جوزو

جوزو؛ بازی محلی پر تحرک و نیازمند به قدرت بدنی در لرستان.

جوزو نوعی بازی محلی است که در برخی مناطق لرستان برگزار می‌شود. این بازی به وسایل و ابزار‌های خاص و پیشرفته نیاز ندارد و با برخی امکانات اولیه قابلیت برگزاری در بسیاری از مناطق و مکان‌ها را دارد. این بازی محلی، فرصت مناسبی را برای پر‌کردن اوقات فراغت نوجوانان تقویت همکاری میان آنها پدید می‌آورد.

معرفی

بازی جوزو یا زو نوعی بازی پرتحرک در استان لرستان است که نیازمند قدرت بدنی بوده ^[۱] و سبب سرگرمی و تقویت مهارت‌های بازیکنان می‌شود.^[۲] این بازی بومی و قدیمی را دارای ظرفیت خوبی برای پر‌کردن اوقات فراغت نوجوانان و جوانان، تقویت خلاقیت و ابتکار عمل و تقویت مهارت‌های حسی و قدرت بدنی بازیکنان، دانسته‌اند ^[۳] که با توجه به شرایط جغرافیایی، نیازمند امکانات خاص نیست. ^[۴] در گذشته، علاوه بر نوجوانان و جوانان، بزرگتر‌‌ها نیز در آن شرکت می‌کردند.^[۵] امروزه استقبال چندانی از این بازی محلی نمی‌شود و در حال فراموش‌شدن است.^[۶]

شرایط بازی

محوطه بازی: بازی جوزو اغلب در یک فضای آزاد و زمین مستطیل‌شکل برگزار می‌شود^[۷] که در وسط آن یک دایره کشیده می‌شود؛
تعداد بازیکنان: از آنجایی که عدد هفت در باور ایرانیان و بومیان این منطقه، عدد مقدسی است. این بازی از دو تیم با تعداد بازیکنان 7 نفر تشکیل شده است؛^[۸]
تعداد دورهای بازی: این بازی در ۷ دور انجام شده^[۹] و اگر هر گروهی 4 دور یا بیشتر از بازی را ببرد، برنده محسوب می‌شود؛ ^[۱۰]
جایزه: جایزه این بازی محلی به‌صورت توافقی بین دو گروه مشخص می‌شود.^[۱۱]

شیوۀ بازی

ابتدا بازیکنان به دو گروه مساوی 7 نفره تقسیم می‌شوند.^[۱۲] روی زمین مستطیل بزرگی رسم می‌کنند و هر یک از دو گروه در یکی از دو نیمه مستطیل مستقر می‌شوند. در وسط زمین یک دایره کشیده شده و یکی از گروه‌ها به داخل دایره رفته و گروه دیگر بیرون دایره قرار می‌گیرند. افراد بیرون دایره می‌توانند با گرفتن پای دیگر افرادی که در داخل دایره هستند، آنها را از دایره خارج‌کرده و با این کار یک امتیاز منفی به گروه داخل دایره بدهند.^[۱۳] استمرار افراد به این کار برای کشاندن بازیکنان تیم مقابل به خارج دایره سبب می‌شود آن فرد با اعلام واژۀ جوزو به‌نوعی خود را تسلیم‌کرده و از دایره خارج شود.^[۱۴] وقتی تمام افراد داخل دایره بیرون آمدند، یک دور بازی تموم می‌شود و فضای بازی دو گروه جابه‌جا می‌شود.^[۱۵]

کاکردهای بازی جوزو

کارشناسان معتقدند از مهم‌ترین کارکردهای این بازی محلی، افزایش تحرک و سلامت افراد شرکت‌کننده در آن است.^[۱۶] همچنین این بازی، تقویت روحیه جمعی در نوجوانان و جوانان را به‌دنبال دارد ^[۱۷] و با هزینۀ اندک و امکانات اولیه، عامل مناسبی برای گرایش آنها به جمع‌گرایی و دوری از انزوا و فرد‌گرایی است.^[۱۸] همچنین مشارکت افراد با رنج سنی مختلف در این بازی، سبب تقویت روحیۀ گذشت، فداکاری و احترام به بزرگترها در جوانان و نوجوانان شرکت‌کننده در بازی می‌شود.^[۱۹] از سوی دیگر، رعایت قوانین بازی توسط بازیکنان سبب تقویت روحیۀ قانون‌پذیری و احترام به حقوق متقابل افراد خصوصاً در سنین پایین می‌شود.^[۲۰]

