عید غدیر
عید غدیر؛ مهم‌ترین عید مذهبی نزد شیعیان.
عید غدیر، معروف به عیدالله اکبر، از بزرگترین اعیاد شیعیان است. در این روز شیعیان به‌مناسبت نصب علی بن ابی‌طالب در مقام امامت و نیز جانشینی حضرت محمد، به‌شیوه‌های گوناگون جشن می‌گیرند.
مفهوم‌شناسی
غدیر به‌معنای جایی است که آب باران در آن جمع می‌شود.[۱] عید غدیر، روز هجدهم ماه ذی‌الحجۀ است که در سال دهم هجرت، پیامبر خدا با حدیث «مَن کُنتُ مَولاهُ فَعَلیّ مَولاه»، امام علی را از طرف خدا در جایگاه ولایت و سرپرستی امت مسلمان، منصوب کرد.[۲]
نحوۀ برگزاری
عید غدیر در نقاط مختلف جهان با شیوه‌های خاص فرهنگی برگزار می‌شود. این مراسم در بیشتر نقاط، با آذین‌بندی، پخش شیرینی و شربت، سخنرانی، مدیحه‌سرایی، مولودی‌خوانی، شعر، سرود، تواشیح، دعا،[۳] نماز،[۴] اطعام فقرا و روزه‌داران، پوشیدن لباس نو و پاکیزه، افشاندن عطر و بوی خوش، دیدوبازدید و گفتن تبریک و شادباش،[۵] تجلیل می‌شود.
دیدار سادات و تبریک گفتن ولایت جد سادات، عیدی گرفتن از آنها[۶] و بستن پیمان برادری[۷] نیز از مهم‌ترین برنامه‌های روز عید غدیر است.
گسترۀ جغرافیایی
شیعیان سراسر جهان در کشورهای مختلف، عید غدیر را جشن می‌گیرند. در کشورهای ایران، عراق، لبنان، یمن، بحرین، سوریه، ترکیه و افغانستان، شیعیان حضور بیشتری داشته و عید غدیر را به صورت ویژه، تجلیل می‌کنند.[۸]
عربستان
شیعیان عربستان، عید غدیر را در حسینیه‌ها برگزار می‌کنند.[۹] در برخی روستاها دو یا سه شب عید غدیر را با مراسم سخنرانی، برنامه‌های شاد و شعرخوانی دربارۀ علی بن ابی‌طالب و واقعۀ غدیر، جشن می‌گیرند. در این شب‌ها با شیرینی و برخی از غذاها، مانند برنج و گوشت از مردم پذیرایی می‌شود.[۱۰]
بحرین
شیعیان بحرین در شب عید غدیر، در مساجد و حسینیه‌ها به جشن و شادی پرداخته، شیرینی تقسیم کرده و عالمان در مورد واقعۀ غدیر سخن می‌گویند. در روز عید غدیر نیز مردم با پوشیدن لباس‌های نو و دیدار خویشان و زیارت اهل قبور، از این عید تجلیل به عمل می‌آورند. کودکان نیز در صبح عید، به درِ خانه‌ها رفته و مردم به آنها عیدی می‌دهند.[۱۱]
عراق
شیعیان عراق عید غدیر را در شهرهای مختلف به‌ویژه در کربلا، سامرا، کاظمین و نجف با حضور در مرقد امامان و در کنار زائرانی از سراسر جهان جشن می‌گیرند.[۱۲] ضریح و صحن‌های حرم امام علی نیز در آستانۀ عید غدیر گل‌آرایی شده و حال‌و‌هوای متفاوتی را برای زائران رقم می‌زند.[۱۳]
افغانستان
