المعمدانی (بیمارستان)

المعمدانی (بیمارستان)؛ بیمارستان قدیمی فلسطین در شهر غزه که در حملۀ هوایی اسرائیل مورد تهاجم قرار گرفت.

المعمدانی، نام بیمارستان قدیمی و مهم در شهر غزه است که مورد حملۀ نیروهای نظامی اسرائیل قرار گرفت و صدها زن و کودک آواره که در آنجا پناه گرفته بودند، شهید شدند. رسانه‌ها این حمله را مرگ‌بارترین حادثه پس از عملیات طوفان الاقصی و مصداق بارز نسل‌کشی توصیف کردند. دبیرکل سازمان ملل و بسیاری از کشورهای جهان این کشتار را محکوم کردند و تظاهرات گسترده برای محکومیت آن در سراسر جهان برگزار شد. به این مناسبت، ایران، عراق، سوریه و اردن عزای عمومی اعلام کردند. به نظر کارشناسان این حادثۀ هولناک، ماهیت تروریستی دولتی و عدم پایبندی به تعهدات اخلاقی و حقوقی اسرائیل و منطق فریب و دروغ‌گویی حامیان غربی آن را در ادعای حمایت از کرامت و حقوق بشر، آشکار کرد.

معرفی

بیمارستان «المعمدانی» یا «الاهلی العربی» از مهم‌ترین بیمارستان‌های نوار غزه است که در محلۀ «الزیتون» در جنوب شهر غزه موقعیت دارد. این بیمارستان متعلق به کلیسای «معمدانی» در فلسطین است و از قدیمی‌ترین بیمارستان‌های فلسطین به شمار می‌رود که از سال ۱۸۸۲م شروع به کار کرده است. مؤسس المعمدانی انجمن مأموریت کلیسای انگلستان بوده است که بین سال‌های ۱۹۵۴م و ۱۹۸۲م توسط مأموریت پزشکی کلیسای «باپتیست» جنوبی، اداره می‌شد. در آن زمان این بیمارستان را به‌عنوان بیمارستان باپتیست می‌شناختند. از سال ۱۹۸۰م، این بیمارستان را کلیسای اسقفی در بیت‌المقدس اداره می‌کند. این بیمارستان علاوه‌بر ارائۀ خدمات درمانی به بیماران و مجروحان جنگ اخیر، حیاط خود را به‌عنوان پناهگاه در اختیار هزار آوارۀ فلسطینی‌ گذاشته بود که تصور می‌کردند بیمارستان، امن‌تر از خانه است.

پناه‌گرفتن مردم در بیمارستان المعمدانی

به دنبال حملۀ اسرائیل به غزه در مهر 1402ش و تخریب خانه‌ها و مناطق وسیعی از غزه توسط نیروهای متجاوز اسرائیلی، زنان و کودکان فلسطینی به مدارس، کلیساها و بیمارستان‌های این شهر از جمله المعمدانی پناه بردند؛ زیرا قوانین بینالمللی هدف قراردادن بیمارستانها را در زمان جنگ ممنوع می‌کند و مراکز درمانی از جاهای حفاظت‌شده و امن محسوب می‌شود.

حملۀ اسرائیل به بیمارستان المعمدانی

اسرائیل در تلافی شکست ترمیم‌ناپذیر خود در عملیات الاقصی، همان‌گونه که خانه‌های مسکونی، مساجد، مدارس و تأسیسات زیربنایی را به‌صورت وحشیانه بمب‌باران کرد، بیمارستان «المعمدانی» را نیز که در آن زنان و کودکان زیادی پناه گرفته بودند، در ۲۵ مهر ۱۴۰۲ش (۱۷ اکتبر ۲۰۲۳م) با بمب 84 MK- آمریکایی هداف قرارداد. قبل از آن، در 22 مهر 1402ش، مرکز تشخیصی و درمان سرطان این بیمارستان مورد حمله قرار گرفته بود که چهار کارمند بیمارستان مجروح شدند و دو طبقۀ بالایی و بخش‌های ماموگرافی و سونوگرافی آن به شدت آسیب دید.

