آرایش عروس

آرایش عروس، هنری برای زیباترکردن چهره عروس در روز عروسی، با حفظ تناسب و ظرافت و با در نظرگرفتن سلیقه و فرهنگ.

آرایش عروس، در فرهنگ‌ها و ملل مختلف با شیوه‌های متفاوتی صورت می‌گیرد. در برخی فرهنگ‌ها، آرایش عروس، ساده و ملایم و در برخی دیگر، غلیظ و پر زرق و برق است. توجه به تناسب، ظرافت، سلیقه، فرهنگ و مذهب در آرایش عروس از موارد مهم است. بالا رفتن هزینه‌های ازدواج، استفاده مفرط از لوازم آرایشی و ترویج تجمل‌گرایی، از چالش‌های امروزی آرایش عروس است.

مفهوم‌شناسی

آرایش به زینت‌کردن، زیورکردن و تزیین‌کردن معنا شده است و عروس دختری است که تازه ازدواج کرده است. در هر جامعه، عروس نمادی از زیبایی به حساب می‌آید. بر اساس فرهنگ و معیارهای زیباشناختی هر جامعه، تلاش می‌شود تا با آرایش و تزیین عروس، او را در زیباترین حالت خود در روز عروسی به نمایش بگذارند. این امر اهمیت و جایگاه ویژه عروس را در فرهنگ و آداب و رسوم جوامع مختلف نشان می‌دهد.

تاریخچه

در جهان

آرایش عروس یکی از انواع آرایش زنان است که تاریخ آن به حدود 6000 سال قبل در مصر باستان برمی‌گردد. در آن زمان، آرایش، نماد ثروت و راهی برای جلب نظر خدایان بود. مصریان از سرمه، رژ گونه، پودر سفید برای روشن‌کردن پوست و سایه چشم سبز در آرایش عروس استفاده می‌کردند. در کتاب مقدس (عهد عتیق و جدید) به آرایش اشاره شده و استفاده از آن نکوهش شده است. رومیان باستان نیز به دلایل فلسفی و اخلاقی، آرایش را نمی‌پسندیدند و بر بهداشت و زیبایی طبیعی تاکید داشتند؛ اما در امپراتوری بیزانس و دوره رنسانس استفاده از لوازم آرایشی رواج داشته است. ملکه ویکتوریا در قرن نوزدهم استفاده از آرایش را عامیانه اعلام کرد و مدتی آرایش از مد افتاد، اما در دهة 1920 میلادی با رنگ‌های درخشان‌تر مثل رژ لب قرمز و خط چشم تیره دوباره به دنیای غرب بازگشت. با وجود گرایش به سمت استانداردهای زیبایی غربی، آرایش‌های سنتی در مراسم عروسی در برخی از فرهنگ‌ها حفظ شده‌اند. در اروپا آرایش طبیعی و ملایم مرسوم است، در حالی که در برخی فرهنگ‌ها مانند هند و ژاپن، آرایش نمایشی‌تر با تاکید بر چشم‌ها یا لب‌ها رایج است. حناآرایی نیز به عنوان یک سنت در آرایش عروس هندی استفاده می‌شود. آرایش عروس در آمریکا در یک قرن گذشته، از سادگی و ملایمت در دهه 20 تا جسارت و درخشانی در دهه 80 را تجربه کرده است، به‌گونه‌ای که در برخی دوره‌ها مانند دهه 20 تحت تاثیر بازیگران‌هالیوود آرایش غلیظ عروس مد بود، در حالی که در دهه 90 با الهام از چهره‌های مشهور، صورت طبیعی و بدون آرایش مد شد. این تنوع و مدگرایی در جامعه آمریکا تا به امروز ادامه داشته است.

در ایران

تاریخچه آرایش عروس در ایران به قدمت تاریخ این سرزمین است. از دیرباز، ایرانیان برای زیباتر شدن در روز عروسی از مواد آرایشی طبیعی استفاده می‌کردند. در دوران باستان، سرمه، حنا، سرخاب و سفیدآب، نگار، وسمه و خال از جمله مواد آرایشی محبوب بودند. در دوران اسلامی، استفاده از آرایش به دلیل احکام شرعی محدودتر شد، اما استفاده از سرمه، حنا و وسمه همچنان رواج داشت. در دوران قاجار، هفت قلم آرایش که شامل سرمه، سرخاب، سفیدآب، نگار، وسمه، خال و زرک بود، محبوبیت زیادی پیدا کرد. در دوران پهلوی، با ورود فرهنگ غربی، آرایش عروس نیز تغییر کرد و زنان از لوازم آرایشی غربی و مدل موهای غربی‌تر استفاده می‌کردند. در دوران معاصر، آرایش عروس تنوع زیادی پیدا کرده و آرایش عروس عمدتا با تبعیت از سبک آرایش غربی و با غلظت بیشتری انجام می‌شود.

