان که نیمی از جمعیت این کشور را تشکیل می‌دهند، نیاز پیدا کرده است. پس از [[انقلاب اسلامی]]، حضور زنان در عرصه‌های اجتماعی و اقتصادی پررنگ‌تر شده و این روند تا امروز، سرعت بیشتری یافته است. امروزه، برنامه‌ریزان کشوری، از قابلیت‌های زنان در عرصه‌های مختلف به‌خصوص زمینه‌های گوناگون فرهنگی و اقتصادی بهره می‌برند. هرچند، پس از گذشت چند دهه از حضور زنان در اجتماع، هنوز هم موانع بسیاری پیش‌روی آنها قرار دارد اما کارشناسان بر این باورند که این موانع را می‌توان از طریق فراهم‌سازی مناسبات اجتماعی و فرهنگی رفع کرده و نگرش منفی زنان نسبت به توانایی‌های خود و نیز عدم خودباوری آنها را کاهش داد.<ref>آشتیانی، مشکلات اجتماعی زنان، 1382ش، ص11.</ref> | ||
| خط ۴۲: | خط ۴۲: | ||
==انواع مشارکت اجتماعی== | ==انواع مشارکت اجتماعی== | ||
برخی از نظریه‌پردازان اجتماعی، انواع مشارکت را به چند گروه، دسته‌بندی کرده‌اند: | برخی از نظریه‌پردازان اجتماعی، انواع مشارکت را به چند گروه، دسته‌بندی کرده‌اند: | ||
# مشارکت اجتماعی نخستین: این نوع از مشارکت‌ها که به مشارکت‌های آیینی نیز معروف هستند، در شکل گفت‌وگو با مردم صورت می‌گیرد. مشارکت اجتماعی نخستین، از قرن‌ها پیش، از سوی رهبران مذاهب و طرفداران انواع | # مشارکت اجتماعی نخستین: این نوع از مشارکت‌ها که به مشارکت‌های آیینی نیز معروف هستند، در شکل گفت‌وگو با مردم صورت می‌گیرد. مشارکت اجتماعی نخستین، از قرن‌ها پیش، از سوی رهبران مذاهب و طرفداران انواع مکاتب برای جلب مردم استفاده شده و در برگیرندۀ تمامی مشارکت‌های افراد برای اعمال و مناسبات مورد نظر بوده است. | ||
# مشارکت اجتماعی رفتارگرایانه (مشروط): به | # مشارکت اجتماعی رفتارگرایانه (مشروط): به مشارکت‌های اجتماعی اطلاق می‌شود که در پی بسیج اجتماعی و از راه به کارگیری روش‌های روان‌شناسی اجتماعی، کاربرد رسانه‌ها و نیز سازوکارهای فرهنگی برای جلب همگان به مشارکت به‌کار گرفته می‌شوند. | ||
# مشارکت اجتماعی انسجام‌گرا: این نوع | # مشارکت اجتماعی انسجام‌گرا: این نوع در قالب اتحادیه‌ها و انجمن‌ها تحقق یافته و نیز بر پایۀ ادغام اجتماعی، فرهنگی و جامعه‌پذیری فرهنگ مشارکت‌جویانه پیش می‌رود. | ||
# مشارکت اجتماعی برای توسعه: این نوع از مشارکت، نوعی فرآیند اجتماعی، جهانی، تام و تمام، چندبعدی و چندفرهنگی است که افراد را برای توسعۀ ملی به مشارکت فرا می‌خواند.<ref>پیران، «مبانی مفهومی مشارکت زنان روستایی»، 1376ش، ص27-28.</ref> | # مشارکت اجتماعی برای توسعه: این نوع از مشارکت، نوعی فرآیند اجتماعی، جهانی، تام و تمام، چندبعدی و چندفرهنگی است که افراد را برای توسعۀ ملی به مشارکت فرا می‌خواند.<ref>پیران، «مبانی مفهومی مشارکت زنان روستایی»، 1376ش، ص27-28.</ref> | ||
==عوامل و ویژگی‌های مؤثر== | ==عوامل و ویژگی‌های مؤثر== | ||