خانه بلدی

خانه بلدی؛ آداب‌ورسوم آشنایی خانواده‌های عروس و داماد در افغانستان.

خانه بلدی، مراسم مهمانی است که از سوی خانواده‌های عروس و داماد در فرآیند ازدواج در افغانستان، صورت می‌پذیرد. در این مراسم خانواده‌های دختر و پسر، همدیگر را دعوت نموده و تحفه‌هایی به یکدیگر اهدا می‌‌کنند.

مفهوم‌شناسی

خانه‌بلدی (خانه‌بلتی) ترکیبی از دو واژة «خانه» و «بلد» است که به‌معنای بلد شدن خانه، یادگرفتن، آموختن و دانا شدن در مورد خانه است. این مراسم، شباهت زیادی به مراسم «خویشی» داشته و گاهی تشریفات بیشتری در آن اعمال می‌شود.

کارکرد

رسم خانه‌بلدی نوعی مجلس معارفه و آگاهی‌بخشی است. ابتدا خانوادة داماد از خانواده و فامیل عروس دعوت به عمل ‌آورده در مرحلة بعدی، خانوادة عروس از خانوادة داماد دعوت می‌کنند. این دعوت جهت آشنایی با خانواده، دوستان، نزدیکان و سلوک اخلاقی و رفتاری هر دو خانواده است. خانه‌بلدی، آثار خوبی در جهت معارفه و آشنایی دو خانوادة عروس و داماد داشته و زمینه‌های پیوند عاطفی بیشتر، دوستی و آشنایی عمیق‌تر دو خانواده را فراهم می‌کند. امروزه رسم خانه‌بلدی، از فلسفة وجودی خود فاصله گرفته و موجب هزینه‎های سنگینی می‌شود.

هدایای خانه‌بلتی

مهمانان خانوادة عروس در مراسم خانه‌بلدی که از سوی داماد برگزار شده، هدایایی چون کمپل (پتو)، لُنگی (عمامه)، چپن (عبای افغانی)، لباس، زیرپیراهن‌های‌ خامک‌دوزی و دستمال‌های گُل‌دوزی شده، دریافت می‌کنند. پدر، برادران، عموها و سایر اقوام عروس در مراسم خانه‌بلدی، به ترتیب اهمیت، در اولویت دریافت هدایا قرار می‌گیرند. خانوادة عروس نیز در مهمانی خانه‌بلدی، هدایایی را برای اقوام، دوستان و نزدیکان خانوادة داماد در نظر می‌گیرند. چپن (عبای افغانستانی)، لُنگی (عمامه)، کمپل (پتو)، لباس دوخته‌نشده، زیرپیراهن و دستمال گل‌دوزی شده از هدایای خانه‌بلتی است که خانوادة عروس به خانوادة داماد اهدا می‌کند. هزینة مراسم و هدایای خانه بلدی که از سوی خانوادة داماد برای فامیل عروس تدارک دیده شده بر عهدة داماد است. هزینة خانه بلدی که از سوی خانوادة عروس برای فامیل داماد ترتیب داده می‌شود نیز به‌صورت غیرمستقیم به عهدة داماد است که از «شیربها» (گله) تهیه می‌شود.

منابع

• «آیین ازدواج در افغانستان؛ فرایند دشوار برای مردان»، خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران (ایرنا)، دفتر کابل، تاریخ درج مطلب: 7 مهر 1397ش.
• امید، غلام‌رضا، «رسم و رواج‌های مردم جاغوری»، وب‌سایت اگر به یاد جاغوری افتادی، تاریخ درج مطلب: 27 اردیبهشت 1391ش.
• شریعتی، حفیظ‌الله، فرهنگ ازدواج در هزارستان، مرکز تحقیقات رایانه‌ای قائمیه اصفهان (نشر دیجیتالی)، 1392ش.
• شریعتی، حفیظ‌الله، «آداب‌ورسوم خواستگاری و ازدواج در دایکندی»، وب‌سایت پیام دایکندی، تاریخ درج مطلب: 24 آذر 1392ش.
• معین، محمد، فرهنگ فارسی، وب‌سایت آبادیس، تاریخ بازدید: 22 بهمن 1401ش.