عید غدیر
عید غدیر؛ مهم¬ترین عید مذهبی نزد شیعیان.
عید غدیر، معروف به عیدالله اکبر، از بزرگترین اعیاد شیعیان است. در این روز شیعیان بهمناسبت نصب علی ¬بن ¬ابی¬طالب در مقام امامت و نیز جانشینی حضرت محمد، بهشیوه¬های گوناگون جشن می¬گیرند.
مفهوم¬شناسی
غدیر بهمعنای جایی است که آب باران در آن جمع میشود.[۱] عید غدیر، روز هجدهم ماه ذیالحجۀ است که در سال دهم هجرت، پیامبر خدا با حدیث «مَن کُنتُ مَولاهُ فَعَلیّ مَولاه»، امام علی را از طرف خدا در جایگاه ولایت و سرپرستی امت مسلمان، منصوب کرد.[۲]
نحوۀ برگزاری
عید غدیر در نقاط مختلف جهان با شیوه¬های خاص فرهنگی برگزار می¬شود. این مراسم در بیشتر نقاط، با آذینبندی، پخش شیرینی و شربت، سخنرانی، مدیحه¬سرایی، مولودی¬خوانی، شعر، سرود، تواشیح، دعا،[۳] نماز،[۴] اطعام فقرا و روزه¬داران، پوشیدن لباس نو و پاکیزه، افشاندن عطر و بوی خوش، دید¬و¬بازدید و گفتن تبریک و شادباش،[۵] تجلیل می¬شود.
بازدید از سادات و تبریک گفتن ولایت جد سادات، عیدی گرفتن از آنها[۶] و بستن پیمان برادری[۷] نیز از مهم¬ترین برنامه¬های روز عید غدیر است.
گسترۀ جغرافیایی
شیعیان سراسر جهان در کشورهای مختلف، عید غدیر را جشن می¬گیرند. در کشورهای ایران، عراق، لبنان، یمن، بحرین، سوریه، ترکیه و افغانستان، شیعیان حضور بیشتری داشته و عید غدیر را به صورت ویژه، تجلیل می¬کنند.[۸]
عربستان
شیعیان عربستان، عید غدیر را در حسینیه¬ها برگزار می¬کنند.[۹] در برخی روستاها دو یا سه شب عید غدیر را با مراسم سخنرانی، برنامه¬های شاد و شعرخوانی دربارۀ علی بن ابیطالب و واقعۀ غدیر، جشن می¬گیرند. در این شب¬ها با شیرینی و برخی از غذاها، مانند برنج و گوشت از مردم پذیرایی می¬شود.[۱۰]
بحرین
شیعیان بحرین در شب عید غدیر، در مساجد و حسینیه¬ها به جشن و شادی پرداخته، شیرینی تقسیم کرده و عالمان در مورد واقعۀ غدیر سخن می¬گویند. در روز عید غدیر نیز مردم با پوشیدن لباس¬های نو و دیدار خویشان و زیارت اهل قبور، از این عید تجلیل به عمل می¬آورند. کودکان نیز در صبح عید، به درِ خانه¬ها رفته و مردم به آنها عیدی می¬دهند.[۱۱]
عراق
شیعیان عراق عید غدیر را در شهرهای مختلف به¬ویژه در کربلا، سامرا، کاظمین و نجف با حضور در مرقد امامان و در کنار زائرانی از سراسر جهان جشن می¬گیرند.[۱۲] ضریح و صحن¬های حرم امام علی نیز در آستانۀ عید غدیر گل¬آرایی شده و حال¬و¬هوای متفاوتی را برای زائران رقم می¬زند.[۱۳]
افغانستان
