بازی جرأت یا حقیقت

بازی جرأت یا حقیقت؛ بازی گروهی مبتنی بر چالش انتخاب افشای راز و یا انجام کار غیرمعمول.

بازی جرأت یا حقیقت، پیشینة طولانی دارد و در کشورهای مختلف رواج یافته است. اگر چه مهم‌ترین اهداف این بازی سرگرمی و خوشگذارنی است ولی برای کشف راز و اعمال غیراخلاقی نیز استفاده می‌شود. این بازی به‌دلیل هیجان ناشی از پرسش‌های شیطنت‌آمیز و به چالش‌کشیدن جسارت، مورد توجه افراد به‌خصوص جوانان قرار دارد. این بازی، آسیب‌هایی مانند تشویق به کارهای خطرناک و غیراخلاقی، سوءتفاهم، انزوا و افسردگی، قطع روابط زن و شوهر و یا دوستان را در پی ‌دارد.

مفهوم‌شناسی

بازی «جرأت یا حقیقت» (Truth or dare) که با نام «بطری‌بازی» نیز یاد می‌شود، از بازی‌های گروهی است که در تمام رده‌های سنی از جمله بزرگسالان طرفدار دارد. این بازی اگرچه اکنون به‌شکل آنلاین هم بازی می‌شود، اما به‌صورت عمده میان آشنایان به‌صورت حضوری در مهمانی‌ها، مجالس و دورهمی بعد از کار و درس انجام می‌شود. صورت کلی این بازی مبتنی بر یک درخواست یا پیشنهادی است که از طرف یکی از بازیکنان مطرح می‌شود و فرد مقابل مخیر است میان انتخاب جرأت یا حقیقت. در صورت نخست فرد باید کاری که از او خواسته می‌شود و به‌صورت معمول غیرمتعارف است انجام دهد. در صورت دوم به یک پرسش که به‌صورت معمول افراد در شرایط عادی از پاسخ‌دادن به آن طرفه می‌روند باید صادقانه پاسخ دهد. بازی جرأت یا حقیقت به‌دلیل عدم تغییر بنیادی در شکل و شیوه انجام آن، در ردۀ بازی‌های کلاسیک و سنتی قرار می‌گیرد.

تاریخچه

بازی جرأت یا حقیقت از بازی‌های قدیمی بوده که طبق نظر برخی، از بازی‌های فرمانی (دستوری) رایج در یونان نشأت گرفته است. در این بازی فردی از طریق قرعه‌کشی توسط دوستان خود به‌عنوان پادشاه انتخاب می‌شد و او دستور می‌داد که چه کاری را انجام دهند. در قرن چهارده و بعد در قرن هفده، این بازی به‌نام «پادشاهی که دروغ نمی‌گوید» در فرانسه به‌عنوان یک بازی جسورانه برای کودکان شناخته می‌شد و در انگلیس به‌عنوان راهی برای ابراز عشق و محبت، بازی می‌شد. در قرن هجده میلادی بریتانیایی‌ها این بازی را «پرسش و دستورات» نامیدند. بعدها این بازی به نام بازی کریسمس تبدیل شد که در آن فرمانده از افراد خود پرسش‌های را می‌پرسید. افراد او اگر از پاسخ امتناع می‌کردند و یا نمی‌توانستند فرمانده را راضی کنند باید غرامت می‌دادند یا مجبور بودند تحمل کنند که صورتش را کثیف کنند. در قرن 19م این بازی به‌عنوان یک تفریح عصرگاهی در نظر گرفته و در نشریات معروف مانند «The Spectator» منتشر می‌شد. مردم از این بازی در مهمانی‌ها و تالارهای روستا برای تفریح ‌ و نشاط بخشیدن به مجالس با بررسی و فاش کردن رازهای یکدیگر یا وادار کردن به کار مطابق میل و سلیقة آنها، استفاده می‌کردند. سرانجام این بازی در قرن 20م در شکل مدرن و فعلی خود مطرح شد و در مظاهر فرهنگ عامه مانند فیلم و حتی موسیقی راه یافت. امروزه این بازی در سراسر جهان گسترش یافته و اکنون به نام‌های مختلف «جرأت جرأت»، «جرأت دوگانه»، «بوسه»، «قول»، «عشق» و «جرأت یا حقیقت» یاد می‌شود. این بازی از طریق تأثیرات تمدنی مختلف در تمام دنیا تکامل یافته است.