آمار شهدا و مجروحان

قتل‌عام رخ‌داده در بیمارستان المعمدانی، فجیع‌ترین و بزرگ‌‌ترین تلفات جانی را برای فلسطینی‌ها بر اثر حملات وحشیانۀ اسرائیل در یک لحظه رقم زد و به نظر کارشناسان ماهیت تروریزم دولتی این رژیم را نشان داد. رسانه‌ها آمار شهدای این حادثۀ هولنک را بیش از 500 نفر اعلام کردند. برخی از خبرگزاری‌ها رقم 800 نفر و بیش از هزار نفر شهید را نیز نقل کرده‌اند. مجروحان این حادثه نیز بیش از 300 نفر اعلام شده است. بر اساس گزارش رسانه‌ها اکثر شهدا و مجروحان را کودکان، زنان و سالمندانی تشکیل می‌دهند که یا برای مداوا به بیمارستان المعمدانی آمده بودند و یا از بیم بمب‌باران خانه‌های خود به این مرکز درمانی پناه آورده بودند.

جایگاه بیمارستان در عرف و قوانین بین‌المللی

بیمارستان در عرف مردم کشورها و فرهنگ‌های مختلف جهان، به‌عنوان مرکز امیدبخش، ارائه‌دهندۀ خدمات سلامت و نقش آن در نجات جان انسان‌ها، همواره مورد احترام بوده است. براساس قوانین بین‌المللی بشردوستانه، به‌ویژه کنوانسیون ژنو بیمارستان‌ها و مراکز درمانی سیار، بیماران، مجروحان و کادر پزشکی، در زمان جنگ محافظت می‌شوند. آنها تحت هیچ شرایطی نمی‌توانند مورد حمله قرار گیرند و هدف قرار دادن آنها به‌عنوان جنایت جنگی تلقی می‌شود. علاوه‌بر این، از نظامیان یا شبه‌نظامیان مجروح که در بیمارستان‌ها و مراکز درمانی تحت درمان هستند و همچنین کارکنان پزشکی که برای دفاع از جان خود و بیمارانشان مسلح هستند، محافظت می‌شوند. مردم مظلوم و آوارۀ فلسطین به تصور این که بیمارستان‌ها مکان امن و مورد احترام است، از شر جنایات اسرائیل به المعمدانی پناه آورده بودند تا در امان باشند اما نیروهای بی‌رحم اسرائیل به‌دلیل رویۀ ضدانسانی همیشگی خود، آنها را به خاک و خون کشیدند و مرتکب جنایت جنگی شدند.

واکنش‌ها

1. جمهوری اسلامی ایران

سید ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور ایران، در واکنش به این حمله و جنایات رژیم صهیونیستی گفته است که شعلۀ آتش بمب‌های آمریکایی-اسرائیلی که در بیمارستان المعمدانی غزه بر سر مجروحان مظلوم فلسطینی ریخته شد، به‌زودی صهیونیست‌ها را خواهد بلعید. او سکوت انسان‌های آزاده‌ در مقابل این جنایت جنگی را جایز ندانست. بسیاری از شخصیت‌ها و مقامات سیاسی و اجتماعی ایران، از جمله رئیس مجلس شورای اسلامی، وزیر امور خارجه، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، وزیر بهداشت و آموزش پزشکی و سخنگوی دولت نیز این حمله را جنایت جنگی خواندند و آن را به شدت محکوم کردند. بعد از انتشار اخبار مربوط به این جنایت هولناک، مردم ایران که از اقدامات وحشیانۀ رژیم صهیونیستی خشمگین بودند، نیمۀ شب به‌طور خودجوش و سراسری به خیابانها آمدند و خشم و انزجار خود را از این جنایت هولناک اسرائیل و حامیان غربی آنها نشان دادند.

