ازدواج بهنگام

ازدواج بهنگام، ازدواج در وقت احساس نیاز به داشتن همسر
نیاز به ازدواج امری فطری و درونی است که در زمان مناسب سر برآورده و طلب ارضا می‌کند. تأخیر در ارضای این نیاز و یا ارضای نادرست آن، زمینه انحراف انسان و فساد جامعه را فراهم می‌کند و بنیان‌ خانواده را به سستی می‌کشاند.
تعیین سن مناسب برای ازدواج به عواملی همچون بلوغ جنسی، بلوغ فکری، رشد عاطفی و توانایی اقتصادی وابسته است. ازدواج بهنگام، ازدواج در زمانی است که انسان واجد این مؤلفه‌های روحی و روانی شده باشد و شکاف زمانی زیادی نیز با بلوغ جنسی نداشته باشد.

بلوغ جنسی

بلوغ جنسی، آغاز دوره نوجوانی است. این مرحله که با تغییرات سریع و محسوس در ویژگی‌های ظاهری و روانی همراه است نوجوان را آماده ورود به عرصه بزرگ‌سالان می‌کند. ازاین‌رو کسی که می‌خواهد ازدواج کند لازم است به بلوغ جنسی رسیده باشد؛ یعنی نیاز به جنس مخالف را احساس کند.

بلوغ عقلی

بلوغ عقلی مرتبه‌ای است که در آن فرد بتواند خانواده را در حد متعارف و قابل قبولی اداره کند و آن را از هرج‌ومرج و بحران حفظ کند. مهارت‌هایی همچون فهم نظام اخلاقی و حقوقی خانواده، ارتباط مؤثر با همسر، توانایی حل مشکلات و قدرت درک هیجانات ازجمله مؤلفه‌های بلوغ عقلی محسوب می‌شوند.

رشد عاطفی

رشد عاطفی مستلزم بروز و ظهور رفتارهای آشکاری همچون برقراری و حفظ روابط شخصی با دیگران، درگیرشدن در تعاملات عاطفی، توان درک احساسات متقابل و توسعه حس همدلی و قدرت ابراز علاقه و محبت به همسر است.

رشد اجتماعی

رشد اجتماعی انسان در فرایند جامعه‌پذیری پدید می‌آید. این امر شامل فهم هنجارها و ارزش‌های اجتماعی و عمل بر اساس ضوابط تعیین‌شده توسط جامعه است. رسیدن به این مرحله از رشد در ازدواج به‌عنوان یکی از مهم‌ترین مؤلفه‌های روابط اجتماعی اهمیت زیادی دارد.

توانایی اقتصادی

منظور از توانایی اقتصادی در تعیین سن ازدواج، توانایی فرد در تأمین زندگی دونفره از نظر اقتصادی است. البته این توانایی می‌تواند بالقوه باشد؛ یعنی فرد اهل کار و تلاش بوده و بتواند نیازهای منزل را تأمین کند، گرچه در حال حاضر پس‌اندازی نداشته باشد.

سن ازدواج و تحولات آن در سال‌های اخیر

پرونده:نمودار.png

تحولات میانگین سن در اولین ازدواج در ایران در بازه زمانی 1345-1395ش

در جمهوری اسلامی ایران سن قانونی ازدواج برای دختران 13 سال و برای پسران 15 سال تعیین‌شده است اما آمارهای جمعیتی کشور نشان‌دهنده افزایش سن افراد در ازدواج اول است. میانگین سن ازدواج در کل کشور در 13۹۸ش برای مردان ۲۹.۷ سال و برای زنان ۲۴.۸ سال به ثبت رسیده که این آمار در ۳۱ استان کشور نیز یکسان نیست. این در حالی است که در سالیان اخیر همواره سن ازدواج افزایش‌یافته است.
میانگین سن در اولین ازدواج یکی از معیارهای شناخت و پیش‌بینی آینده جمعیتی در کشورها است. بر این اساس با افزایش سن در اولین ازدواج بخصوص در میان زنان، نرخ باروری و میزان موالید کشور نیز کاهش می‌یابد.