روش بازی

این بازی در حال‌حاضر به دو روش انجام می‌شود: در روش نخست شرکت کنندگان باید به‌صورت دایره‌ای دور یک میز یا روی زمین به‌گونه‌ای بنشینند که دو نفر، روبه‌روی یکدیگر قرار بگیرند. بازی با چرخیدن یک بطری به‌سمت عقربة ساعت یا خلاف آن،‌ آغاز می‌شود، هنگامی‌که بطری از چرخش ایستاد، کسی که انتهای بطری طرف او قرار گیرد، مسؤل پرسیدن سوال است و کسی که سر بطری به‌طرف او قرارگیرد، باید میان پاسخ‌ به پرسش‌های حقیقت و یا اقدام شجاعت یکی را انتخاب کند. در صورتی که جرأت را انتخاب کند هر چالشی را که فرد مقابل می‌گوید باید انجام دهد؛ اما در صورت انتخاب حقیقت، باید به پرسشی که از او می‌شود،‌ صادقانه پاسخ دهد. در روش دوم، پیش از شروع بازی پرسش‌ها تهیه می‌شوند و در دو ظرف جداگانه «جرأت» و «حقیقت» قرار داده می‌شوند. حالا کوچک‌ترین فرد به ‌لحاظ سنی برای پرسیدن سوال انتخاب می‌شود. پس از انتخاب او، فرد پرسش‌گر هر دو ظرف را به‌ترتیب و به‌نوبت در میان شرکت‌کنندگان می‌چرخاند و آن‌ها پس از انتخاب جرأت یا حقیقت، باید بازی را ادامه دهند.

قواعد بازی

برخی از قوانین اولیه این بازی عبارتند از:

1. در صورتی که یک بازیکن دروغ بگوید، جریمه می‌شود؛

2. یک بازیکن دو بار پشت سرهم نمی‌تواند حقیقت را انتخاب کند؛

3. شرکت کنندگان، پس از انتخاب مجاز به تغییر انتخاب نیستند؛

4. این بازی محدودیت زمانی ندارد و با صلاحدید شرکت‌کنندگان پایان می‌پذیرد؛

5. به‌لحاظ تعداد شرکت‌کنندگان محدودیت ندارد، هرچه بیشتر باشند، بازی جذاب‌تر خواهد شد.

اهداف و انگیزه‌ها

برخی از رایج‌ترین اهداف این بازی عبارتند از:

1. تفریح و سرگرمی؛

2. کشف و دانستن اسرار یکدیگر؛

3. وادارکردن به کارهای عجیب و غریب.

ریشه‌ها و علل جذب

برخی از ریشه‌ها و علل جذب و گسترش بازی جرأت یا حقیقت در میان افراد عبارتند از:

1. آشنایی و ملاقات با افراد جدید و امکان ایجاد دوستی تازه؛

2. هیجان ناشی از افشای راز و یا انجام کارهای غیرمعمول؛

3. داشتن عنصر ماجراجویی به‌دلیل انتخاب میان دو گزینة حقیقت یا جرأت؛. 4. ایجاد چالش برای افراد.

چالش‌ها

باتوجه به بخش جرأت در این بازی،‌ برخی از تهدیدها و آسیب‌های بالقوه را ممکن است نسبت به‌ فرد و یا جامعه ایجاد کند.

برخی از تهدیدها و آسیب‌ها عبارتند از:

الف) وادارکردن و جرأت بخشیدن به فرد برای اقدام به اعمال مخرب؛ به‌طور مثال چهار پسر نوجوان در کرج در 1399ش مدرسه را به‌دلیل شرط‌بندی در بازی جرأت یا حقیقت به آتش کشیدند.

ب) مخاطره‌آمیز بودن کارهایی که با انتخاب جرأت انجام می‌شود؛ به‌طور مثال سه جوان بازی‌کنندة جرأت یا حقیقت، به‌دلیل زنگ‌زدن درب خانة غریبه در نیمه‌شب، توسط صاحب‌خانه به قتل رسیدند.

ج) قطع روابط و ایجاد سوءتفاهم؛ آشکارشدن برخی رازها ممکن است به‌ قطع و یا تیره‌شدن روابط زن و شوهر، دوستان و افراد شرکت‌کننده بیانجامد.

د) شکل‌گیری یا تقویت عادات بد و ناپسند؛ مانند چند نخ ‌سیگارکشیدن و مصرف نوشیدنی‌های الکلی؛

ه) تشویق و ترغیب رفتارهای غیراخلاقی؛ باتوجه به بخش جرأت در این بازی، شرکت‌کنندگان حد و مرز اخلاق را به‌صورت معمول رعایت نمی‌کنند و هر نوع عمل غیراخلاقی قابل تصور را انجام می‌دهند.

و) باز شدن زخم‌ها و عقده‌های قدیمی؛

ز) هدردادن پول به خاطر جریمه‌های ناشی از امتناع فرد؛

ح) انزوا و افسردگی؛ در صورت امتناع از شرکت در بازی، ممکن است دوستان فرد او را منزوی کنند که در نتیجه به افسردگی منجر می‌شود.

