وفای به عهد: تفاوت میان نسخه‌ها

[[وفا]]<nowiki/>ی به عهد، از اصول اخلاقی در تعاملات انسان‌ها است. در آموزه‌های [[دین]] نیز وفای به عهد مورد تأکید واقع شده است. با این حال، عوامل متعددی می‌تواند انسان‌ها را به عهدشکنی بکشاند.  

واژه عربی «عهد» به‌معنای نگاه‌داشتن و رعایت‌کردن،<ref>دهخدا، لغت‌نامه، ذیل واژۀ عهد.</ref>   در اصطلاح به وعده و پیمان افراد گفته می‌شود.<ref>[https://www.olomquran.ir/article_102549_3cff44fca401dd608d2201fe01d3811e.pdf همتی و دیگران، «بررسی تطبیقی کاربرد و مفاهیم واژۀ عهد در قرآن و عهدین»، ۱۳۹۷ش، ص۴.] </ref>  

۱. عهد با خدا به‌معنای باور به یکتایی و پیروی از دستورات او و دوری از اطاعت شیطان، هوای نفس و انسان‌های گمراه؛<ref>سورۀ یس، آیۀ ۶۱-۶۰.</ref>

۳. عهد با اولیای خدا؛<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1225406/%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1-%D8%A8%D9%87-%D8%B9%D9%87%D8%AF-%D9%88-%D9%BE%DB%8C%D9%85%D8%A7%D9%86 جوادی آملی و مصطفی پور،‌«وفا به عهد و پیمان»، ۱۳۸۷ش، ص۷]</ref>  

۴. عهد با مردم؛ این عهد، شامل هر نوع قرارداد شرعی و عقلایی با دیگران می‌شود و عمل به آنها واجب است؛ همچنین شامل عهدهای یک‌جانبه‌ای مانند قول به کمک می‌شود و طبق آموزه‌های اخلاقی اسلام، عمل به این‌گونه عهدها مستحب مؤکد و ضروری است.<ref>مکارم شیرازی، اخلاق در قرآن، ۱۳۷۷ش، ج۳، ص۲۶۲.</ref>  

در سبک زندگی اسلامی، وفای به عهد از اصول اساسی زندگی فردی و اجتماعی است. نوع بشر پایبندی به قراردادها و تعهدات را نیکو و سرپیچی از آن را ناروا می‎داند.<ref>صبحی، نهج البلاغۀ،۱۳۷۴ش، نامۀ ۵۳، ص۲۰۰.</ref>  این ضرورت را هر کسی درک می‌کند و بدون نیاز به دلیل آن را می‌پذیرد.<ref>طباطبایی، ترجمۀ تفسیر المیزان، ۱۳۷۴ش، ج‏ ۵، ص ۲۵۹؛ مکارم شیرازی، اخلاق در قرآن، ۱۳۷۷ش، ج۳، ص۲۴۳.</ref>  وفای به عهد، اساس روابط انسانی است و تمام مزایا و حقوق اجتماعی و نیازهای فردی، خانوادگی و اجتماعی انسان از طریق تعهدات تأمین می‌شود. در سطح بین‌‎الملل نیز انواع نیازها و منافع کشورها از مسیر معاهدات و قراردادها به‌دست می‌آید<ref>طباطبایی، ترجمۀ تفسیر المیزان، ۱۳۷۴ش، ج‏ ۵، ص ۲۵۹؛ مکارم شیرازی، اخلاق در قرآن، ۱۳۷۷ش، ج۳، ص۲۴۳.</ref>  و صلح و روابط مسالمت‌آمیز را در پی دارد.<ref>[https://ensani.ir/fa/article/354451/%D8%A7%D8%B5%D9%84-%D9%88%D9%81%D8%A7%DB%8C-%D8%A8%D9%87-%D8%AA%D8%B9%D9%87%D8%AF%D8%A7%D8%AA-%D9%88-%D9%82%D8%B1%D8%A7%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87%D8%A7-%D9%85%D9%82%D8%A7%DB%8C%D8%B3%D9%87-%D8%AD%D9%82%D9%88%D9%82-% احمدی طباطبایی، «اصل وفای به تعهدات و قراردادها؛ مقایسۀ حقوق بین‌الملل اسلامی و حقوق بین‌الملل معاصر»، 1393ش، ص 84- 87.]</ref>  وجود نظم و انضباط در جامعه نیز وابسته به عمل به تعهدات است.<ref>رفیعی، سلسله سخنرانی‌های استاد رفیعی، ج۶، ص۲۶۹.</ref>  همچنین وفای به عهد از عوامل مهم اعتماد متقابل افراد جامعه به یکدیگر است و یکی از سرمایه‌های مهم معنوی یک اجتماع به شمار می‌رود<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1225406/%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1-%D8%A8%D9%87-%D8%B9%D9%87%D8%AF-%D9%88-%D9%BE%DB%8C%D9%85%D8%A7%D9%86 جوادی آملی و مصطفی پور،‌«وفا به عهد و پیمان»، ۱۳۸۷ش، ص۶.]</ref>  که بدون آن همکاری اجتماعی و پیشرفت ممکن نیست.<ref>مکارم شیرازی و دیگران، اخلاق در قرآن ج۳، ۱۳۷۷ش، ص۲۵۸؛ مکارم شیرازی و دیگران، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۴، ص۲۴۵.</ref>  وفای به عهد، اعتبار و شهرت اجتماعی انسان را به دنبال دارد و عهدشکنی سبب از بین رفتن این سرمایه اجتماعی می‌شود.<ref>[https://kayhan.ir/fa/news/70044/%D9%85%D9%84%D8%A7%DA%A9-%D8%AF%DB%8C%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%B2%D8%A7%D9%85-%D9%82%D9%88%D9%84%DB%8C-%D9%88-%D8%B9%D9%85%D9%84%DB%8C-%D8%A8%D9%87-%D8%AA%D8%B9%D9%87%D8%AF%D8%A7%D8%AA طباطبایی،«ملاک دینداری؛ التزام قولی وعملی به تعهدات» وب‌سایت روزنامۀ کیهان.]</ref>  قرآن کریم هم تأکید می‌کند که هر کس پیمان‌شکنی کند، به خود زیان رسانده است.<ref>سورۀ فتح، آیۀ ۱۰.</ref>   

۱. بدآموزی؛ مشاهده عهدشکنی دیگران، این پندار را در شخص ایجاد می‌کند که وقتی دیگران به عهد خود [[وفا]] نمی‌کنند، من چرا باید خوش قول باشم.  

 

۲. درونی‌نشدن ارزش‌ها؛

 

۳.ارزش قائل‌نشدن به‌طرف مقابل؛

 

۴. ضرر و زیان در عهد؛ برآورد نادرست؛

 

۵. نداشتن مهارت نه گفتن؛ برخی درصدد هستند که همواره دیگران را از خود راضی و خوشحال نگه‌دارند، حتی اگر بدانند که توان وفای به عهد را ندارند؛