شیعیان افغانستان در شهرهای مختلف، عید غدیر را با برگزاری مجالس سخنرانی، مدح¬خوانی، شعرخوانی در وصف علی، تواشیح، اجرای سرود در مورد ولایت،[۱۴] بستن پیمان برادری، لباس نو پوشیدن، برگزاری مسابقات کتاب¬خوانی در مورد عید غدیر، منقبت¬خوانی، توزیع شیر و شیرینی در مکان¬های پر¬ازدحام، آذین بستن خیابان¬ها و کوچه¬ها با گل¬های کاغذی که شعار غدیر بر آنها نقش بسته، گرامی¬ می¬دارند.[۱۵] این روز نزد سادات افغانستان از شکوه ویژه¬ای برخوردار بوده و مردم کوچه و محل به دیدار همسایگان سید خود می¬روند.[۱۶]
ایران
سابقۀ برپایی جشن عید غدیر در ایران به سال 352ق و در حدود 24 سال پس از آغاز غیبت کبری باز می¬گردد.[۱۷] با قدرت گرفتن خاندان¬های شیعی ایرانی در جهان اسلام و به¬ویژه فتح بغداد توسط آل¬بویه پس از چند قرن تحمل اختناق خاندان اموی و عباسی، شیعیان توانستند عید غدیر را به شکلی فراگیر و با شکوه برگزار کنند.[۱۸]
امروزه در ایران روز عید غدیر در مساجد و حسینیه¬های سراسر ایران جشن¬های باشکوهی برگزار می¬شود. آذین¬بندی شهرها از سوی شهرداری¬¬ها، شیرینی و شربت دادن از سوی هیئت¬های مردمی، عیدیدادن سادات و دیدوبازدید از دیگر برنامه¬های جشن عید غدیر در ایران است.[۱۹]
آثار و کارکرد اجتماعی
برای جشن عید غدیر آثار و کارکردهای اجتماعی بسیاری را بر شمردهاند، مانند:
- احیا و تثبیت اصل امامت و ولایت؛[۲۰]
- ارتقاي فرهنگي جامعه از راه انديشیدن در سلوک اخلاقي و عملي امام علي؛[۲۱]
- مساعد شدن زمینه برای درک عمیق معارف و تاریخ اسلام ؛[۲۲]
- تقویت انگارۀ اماممحوری در میان مسلمانان و تقویت همپذیری؛[۲۳]
- افزایش روحیه حماسی کودکان و نوجوانان با مشارکت در برگزاری جشن¬ عید غدیر؛[۲۴]
- فراهم شدن نشاط و شادی اجتماعی متناسب با سلایق و طیف¬های مختلف جامعه؛[۲۵]
- فراهم شدن زمینۀ گفتمان¬سازی، جریان¬سازی و مناسک¬سازی از ظرفیت¬های دینی، اجتماعی و ملی.[۲۶]
آثار و کارکرد فردی
تجلیل از عیدغدیر کارکرد¬های فردی بسیاری نیز در پی دارد:
- تقویت نشاط روحی با اعمال عبادی مانند روزه گرفتن، نماز عید خواندن، لباس نیکو پوشیدن، خوشبو کردن و دعا کردن؛[۲۷]
- تقویت روحیۀ فردی حق¬طلبی و حق¬خواهی؛[۲۸]
- تقویت ارتباط عمیق و موثر فردی با عقد اخوت در روز عید غدیر؛[۲۹]
- ایجاد انگیزه برای مشارکت در کارهای گروهی از جمله آذین بستن، چراغانی کردن، فعالیت در برپایی جشن، سرود، تواشیح، افطاری دادن و کمک کردن به نیازمندان؛[۳۰]
- برانگیختن احساس خوشبختی و اطمینان به حقانیت ارزش¬های اخلاقی؛[۳۱]
- افزایش اخلاق¬محوری در کنشهای فردی؛[۳۲]
- کاهش اضطراب، افسردگی، دلهره و افزایش اعتماد به نفس فرد با شرکت در گردهمایی و برپایی مجالس شادی و مشاهدۀ عواطف مشترک در این روز.[۳۳]
پانویس
- ↑ عمید، فرهنگ فارسی، ذیل واژه غدیر.
- ↑ .دهخدا، فرهنگ فارسی، ذیل واژه عید غدیر.
- ↑ «حال و هوای عیدغدیر در افغانستان»، باشگاه خبرنگاران جوان.
- ↑ «عید غدیر چه روزی است؟»، خبرگزاری ایمنا.