احیای بازی جوزو

کارشناسان معتقدند امروزه به‌علت وجود و ترویج بازی‌های رایانه‌ای میان نوجوانان و جوانان و تغییر در سبک زندگی مردم، بازی‌های محلی کم‌کم رو به فراموشی رفته است. توجه دوباره به ذخایر فرهنگی و خرده‌فرهنگی در قالب ورزش، نمایش، سرود و بازنگری آن در متون آموزشی، در حفظ و بقای این بازی محلی نیز مؤثر است.^[۲۱]

پانویس

منابع

«بازی محلی جوزو»، وب‌سایت mrgamers، تاریخ بازدید: 27 خرداد 1402ش.
جوشقانی، سعیده،.«تحلیل بازی‌های بومی_محلی، (بررسی موردی بازی زو)»، پژوهش در هنر و علوم انسانی، شماره 2، 1397ش.
«معرفی بازی پرتحرک لُری جوز یا جوزو»، وب‌سایت باشگاه خبرنگاران جوان، تاریخ درج مطلب: 12 آذر 1397ش.
«معرفی بازی پرتحرک لُری جوز یا جوزو»، وب‌سایت بیتوته، تاریخ بازدید: 27 خرداد 1402ش.

[1] . «معرفی بازی پرتحرک لُری جوز یا جوزو»، وب‌سایت باشگاه خبرنگاران جوان.

[2] . جوشقانی، «تحلیل بازی‌های بومی_محلی، «بررسی موردی بازی زو»، 1397ش، ص43.

[3] . جوشقانی، «تحلیل بازی‌های بومی_محلی، «بررسی موردی بازی زو»، 1397ش، ص43.

[4] . «معرفی بازی پرتحرک لُری جوز یا جوزو»، وب‌سایت باشگاه خبرنگاران جوان.

[5] «بازی محلی جوزو»، وب‌سایت مرگامرز

[6] . «معرفی بازی پرتحرک لُری جوز یا جوزو»، وب‌سایت باشگاه خبرنگاران جوان.

[7] . جوشقانی، «تحلیل بازی‌های بومی_محلی، «بررسی موردی بازی زو»، 1397ش، ص43.

[8] . «معرفی بازی پرتحرک لُری جوز یا جوزو»، وب‌سایت باشگاه خبرنگاران جوان.

[9] . «معرفی بازی پرتحرک لُری جوز یا جوزو»، وب‌سایت بیتوته.

[10] . «معرفی بازی پرتحرک لُری جوز یا جوزو»، وب‌سایت باشگاه خبرنگاران جوان.

[11] . «بازی محلی جوزو»، وب‌سایت مرگامرز

[12] . جوشقانی، «تحلیل بازی‌های بومی_محلی، «بررسی موردی بازی زو»، 1397ش، ص43.

[13] . «بازی محلی جوزو»، وب‌سایت مرگامرز

[14] . «بازی محلی جوزو»، وب‌سایت مرگامرز

[15] . «بازی محلی جوزو»، وب‌سایت مرگامرز

[16] . «معرفی بازی پرتحرک لُری جوز یا جوزو»، وب‌سایت باشگاه خبرنگاران جوان.

[17] . «بازی محلی جوزو»، وب‌سایت مرگامرز

[18] . «بازی محلی جوزو»، وب‌سایت مرگامرز

[19] . «معرفی بازی پرتحرک لُری جوز یا جوزو»، وب‌سایت باشگاه خبرنگاران جوان.

[20] . «بازی محلی جوزو»، وب‌سایت مرگامرز

[21] جوشقانی، «تحلیل بازی‌های بومی_محلی، «بررسی موردی بازی زو»، 1397ش، ص35.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

[۱۳]

[۱۴]

[۱۵]

[۱۶]

[۱۷]

[۱۸]

[۱۹]

[۲۰]

[۲۱]