مسلمان
مسلمان؛ پیرو دین اسلام.
واژه مسلمان در زبان فارسی، برگرفته از «مُسلِم‌مان» است که با حذف یکی از میم‌ها به‌صورت صفت مفرد کاربرد پیدا کرده و جمع آن، مسلمانان است.[۱] در اصطلاح، مسلمان کسی است که به خدا یقین پیدا کرده و به گفته‌های پیامبر خدا، حضرت محمد (ص)، باور دارد.[۲] توحید، معاد و نبوت، اصول اعتقادی همه مسلمانان است. طبق آخرین آمار، جمعیت مسلمانان جهان تا سال 2015م، حدود 1,752,620,000 نفر بوده است.[۳] مکه، مدینه و مسجد الاقصی از مهم‌ترین اماکن دینی مسلمانان است.
ویژگی‌های مسلمان
مسلمان حقیقی كسى است كه باطناً تسليم احكام شريعت باشد، به نحوى كه خلاف آن احكام از وی سر نزند. ویژگی‌های مسلمان واقعی، در روایات اسلامی عموماً با رویکرد اخلاقی مورد توجه بوده است؛ مانند این‌که دیگران از دست و زبان او در سلامت و امان باشند.[۴]
تاریخچه
در سال ۶۱۰ میلادی، دین اسلام در شهر مکه (واقع در شبه‌جزیره عربستان) با مبعوث شدن حضرت محمد، ظهور پیدا کرد و پیروان آن، «مُسلم» خوانده شدند. خدیجه (همسر پیامبر) و علی (عموزاده پیامبر) اولین کسانی بودند که به دین اسلام روی آوردند. زید بن حارثه، ابوبکر بن ابی‌قحافه، عثمان بن عفان، سعد بن ابی‌وقاص، زبیر بن عوام، عبدالرحمان بن عوف و طلحه بن عبیدالله نیز از نخستین مسلمانان بودند.[۵]
اصول اعتقادی و عبادی
توحيد، زيربناى آموزه‌های همه اديان آسمانى، به‌ويژه اسلام، بوده و سرچشمۀ تمام صفات خداوند است.[۶] معاد و اعتقاد به زنده‌شدن انسان‌ها در روز قیامت (رستاخیز) نیز از دیگر اصول اعتقادی مسلمانان است. نبوت، نزد مسلمانان باور به رسالت همه پیامبران خدا است. مسلمانان، حضرت محمد را آخرین پیامبر خدا و قرآن را معجزۀ او و آخرین کتاب آسمانی می‌دانند.[۷] نماز، روزه و حج نیز از مهم‌ترین اعمال عبادی مشترک بین همه مسلمانان است.[۸]
احکام شریعت
مسلمانان در احکام شریعت و دستورالعمل‌های مناسک، عبادات و معاملات، از دیدگاه فقهی پیشوایان دینی و مذهبی خود پیروی می‌کنند. به‌ويژه شیعیان که بر اساس آموزه‌های مذهبی خود، در احکام فقهی، از فقیهان تقلید می‌کنند و آن را ضروری می‌دانند.[۹]
احکامی که با پذیرش اسلام بر عهدۀ انسان قرار می‌گیرد عبارت‌اند از: اسقاط حقوق الهی پیش از مسلمانی؛ پاک بودن بدن و رطوبت‌های آن؛ محترم بودن خون، مال و فرزندان نابالغ؛ وجوب ختنه[۱۰] و نفی سبیل (نپذیرفتن سلطه كافر بر مسلمان).[۱۱]
جامعه مسلمان
جامعه‌ی مسلمان، بستری برای تربیت و پرورش افراد بر اساس آموزه‌های اسلامی است[۱۲] تا زمینه برپایی اعمال و مناسک اسلامی توسط آنها فراهم شود و از این طریق، انسان‌ها به رشد و کمال مطلوب و مورد نظر اسلام، دست یابند.[۱۳]
جمعیت
طبق گزارش مرکز تحقیقاتی پیو (pew) جمعیت مسلمانان جهان تا سال ۲۰۱۵ میلادی، حدود، 1,752,620,000 نفر بوده است.[۱۴] بر اساس این گزارش، رشد جمعیتی مسلمانان از همه ادیان دیگر بیشتر است.[۱۵] مذهب شیعه و سنی از پرجمعیت‌ترین فرقه‌های مسلمانان به‌شمار می‌روند. شیعیان، ۱۰ تا ۱۳ درصد از کل جمعیت مسلمان جهان را تشکیل داده‌اند.[۱۶]
توزیع جغرافیایی
مسلمانان در پنج قاره جهان پراكنده هستند. بیشترین جمعیت مسلمان در قاره آسیا و سپس در قاره افریقا به سر می‌برند. کشورهای خاورمیانه و جنوب‌شرق جنوب‌غرب آسیا، غرب و شمال افریقا، قطب جمعیتی مسلمانان هستند.[۱۷]
=اماکن مذهبی
مکه؛ اولین مکان مقدس مسلمانان، شهر مکه واقع در شبه جزیره عربستان است که خاستگاه اسلام و زادگاه پیامبر اکرم بوده است. این شهر به‌علت وجود کعبه، قبله‌گاه مسلمانان است و سالانه میلیون‌ها مسلمان برای انجام مناسک حج و زیارت اماکن تاریخی اسلام به این شهر مسافرت می‌کنند. مسجدالحرام، عرفات، مشعر و سرزمین منا از مهم‌ترین اماکن مقدس و مذهبی این شهر است.[۱۸]
مدینه؛ دومین مکان مقدس مسلمانان شهر مدینه در پانصد کیلومتری شمال شرقی مکه است که در زمان پیامبر اکرم، مرکز حکومت اسلامی نیز بوده است.[۱۹] مسجد پیامبر، قبرستان بقیع، مساجد مدینه و کوه احد از مهم‌ترین اماکن دینی و تاریخی مدینه هستند.[۲۰]
مسجد الاقصی؛ این مسجد در بیت المقدس قرار دارد و اولین قبله‌گاه مسلمان بوده است.[۲۱]
پانویس
- ↑ دهخدا، لغتنامه، ذیل واژه مسلمان.