شیعیان افغانستان در شهرهای مختلف، عید غدیر را با برگزاری مجالس سخنرانی، مدح‌خوانی، شعرخوانی در وصف علی، تواشیح، اجرای سرود در مورد ولایت،[۱۴] بستن پیمان برادری، لباس نو پوشیدن، برگزاری مسابقات کتاب‌خوانی در مورد عید غدیر، منقبت‌خوانی، توزیع شیر و شیرینی در مکان‌های پر‌ازدحام، آذین بستن خیابان‌ها و کوچه‌ها با گل‌های کاغذی که شعار غدیر بر آنها نقش بسته، گرامی می‌دارند.[۱۵] این روز نزد سادات افغانستان از شکوه ویژه‌ای برخوردار بوده و مردم کوچه و محل به دیدار همسایگان سید خود می‌روند.[۱۶]
ایران
سابقۀ برپایی جشن عید غدیر در ایران به سال 352ق و در حدود 24 سال پس از آغاز غیبت کبری باز می‌گردد.[۱۷] با قدرت گرفتن خاندان‌های شیعی ایرانی در جهان اسلام و به‌ویژه فتح بغداد توسط آل‌بویه پس از چند قرن تحمل اختناق خاندان اموی و عباسی، شیعیان توانستند عید غدیر را به شکلی فراگیر و با شکوه برگزار کنند.[۱۸]
امروزه در ایران روز عید غدیر در مساجد و حسینیه‌های سراسر ایران جشن‌های باشکوهی برگزار می‌شود. آذین‌بندی شهرها از سوی شهرداری‌‌ها، شیرینی و شربت دادن از سوی هیئت‌های مردمی، عیدی‌دادن سادات و دیدوبازدید از دیگر برنامه‌های جشن عید غدیر در ایران است.[۱۹]
آثار و کارکرد اجتماعی
برای جشن عید غدیر آثار و کارکردهای اجتماعی بسیاری را بر شمرده‌اند، مانند:
- احیا و تثبیت اصل امامت و ولایت؛[۲۰]
- ارتقاي فرهنگي جامعه از راه انديشیدن در سلوک اخلاقي و عملي امام علي؛[۲۱]
- مساعد شدن زمینه برای درک عمیق معارف و تاریخ اسلام ؛[۲۲]
- تقویت انگارۀ امام‌محوری در میان مسلمانان و تقویت هم‌پذیری؛[۲۳]
- افزایش روحیه حماسی کودکان و نوجوانان با مشارکت در برگزاری جشن عید غدیر؛[۲۴]
- فراهم شدن نشاط و شادی اجتماعی متناسب با سلایق و طیف‌های مختلف جامعه؛[۲۵]
- فراهم شدن زمینۀ گفتمان‌سازی، جریان‌سازی و مناسک‌سازی از ظرفیت‌های دینی، اجتماعی و ملی.[۲۶]
آثار و کارکرد فردی
تجلیل از عیدغدیر کارکردهای فردی بسیاری نیز در پی دارد:
- تقویت نشاط روحی با اعمال عبادی مانند روزه گرفتن، نماز عید خواندن، لباس نیکو پوشیدن، خوش‌بو کردن و دعا کردن؛[۲۷]
- تقویت روحیۀ فردی حق‌طلبی و حق‌خواهی؛[۲۸]
- تقویت ارتباط عمیق و موثر فردی با عقد اخوت در روز عید غدیر؛[۲۹]
- ایجاد انگیزه برای مشارکت در کارهای گروهی از جمله آذین بستن، چراغانی کردن، فعالیت در برپایی جشن، سرود، تواشیح، افطاری دادن و کمک کردن به نیازمندان؛[۳۰]
- برانگیختن احساس خوشبختی و اطمینان به حقانیت ارزش‌های اخلاقی؛[۳۱]
- افزایش اخلاق‌محوری در کنش‌های فردی؛[۳۲]
- کاهش اضطراب، افسردگی، دلهره و افزایش اعتماد به نفس فرد با شرکت در گردهمایی و برپایی مجالس شادی و مشاهدۀ عواطف مشترک در این روز.[۳۳]
پانویس
- ↑ عمید، فرهنگ فارسی، ذیل واژه غدیر.
- ↑ .دهخدا، فرهنگ فارسی، ذیل واژه عید غدیر.
- ↑ «حال و هوای عیدغدیر در افغانستان»، باشگاه خبرنگاران جوان.
