خیرین مدرسه‌ساز
خیرین مدرسه‌ساز؛ افراد نیکوکاری که قسمتی از اموال شخصی خود را برای ساخت یا بازسازی مدارس هزینه می‌کنند.
خیرین مدرسه‌ساز، گروهی از افراد هستند که فارغ از ردۀ سنی و جنسیت در مراکز خیریه مدرسه‌ساز مشغول فعالیت و خدمت‌رسانی به دانش‌آموزان جامعه هستند. آنها داوطلبانه، بخشی از اموال شخصی خود را جهت تجهیز مدارس و سیستم آموزشی هزینه می‌کنند تا کیفیت آموزشی مدارس و عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان، به‌ویژه در مناطق دورافتاده و محروم، افزایش یابد.
مفهوم‌شناسی
خیرین مدرسه‌ساز به افرادی گفته می‌شود که به‌صورت داوطلبانه قسمتی از اموال شخصی خود را در جهت ساخت مدارس جدید یا تجهیز و تعمیر مدارس صرف می‌کنند.[۱] صفت بارز این افراد نوع‌دوسـتی است که در قالب کمک‌رسانی و یاری دیگران در تنگناهای اقتصادی جلوه‌گر می‌شود.[۲]
جامعه خیرین مدرسه‌ساز
جامعه خیرین مدرسه‌ساز، یک نهاد غیر‌دولتی در ایران است که با هدف ساختن مدرسه‌های جدید و بازسازی، بهسازی و تجهیز مدارس موجود تأسیس شده است. این نهاد مردمی متشکل از افراد نیکوکاری است که از نقاط مختلف ایران با هدفی مشترک گرد آمده‌اند. همدلی، نوع‌دوسـتی و یاری‌گری از جمله خصوصیات رفتاری پسندیده در فرهنگ ایرانیان است که در طول تاریخ ایران، برای حل مسائل اجتماعی جلوه‌گر شده است.[۳] در چارچوب این ویژگی فرهنگی، خیرین مدرسه‌ساز تا کنون هزاران مدرسه را در شهرها، روستا‌ها و مناطق محروم به‌منظور رفع نیاز آموزشی دانش‌آموزان ساخته‌اند. مدیریت این نهاد تا سال 1398ش بر عهدۀ مرحوم محمد‌رضا حافظی بود که خود از پیشگامان مدرسهسازی در کشور به شمار می‌رفت. از سال ۱۳۷۸ش، جامعۀ خیرین مدرسه‌ساز، شعبه‌هایی را در سراسر ایران به‌منظور تجهیز و نوسازی و بازسازی مدارس برپا کردند و امروزه 350 شعبه از مجمع خيرين مدرسه‌ساز با حدود 90 هزار عضو فعال در کشور فعالیت می‌کنند.[۴] اعضای فعال انجمن با برپایی جشنواره‌هایی به تأمین زمین و هزینه ساخت مدارس جدید می‌پردازند. بر اساس برخی آمارها، ۳۴ درصد از تمامی مدارس موجود در ایران، توسط خیرین مدرسه‌ساز ساخته شده است.[۵]
خاستگاه انگیزشی خیرین مدرسه‌ساز
از منظر روانشناسی، عواملی مانند شخصیت، کارآمدی، خوش‌بینی، بهره‌مندی از انگیزۀ پیشرفت، [۶] خودکنترلی اخلاقی، ارزش‌های فرامادی و احساسات اخلاقی در گرایش افراد به فعالیت‌های نوع‌دوستانه مانند مدرسهسازی اثر‌گذار است. [۷] اخلاق و ارزش‌های فرامادی خیرین مدرسه‌ساز متأثر از باورهای دینی آنها است؛ آنها با انفاق بخشی از اموال خود به نیازهای آموزشی جامعه پاسخ می‌دهند و این کار نیک را توشۀ آخرت خود می‌دانند. گشاده‌دستی و یاری‌گری خیرین مدرسه‌ساز بدون چشم‌داشت مادی صورت می‌گیرد [۸] و آنها کمک‌رسانی به هم‌نوعان خود را وظیفۀ اجتماعی خویش [۹] برای ارتقای فرهنگ و گسترش دانش در جامعه می‌دانند. [۱۰] بخشندگی، اخلاص در عمل، اولویت دادن به آموزش و تربیت [۱۱] و توجه ویژه به اقشار نیازمند و مناطق محروم، از ویژگی‌های لازم برای فعالیت خیرین مدرسه‌ساز دانسته شده است.[۱۲]