2. کشورهای جهان

دولت‌ها و رهبران جهان یک‌صدا حملۀ اسرائیل به بیمارستان المعمدانی را محکوم کردند؛ از جمله کانادا، مصر، فرانسه، فنلاند، آلمان، اندونزی، عراق، سوریه، قطر، اردن، فلسطین، عربستان، ترکیه، امارات، روسیه، انگلیس، اسپانیا، استرالیا، تونس چین، ایرلند، ایتالیا و حزب‌الله لبنان.

3. نهادهای بین‌المللی

آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل در واکنش به این جنایت گفت که حملات ۷ اکتبر حماس نمی‌تواند مجازات دسته‌جمعی مردم فلسطین را توجیه کند. وی همچنین وحشت خود از کشته‌شدن صدها تن در بمباران این بیمارستان بیان کرد و خواستار آتش‌بس فوری شد تا این رنج انسانی مزمن و پیچیده کاهش یابد. شورای همکاری خلیج فارس، اتحادیۀ آفریقا، پزشکان بدون مرز، صلیب سرخ، اتحادیۀ عرب، سازمان جهانی بهداشت، سازمان همکاری اسلامی و اتحادیه اروپا نیز در بیانیه‌های جداگانه، حملۀ وحشیانه به المعمدانی را محکوم کردند و آن را جنایت جنگی خواندند. برای مثال، «ژنرال جاسم البدیوی»، دبیرکل شورای همکاری خلیج فارس بمباران وحشیانه بیمارستان المعمدانی توسط رژیم صهیونیستی را سند آشکار خشونت فاحش نیروهای اشغالگر دانست.

4. رسانه‌ها

بسیاری از رسانه‌ها، حمله به بیمارستان المعمدانی و کشتار عامدانۀ غیر نظامیان را نسل‌کشی، هلوکاست واقعی و جنایت جنگی توصیف کرده‌اند.

5. فضای مجازی

از لحظات نخست انتشار خبر حمله اسرائیل به بیمارستان المعمدانی، افکار عمومی جهان در صفحات مجازی با نوشتن متن‌، عکس، شعر و هشتگ‌هایی، واکنش نشان دادند. هنرمندان نیز با زبان هنری در صفحات شخصی با انتشار عکس و متن، همدردی خود را با مردم فلسطین ابراز کردند.

6. شخصیت‌های علمی و دینی

آیت‌الله نوری همدانی، حمله اسرائیل به بیمارستان المعمدانی را اوج رذالت و پستی اسرائیل دانست و آیت‌الله حسین مظاهری با انتشار بیانیهای هشدار داد که این جنایت بحران‌های زیادی را به همراه خواهد داشت و دامان خود رژیم صهیونیستی را نیز خواهد گرفت.

7. هنرمندان جهان

هنرمندان در ایران و سراسر جهان با انتشار آثار خود در فضای مجازی، نسل‌کشی در بیمارستان المعمدانی و جنایت علیه بشریت را محکوم کردند. جمعی از هنرمندان نامه‌ای را در محکومیت اسرائیل و دفاع از مردم فلسطین به امضای بیش از دو هزار نفر رمان‌نویس مشهور، نمایشنامه‌نویس، فیلمساز و همچنین بازیگران سرشناسی مانند تیلدا سوینتون، چارلز دنس، استیو کوگان، میریام مارگولیز و پیتر مولان، رساندند.

8. برپایی تظاهرات در سراسر جهان

به گزارش رسانه‌ها، در واکنش به حادثۀ خونین بیمارستان المعمدانی، مردم در کشورهای مختلف اسلامی و غیراسلامی به خیابان‌ها آمدند و علیه اسرائیل تظاهرات کردند. تظاهرکنندگان محاکمۀ سران اسرائیل در نهادها و دادگاه‌های بین‌المللی را خواستار شدند. در اردن سفارت اسرائیل به آتش کشیده شد.