- ↑ . موسوی همدانی، ترجمه الميزان، 1374ش، ج3، ص197؛ نجفی خمینی، تفسير آسان، 1398ق، ج7، ص246.
- ↑ «مسلمان»، ویکی شیعه: دانشنامه مجازی مکتب اهل بیت (ع).
- ↑ خانی و ریاضی، ترجمه بيان السعادة، ، 1372ش، ج11، ص453.
- ↑ «مسلمان»، ویکی شیعه: دانشنامه مجازی مکتب اهل بیت.
- ↑ . کریمی، توحید از دیدگاه آیات و روایات، ۱۳۷۹ش، ج2، ص۱۹-۲۰.
- ↑ مطهری، مجموعه آثار شهید مطهری، 1395ش، ج25، ص363.
- ↑ «مسلمان»، ویکی شیعه: دانشنامه مجازی مکتب اهل بیت.
- ↑ «احکام شرعی»، ویکی شیعه: دانشنامه مجازی مکتب اهل بیت.
- ↑ دایرة المعارف الفقه الاسلامی، فرهنگ فقه فارسی، ۱۳۸۵ش، ج۱، ص513..
- ↑ دایرة المعارف الفقه الاسلامی، فرهنگ فقه فارسی، ۱۳۸۵ش، ج1، ص210.
- ↑ قطب، جامعه مسلمان، 1365ش، ص16.
- ↑ قطب، جامعه مسلمان، 1365ش، ص16- 18.
- ↑ «مسلمان»، ویکی شیعه: دانشنامه مجازی مکتب اهل بیت (ع).
- ↑ «افزایش جمعیت مسلمان از مسیحیان تا 2050»، شیعه نیوز، 28 خرداد1401.
- ↑ «مسلمان»، ویکی شیعه: دانشنامه مجازی مکتب اهل بیت (ع).
- ↑ گلی زواره، سرزمین اسلام: شناخت كشورهای اسلامی و نواحی مسلمان‌نشین جهان، 1377ش، ص68-69.
- ↑ «مکه»، ویکی شیعه: دانشنامه مجازی مکتب اهل بیت (ع).
- ↑ حوزه نمایندگی ولی فقیه در امور حج و زیارت، مکه و مدینه،1381ش، ص21.
- ↑ «مدینه»، دانشنامه اسلامی.
- ↑ حمیدی، تاریخ اورشلیم (بیت المقدس)، 1381ش، ص183.
منابع
- «افزایش جمعیت مسلمان از مسیحیان تا 2050»، در وب‌سایت شیعه نیوز، تاریخ بازدید: ۲۰ خرداد ۱۴۰۱ش.
- خانى، رضا و حشمت‌الله رياضى، ترجمه بيان السعادة فى مقامات العبادة، تهران، دانشگاه پيام نور، 1372ش.
- حمیدی، سیدجعفر، تاریخ اورشلیم (بیت المقدس)، تهران، امیرکبیر، 1381ش.
- حوزه نمایندگی ولی‌فقیه در امور حج و زیارت (مرکز تحقیقات حج)، مکه و مدینه، تهران، مشعر، 1381ش.
- قطب، محمد، «جامعه مسلمان»، نشریه پیوند، شماره 79، 1365ش.
- کریمی، جعفر، توحید از دیدگاه آیات و روایات، تهران، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، ۱۳۷۹ش.
- گلی زواره، غلامرضا، سرزمین اسلام: شناخت كشورهای اسلامی و نواحی مسلمان‌نشین جهان، قم، دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علیمه قم، 1377ش.
- «مدینه»، دانشنامه اسلامی، تاریخ بازدید: 20 خرداد 1401ش.
- «مسلمان»، ویکی شیعه: دانشنامه مجازی مکتب اهل بیت، تاریخ بازدید: ۲۰ خرداد ۱۴۰۱ش.
- مطهری، مرتضی، مجموعه آثار، قم، صدرا، 1395ش.
- موسوى همدانى، سيد محمدباقر، ترجمه تفسير الميزان، قم، دفتر انتشارات اسلامى، 1374ش.
- مؤسسه دایرة المعارف الفقه الاسلامی، فرهنگ فقه فارسی، قم، مؤسسه دایرة المعارف الفقه الاسلامی، ۱۳۸۵ش.
- نجفى خمينى، محمدجواد، تفسير آسان، تهران، اسلاميه، 1398ق.