آرایش عروس از دیدگاه فقهی

از دیدگاه فقهی، آرایش عروس تابع قواعد کلی پوشش و آرایش در اسلام است. به‌طور کلی، آرایش در خلوت یا برای شوهر اشکالی ندارد، اما جلب توجه نامحرم با آرایش حرام است. زنان مسلمان موظف به پوشاندن مو و زینت خود در برابر نامحرم هستند. همچنین، استفاده از مواد آرایشی حلال و توجه به ملاک‌های زیبایی در اسلام از اهمیت بالایی برخوردار است؛ اما در عرف جامعه، تنوع زیادی در آرایش عروس وجود دارد. برخی از عروس‌ها ترجیح می‌دهند آرایشی ملایم و طبیعی داشته باشند، در حالی که برخی دیگر آرایشی غلیظ و پر زرق و برق را انتخاب می‌کنند. در بسیاری از خانواده‌های مسلمان، عرف و فقه در مورد آرایش عروس هم‌پوشانی دارند؛ به‌عنوان مثال عروس‌ها و خانواده‌های معتقد به احکام دینی، روپوشی را بر روی سر و صورت عروس می‌اندازند تا آرایش عروس در معرض نگاه نامحرم نباشد، اما برای برخی دیگر، عدم پوشاندن کامل مو و صورت آرایش‌شده عروس امر عادی قلمداد می‌شود.

چالش‌های آرایش عروس

تاثیر مد و رسانه بر آرایش عروس

انتخاب آرایش عروس امروزه تحت تاثیر ترندهای جدید مد و آرایش، تصاویر و ویدئوهای منتشر شده در مجلات و شبکه‌های اجتماعی، آرایش سلبریتی‌ها و افراد مشهور و حتی آرایش نمایشی در برنامه‌های تلویزیونی و فیلم‌ها قرار دارد. این عوامل به‌طور مستقیم بر انتخاب و سلیقه عروس‌ها تاثیر می‌گذارند و هر ساله با معرفی ترندهای جدید، آرایش عروسان به شکلی تازه نمایان می‌شود. تبعیت محض از مد، سلبریتی‌ها و شبکه‌های اجتماعی ممکن است آثار مخربی در فرهنگ جوامع ایجاد کند و صاحب‌نظران توصیه می‌کنند که افراد با توجه به فرهنگ و هنجارهای جامعه و به‌طور مستقل، آرایش خود را انتخاب کنند.

تجمل‌گرایی در آرایش عروس

تجمل‌گرایی در آرایش عروس به استفاده از مواد آرایشی گران‌قیمت، آرایش غلیظ و پر زرق و برق، استفاده از سالن‌های آرایش لوکس و استفاده از تکنیک‌های آرایشی پیچیده اشاره دارد. تجمل‌گرایی آسیب‌هایی دارد که از جمله آنها می‌توان به افزایش هزینه‌های ازدواج، بیشترشدن فاصله طبقاتی در اجتماع، ایجاد تناقض با فرهنگ و عرف جامعه، ایجاد توقعات غیرواقعی در سایر عروس‌ها و ایجاد حس ناامیدی و عدم اعتماد به نفس در دیگر عروس‌ها اشاره کرد.

رقابت ناسالم و چشم‌وهم‌چشمی

رقابت ناسالم و چشم‌وهم‌چشمی در آرایش عروس، پدیده‌ای است که در آن عروس‌ها به دنبال زیباتر دیده شدن از دیگران، به آرایش‌های غلیظ و تجملاتی روی می‌آورند. این رقابت می‌تواند به دلیل فشارهای اجتماعی، انتظارات خانواده و دوستان، و همچنین تقلید کورکورانه از تصاویر و ویدئوهای مربوط به آرایش عروس در مجله‌ها، شبکه‌های اجتماعی و برنامه‌های تلویزیونی باشد. آموزش مهارت‌های تصمیم‌گیری، تبیین آسیب‌های چشم‌وهم‌چشمی و از بین‌بردن خطاهای شناختی افراد می‌تواند به کاهش آسیب‌های این پدیده کند.