اثرات ازدواج بهنگام

رسیدن به آرامش روانی

انسان بنا به طبیعت خود نیاز به داشتن آسایش و آرامش جسمانی و روحانی و انس و مودت دارد که فقط در کانون گرم و صمیمی خانواده پیدا می‌شود. به‌واسطه ازدواج است که غریزه سرکش شهوت آرام می‌گیرد و آسایش جسم و روح تحقق پیدا می‌کند.

پایداری ازدواج

بر اساس آمارهای ارائه‌شده از سوی سازمان ثبت‌احوال کشور ازدواج گروه‌های سنی زیر ۱۸ سال پایدارترین ازدواج‌ها است و کمترین تعداد طلاق نیز مربوط به همین گروه سنی است. این در حالی است که بر اساس همین آمارها دختران ۲۵-۲۹ سال دارای بیشترین تعداد طلاق بوده‌اند.

سلامت بارداری

از سوی دیگر ۲۶ درصد از مرگ‌ومیر مادران در هنگام زایمان نیز مربوط به مادران گروه سنی ۳۵ به بالا بوده است، این آمارها نشان‌دهنده این نکته هست که تنها ۱ درصد از مرگ‌ومیرها مربوط به مادران گروه سنی زیر ۱۸ سال است؛ همچنین احتمال سقط‌جنین و خطر ناهنجاری‌های کروموزومی در میان مادران گروه سنی 35 به بالا نیز افزایش می‌یابد.

مصونیت از گناه و فساد

غریزه شهوت ازجمله غرایزی طبیعی انسان است که می‌بایست به آن در زمان مناسب و به‌صورت صحیح پاسخ داده شود. پاسخ مناسب به این غریزه و ارضای آن باید در چارچوب و محدوده تعیین‌شده توسط دین صورت گیرد. این چارچوب همان ازدواج است که موجب حفظ فرد از گناه و فساد می‌شود.

بقای نسل

یکی از ثمرات ازدواج بهنگام، افزایش فرصت باروری و تولید نسل برای زوجین است، زیرا به نسبتی که ازدواج در سنین بالاتر رخ دهد به همان نسبت نیز سنین باروری در زنان کاهش پیدا می‌کند.

اثرات تعلل در ازدواج بهنگام

با افزایش سن ازدواج، جوانان از شیوه بهنجار ارضای غریزه جنسی و آثار و فواید آن محروم می‌شوند. روند رو به افزایش سن ازدواج، مشکلات فراوانی به دنبال دارد. این مشکلات عبارت‌اند از؛ افسردگی و از بین رفتن نشاط در جوانان، ابتلا به وسواس زیاد در انتخاب همسر، مشکل‌آفرینی فرزندان بزرگ و ازدواج‌نکرده در خانه، افزایش اضطراب و نگرانی بخصوص در دختران، از دست رفتن طراوت و زیبایی، ناامیدی و تصمیم به عدم ازدواج به خاطر کاهش میل به ازدواج، بی‌دقتی در انتخاب همسر و احتمال افزایش انحرافات.

افزایش تجرد قطعی

در سال‌های اخیر به‌واسطه شرایط اقتصادی و اجتماعی تمایل به تجرد در میان بسیاری از جوانان افزایش‌یافته است. از سوی دیگر در سال 1400ش وجود 9 میلیون و هشت‌صد هزار جوان مجرد و در سن ازدواج نیز خود سبب کاهش میزان باروری در کشور شده است.

ترس از زایمان

بالا بودن سن ازدواج و تأخیر در این امر سبب تأخیر در فرزندآوری و کوتاه شدن دوران بارداری برای زنان می‌شود. تأخیر در سن ازدواج در سال‌های اخیر شدت بیشتری نیز یافته است. ترس از زایمان در سنین بالا از اثرات چنین اتفاقی در میان زنان و خانواده‌ها محسوب می‌شود.