راهکارها

با توجه به تهدیدها و آسیب‌های ناشی از این بازی، راهکارها در دو بخش قابل بررسی است:

الف) بخش بیرون از بازی

1. نظارت والدین؛ والدین به‌منظور پیشگیری از آسیب‌های بازی‌ها، به‌خصوص با افراد نا‌آشنا، باید نسبت به استفادة فرزندان از فضای مجازی نظارت و کنترل بیشتری داشته باشند. والدین از طریق‌ آگاهی‌ از بازی‌های که فرزندان آنها انجام می‌دهند، تناسب سن بازی، همبازی‌شدن، آگاه‌سازی فرزندان از حریم خصوصی می‌توانند بر فرزندان نظارت داشته باشند.

2. طراحی پرسش‌های بدیل براساس هنر بازی‌آفرینی (گیمیفیکیشن)؛ هنر بازی آفرینی عبارت است از تعبیه‌کردن سازوکارهایی در درون بازی به‌منظور اصلاح و جهت‌دهی آن. باتوجه به این نکته که آنچه این بازی را به سمت آسیب‌زا بودن سوق می‌دهد محتوای پرسش‌ها و چالش‌های آن است. براساس این هنر، ضرورت دارد که نهادهای فرهنگی متولی این امر پرسش‌های حقیقت و پیشنهادهای جرأت را مطابق با ارزش‌ها و هنجارهای جامعه طراحی و در دسترس عموم افراد قرار دهند.

ب) بخش بازیکنان؛

1. توافق بر سر قوانین پیش از بازی؛

2. طراحی پرسش‌ها پیش از بازی؛

3. پرهیز از پرسش‌ها و چالش‌های خارج از دایرة عرف و اخلاق؛

4. پرهیز از پرسش‌هایی که سلامتی، شغل یا روابط افراد را به خطر می‌اندازد.

منابع

• «بازی جرأت یا حقیقت و پیامدهای آن بر روابط خانوادگی»، وب‌سایت اطلس پرس، تاریخ درج مطلب: 21 آبان (عقرب) 1399ش.
• «بازی جرأت یا حقیقت چیست و چگونه انجام می شود؟»، وب‌سایت پرشین استار، تاریخ بازدید: 24 بهمن 1402ش.
• «بهترین سوالات شجاعت یا حقیقت»، مجلة اینترنتی کوکا، تاریخ بازید: 24 بهمن، 1402ش.
• غمخوار، محمد، «آتش زدن مدرسه، شرط بازی جرأت یا حقیقت»،‌ روزنامۀ جام جم، شماره 5730، تاریخ انتشار، 23 مرداد 1399ش.
• «فرجام مرگبار بازی جرأت یا حقیقت در آمریکا؛ قاتل عصبانی سه نوجوان به حبس ابد محکوم شد»،‌ خبرگزاری یورنیوز، تاریخ درج مطلب: 2 جولای 2023م.
• «فریب با چالش‌ آنلاین جرأت یا حقیقت»، وب‌سایت روزنامه ایران، تاریخ درج مطلب: 5 مرداد 1399ش.
• «گیمیفیکیشن چیست؟ کاربردهای گیمیفیکیشن در کسب و کار»، وب‌سایت متمم،‌ تاریخ بازید: 25 بهمن 1402ش.
• «معرفی بازی جرات یا حقیقت و نحوه انجام آن»، وب‌سایت صفحة اقتصاد، تاریخ درج مطلب: 2 آذر 1402ش.
• «11 نکته کلیدی برای والدین در چالش مواجهه با بازی‌های ویدئویی فرزندان»، وب‌سایت بنیاد ملی‌بازی‌های رایانه‌‌ای،‌ تاریخ درج مطلب: 2 فروردین 1399ش.
• «225 سوال بازی جرات یا حقیقت»،‌ وب‌سایت بازیرا، تاریخ بازید: 24 بهمن 1402ش.
• “The Charming History of Truth or Dare”, truthordare website, visited on Jan 14 2024.
• “15+ Disadvantages / Downsides of Playing ‘Truth or Dare?’”, gamesever website, on January 25, 2024.
• “Things You Should Know About The Game "TRUTH OR DARE"”, Nairaland Forum website, on Jan 10, 2016
• “Truth or Dare”, truthordare.app website, visited on Jan 14 2024.
• “Truth or Dare?’ (Game): 17 Fun Facts (History, Origins, Trivia,…)”, gamesver website, on Jan 25, 2024.
• Casey, “How To Play Truth or Dare?”, On allaboutpartygames website, on AUGUST 28, 2023.
• MuraliKrishna, Bali, “What are the rules of "Truth or Dare"? When is it appropriate to use truth instead of dare?”, quora website, visited on Fab 14 2024.