- ↑ «عید غدیر چه روزی است؟»، خبرگزاری ایمنا.
- ↑ «عید غدیر چه آداب و رسومی دارد؟»، خبرگزاری میزان.
- ↑ .«عیدی سادات در روز عید غدیر»، تهران نیوز.
- ↑ .«جشن غدیر با پیمان برادری در خراسان جنوبی»، خبرگزاری جمهوری اسلامی.
- ↑ .«جشن غدیر در دنیا چگونه برگزار می‌شود؟»، وبسایت مردم سالاری.
- ↑ .«جشن عید غدیر در جزیره تاروت عربستان»، شیعه نیوز.
- ↑ .«در کشورهای اسلامی عید غدیر چگونه برگزار می‌شود؟»، وبسایت الکوثر.
- ↑ .«عید غدیر در کشورهای اسلامی»، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه.
- ↑ .«میلیون‌ها شیعه عراقی عید غدیر را گرامی داشتند»، وبسایت مگ‌ایران.
- ↑ .«حال و هوای نجف اشرف در عید غدیر و تعطیلی 10 استان عراق»، تسنیم نیوز.
- ↑ .«مراسم جشن عید غدیر در افغانستان برگزار شد»، وبسایت فارس تودی.
- ↑ «حال و هوای عیدغدیر در افغانستان»، باشگاه خبرنگاران جوان.
- ↑ «حال و هوای عیدغدیر در افغانستان»، باشگاه خبرنگاران جوان.
- ↑ «عید غدیر، جشنی که با حمله ایرانیان به اعراب رونق گرفت»، وبسایت مجله فرهنگی وبلایت.
- ↑ .«نکات تاریخی در مورد غدیر خم»، پایگاه خبری آیان نیوز.
- ↑ «عیدغدیر خم، آداب و رسومات ایرانیان در این روز»، وبسایت موج زم زم.
- ↑ .«عید غدیر خم؛ جشن احیای امامت و نقشه راه مسلمانان»، از سخنان سیدعلی خامنه‌ای، خبرگزاری جمهوری اسلامی.
- ↑ .«عید سعید غدیر خم در عراق»، وبسایت شبکه العالم.
- ↑ .« غدیر؛ سبک زندگی که باید در جامعه ترویج شود»، خبرگزاری رضوی.
- ↑ .«فرهنگ و آموزه‌های غدیر»، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه.
- ↑ .«ابعاد و پیامدهای فرهنگی اجتماعی «جشن غدیر» بررسی شد»، خبرگزاری مهر.
- ↑ .«ابعاد و پیامدهای فرهنگی اجتماعی «جشن غدیر» بررسی شد»، خبرگزاری مهر.
- ↑ .«ابعاد و پیامدهای فرهنگی اجتماعی «جشن غدیر» بررسی شد»، خبرگزاری مهر.
- ↑ .«31 توصیه اهل بیت (ع) در بزرگداشت غدیر»، مشرق نیوز.
- ↑ .«عید غدیر خم؛ جشن احیای امامت و نقشه راه مسلمانان»، از سخنان سیدعلی خامنه‌ای، خبرگزاری جمهوری اسلامی.
- ↑ .«غدیر پشتوانه فرهنگی-اخلاقی ما» بنیاد بین‌المللی غدیر
- ↑ «31 توصیه اهل بیت (ع) در بزرگداشت غدیر» مشرق نیوز
- ↑ .«غدیر پشتوانه فرهنگی-اخلاقی ما» بنیاد بین‌المللی غدیر
- ↑ .«غدیر پشتوانه فرهنگی-اخلاقی ما» بنیاد بین‌المللی غدیر
- ↑ «غدیر پشتوانه فرهنگی-اخلاقی ما» بنیاد بین‌المللی غدیر
منابع
- «ابعاد و پیامدهای فرهنگی اجتماعی «جشن غدیر» بررسی شد»، خبرگزاری مهر، تاریخ بازدید: 27 اسفند 1401ش.