کارکرد
تلاش خیرین مدرسه‌ساز هم برای جامعه سودمند است و هم دستاوردهای چشمگیری مانند سـلامت روان و احساس رضایت برای خیرین را در پی دارد.[۱۳] فعالیت خیرین مدرسه‌ساز به تأمین عدالت آموزشی، کاهش هزینه‌های آموزش [۱۴] و ترمیم فاصله‌های اجتماعی یاری می‌رساند.[۱۵] مهم‌ترین کارکردهای فعالیت خیرین مدرسه‌ساز عبارت است از:
- توجه کامل به اقتضائات مدرسهسازی: بسیاری از خیرین مدرسه‌ساز، در کنار ساخت مدرسه، به تقویت کادر اداری و آموزشی مدارس و تهیۀ کتاب‌ها و محتوای علمی کمک آموزشی برای دانش‌آموزان نیازمند نیز می‌پردازند.[۱۶]
- ترویج ارزش‌های اخلاقی مانند نوع‌دوستی و یاری‌گری در جامعه؛[۱۷]
- تقویت باورهای دینی در میان افراد: باورهای دینی و مذهبی در خیرین مدرسه‌ساز، کمک شایانی به تقویت اعتقادات مذهبی دانش‌آموزان در این مدارس می‌کند؛ حس مشارکت در فعالیت‌های داوطلبانه و نوع‌دوستانه را در آنها افزایش می‌دهد و کارآمدی سبک زندگی دینی را آشکار می‌کند.[۱۸]
- افزایش مسئولیت‌پذیری اجتماعی: فعالیت خیرین مدرسه‌ساز در سراسر کشور هم احساس وظیفه نسبت به هم‌نوعان را در آنها تقویت می‌کند و هم به گسترش حس مسئولیت‌پذیری در جامعه، یاری می‌رساند. [۱۹]
- بهبود عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان: کمبود فضا و امکانات آموزشی تأثیر مستقیمی بر افت تحصیلی و در مواردی ترک تحصیل دانش‌آموزان دارد. احداث مدارس جدید با فضای مناسب توسط خیرین مدرسه‌ساز نقش بسزایی در ایجاد انگیزه و ارتقاء یادگیری دانش‌آموزان دارد. [۲۰]
- همچنین در بسیاری از موارد برخی افراد به جای گرفتن دیه و خون‌بهای قتل‌های غیر‌عمد از خانوادۀ قاتل می‌خواهندند یک مدرسه جدید برای افراد نیازمند بسازند. این امر در ترویج فرهنگ عفو و عدم قصاص افرادی که مرتکب قتل غیر‌عمد شده‌اند نیز نقش بسزایی دارد.[۲۱]
پانویس
- ↑ . صالح‌پور، «خلوص نیت مهم‌ترین ملاک عمل خیر است»، وب‌سایت جامعه خیرین مدرسه‌ساز کشور.
- ↑ . شعبانی، «تبیین مدل نوع‌دوستی خیرین مدرسه‌ساز در ده سال اخیر (1390-1380)»، 1393ش، ص68.
- ↑ . شعبانی، «تبیین مدل نوع‌دوستی خیرین مدرسه‌ساز در ده سال اخیر (1390-1380)»، 1393ش، ص70.
- ↑ . «ببخشيد! انگيزه شما از امر مدرسه‌سازي چيست؟»، خبرگزاری دانشجویان ایران «ایسنا».
- ↑ . «انجمن خیرین مدرسه‌ساز ایران»، دانشنامه عمومی، وب‌سایت آبادیس.
- ↑ . شعبانی، «تبیین مدل نوع‌دوستی خیرین مدرسه‌ساز در ده سال اخیر (1390-1380)»، 1393ش، ص70.