9. اعلام عزای عمومی

به دنبال نسل‌کشی در بیمارستان المعمدانی، تشکیلات خودگردان فلسطین، عراق و سوریه، سه روز و جمهوری اسلامی یران یک روز، عزای عمومی اعلام کردند. همزمان پرچم عزا بر فراز گنبد حرم امام رضا برافراشته شد و در رسانه‌های کشورهای مختلف بازتاب پیدا کرد.%D8%A7%D9%85%D8%A7%D8 روسیه و امارات متحده عربی خواستار تشکیل نشست اضطراری علنی شورای امنیت سازمان ملل شدند. دولت روسیه نیز این کشتار را جنایتی فجیع، غیرانسانی و بهت‌آور خواند.

10. لغو نشست چهارجانبه

در واکنش به حملۀ اسرائیل به بیمارستان المعدانی، وزیر امور خارجه اردن اعلام کرد که نشست بین سران این کشور، آمریکا، مصر و تشکیلات خودگردان فلسطین که قرار بود روز26 مهر 1402ش، در امان برگزار شود را لغو کرده است. همچنین محمود عباس رئیس تشکیلات خودگردان، دیدار برنامه‌ریزی‌شدۀ خود با جو بایدن رئیس جمهور آمریکا را لغو کرد.

پیامدهای جنایت در المعمدانی

به نظر تحلیل‌گران رویداد غزه، به‌ویژه قتل عام زنان و کودکان در بیمارستان المعمدانی و نحوۀ واکنش قدرت‌های غربی به این جنایات، ماهیت سبک زندگی مبتنی بر تفکر دانیاگرانۀ غرب و استاندارد دوگانۀ موجود در قوانین و حقوق بین‌المللی، پیشرفت مبتنی بر قتل و غارت، تبلیغاتی‌بودن مفاهیم حقوق بشر، حقوق زنان، حقوق کودکان و عدم پایبندی به تعهدات اخلاقی و حقوقی در فرهنگ غرب را بیش از همیشه برملا کرد؛ از این منظر، عدالت بین‌المللی، بیشتر به‌عنوان ابزاری برای پیشبرد منافع امپریالیستی و استعمار نوین استفاده می‌شود و صیانت از کرامت انسانی در آن جایگاهی ندارد.

اهداف کشتار در بیمارستان المعدانی

کارشناسان، رسیدن به اهداف ذیل را در کشتار فجیع مردم در بیمارستان المعمدانی دخیل می‌دانند:

1. تلاش برای برگرداندن معادله و پاک‌کردن لکۀ ننگ شکست بزرگ اسرائیل که در عملیات موفق طوفان الاقصی متحمل شد؛
2. نسل کشی، اشغالگری و پاکسازی قومی؛
3. ایجاد رعب و وحشت، کوچ‌دادن فلسطینیان و وادارکردن آنها به رفتن به صحرای سینا به‌عنوان موطن جایگزین، همانطور که پیشتر در «دیر یاسین» و «کفر قاسم» انجام دادند؛
4. تلاش برای افزایش شمار شهدای فلسطینی به‌منظور اینکه قبل از برقراری هرگونه آتش‌بس تحت هر شرایطی، شمار آنها به چند برابر تعداد کشته‌شدگان اسرائیل در عملیات طوفان الاقصی برسد؛
5. تلاش برای ایجاد این احساس در مردم فلسطین که جای امنی در غزه وجود ندارد.