- «جشن «غدیر» در دنیا چگونه برگزار می‌شود؟»، وبسایت مردم سالاری، تاریخ بازدید: 26 اسفند 1401ش.
- «جشن عید غدیر در جزیره تاروت عربستان»، شیعه نیوز، تاریخ بازدید: 26 اسفند 1401ش.
- «جشن غدیر با پیمان برادری در خراسان جنوبی»، خبرگزاری جمهوری اسلامی، تاریخ بازدید: 26 اسفند 1401ش.
- «حال و هوای نجف اشرف در عید غدیر و تعطیلی 10 استان عراق»، تسنیم نیوز، تاریخ بازدید: 26 اسفند 1401ش.
- «حال و هوای عیدغدیر در افغانستان»، باشگاه خبرنگاران جوان، تاریخ بازدید: 26 اسفند 1401ش.
- «در کشورهای اسلامی عید غدیر چگونه برگزار می‌شود؟»، وبسایت الکوثر، تاریخ بازدید: 26 اسفند 1401ش.
- دهخدا، علی‌اکبر، لغت‌نامه، وبسایت واژه‌یاب، تاریخ بازدید: 27 اسفند 1401ش.
- عمید، حسن، فرهنگ فارسی عمید، وبسایت واژه‌یاب، تاریخ بازدید: 27 اسفند 1401ش.
- «عید غدیر، جشنی که با حمله ایرانیان به اعراب رونق گرفت»، وبسایت مجله فرهنگی وبلایت، تاریخ بازدید: 26 اسفند 1401ش.
- «عید سعید غدیر خم در عراق»، وبسایت شبکه العالم، تاریخ بازدید: 26 اسفند 1401ش.
- «عید غدیر چه آداب و رسومی دارد؟»، خبرگزاری میزان، تاریخ بازدید: 26 اسفند 1401ش.
- «عید غدیر چه روزی است؟»، خبرگزاری ایمنا، تاریخ بازدید: 26 اسفند 1401ش.
- «عید غدیر خم؛ جشن احیای امامت و نقشه راه مسلمانان» از سخنان سیدعلی خامنه‌ای، خبرگزاری جمهوری اسلامی، تاریخ بازدید: 26 اسفند 1401ش.
- «عید غدیر خم؛ جشن احیای امامت و نقشه راه مسلمانان» از سخنان سیدعلی خامنه‌ای، خبرگزاری جمهوری اسلامی تاریخ بازدید: 27 اسفند 1401ش.
- «عید غدیر در کشورهای اسلامی»، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه، تاریخ بازدید: 26 اسفند 1401ش.
- «عیدغدیر خم، آداب و رسومات ایرانیان در این روز»، وبسایت موج زم زم، تاریخ بازدید: 26 اسفند 1401ش.
- «عیدی سادات در روز عید غدیر»، تهران نیوز، تاریخ بازدید: 26 اسفند 1401ش.
- «غدیر پشتوانه فرهنگی-اخلاقی ما»، بنیاد بین‌المللی غدیر، تاریخ بازدید: 27 اسفند 1401ش.
- « غدیر؛ سبک زندگی که باید در جامعه ترویج شود»، خبرگزاری رضوی، تاریخ بازدید: 26 اسفند 1401ش.
- «فرهنگ و آموزه‌های غدیر»، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه، تاریخ بازدید: 26 اسفند 1401ش.
- «مراسم جشن عید غدیر در افغانستان برگزار شد»، وبسایت فارس تودی، تاریخ بازدید: 26 اسفند 1401ش.
- «میلیون‌ها شیعه عراقی عید غدیر را گرامی داشتند»، وبسایت مگ‌ایران، تاریخ بازدید: 26 اسفند 1401ش.
- «نکات تاریخی در مورد غدیر خم»، پایگاه خبری آیان نیوز، تاریخ بازدید: 26 اسفند 1401ش.
- «31 توصیه اهل بیت (ع) در بزرگداشت غدیر»، مشرق نیوز، تاریخ بازدید: 27 اسفند 1401ش.