افزایش هزینه‌های ازدواج

امروزه با تغییر سبک زندگی افراد جامعه و حاکم‌شدن روحیه تجمل‌گرایی و چشم‌وهم‌چشمی، هزینه‌های ازدواج به‌طور چشمگیری افزایش یافته است که یکی از جنبه‌های آن، افزایش هزینه‌های آرایش عروس است. این افزایش به دلایل مختلفی مانند افزایش تورّم، افزایش بی‌رویه دستمزد آرایش‌گرها، استفاده از سالن‌های آرایش لوکس، تجمل‌گرایی و چشم‌وهم‌چشمی است.

ارائه‌دهندگان خدمات آرایش عروس

ارائه‌دهندگان خدمات آرایش عروس می‌توانند در افزایش هزینه‌ها نقش مهمی داشته باشند. قیمت‌گذاری نامناسب، ارائه خدمات متنوع با هزینه‌های بالا، استفاده از تکنیک‌های جدید آرایش، استفاده از مواد آرایشی خاص و برندهای معروف و تبلیغات گسترده از جمله عواملی هستند که ممکن است به افزایش هزینه‌های آرایش عروس منجر شوند. استفاده از خدمات آرایش در آرایشگاه‌های محلی یا خدمات آرایش در محیط منزل، همچنین دوری از تجمل‌گرایی و پدیده چشم‌وهم‌چشمی، می‌تواند به کاهش هزینه‌های مرتبط با آرایش عروس کمک کند.

حفظ حیا و عفاف در آرایش عروس

حفظ حیا و عفاف در آرایش عروس، به معنای انتخاب آرایشی متناسب با فرهنگ و عرف جامعه و ارزش‌های مذهبی و شخصی است. این نوع آرایش، بر زیبایی‌های طبیعی و درونی عروس تمرکز دارد و از تبرج و خودنمایی پرهیز کرده و تقید به احکام شرعی را برجسته می‌سازد.

راهکارها

فرهنگ‌سازی ازدواج آسان

فرهنگ‌سازی ازدواج آسان به معنای ترویج ازدواج آسان و ساده است که از تجمل‌گرایی و چشم‌وهم‌چشمی به‌دور است. یکی از نمودهای این فرهنگ‌سازی، کاهش هزینه‌های آرایش عروس است. از جمله راهکارهای تحقق این هدف، آگاهی‌بخشی به خانواده‌ها و عروس‌ها، کار بر روی خطاهای شناختی افراد، ترویج الگوهای مناسب اجتماعی از شخصیت‌های سالم اجتماعی و بزرگان دین، معرفی راهکارهای کاهش هزینه‌های آرایش عروس است.

فرهنگ‌سازی آرایش ملایم و طبیعی

فرهنگ‌سازی آرایش ملایم و طبیعی عروس به معنای ترویج آرایشی است که بر زیبایی‌های طبیعی و درونی عروس تمرکز دارد و از تبرج و خودنمایی پرهیز می‌کند. این نوع آرایش، با فرهنگ و عرف جامعه و ارزش‌های مذهبی و شخصی همخوانی دارد. در این فرهنگ‌سازی بر فرهنگ اصیل ایرانی تاکید شده و تبعیت محض از فرهنگ مد را نفی می‌کند.

فرهنگ‌سازی آرایش عروس در منزل

ترغیب به انجام آرایش عروس در منزل توسط اطرافیان عروس به جای استفاده از سالن‌های آرایش لوکس، یک راهبرد موثر برای کاهش هزینه‌ها و ایجاد تغییرات مثبت در فرآیند آرایش عروس است. این رویکرد نه تنها مزایای مالی دارد بلکه به صرفه‌جویی در زمان، ترویج فرهنگ ازدواج آسان، جلوگیری از تشریفات و چشم‌وهم‌چشمی و افزایش اعتماد به نفس افراد نیز کمک می‌کند.

