آرایشگری زنانه

آرایشگری زنانه؛ یکی از مشاغل پرطرفدار زنانه برای آراستگی و زیبایی بانوان.

آرایشگری زنانه، از شغل‌هایی است که در آن آرایشگر زن به انجام امورات مربوط به آراستگی و زیبایی بانوان می‌پردازد. آرایشگری برای زنان قدمتی طولانی دارد. آرایشگری زنانه امروزه به‌دلیل درآمد بالا و تبلیغات گسترده در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی، از شغل‌های پر طرفدار میان بانوان است.

مفهوم‌شناسی

به کسی که دیگران را آرایش می‌کند، آرایشگر می‌گویند. در گذشته به آرایشگر، مشاطه‌گر می‌گفتند. آرایشگری زنانه، از مشاغل و هنرهای زنانه است که در آن آرایشگر زن به آراستگی و زیبا‌تر کردن بانوان می‌پردازند.

تاریخچه

مورخان معتقدند عطردان‌های مفرغ فینیقی و سومری‌ که از آنها برای نگهداری مایعات معطر استفاده می‌کردند، نشانه‌هایی از آرایش و آرایشگری در دوران باستان بوده است. همچنین از مصر باستان هم آثاری مانند شانه‌هایی از عاج و استخوان‌های حیوانات گوناگون و تصویرهایی از آرایشگران به‌دست آمده که نشانۀ قدمت طولانی این شغل است. آثار کشف شده در ایران حاکی از آن است که پیش از مادها استفاده از گردن‌بند، انگشتر و دست‌بند در میان بانوان رواج داشته که خود نشان از تزئین و زیباسازی بانوان دارد. در دوره ساسانی، بانوان ایرانی از صمغ‌ها و گیاهان رنگی مخصوصاً حنا برای زیباسازی پوست، مو و ناخن بهره می‌گرفتند. بانوان به‌طرق مختلفی مانند کوتاه کردن، مدل دادن و رنگ کردن موها، رفع موهای زائد صورت و طراحی ناخن‌ها، به آرایش خود می‌پرداختند. برخی بانوان با استفاده از ابزارهای اولیه مانند شانه یا قیچی به‌صورت خودکفا یا توسط فرد دیگری به آراستگی ظاهری خود می‌پرداختند. از دورۀ صفوی، آرایشگری زنان با اصطلاح مشاطه‌گری رایج بود و برخی زنان، وظیفۀ آرایش زنان و نوعروسان را به‌عهده داشتند.

سیر تطور آرایشگری زنانه

در طول تاریخ، زیبایی و آراستگی به‌خصوص برای بانوان یکی از اولویت‌های فردی بوده است. در دورۀ ساسانی به‌دلیل رواج آرایش در میان گروه‌ها و طبقات مختلف درباری و اشرافی، آرایشگران نیز دارای مقامی والا بودند به‌طوری که آرایشگران زن از ندیمان مخصوص خاتون‌ها و ملکه‌ها به شمار می‌آمدند. مشاطه‌گری در گذشته یک شغل خانگی بود و مشاطه‌گران یا زنان آرایشگر برای کسب درآمد به خانۀ مشتریان خود می‌رفتند و صورت زنان خانه را بند می‌انداختند و با سرخاب و سفیدآب آنها را آرایش می‌کردند. در دورۀ پهلوی، مکان‌هایی برای آرایش مدرن زنان راه‌‌اندازی شد. پس از انقلاب اسلامی در سال ‌١٣٥٧ش، ورود مردان به آرایشگاه‌های زنانه ممنوع شد و تنها زنان اجازه داشتند که به آرایشگری زنان بپردازند. امروزه این شغل به یک حرفۀ تخصصی تبدیل شده است. هر کدام از شاخه‌های آرایشگری مانند کوتاهی مو، رنگ مو، اصلاح صورت و ابرو و آرایش صورت، امروزه به‌صورت تخصصی اجرا می‌شوند و بانوان با کسب مهارت در هر گرایش، به یک هنرمند تخصصی تبدیل می‌شوند.