انکار جنایت

بمباران بیمارستان المعمدانی که بر اساس قوانین بین‌المللی جنایت جنگی محسوب می‌شود، واکنش‌های سیاسی و مردمی قوی در پی داشت. اسرائیل پس از مشاهدۀ واکنش‌ها و خشم عمومی مردم جهان، با منطق فریب و دروغ‌گویی، جنایت را منکر شد و گناه آن را به گردن نیروهای مقاومت انداخت. این در حالی است که چند دقیقه بعد از این جنایت جنگی، «حنانیا نفتالی» از دستیاران و مشاوران «بنیامین نتانیاهو» در توئیتر اعلام کرد که نیروی هوایی اسرائیل به پایگاه حماس در داخل بیمارستانی در غزه حمله کرده است، اما بعد از دو دقیقه، این پیام را حذف کرد. بعد از آن، عملیات رسانه‌ای اسرائیل برای انکار این جنایت و گمراه‌‌کردن افکار عمومی آغاز شد.

مستندسازی

واحد تحقیقات شبکۀ خبری «الجزیره» با تهیۀ یک مستند تحقیقاتی، ادعای اسرائیل دربارۀ اینکه جنایت حمله به بیمارستان المعمدانی به‌دلیل شلیک اشتباه موشک از جهاد اسلامی رخ داده را، رد کرد. طبق این تحقیقات، شلیک راکت از غزه به سمت فلسطین اشغالی، توسط سامانۀ گنبد آهنین رهگیری و متلاشی شده و چند ثانیه بعد از آن، انفجار در بیمارستان روی داده است. در واکنش به مستندسازی الجزیره، اسرائیل فعالیت این شبکه را از بیم آشکار شدن حقایق بیشتر و رسوایی زیاد، در سرزمین‌های اشغالی متوقف کرد.

1. شعر

در پی حملۀ اسرائیل به بیمارستان المعمدانی غزه و شهادت زنان و کودکان بی‌دفاع، برخی از شاعران کشور شعرهایی سرودند. از جمله:

غزه در خون خویش غلتان است		دادگاه بزرگ وجدان است
دل من بود زیر بمباران...		سوخت جانم، چه جای کتمان است؟
هرطرف نعش طفلی افتاده		دل من مثل کودکستان است
آی دنیا نگاه کن! دل من		مثل این خانه‌ها ویران است
مثل آن مادرِ پسرمرده		زلف لالایی‌اش پریشان است
دل من بس‌که خون از او رفته است		زرد مانند برگ‌ریزان است
نیست باریکه‌ای غریب ... ببین		غزه دیگر برای من جان است
پرچمی زنده، باد را لرزاند		شک ندارم زمان طوفان است
دل من، رنگ انتقام بزرگ		رنگ خونخواهی شهیدان است
دست و پا می‌زنند حرمله‌ها		عمر این ظلم رو به پایان است
هان! حقوق بشر چه شد؟! غزه		دادگاه بزرگ وجدان است

2. نقاشی

بعد از فاجعۀ دردآور حملۀ اسرائیل به بیمارستان المعمدانی، ۳۷ هنرمند برای شرکت در خلق زندۀ نقاشی در کارگاه هنرهای تجسمی «کوتاه‌تر از کودگی» در تهران شرکت کردند. از جمله «حسن روح‌الامین»، اثری جدید با عنوان «العجل» را به شهدای مظلوم بیمارستان المعمدانی غزه تقدیم کرد. این نقاش، آثار دیگری نیز درارتباط با جنایات اسرائیل علیه مردم مظلوم غزه و همچنین طوفان الاقصی منتشر کرده است.

متلاشی‌شدن سیستم بهداشتی در غزه

علاوه‌بر قتل‌عام مردم بی‌گناه توسط اسرائیل در بیمارستان المعمدانی وخارج‌شدن این مرکز درمانی از چرخۀ درمان و بهداشت شهرغزه، سیستم درمانی و بهداشتی در این شهر به‌طور کلی متلاشی شده است؛ بر اساس گزارش سازمان بهداشت جهانی، از میان ۷۲ مرکز درمانی که در سراسر نوار غزه فعال بوده‌اند، بعد از حملۀ اسرائیل به این شهر، ۴۶ مرکز از کار افتاده‌اند. نبود برق و سوخت برای ژنراتورهای تولید برق در نتیجۀ محاصرۀ کامل غزه و همچنین خسارت‌های ناشی از حملات هوایی باعث تعطیلی بسیاری از این مراکز درمانی شده است. همچنین اسرائیل به دست‌کم ۲۲ بیمارستان در شهر غزه دستور تخلیه داده که به گفتۀ سازمان بهداشت جهانی در حکم مرگ بیماران و مجروحان فلسطینی است؛ زیرا بیمارستان‌ها در غزه به‌دلیل کمبود امکانات، توانایی جابه‌جایی بیماران خاص، مانند نوزادان درون دستگاه یا بیماران وابسته به تجهیزات تنفسی، را ندارند.