استفاده از آرایشگاه‌های محلی

استفاده از سالن‌های آرایش لوکس، هزینه‌های آرایش عروس را تا حد زیادی افزایش می‌دهد. یکی از راهکارهای کاهش هزینه‌ها استفاده از آرایشگاه‌های محلی است. این کار، علاوه بر حمایت از کسب و کارهای محلی، ثمرات دیگری نیز دارد که از جمله آنها، کاهش هزینه‌های آرایش عروس، دسترسی آسان‌تر، صرفه‌جویی در وقت و ترویج ازدواج آسان اشاره کرد.

منابع

• «آرایش اسلامی چگونه است؟ جایگاه آرایش زن از دیدگاه اسلام»، وب‌سایت مقنعه خورشید، تاریخ درج مطلب: 7 اسفند 1402ش.
• «آرایش عروس در سراسر جهان»، وب‌سایت The London School of Makeup، تاریخ بازدید: 16 اسفند 1402ش.
• «آرایش ملایم با حفظ حجاب»، پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر مقام معظم رهبری، تاریخ درج مطلب: 3 آبان 1398ش.
• «آرایش»، لغت‌نامه دهخدا، وب‌سایت واژه‌یاب، تاریخ بازدید: 16 اسفند 1402ش.
• «آرایش صورت در مقابل نامحرم»، پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر آیت‌الله جعفر سبحانی، تاریخ بازدید: 16 اسفند 1402ش.
• «تاریخچه آرایش در ایران»، وب‌سایت پیشگامه‌نگار، تاریخ درج مطلب: 2 اسفند 1399ش.
• «تجمل‌گرایی زوج‌های جوان و مشکلی به نام هزینه سنگین مجالس عروسی»، وب‌سایت خوزنیوز، تاریخ درج مطلب: 13 بهمن 1394ش.
• «تجمل‌گرایی، یکی از موانع ازدواج»، وب‌سایت دفتر نشر فرهنگ و معارف اسلامی مسجد هدایت، تاریخ درج مطلب: 4 اردیبهشت 1401ش.
• جلیلی، سیده سمانه،«کم کردن هزینه عروسی فقط با حذف چند کار ساده»، وب‌سایت شادمگ، تاریخ درج مطلب: 26 در 1400ش.
• «چرا شروع به آرایش کردیم؟»، وب‌سایت Britannica، تاریخ بازدید: 16 اسفند 1402ش.
• «حکم آرایش زنان در مقابل نامحرم»، پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر آیت‌الله مکارم شیرازی، تاریخ بازدید: 16 اسفند 1402ش.
• خادمیان، طلیعه و کلهری، محمدجواد،«رابطه اینستاگرام با گرایش جوانان به سبک زندگی مدرن (مورد مطالعه: جوانان شهر تهران)»، در فصلنامه پژوهش‌های ارتباطی، سال 27، شماره 1، پیاپی 101، بهار 1399ش.
• «راهنمای انتخاب آرایشگاه عروس»، وب‌سایت صندلی، تاریخ درج مطلب: 11 شهریور 1402ش.
• رفعت‌جاه، مریم،«هویت انسانی زن در چالش آرایش و مد»، در نشریه مطالعات راهبردی زنان (کتاب زنان)، سال 1386، دوره 10، شماره 38 (علوم اجتماعی).
• «زینت و آرایش کردن»، پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر آیت‌الله سیدعلی سیستانی، تاریخ بازدید: 16 اسفند 1402ش.
• ‏«سازمان دیده‌بان 100 سال ارایش عروس‏»، وب‌سایت allure، تاریخ درج مطلب: 30 آگوست 2021م.
• سمیع شمس، سارا،«آرایش عروس و داماد چند تمام می‌‌‌‌شود؟»، وب‌سایت گسترش‌نیوز، تاریخ درج مطلب: 2 مهر 1402ش.
• دهخدا، علی‌اکبر، لغت‌نامه، وب‌سایت واژه‌یاب، تاریخ بازدید: 16 اسفند 1402ش.
• کریمی، اصغر،«عروس»، دائر‌ة‌المعارف بزرگ اسلامی، وب‌سایت دائرة‌المعارف بزرگ اسلامی، تاریخ درج مطلب: 7 اردیبهشت 1399ش.
• «محاسبه کامل هزینه‌های عروسی در تهران 1402»، وب‌سایت بازار، تاریخ درج مطلب: 30 آذر 1402ش.
• والازاده، ابوالفضل،«حیا»، دانشنامه جهان اسلام، وب‌سایت بنیاد دائرة‌المعارف اسلامی، تاریخ بازدید: 16 اسفند 1402ش.