- ↑ . دلاور و همکاران، «تبیین عوامل روان‌شناختی و اجتماعی بر نوع‌دوستی خیرین مدرسه‌ساز»، 1395ش.
- ↑ . شعبانی، «تبیین مدل نوع‌دوستی خیرین مدرسه‌ساز در ده سال اخیر (1390-1380)»، 1393ش، ص68.
- ↑ . «ببخشيد! انگيزه شما از امر مدرسه‌سازي چيست؟»، خبرگزاری دانشجویان ایران «ایسنا».
- ↑ . «ببخشيد! انگيزه شما از امر مدرسه‌سازي چيست؟»، خبرگزاری دانشجویان ایران «ایسنا».
- ↑ . صالح‌پور، «خلوص نیت مهم‌ترین ملاک عمل خیر است»، وب‌سایت جامعه خیرین مدرسه‌ساز کشور.
- ↑ . شعبانی، «تبیین مدل نوع‌دوستی خیرین مدرسه‌ساز در ده سال اخیر (1390-1380)»، 1393ش، ص69.
- ↑ . شعبانی، «تبیین مدل نوع‌دوستی خیرین مدرسه‌ساز در ده سال اخیر (1390-1380)»، 1393ش، ص70-75.
- ↑ . صالح‌پور، «خلوص نیت مهم‌ترین ملاک عمل خیر است»، وب‌سایت جامعه خیرین مدرسه‌ساز کشور.
- ↑ . شعبانی، «تبیین مدل نوع‌دوستی خیرین مدرسه‌ساز در ده سال اخیر (1390-1380)»، 1393ش، ص69
- ↑ . شعبانی، «تبیین مدل نوع‌دوستی خیرین مدرسه‌ساز در ده سال اخیر (1390-1380)»، 1393ش، ص70-75.
- ↑ . حسینی، «خیر مدرسه‌ساز، از مدرسهسازی تا تصمیم‌سازی مشارکتی در تغییرات آموزشی»، وب‌سایت علم نت.
- ↑ . صالح‌پور، «خلوص نیت مهم‌ترین ملاک عمل خیر است»، وب‌سایت جامعه خیرین مدرسه‌ساز کشور.
- ↑ . شعبانی، «تبیین مدل نوع‌دوستی خیرین مدرسه‌ساز در ده سال اخیر (1390-1380)»، 1393ش، ص69
- ↑ . صالح‌پور، «خلوص نیت مهم‌ترین ملاک عمل خیر است»، وب‌سایت جامعه خیرین مدرسه‌ساز کشور.
- ↑ . «ببخشيد! انگيزه شما از امر مدرسه‌سازي چيست؟»، خبرگزاری دانشجویان ایران «ایسنا».
منابع
- «انجمن خیرین مدرسه‌ساز ایران»، دانشنامه عمومی، وب‌سایت آبادیس، تاریخ بازدید: 28 شهریور 1402ش.
- «ببخشيد! انگيزه شما از امر مدرسه‌سازي چيست؟»، خبرگزاری دانشجویان ایران «ایسنا»، تاریخ درج مطلب: 30 آذر 1387ش.
- حسینی، «خیر مدرسه‌ساز، از مدرسه سازی تا تصمیم‌سازی مشارکتی در تغییرات آموزشی»، وب‌سایت علم نت، تاریخ درج مطلب: 1395ش.
- دلاور، علی و همکاران، «تبیین عوامل روان‌شناختی و اجتماعی بر نوع‌دوستی خیرین مدرسه‌ساز»، فصلنامه روانشناسی تربیتی، شماره 39، فروردین 1395ش.
- شعبانی، زهرا، «تبیین مدل نوع‌دوستی خیرین مدرسه‌ساز در ده سال اخیر (1390-1380)»، تربیت اسلامی، شماره 19، 1393ش.
- صالح‌پور، زیبا، «خلوص نیت مهم‌ترین ملاک عمل خیر است»، وب‌سایت جامعه خیرین مدرسه‌ساز کشور، تاریخ درج مطلب: 11 خرداد 1399ش.