منابع

• «آتش‌زدن سفارت رژیم صهیونیستی در اردن»، خبر آنلاین، تاریخ درج مطلب: ۲۵ مهر ۱۴۰۲ش.
• «آمار تکان دهنده سازمان جهانی بهداشت دربارۀ تخریب بیمارستان‌های غزه»، وب‌سایت آخرین خبر، تاریخ درج مطلب: 2 آبان 1402ش.
• «بمب انفجاری در بیمارستان غزه، آمریکایی بود/ فرانسه محکوم کرد»، خبرگزاری مهر، تاریخ درج مطلب: 26 مهر 1402ش.
• «بیش از ۸۰۰ شهید در بمباران بیمارستان المعمدانی غزه»، خبرگزاری مهر، تاریخ درج مطلب: ۲۵ مهر ۱۴۰۲ش.
• «پرچم عزا بر گنبد حرم مطهر رضوی برافراشته شد»، خبرگزاری ایرنا، تاریخ درج مطلب: 26 مهر 1402ش.
• «تلویزیون آمریکایی: اسرائیل دروغگوست»، وب‌سایت مشرق نیوز، تاریخ درج مطلب: ۲۶ مهر ۱۴۰۲ش.
• «جنایت‌ها در غزه و آشکارشدن استانداردهای دوگانه حقوق بین‌الملل»، خبرگزاری میزان، تاریخ درج مطلب: 27 مهر 1402ش.
• «چهارشنبه در سراسر کشور عزای عمومی است»، خبرگزاری فارس، تاریخ درج مطلب: ۲۵ مهر ۱۴۰۲ش.
• «در پی بمباران بیمارستانی در غزه؛ روسیه و امارات خواستار نشست اضطراری شورای امنیت شدند»، خبرگزاری ایرنا، تاریخ درج مطلب: ۲۵ مهر ۱۴۰۲ش.
• «در مورد بیمارستان المعمدانی در ویکی تابناک بیشتر بخوانید»، وب‌سایت تابناک، تاریخ بازدید: 4 آبان 1402ش.
• «دربارۀ بیمارستان المعمدانی غزه در فلسطین و تاریخچۀ آن»، وب‌سایت شهرآرا نیوز، تاریخ درج مطلب: 26 مهر 1402ش.
• «دستور تعطیلی تمام دفاتر شبکه الجزیره در فلسطین اشغالی»، خبرگزاری فارس، تاریخ درج مطلب: 28 مهر 1402ش.
• «رنگ غم در نقاشی‌های غزه پررنگ شد»، خبرگزاری ایسنا، تاریخ درج مطلب: 28 مهر 1402ش.
• «روایت بازماندگان قتل‌عام بیمارستان المعمدانی از جنایت رژیم صهیونیستی»، خبرگزاری میزان، تاریخ درج مطلب: ۲۷ مهر ۱۴۰۲ش.
• «سوریه سه روز عزای عمومی اعلام کرد، فجیع‌ترین نسل‌کشی علیه بشریت»، خبرگزاری ایرنا، تاریخ درج مطلب: ۲۶ مهر ۱۴۰۲ش.
• «سه روز عزای عمومی، حماس: کشتار در بیمارستان المعمدانی نسل‌کشی است»، خبرگزاری ایرنا، تاریخ درج مطلب: ۲۵ مهر ۱۴۰۲ش.
• «شب جنایت صهیونیست‌ها در غزه چگونه صبح شد؟»، خبرگزاری مهر، تاریخ درج مطلب: ۲۶ مهر ۱۴۰۲ش.