- ↑ «عید غدیر چه آداب و رسومی دارد؟»، خبرگزاری میزان.
- ↑ .«عیدی سادات در روز عید غدیر»، تهران نیوز.
- ↑ .«جشن غدیر با پیمان برادری در خراسان جنوبی»، خبرگزاری جمهوری اسلامی.
- ↑ .«جشن غدیر در دنیا چگونه برگزار می¬شود؟»، وب¬سایت مردم سالاری.
- ↑ .«جشن عید غدیر در جزیره تاروت عربستان»، شیعه نیوز.
- ↑ .«در کشورهای اسلامی عید غدیر چگونه برگزار می¬شود؟»، وب¬سایت الکوثر.
- ↑ .«عید غدیر در کشورهای اسلامی»، پایگاه اطلاعرسانی حوزه.
- ↑ .«میلیون¬ها شیعه عراقی عید غدیر را گرامی داشتند»، وب¬سایت مگ¬ایران.
- ↑ .«حال و هوای نجف اشرف در عید غدیر و تعطیلی 10 استان عراق»، تسنیم نیوز.
- ↑ .«مراسم جشن عید غدیر در افغانستان برگزار شد»، وب¬سایت فارس تودی.
- ↑ «حال و هوای عیدغدیر در افغانستان»، باشگاه خبرنگاران جوان.
- ↑ «حال و هوای عیدغدیر در افغانستان»، باشگاه خبرنگاران جوان.
- ↑ «عید غدیر، جشنی که با حمله ایرانیان به اعراب رونق گرفت»، وب¬سایت مجله فرهنگی وبلایت.
- ↑ .«نکات تاریخی در مورد غدیر خم»، پایگاه خبری آیان نیوز.
- ↑ «عیدغدیر خم، آداب و رسومات ایرانیان در این روز»، وب¬سایت موج زم زم.
- ↑ .«عید غدیر خم؛ جشن احیای امامت و نقشه راه مسلمانان»، از سخنان سیدعلی خامنه¬ای، خبرگزاری جمهوری اسلامی.
- ↑ .«عید سعید غدیر خم در عراق»، وب¬سایت شبکه العالم.
- ↑ .« غدیر؛ سبک زندگی که باید در جامعه ترویج شود»، خبرگزاری رضوی.
- ↑ .«فرهنگ و آموزه¬های غدیر»، پایگاه اطلاع¬رسانی حوزه.
- ↑ .«ابعاد و پیامدهای فرهنگی اجتماعی «جشن غدیر» بررسی شد»، خبرگزاری مهر.
- ↑ .«ابعاد و پیامدهای فرهنگی اجتماعی «جشن غدیر» بررسی شد»، خبرگزاری مهر.
- ↑ .«ابعاد و پیامدهای فرهنگی اجتماعی «جشن غدیر» بررسی شد»، خبرگزاری مهر.
- ↑ .«31 توصیه اهل بیت (ع) در بزرگداشت غدیر»، مشرق نیوز.
- ↑ .«عید غدیر خم؛ جشن احیای امامت و نقشه راه مسلمانان»، از سخنان سیدعلی خامنه¬ای، خبرگزاری جمهوری اسلامی.
- ↑ .«غدیر پشتوانه فرهنگی-اخلاقی ما» بنیاد بین¬المللی غدیر
- ↑ «31 توصیه اهل بیت (ع) در بزرگداشت غدیر» مشرق نیوز
- ↑ .«غدیر پشتوانه فرهنگی-اخلاقی ما» بنیاد بین¬المللی غدیر
- ↑ .«غدیر پشتوانه فرهنگی-اخلاقی ما» بنیاد بین¬المللی غدیر
- ↑ «غدیر پشتوانه فرهنگی-اخلاقی ما» بنیاد بین¬المللی غدیر
منابع
- «ابعاد و پیامدهای فرهنگی اجتماعی «جشن غدیر» بررسی شد»، خبرگزاری مهر، تاریخ بازدید: 27 اسفند 1401ش.