دلایل تعلل در ازدواج بهنگام

عللی همچون وسواس افراد و خانواده‌ها در انتخاب همسر، سنگین کردن مخارج ازدواج، تغییر شرایط زندگی از سنتی به صنعتی، تغییر در ایده‌آل‌ها و تصورات دختران و پسران از آینده و زندگی مشترک، کاهش سطح اخلاقی جامعه، به وجود آمدن شیوه‌های جدیدی از ارضای تمایلات جنسی، به وجود آمدن سبک‌های متفاوتی از زندگی زناشویی، شرایط نامناسب اقتصادی، وضعیت اشتغال جوانان، سربازی و تحصیلات دانشگاهی از مهم‌ترین دلایل تأخیر در امر ازدواج شمرده می‌شود. در این میان غالباً از وضعیت نامناسب اقتصادی به‌عنوان مهم‌ترین عامل در تأخیر ازدواج یاد می‌شود.

منابع

• «آثار و پیامدهای کاهش جمعیت»، خبرگزاری صدا و سیما»، تاریخ درج مطلب: 28 اردیبهشت 1395ش.
• احمدپناهی، علی، «روانشناسی و علوم تربیتی: جوان و سن مناسب ازدواج»، در مجله مکاتبه و اندیشه، شماره 40، پاییز 1390ش.
• اسلامی‌پناه، هادی، «ازدواج پژوهی در آیات الهی»، در مجله مطالعات راهبردی زنان، شماره 27، بهار 1384ش.
• «تحولات ميانگين سن در اولين ازدواج در ايران با تاكيد بر نتايج سرشماري ١٣٩٥»، مرکز آمار کشور، 20 خرداد 1396ش.
• راستگو، حامد، «توجه به اولویت‌های اساسی به‌جای طرح‌های سفارشی در حوزه زنان و خانواده»، خبرگزاری فارس، تاریخ درج مطلب: 21 آذر1396ش.
• رجبی، عباس، «سنّ ازدواج; عوامل افزایش و راهبردهای کاهش آن»، در مجله معرفت، شماره 112، فروردین 1386ش.
• زارعی، فاطمه، «بیش از 9 میلیون جوان در سن ازدواج و مجرد هستند»، خبرگزاری جمهوری اسلامی،21 اردیبهشت 1400ش.
• زمانیان، امیرسینا، «بارداری بعد از 35 سالگی: مادر سالم، جنین سالم»، سایت درمانکده، تاریخ بازدید: 13 شهریور 1400ش.
• سلامت‌بخش، فرزانه، «میزان باروری در ایران به پایین‌ترین نرخ در 8 سال اخیر رسید»، خبرگزاری جمهوری اسلامی، تاریخ درج مطلب: 18 آبان 1399ش.
• عباس‌زاده، محمد و نیکدل، نرمین، «مطالعه بسترهای زمینه‌ساز تأخیر در ازدواج دختران با رویکرد پدیدارشناسی توصیفی»، در مجله زن در فرهنگ و هنر، شماره 4، زمستان 1395ش.
• علوی‌وفا، سعید، «واکاوی علّی لایه‌ای رشد جمعیت در ایران و رهیافت‌های رسانه‌ای آن»، در فصلنامه پژوهش‌های ارتباطی، شماره 104، زمستان 1399ش.
• کاظمی‌پور، شهلا، «تحول سن ازدواج زنان در ایران و عوامل جمعیتی مؤثر بر آن»، در مجله زن در توسعه و سیاست (پژوهش زنان)، شماره 3، پاییز 1383ش.
• «گزارش عملکرد و دستاوردهای نظام کشوری مراقبت مرگ مادری در سال 1397»، دفتر سلامت جمعیت خانواده و مدارس، اداره سلامت مادران،1397ش.
• متین‌نژاد، معصومه، «نگاهی به تاثیر افزایش سن ازدواج و بارداری در احتمال ابتلا به بیماریهای جسمی و روحی در زنان»، شهرآرا نیوز، تاریخ درج مطلب: 5 مهر 1399ش.
• «میانگین سن ازدواج زنان و مردان در ایران»، پایگاه خبری-تحلیلی مشرق نیوز، تاریخ درج مطلب: 27 بهمن 1399ش .
• «وضعیت نرخ باروری در ایران، گزارش جامع»، موسسه ملی تحقیقات سلامت جمهوری اسلامی ایران، بهار 1398ش.
• Fertility rate, total (births per woman) - Iran, Islamic Rep، web: worldbank.org, 2020.
• Family Choices: Fertility and infertility around the world web: globalfertilitymap.com, 2021.