راه‌های کسب مهارت آرایشگری برای بانوان

از جمله راه‌های کسب مهارت آرایشگری توسط بانوان عبارت‌اند از:

1. قرار گرفتن به‌صورت یک کارآموز در کنار یک آرایشگر ماهر زن؛
2. گذراندن دوره‌های آرایشگری و آموزش دیدن در مراکز آموزشی مانند مراکز فنی حرفه‌ای؛
3. آموزش مجازی از روی فیلم یا ثبت‌نام در کلاس‌های مجازی.

پس از گذراندن دورۀ آموزشی، یک آزمون کتبی و عملی برای سنجش میزان یادگیری تکنیک‌های مربوط به آرایشگری از افراد گرفته می‌شود. با دریافت مدرک این رشته می‌توان برای ورود به بازار کار به‌عنوان یک آرایشگر اقدام کرد.

ویژگی آرایشگر زن

آرایشگری، یک حرفه و هنر است که در آن بانوان به‌دلیل برخورد با زنان جامعه که دارای دقت، ظرافت و روحیات حساسی هستند، لازم است برای موفقیت در شغل خود و کسب رضایت مشتری برخی ویژگی‌های اخلاقی و عملی را داشته باشند که عبارت‌اند از:

1. داشتن علاقۀ کافی به این شغل؛
2. داشتن توانایی و استعداد آرایشگری؛
3. مهارت برقراری ارتباط خوب با مشتری و جلب رضایت وی؛
4. داشتن صبر و حوصلۀ کافی؛
5. منظم بودن و انجام به‌موقع وظایف خود؛
6. داشتن خلاقیت و ذوق هنری؛
7. داشتن تعهد اخلاقی و کاری؛
8. توجه به رعایت بهداشت فردی خود و مشتریان؛
9. به‌روز کردن اطلاعات و مهارت آرایشگری خود.

شرایط کسب مجوز و تأسیس آرایشگاه زنانه

اولین قدم برای تأسیس آموزشگاه یا آرایشگاه زنانه، کسب مجوز از مراکز فنی و حرفه‌ای است. از جمله مراحل کسب مجوز و تأسیس آرایشگاه عبارت‌اند از:

1. مراجعۀ حضوری به سازمان فنی و حرفه‌ای محل سکونت؛
2. پر کردن فرم‌های مخصوص و درج مشخصات و اطلاعات شخصی در پرتال‌های مربوطه؛
3. فرد متقاضی باید حداقل 28 سال سن، حداقل مدرک تحصیلی فوق‌دیپلم به بالا، عدم استخدام در ارگان‌ها و ادارات دولتی و داشتن سابقۀ کار به مدت 2 تا 4 سال، داشته باشد.
4. بیان هدف و انگیزۀ تأسیس آرایشگاه خود؛
5. ارائه مدارک عدم سوءپیشینه و آزمایش عدم اعتیاد به سازمان فنی و حرفه‌ای؛
6. پس از بررسی مدارک ارائه شده توسط شخص متقاضی، این مدارک و اطلاعات توسط حراست و هیئت مدیره سازمان بررسی شده و در صورت داشتن صلاحیت با مجوز وی موافقت می‌شود؛
7. پس از دریافت مجوز فرد 6 ماه فرصت دارد که مکان آرایشگاه خود را به این مؤسسه اعلام کند؛
8. انتخاب نام آرایشگاه با ویژگی فارسی بودن نام و تکراری نبودن آن در سطح استان؛
9. پرداخت هزینه صدور پروانه.

بحث فقهی شغل آرایشگری برای زنان

از دیدگاه فقهی گرفتن اجرت در برابر آرایش بانوان اگر برای امر حلالی مانند آرایش زن برای شوهر باشد، جایز است. همچنین برخی مراجع تقلید معتقدند آرایش موها به سبک فرقه‌های ضاله جایز نبوده و دریافت دستمزد برای آن حلال نیست. همچنین انجام و آموزش آرایش‌های جدید مانعی ندارد؛ اما در شرایطی که منجر به ترویج ارزش‌های ناسازگار با فرهنگ اسلامی شود، جایز نیست.