- «جشن «غدیر» در دنیا چگونه برگزار می¬شود؟»، وب¬سایت مردم سالاری، تاریخ بازدید: 26 اسفند 1401ش.
- «جشن عید غدیر در جزیره تاروت عربستان»، شیعه نیوز، تاریخ بازدید: 26 اسفند 1401ش.
- «جشن غدیر با پیمان برادری در خراسان جنوبی»، خبرگزاری جمهوری اسلامی، تاریخ بازدید: 26 اسفند 1401ش.
- «حال و هوای نجف اشرف در عید غدیر و تعطیلی 10 استان عراق»، تسنیم نیوز، تاریخ بازدید: 26 اسفند 1401ش.
- «حال و هوای عیدغدیر در افغانستان»، باشگاه خبرنگاران جوان، تاریخ بازدید: 26 اسفند 1401ش.
- «در کشورهای اسلامی عید غدیر چگونه برگزار می¬شود؟»، وب¬سایت الکوثر، تاریخ بازدید: 26 اسفند 1401ش.
- دهخدا، علیاکبر، لغتنامه، وب¬سایت واژه¬یاب، تاریخ بازدید: 27 اسفند 1401ش.
- عمید، حسن، فرهنگ فارسی عمید، وب¬سایت واژه¬یاب، تاریخ بازدید: 27 اسفند 1401ش.
- «عید غدیر، جشنی که با حمله ایرانیان به اعراب رونق گرفت»، وب¬سایت مجله فرهنگی وبلایت، تاریخ بازدید: 26 اسفند 1401ش.
- «عید سعید غدیر خم در عراق»، وب¬سایت شبکه العالم، تاریخ بازدید: 26 اسفند 1401ش.
- «عید غدیر چه آداب و رسومی دارد؟»، خبرگزاری میزان، تاریخ بازدید: 26 اسفند 1401ش.
- «عید غدیر چه روزی است؟»، خبرگزاری ایمنا، تاریخ بازدید: 26 اسفند 1401ش.
- «عید غدیر خم؛ جشن احیای امامت و نقشه راه مسلمانان» از سخنان سیدعلی خامنه¬ای، خبرگزاری جمهوری اسلامی، تاریخ بازدید: 26 اسفند 1401ش.
- «عید غدیر خم؛ جشن احیای امامت و نقشه راه مسلمانان» از سخنان سیدعلی خامنه¬ای، خبرگزاری جمهوری اسلامی تاریخ بازدید: 27 اسفند 1401ش.
- «عید غدیر در کشورهای اسلامی»، پایگاه اطلاع¬رسانی حوزه، تاریخ بازدید: 26 اسفند 1401ش.
- «عیدغدیر خم، آداب و رسومات ایرانیان در این روز»، وب¬¬سایت موج زم زم، تاریخ بازدید: 26 اسفند 1401ش.
- «عیدی سادات در روز عید غدیر»، تهران نیوز، تاریخ بازدید: 26 اسفند 1401ش.
- «غدیر پشتوانه فرهنگی-اخلاقی ما»، بنیاد بین¬المللی غدیر، تاریخ بازدید: 27 اسفند 1401ش.
- « غدیر؛ سبک زندگی که باید در جامعه ترویج شود»، خبرگزاری رضوی، تاریخ بازدید: 26 اسفند 1401ش.
- «فرهنگ و آموزه¬های غدیر»، پایگاه اطلاع¬رسانی حوزه، تاریخ بازدید: 26 اسفند 1401ش.
- «مراسم جشن عید غدیر در افغانستان برگزار شد»، وب¬سایت فارس تودی، تاریخ بازدید: 26 اسفند 1401ش.
- «میلیون¬ها شیعه عراقی عید غدیر را گرامی داشتند»، وب¬سایت مگ¬ایران، تاریخ بازدید: 26 اسفند 1401ش.
- «نکات تاریخی در مورد غدیر خم»، پایگاه خبری آیان نیوز، تاریخ بازدید: 26 اسفند 1401ش.
- «31 توصیه اهل بیت (ع) در بزرگداشت غدیر»، مشرق نیوز، تاریخ بازدید: 27 اسفند 1401ش.