• «غزه؛ سرزمین عاشقانی که از کربلا الگو گرفتند»، خبرگزاری فارس، تاریخ درج مطلب: 3 آبان 1402ش.
• «فاجعۀ بمباران و کشتار بیمارستان المعمدانی غزه؛ علل و اهداف»، وب‌سایت شبکۀ العالم، تاریخ درج مطلب: 26 مهر 1402ش.
• «فاجعۀ بمباران و کشتار بیمارستان المعمدانی غزه؛ علل و اهداف»، وب‌سایت شبکۀ العالم، تاریخ درج مطلب: 26 مهر 1402ش.
• عرفان‌پور، میلاد، «شعر شاعران برای شهادت هزاران شهید بیمارستان غزه»، خبرگزاری آنا، تاریخ درج مطلب: 26 مهر 1402ش.
• «قانون بین‌المللی بشردوستانه در مورد حمایت از بیمارستان‌ها و کارکنان بهداشتی چه می‌گوید؟» خبرگزاری ایسنا، تاریخ درج مطلب: ۲۶ مهر ۱۴۰۲ش.
• «قبل و حین بمباران بیمارستان المعمدانی، مقاومت موشکی شلیک نکرد»، خبرگزاری مهر.
• «مدعیان نسل‌کشی یهودیان چگونه مسلمانان را نسل‌کشی می‌کنند؟»، خبرگزاری فارس، تاریخ درج مطلب: 28 مهر 1402ش.
• «مستند شبکۀ الجزیره که صهیونیستها را به هم ریخت»، خبرگزاری ایسنا، تاریخ درج مطلب: 28 مهر 1402ش.
• «مسکو: حمله به بیمارستان غزه جنایت است»، خبرگزاری ایرنا، تاریخ درج مطلب: ۲۶ مهر ۱۴۰۲ش.
• «نقشی جدید برای شهدای مظلوم بیمارستان المعمدانی غزه»، خبرگزاری ایرنا، تاریخ درج مطلب: 28 مهر 1402ش.
• «واکنش جهان به بمباران بیمارستان در غزه»، خبرگزاری ایسنا، تاریخ درج مطلب: ۲۶ مهر ۱۴۰۲ش.
• «واکنش چهره‌های فرهنگی و هنری به کشتار فجیع بیمارستان المعمدانی چه بود؟»، وب‌سایت روزنامۀ فرهیختگان، تاریخ درج مطلب: 27 مهر 1402ش.
• «واکنش حماس و جهاد اسلامی به جنایت بیمارستان المعمدانی غزه»، ۲۵ مهر ۱۴۰۲ش.
• «واکنش‌های جهانی به حمله به بیمارستان غزه؛ نشست چهارجانبه اردن لغو شد»، خبرگزاری فارس، تاریخ درج مطلب: ۲۶ مهر ۱۴۰۲ش.
• «هدف اصلی اسرائیل از حمله به بیمارستان المعمدانی»، خبرگزاری خانۀ ملت، تاریخ درج مطلب: 27 مهر 1402ش.
• «هلوکاستِ غزه؛ دنیا در شوک بمباران بیمارستان المعمدانی غزه»، خبر آنلاین، تاریخ درج مطلب: ۲۶ مهر ۱۴۰۲ش.
• «هولوکاست واقعی این تصویر است»، وب‌سایت مشرق نیوز، تاریخ درج مطلب: ۲۶ مهر ۱۴۰۲ش.
• «7 دلیل که ثابت می‌کند اسرائیل به بیمارستان المعمدانی حمله کرد»، وب‌سایت نور نیوز، تاریخ درج مطلب: 27 مهر 1402ش.