مزایای شغلی

استعداد بالای زنان در کارهای هنری و ذوق و سلیقۀ آنها از جمله عواملی است که سبب موفقیت بانوان در حرفه آرایشگری می‌شود. همچنین به‌دلیل زنانه بودن محیط کاری این شغل، بانوان به‌راحتی می‌توانند در هر ساعتی از روز برای انجام امورات آراستگی و پیرایش خود به آرایشگاه‌های زنانه مراجعه کنند. از جمله دیگر مزایای شغل آرایشگری زنانه عبارت‌اند از:

1. کسب درآمد بالا؛
2. برقراری راحت‌تر ارتباط میان آرایشگر و مشتری به‌دلیل زنانه بودن شغل و مکان؛
3. افزایش امنیت و آرامش بانوان؛
4. محدودیت نداشتن ساعت کاری؛ آرایشگر زن می‌تواند متناسب با شرایط زندگی خود به‌صورت پاره‌وقت یا تمام وقت در سالن آرایشگاه کار کند.
5. ساعات کاری و برنامه‌ریزی منعطف؛

معایب شغل آرایشگری زنانه

امروزه با گسترش تکنولوژی و فضای مجازی، درآمد بالای شغل آرایشگری سبب شده بسیاری از بانوان برای کسب درآمد بیشتر، شغل‌های خود را رها کرده و به شغل آرایشگری روی بیاورند که در بسیاری از موارد ممکن است آن شرایط مطلوب اقتصادی و کاری مد نظر را برای شخص فراهم نیاورده و وی را با مشکلاتی مانند ورشکستگی رو‌به‌رو کند. از دیگر معایب این شغل عبارت‌اند از:

1. برندسازی سخت؛
2. بودجه نامشخص؛
3. عدم امنیت درآمدی و غیر‌قابل پیش‌بینی بودن درآمد؛
4. ساعات کاری نا‌منظم؛
5. اختلال در زندگی شخصی و کاری؛
6. بازار اشباع شده؛
7. خستگی زیاد؛
8. تامین وسایل با هزینه زیاد؛
9. خطر سلامتی: به‌دلیل استفاده مکرر آرایشگرها از مواد شیمیایی، سلامتی آن‌ها تحت تأثیر قرار خواهد گرفت. بروز مشکلات تنفسی، مشکلات پوستی، عفونت‌ها و خراش‌ها از جمله این مشکلات است که آرایشگران مختلف با آن ممکن است دست و پنجه نرم کنند. همچنین سختی کار آرایشگری سبب می‌شود در برخی مواقع آرایشگران زن دچار مشکلاتی از قبیل کمردرد و پادرد شوند.

منابع

• «آرایش زنان»، ویکی‌شیعه، تاریخ بازدید: 7 اسفند 1402ش.
• «احکام آرایش و آرایشگری»، وب‌سایت پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر مقام معظم رهبری، تاریخ بازدید: 7 اسفند 1402ش.
• دهخدا، علی‌اکبر، لغت‌نامه، وب‌سایت واژه‌یاب، تاریخ بازدید: 5 اسفند 1402ش.
• «شرایط عمومی تأسیس آموزشگاه آرایشگری زنانه»، وب‌سایت خبر آنلاین، تاریخ درج مطلب: 25 خرداد 1401ش.
• عمید، حسن، فرهنگ فارسی عمید، وب‌سایت واژه‌یاب، تاریخ بازدید: 5 اسفند 1402ش.
• فدایی، مهناز، «معرفی شغل آرایشگری»، وب‌سایت ایران استخدام، تاریخ بازدید: 5 اسفند 1402ش.
• فیگوئروا، دن گارسیا دسیلوا، سفرنامۀ سفیر اسپانیا در دربار شاه عباس اول، ترجمۀ غلامرضا سمیعی، تهران، نشر نو، 1363ش.
• محمدی، «معرفی شغل آرایشگر زنانه، درآمد و بازار کار آرایشگر زنانه»، وب‌سایت استخدام، تاریخ درج مطلب: 27 دسامبر 2023‌م.
• «مزایا و معایب شغل آرایشگری؛ مشکلات آرایشگران چیست؟»، وب‌سایت رشدآپ، تاریخ بازدید: 5 اسفند 1402ش.
• «مشاطه‌گران پیدا و پنهان»، وب‌سایت مجلۀ ویستا، تاریخ بازدید: 5 اسفند 1402ش.