آشک
آشک؛ نوعی غذای بومی افغانستانی.
آشک افغانستانی نوعی پیراشکی است که با پیازچه و گشنیز پر می‌شود. این غذا، ویژۀ مهمانی‌های خاص است. همچنین در روزهای تعطیل که خانواده‌ها، فراغت بیشتری دارند و نیز در دورهمی‌ها، تهیه می‌شود.
شیوۀ پخت
تهیۀ آشک شامل 3 بخش آماده‌سازی خمیر، مایۀ میانی و سس روی غذا است.[۱] مواد اولیۀ آشک بستگی به تعداد افراد و ذائقۀ تهیه‌کننده دارد. پایۀ غذایی آشک از چهار مادۀ خمیر، سبزی، گوشت چرخ‌شده و لپه تشکیل می‌شود. برای طعم بهتر، از ادویه‌جات یا سبزی‌ها نیز استفاده می‌شود. پس از تهیه خمیر، ابتدا آن را با وردنه، صاف کرده و سپس به‌صورت دایره‌های کوچک برش می‌زنند. هر کدام از خمیرهای برش‌خورده با یک قاشق از مایۀ میانی که ترکیبی از پیازچه و گشنیز است، پر می‌شود. سپس لبه‌های خمیر را به هم می‌چسبانند تا مایه خارج نشود. آشک را در آب‌جوش می‌پزند. بعد از پختن آشک، سس لپه را که مخلوطی از گوشت چرخ شده، پیازچه، گشنیز، نمک و فلفل سیاه است، روی آن می‌ریزند. هنگام سرو غذا، از ماست و سیر کوبیده به‌عنوان سس نهایی استفاده می‌شود.[۲]
انواع آشک
آشک در اصل یک غذای گیاهی است و در آن از هیچ گوشتی استفاده نمی‌شود، اما در برخی از دستورالعملها آشک را با گوشت نیز درست می‌کنند.[۳] امروزه بسته به مواد قابل دسترس، آشک را با سبک‌های مختلف در شهرها درست می‌کنند که گاهی از آن به آشک مزاری یا کابلی نیز یاد می‌شود.[۴]
ارزش غذایی
این غذا که در آن از مواد غذایی همچون آرد گندم، سبزی، گوشت و ماست استفاده می‌شود، ارزش غذایی بالایی داشته و یک وعدۀ کامل غذایی محسوب می‌شود. آشک به‌دلیل فرآیند زمان‌بر و هزینۀ زیاد، غذایی روزانه محسوب نمی‌شود. این غذا مختص فصل خاصی نبوده و به‌دلیل ارزش غذایی زیادی که دارد بدن را برای کارهای سنگین آماده می‌کند.[۵]
گسترۀ جغرافیایی
ترکیب غذایی و فرآیند پخت‌وپز آشک شبیه به «منتو» است. مَنتو، غذایی است که در آسیای میانه و در شهرهای بزرگ کابل و مزار رواج دارد.[۶] امروزه، به‌دلیل مهاجرت و گسترش رسانه‌های جمعی، آشک در اکثر شهرها، تهیه می‌شود. گاهی به‌جای خمیر آشک از ماکارانی استفاده می‌کنند که به آن آشک ماکارانی می‌گویند.[۷]
مردم‌نگاری
آشک، بهانه‌ای برای پیوند اجتماعی و دورهمی‌های خانوادگی است. فرایند آماده‌سازی آن به کمک و همکاری خویشاوندان نیاز داشته و هرکدام بخشی از کار را به‌عهده می‌گیرند. پر زحمت بودن این غذا نیز به‌روحیۀ مهمان‌نوازی و سخت‌کوشی مردم افغانستان اشاره دارد.[۸]
پانویس
- ↑ «طرز تهیه آشک افغانستانی اصل 5 نفره»، وبسایت تاج فود آموزش آشپزی آنلاین.
- ↑ «طرز تهیه آشک افغانستانی اصل 5 نفره»، وبسایت تاج فود آموزش آشپزی آنلاین.
- ↑ «طرز تهیه آشک افغانستانی اصل 5 نفره»، وبسایت تاج فود آموزش آشپزی آنلاین.
- ↑ «با طرز تهیه آشک مزاری آشنا شوید»، وبسایت آخرین خبر
- ↑ «طرز تهیه آشک خوشمزه با خمیر خانگی نرم و لذیذ»، وبسایت آپارات.
- ↑ «آشک مزاری»، وبسایت آپارات.
- ↑ «آموزش کامل و مرحله به مرحله طرز تهیه ماکارونی، طعم و ذائقه مانند آشک»، وبسایت دالفک.
- ↑ «طرز تهیه آشک افغانستانی اصل 5 نفره»، وبسایت تاج فود آموزش آشپزی آنلاین.
منابع
- «آشک مزاری» وبسایت آپارات، تاریخ درج مطلب: 23 مرداد 1396ش.
- «آموزش کامل و مرحله به مرحله طرز تهیه ماکارونی طعم و ذائقه مانند آشک» وبسایت دالفک، تاریخ درج مطلب: 3 بهمن 1398.ش.
- «با طرز تهیه آشک مزاری آشنا شوید» وبسایت آخرین خبر، تاریخ درج مطلب: 23 آذر 1399ش.
- «طرز تهیه آشک افغانستانی اصل 5 نفره» وبسایت تاج فود آموزش آشپزی آنلاین، تاریخ درج مطلب: 4 آبان 1401ش.
- «طرز تهیه آشک خوشمزه با خمیر خانگی نرم و لذیذ» وبسایت آپارات تاریخ بازدید: 8 دی 1401ش.