رشته پلو
رشته پلو؛ خوراک ایرانی مرکب از برنج و رشته.
رشته پلو، از غذاهای خوشمزه و اصیل ایرانی است که برنج و رشته را به‌صورت ساده یا همراه با خورش، مرغ، ماهی یا گوشت طبخ می‌کنند. این خوراک برای افرادی که رژیم گیاه‌خواری دارند نیز مناسب است.[۱]
ترکیبات
رشته پلو، در نقاط مختلف ایران به‌صورت‌های متفاوتی درست می‌شود؛ برای مثال، در برخی نقاط آن را با انواع خورش سرو می‌کنند. در نقاطی دیگر نیز رشته پلو را همراه با خرما، کشمش، عدس، گوشت قلقلی، مرغ، گوشت بوقلمون یا ماهی دودی تهیه می‌کنند. درگذشته، ادویۀ اصلی این خوراک تنها زردچوبه بود، اما امروزه از دارچین و سایر ادویه‌جات نیز استفاده می‌کنند. مواد اصلی این خوراک نیز برنج و رشتۀ پلویی است. رشتۀ پلویی، ظاهری شبیه به رشتۀ آشی دارد که به‌دلیل داشتن سبوس، رنگی تیره‌تر به خود گرفته است.[۲] این فرآوردۀ خمیری از آرد گندم، آب و نمک تهیه شده و از ارزش و کالری همانند نان و غلات برخودار است.[۳] در رشته پلوی آذربایجانی نیز از برگۀ زردآلو و و غیسی استفاده می‌شود.[۴]
روش پخت
روش طبخ رشته پلو به‌صورت ساده، کم هزینه است. برای تهیۀ این خوراک خوشمزه، کافی است تا برنج، رشتۀ پلویی، زردچوبه، دارچین، زعفران، نمک و روغن را آماده کنید. در مرحلۀ اول، پس از شستن برنج، آن را به‌مدت دو ساعت همراه با آب و نمک خیس می‌کنند. سپس، نصف یک قابلمه را با آب پر کرده و روی حرارت متوسط گاز می‌گذارند تا به جوش آید. پس از آن، یک قاشق چای‌خوری نمک در آب ریخته و برنج خیس خورده را در آن می‌ریزند. پنج دقیقه مانده به پخت برنج، در مرحلۀ قبل از آبکشی، رشته‌های پلویی را نیز به قابلمه اضافه کرده و هم می‌زنند تا برنج و رشته به هم نچسبند. پس از پخته شدن برنج و رشته، این ترکیب را آبکش کرده و چند دانه برنج را می‌چشند، در صورتی‌که شور بود باید کمی آب روی برنج بریزند تا مقداری از نمک آن گرفته شود. سپس، قابلمه را روی گاز گذاشته و سه تا چهار قاشق روغن مایع در آن می‌ریزند. برای ته‌دیگ، از نان لواش، سنگک، تافتون یا سیب‌زمینی استفاده می‌کنند. سپس، برنج و رشته را در قابلمه ریخته و به مدت 30 تا 40 دقیقه به آن زمان می‌دهند تا برنج دم بکشد. برخی از افراد، در 15 دقیقۀ آخر، پیش از دَم کشیدن برنج، زعفران دَم کرده را با روغن یا کره مخلوط کرده و روی غذا می‌ریزند. در ظرف دیگری مقداری پیاز خلالی شده را به‌همراه دارچین و زردچوبه تفت داده و در آخر روی برنج را با آن تزئین می‌کنند.[۵] برای طبخ رشته پلو با مرغ یا گوشت نیز می‌توان مواد مورد نظر را پخته و در هنگام دَم دادن برنج، به‌صورت لایه به لایه بین برنج‌ها قرار می‌دهند. برخی دیگر نیز گوشت را جدا طبخ کرده و در آخر، در کنار برنج، مانند خورش، سِرو می‌کنند.[۶]
رشته پلو در فرهنگ مردم
این خوراک که جزء غذاهای محلی مشهد، اردبیل و کرمانشاه به شمار می‌رود، از جمله خوراک‌های آیینی در ایران نیز محسوب می‌شود که برای عید نوروز، شب یلدا و چهارشنبه سوری آماده می‌کنند. برخی از افراد بر این باورند که دلیل طبخ این غذا در شب عید نوروز، طبق یک روایت قدیمی این است که رشتۀ کار و زندگی دست افراد بیاید. این موضوع در ضرب‌المثلی ایرانی نیز به کار گرفته شده است که «اگر اول سال رشته پلو بخوری، کل سال رشتۀ امور دستته».[۷] مردم تبریز، در شب بله‌برون نیز رشته پلو می‌پزند و بر این باور هستند که این خوراک برای شگون و رشته‌یابی زندگی مشترک زوج جوان کارایی دارد.[۸]
پانویس
- ↑ «رشته پلو و طرز تهیۀ پخت آن و نکات تکمیلی»، وب‌سایت نمناک.
- ↑ توکلی، نگین، «طرز تهیۀ رشته پلو»، وب‌سایت کجارو.
- ↑ «رشته پلو غذای شب عید تهران+ طرز تهیه»، خبرگزاری میزان.
- ↑ دریابندری، کتاب مستطاب آشپزی از سیر تا پیاز، 1384ش، ج1، ص781.
- ↑ توکلی، نگین، «طرز تهیۀ رشته پلو»، وب‌سایت کجارو.
- ↑ «رشته پلو و طرز تهیۀ پخت آن و نکات تکمیلی»، وب‌سایت نمناک.
- ↑ توکلی، نگین، «طرز تهیۀ رشته پلو»، وب‌سایت کجارو.
- ↑ «رشته پلو»، وب‌سایت راسخون.
منابع
- توکلی، نگین، «طرز تهیۀ رشته پلو»، وب‌سایت کجارو، تاریخ بارگذاری: 11 بهمن 1399ش.
- دریابندری، نجف، کتاب مستطاب آشپزی از سیر تا پیاز، تهران، کارنامه، 1384ش، ج1، ص781.
- «رشته پلو غذای شب عید تهران+ طرز تهیه»، خبرگزاری میزان، تاریخ بازدید: 8 آبان 1401ش.
- «رشته پلو»، وب‌سایت راسخون، تاریخ بازدید: 8 آبان 1401ش.
- «رشته پلو و طرز تهیۀ پخت آن و نکات تکمیلی»، وب‌سایت نمناک، تاریخ بارگذاری: 11 بهمن 1399ش.